Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • тумакь

    куцый; кургузый : тумакь гурцӀул - куцый щенок; тумакь яц - бык с обрубленным хвостом.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • ТУМАКЬ

    (-ди, -да, -ар) quyruğukəsik, quyruqsuz, lümə(k); тумакь яц quyruğukəsik öküz.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ТУМАКЬ

    прил. тум атӀай, тум галачир, тум куьруь. Галамай са кус тумни ви атӀана, гьакӀ тада вун, чандик кӀвал кваз, тумакь яц. Е. Э. Тумакь яц. Тумакь кицӀ

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ТУМАКЬ

    adj. bobtailed.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • ТУМАК

    ТУМАК I м dan. yumruq; дать тумака (кому-н.) yumruqla vurmaq, yumruq çəkmək. ТУМАК II м zool. bax тунец. ТУМАК III м məh. 1. bax ублюдок 1-ci mənada;

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • тумак

    ...тумака; м.; разг. Удар кулаком. Надавать тумаков. Дать тумака, тумаков. Награждать, угощать тумаками. Получить тумак, тумака, тумаков. Разбираться с

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ТУМАК

    разг. гъуд; дать тумака са гъуд вигьин.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • TUMAL

    (Quba) cəm, məcmu. – Aydabalanun dukanundakı şeylərün tumali dürt min manat ilədü

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • TUMAR

    sığal

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • TUMAN

    don

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • TUMAR

    1 в сочет. tumar vermək, tumar çəkmək: гладить, погладить; поглаживать, приглаживать, пригладить: 1. проводить рукой, ладонью, пальцами и т.п. по воло

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TUMAN

    сущ. 1. юбка 2. кальсоны, штаны, портки

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TUMAC

    ...овец) II прил. сафьянный; сафьяновый: 1. относящийся к сафьяну. Tumac kəsintiləri (parçaları) сафьянные обрезки 2. сшитый из сафьяна, обитый, обтянут

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TUMAR

    (Şuşa) yazılıb lülələnmiş kağız və ya dəri. – Ceyran dərisinnən yazılmış bir tumar gördüm

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ТЮФЯК

    1. мес; бажгьан. 2. тр. гьуьргьуь еб хьтин буш инсан

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • TUMAS

    "təmas" sözündəndir; bir-birinə dəymə, toxunma; t.kök aslar; etnonim.

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • TUMAR

    bükülü kağız; məktub; sığal

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • TUZAK

    (-ğı) tələ duzaq, tələ

    Tam oxu »
    Türkcə-azərbaycanca lüğət
  • ТУМАН

    циф; ччилин циф. ♦ туман в глазах пер. вилерал хуш алай хьиз я; напустить туману пер. кьил акъат тийирвал авун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТУМАН

    1.duman, sis; 2. anlaşılmazlıq, qaranlıq, tutqunluq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • TUMAR

    1. чистка лошади; 2. свиток, сверток;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TUMAN

    1. кальсоны, штаны, портки; 2. юбка; 3. юбочный;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TUMAC

    1. сафьян; 2. сафьяновый;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TUTMAK

    müdafiə etmək, tərəfdar olmaq, tutmaq, yaxalamaq

    Tam oxu »
    Türkcə-azərbaycanca lüğət
  • TUMAN

    i. 1. drawers pl.; d.d. pants pl.; 2. skirt; alt ~ı petticoat; büzməli ~ pleated skirt

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • TUMAC

    tumac bax meşin

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • TUMAR

    Qamçı. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
    Azərbaycan dastanlarının leksikası
  • тумав

    насморк : тумав агалтун / тумав хьун - схватить насморк.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • ТУРАКЬ

    ...Хважамжам хьиз куда рагар: Гагь хъипи, гагъ вили жеда. Какахьда ал, туракь рангар, Гагь шуьтруь, гагь аби жеда. А. С. Хцихъ галаз ихтилат.... яру, ру

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ТУМАЖ

    фарс, сущ.; -ди, -да; -ар, -ри, -ра вичикай са вуч ятӀани цун патал махсус жуьреда гьазурнавай малдин хам

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ТУМАВ

    сущ.; -ди, -да; -ар, -ри. -ра мекьи хьана тиршер ядай нахушвал. ТӀалар-квалар, тумаварар, гриппар гел галачиз квахьда, - лугьузва ада

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • tumar

    is. caresse f ; ~ çəkmək caresser vt

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • tuman

    is. jupe f ; alt ~ı jupon m ; caleçon m, slip m, culotte f

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • tumac

    is. maroquin m ; ~ cild reliure f en maroquin

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • TUMAR

    Farscadır, əsli: timar. “Təmizləmək”, “qulluq göstərmək” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti
  • TUMAN

    TUMAN (qadın geyimi) [Şair:] ..Onlar da əl-ayaqdan uzaq kənd-kəsəyə çəkilib, qarıların tumanının altında gizlənib, baş girləyirlər (Ə.Cəfərzadə); KƏMƏ

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • TUMAN

    ...(tu) sözü var, “hər tərəfi örtən” deməkdir. Duman, tuman (paltar) və tumurcuq kəlmələri həmin sözdən törəyib. Ehtimal ki, don (paltar) sözü də tömö i

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti
  • ТЮФЯК

    м 1. döşək; 2. məc. dan. tənbəl, iradəsiz, key adam

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТЮРЯК

    м məh. 1. qovluq, kisə (kağızdan); 2. əl iyi

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТУМАН

    ТУМАН I м 1. duman, sis; 2. məc. anlaşılmazlıq, tutqunluq, qaranlıq; ◊ туман в глазах у кого gözləri qaralmaq; туман в голове у кого başı gicəllənmək;

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • TUMAR

    ...dərisi; 2) lülə şəklində bükülmüş kağız və s.; 3) məktub. Tumari-qəm qəm məktubu, qəmli xəbər gətirən məktub.

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • TUMAR

    i. 1. the act of currying; ~ çəkmək to sleek (d.), to smooth (d.); (ata) to curry (d.); ~ vermək bax tumarlamaq; özünə ~ vermək bax tumarlanmaq; 2

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • TUMAC

    I. i. morocco, Morocco leather II. s. morocco; ~ cild morocco binding

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • TUMAR₂

    ...kağız kəsib götürdü. M.S.Ordubadi. // Namə, kitab, dəftər. Od tutar kağızlar, alışar qələm; Səbt etsələr hər tumara dərdimi. Q.Zakir.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TUMAR₁

    ...yumdu. Ə.Vəliyev. Yenə sükut aldı lal otağını; Baxdı… saqqalına tumar da verdi. N.Xəzri. Özünə tumar vermək – üst-başına, saçlarına sığal-səliqə verm

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TUMAN

    ...S.Qədirzadə. // Beli bağlı və ya rezinli, düyməsiz kişi şalvarı. Satin tuman.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TUMAC

    ...uzunboğaz çəkmə var idi. İ.Əfəndiyev. // Həmin dəridən tikilmiş. Tumac məs. – [Hacı] sonra əlini cibinə atıb, …yekə tumac kisəsini çıxartdı, onu açıb

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • YUMAK

    yumaq

    Tam oxu »
    Türkcə-azərbaycanca lüğət
  • ЧУМАК

    ист. чумак (куьгьне заманда Украинадай арабада аваз Крымдиз техил тухудай, Крымдай балугъар, кьел гъидай лежбер).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТУМАВ

    n. rheum, head cold; snuffle.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • туракь

    оранжевый, кирпичный (о цвете) : туракь рангунин - оранжевого цвета.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • тумаж

    обработанная кожа : тумаждин - кожаный.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • ЧУМАК

    м tar. çumak (qədimdə Ukraynada: satmaq üçün Krım və Dona öküzlə taxıl aparıb, oradan duz və balıq gətirən kəndli).

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • QISAQUYRUQ(LU)

    прил. куьруь ттум авай, ттум куьруь, тумакь; qısaquyruq it тумакь кицӀ, гуьдек (кицӀ).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • YUMRUQ

    1. кулак (руки); 2. удар кулаком, тумак;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • KÜDÜL

    прил. нугъ. ттум галачир, ттум авачир, тумакь.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • КУЦЫЙ

    1. тумакь; тIум атIай. 2. дандакI, куьруь. 3. пер. бегьемсуз, куьруь.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТУМАКЬВАЛ

    сущ.; -или, -иле; -илер, -илери, -илери тумакь тир гьал. Синоним: дандакьвал.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • KÜLƏ

    прил. нугъ. ттум галачир, ттум авачир, тумакь (мес. цӀегь).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • СА

    ' прил. са гьихьтин ятӀани. Вигьий ви чандиз са мерез, тумакь яц. Е. Э. Тумакь яц. Жагъура ваз са кӀеви рук, Гьалт тавурай вал чинеруг. С. С. Билбил

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ГАЧАЛ

    ...кьуд-вадра вун ацукьна, Галай гачал жунгав хъуьрез, тумакь яц. Е. Э. Тумакь яц.. # ~ гада, ~руш, * гачал хан сущ.; вичи-вич вине кьадайди. Гьар са

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ХЬИ

    ...галкӀурзавай союз-гаф. Гьич хев квач хьи, цанар цуниз, тумакь яц. Е. Э. Тумакь яц. Адет я хьи, дустар ара агатда... Е. Э. Гуьзел. Лугьун лазим я хьи

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • LÜMƏ(K)

    прил. 1. тумакь, ттум атӀай ва я ттум куьруь ттир; ттум авачир (мес. кӀек, верч); 2. зар. дандакӀ, атӀанвай, куьруь (мес. чӀарар, ппек).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • КВАЛ

    ...кӀандай гьисс. ГьакӀ тада вун чандик кӀвал кваз, тумакь яц. Е. Э. Тумакь яц. * тӀал-квал. * квал акатун [къачун] гл., ник 1) чухваз кӀандай гьисс а

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • QUYRUQSUZ

    1. прил. ттум галачир, ттум авачир, ттум атӀанвай; дандакӀ, тумакь (мес. яц); 2. quyruqsuzlar сущ. гз. зоол. ттум авачирбур, тумакьбур (чӀехи жердавай

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • АКЪУН

    ...нукьсан къалурдай цӀийи гаф арадал гъидай морфема: тум + акь - тумакь.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ГАЛА

    ...тумни атӀана, гьакӀ тада вун чандик кӀвал кваз, тумакь яц. Е. Э. Тумакь яц. 2) инсандин бедендин паярихъ са вуч ятӀани акалнава. # бубадин къуьнерихъ

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ДАТӀАНА

    ...Заз сабур гуз. ИкӀ рекье фич гьамишанда, датӀана... Е. Э. Тумакь яц. Агьалияр ва чеб культработникар датӀана наразивилерал гъизвай са кар ава. К, 19

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ГАЛАЙ

    ...кьуд-вадра вун ацукьна, Галай гачал жунгав хъуьрез, тумакь яц. Е. Э. Тумакь яц. * галай-галайвал нар. къайдадин вири истемишунар хвена, къайда х

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ЖУНГА

    ...кьуд-вадра вун ацукьна, Галай гачал жунгав хъуьрез, тумакь яц. Е. Э. Тумакь яц. Ам лап жунгадин карч хьтин кӀевиди тир. Ф. Лукьманал Гьаким. - Чан г

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • АСУЛ

    ...сущ.; -ди, -да диб, бине. Килигайла, вичин асул я дири. Е. Э. Тумакь яд. Женнет багъдай атай хътин, Асул буракьдин тай хьтин... Е. Э. БалкӀандин

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ДИРИ

    ...гьерекатдик квай, къуват авай. Килигайла, вичин асул я дири. Е. Э. Тумакь яц. Еришдизни гьикьван дири, Са синих ква - тум я куьруь. С. С. Зи куьче

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • КАГЬУЛ

    ...ашкъи, гьевес авачир. # ~ аял, ~ яц, ~ юлдаш, ~ паб, ~ къуллугъчи. Амма «Тумакь яц» мешребдиз зурбади» ятӀа, яру яц ахьтинди туш, ам вилик эцигай за

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ТАХСАРА

    ...'кьий' манадин ибара. Вун тахсарадиз фий, икьван шум куьруь. Е. Э. Тумакь яц. - Агь, ам тахсарадиз фий! Къе жегьил береда чухвай туртур, пака кар

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ГЬАКӀ

    ...тумни атӀана, гьакӀ тада вун чандик кӀвал кваз, тумакь яц. Е. Э. Тумакь яц. Чна вири гафар сивяй гьикӀ сивяй акъатзаватӀа, лап гьакӀ кхьизвач... М.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ФИН  

    ...Е. Э. Ялгъуз. Цел фир рекье кьуд-вадра вун ацукьна. Е. Э. Тумакь яц. Вак квай тахсир - цана тефиз ацукьун... Е. Э. Тумакь яц. Гьич тефейдаз сиягьат

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • YUMRUQ

    ...yumruğuna güvənmək надеяться на свои кулаки 2. удар кулаком, тумак. İlk yumruqdan с первого удара (кулаком) 3. тех. кулачок (деталь в различных машин

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • КУЬРУЬ

    ...тӀимил, яргъи тушир.. Вун тахсарадиз фий акьван тум куьруь. Е. Э. Тумакь яц. Еришдизни гьакьван дири, Са синих ква - тум я куьруь. С. С. 2) кьадарда

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ГЬАЛ

    ...Е. Э. Квез вуч ярашугь я. Вучда вакай а гьал алаз амукьна? Е. Э. Тумакь яц. Кесибрин гьал кьвердавай четин жезва: гумай садкъве никни девлетлуйри

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ТЕК

    ...кас галачиз, са вич яз. Ви юлдаш ама тек, ялгъуз... Е. Э. Тумакь яц. Гуьзел яр, вун дуьньяда тек аквада... Е. Э. Тушни яр. Ви юлдаш ама тек, Ялгъуз,

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • МАЛ'

    ...гудай кӀвалин гьайван. Пагь атӀана амукьна малар вири. Е. Э. Тумакь яц. Къаридиз гъалар, ахмакьдаз къалар, Саларбандиз салар, Лежбердиз малар, ХупӀ

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ГАТУН

    ...авай кар жеди. Е. Э. Кьве паб. Рекьида за вун яна, гатана. Е. Э. Тумакь яц. Синонимар: ягъун, са кьвед вегьин. 3) магьсулдин кьилерай балкӀанар, яц

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • АМУКЬУН

    ...Э. Заз булахдал яр акуна. Вучда вакай и гьал алаз амукьна. Е. Э.. Тумакь яц. Гьахъ я, рекьида вири, Амукьдач гъич са кас гъейри. Е. Э. Эмина вич ре

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ХЕВ

    ...разивал хьун. Гьич хев квач хьи цанар цуник, тумакь яц. Е. Э. Тумакь яц. Вилик заманада са кеспидин сагьибни тушир, кӀвалахуникни хев квачир са кас а

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • АЦУКЬУН

    ...кӀватӀнавай гьалда хьун. Цел фир рекье кьуд-вадра вун ацукьна. Е. Э. Тумакь яц. Чун машинда ацукь хъувурла, гила гьиниз? - хабар кьуна шоферди. 3. Э

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ТУМАКЬВАЛ

    quyruğukəsik heyvanın halı, lüməklik.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • РЕХЪ

    ...рекьин хев. Цел фир рекье кьуд-вадра вун ацукьна... Е. Э. Тумакь яц. Чун Къубадай хуьр галайнихъ рекье гьатайла, нянин сятдин муьжуьд тир. Мекьи х

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • СА

    ...тумни атӀана, гьакӀ тада вун чандик квал кваз, тумакь яц. Е. Э. Тумакь яц. Сулейманан ша вун мукьвал, Са кӀус ваз тамашин, билбил. С. С. Билбил. Са

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
OBASTAN VİKİ
Jumak
Jumak (kor. 주막) - Alkoqollu içkilərin satıldığı və içildiyi restoran tipli məkan. Jumaklar Koreya sosial-kulturoloji mədəniyyətinin mühüm tərkib hissələlərindən biridir.
Tomak
Tomak (ing. Tomacco) — pomidorun qələmlik tütünə vurulması yolu ilə əldə edilmiş bitki. 2003-cü ildə amerikan fermeri Rob Braur tərəfindən yetişdirilmişdir. Tomakı hibrid adlandırmaq düzgün deyildir, çünki o calaq yolu ilə əldə edilməmişdir. == Tarixi == 1959-cu ildə "Scientific American"' jurnalında belə bitkinin yetişdirilməsi prosesi təsvir edilmişdi və iddia edilirdi ki, tərkibində nikotin olan pomidor tipli bitki əldə etmək mümkündür. Hələ yetişdirilməzdən öncə bitki "Simpsonlar" multserialında ("E-İ-E-İ- (Annoyed Grunt)" seriyası) xatırlanmışdı. Bu seriyadan ilhamlanan Rob Baur jurnaldakı məqalənin köməyilə bu bitkini yetişdirə bilmişdi. Yoxlamalar göstərdi ki, bitkinin yarpaqlarında doğrudan da nikotin var. 2004-cü ildə "tomacco" sözü Amerikan dialekt cəmiyyəti tərəfindən neologizm kimi tanınmışdır.
Tuman
Teoman xan (çin. - 頭曼 ; e. ə. III əsr) — Hunların bilinən ilk hökmdarı. Mete xaqanın atasıdır. E.ə. III əsr ərəfələrində yaşayan Teoman ilk böyük Hun hökmdarıdır. Fərqli Türk boyları arasında birliyi təmin edərək, mərkəzi bir idarə qurmuş və beləcə e.ə. 220-ci ildə ilk Hun xaqanı olaraq iş başına keçmişdir. Türk boyları o zamana qədər ən yaxınlıqdakı Çin İmperatorluğuna bir çox axın reallaşdırmışdı, hər nə qədər bu axınlar Çinlilər üçün təhdid kimi görünsə də, Türk boyları heç bir zaman birlikdə hərəkət etmədikləri üçün böyük bir Hun axını olmamışdı.
Tumar
Tumar — türk, altay və orta asiya türk birlikləri xalq mədəniyyətində və xalq inancında tilsim. Tomar olaraq da deyilər. Bəzi xəstəlikləri, pislikləri və nəzəri uzaqlaşdırmaq üçün boya asılan və ya üstdə daşınan yazılı kağız. Ümumiyyətlə ola biləcək bir xəstəlikdən qorunmaq məqsədi ilə və ya müalicə üçün daşınar. Əksəriyyətlə üçbucaq formasındadır. Dəri, meşin, gümüş və qızıl örtüklər içinə qoyularaq boyuna asılır ya da qola ilişər. Dörd bucaqlı olan və xamaylı (xamayıl) adıyla bilinən növü bütün İslam dünyasında məşhur şəkildə istifadə edilir. Muskalara surə, ayə, hədis və ya bir dua yaxud da Allahın adları yazılar. Bundan başqa mələklərin, peyğəmbərlərin, hətta əfsanəvi şəxslərin adları və aydın olmaz sehrli sözlər, işarələr, ulduz işarələri, rəqəmlər, insan və heyvan şəkilləri ilə qəribə hərf şəkilləri belə yazılıb çəkilmişdir. İslam inancı isə köməyin yalnız Allahdan dilənməsi vurğulamışdır və tilsimlere çox da çox icazə verilməmişdir.
Tupak
Tupak — Kişi adı. Tupak Şakur — afro-amerikan hip-hop ifaçısı. Tupak Amaru — İnk hökmdarı.DigərTupak (Əbyəlil) — Rusiyada kənd.
Tutak
Tutak (türk. Tutak) — Türkiyənin Şərqi Anadolu regionunda yerləşən Ağrı ilində bir ilçə. Yüksək dağlarla əhatə olunmuş və Murad çayı ilə suvarılan kiçik bir düzənlikdə, Ağrı şəhərindən Patnos ilçəsinə gedən yolda yerləşir. 1562 km² ərazini əhatə edir və hündürlüyü 1535 metrdir. == Əhali == Əhalisi 2010-cu il siyahıyaalmasına əsasən 34 812 nəfərdir, onlardan 7170 nəfəri Tutak şəhərində, əksəriyyəti isə ətraf kəndlərdə yaşayır. Bələdiyyə başçısı Fırat Öztürkdür (BDP). === Milli tərkibi === Tutak ilçəsində Azərbaycan türklərinin subetnik qrup olan qarapapaqlar və kürdlər iç-içə yaşayır. İlçə mərkəzində qarapapaq türkləri çoxluqda olsa da, kəndlərdə kürdlər üstünlük təşkil edir. == İqtisadiyyat == Tutak, bu kasıb kənd bölgəsinə məktəblər, xəstəxana və digər əsas imkanlar verən kiçik bir şəhərdir. İlçənin əsas gəlir mənbəyi dağ kənarındakı mal-qaradır.
Dağ Tumas
Dağtumas — Azərbaycan Respublikasının Cəbrayıl rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.Tanınmış müəllimi: Rasta Hüseynova == Tarixi == 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. 23 oktyabr 2020-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilmişdir. == Toponimikası == Dağ Tumas oyk, mür. Cəbrayıl rayonunun eyniadlı inzibati ərazi vahidində kənddir. Qarabağ silsiləsinin ətəyindədir. Keçmiş adı Tumas olmuşdur. Sonralar bu kənddən ayrılmış ailələr Tumaslı (Bərdə və Şərur r-nları), Çaytumas (Qubadlı rayonu) kəndlərini saldıqdan sonra, birini digərindən fərqləndirmək məqsədilə dağ yamacında yerləşən bu kənd Dağ Tumas adlandırılmışdır. Cəbrayılın ən yüksək zirvəsi Dağ Tumasdır (1580 m).
Tumar kəndi
Tumar kəndi (Takab)
Tumas Tranströmer
Tumas Yosta Tranströmer (isv. Tomas Gösta Tranströmer; 15 aprel 1931[…], Stokholm – 26 mart 2015[…], Stokholm)) — İsveç şairi, Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı (2011). == Həyatı == Tumas Tranströmer 1931-ci ildə Stokholmda anadan olub. Ata və anası boşandıqdan sonra müəllim olan anası onu böyüdüb. Stokholm Universitetində "Şeir və psixologiya" fakültəsini bitirib. Şeirləri 60-dan çox dilə tərcümə olunub. 26 mart 2015-ci ildə 83 yaşında vəfat etmişdir.
Tupak (Əbyəlil)
Tupak kəndi (başq. Тупаҡ) - Rusiyanın Başqırdıstan Respublikası Əbyəlil rayonu Taştimer kənd sovetliyinə daxil olan kənd. == Əhali == 2002-ci il ümumrusiya siyahıya alınmasına görə Başqırdıstan Respublikası Tupak kənd ərazisin milli tərkibi: başqırdlar — 99 %. == Coğrafi yerləşməsi == Məsafələr: rayon mərkəzindən (Askar): 26 km., kənd sovetliyindən (Mixaylovka): 3 km., == İstinadlar == == Mənbə == Совет муниципальных образований Республики Башкортостан.
Tupak Amaru
Tupak Amaru və ya Túpac Amaru (Keçua: Thupaq Amaru) — 1545-1572-ci illərdə hakimiyyətdə olmuş son İnk hökmdarı və Sapa İnka.
Tupak Sakur
Tupak Amaru Şakur (16 iyun 1971, Nyu-York-13 sentyabr, 1996, Las-Veqas) afro-amerikan hip-hop ifaçısı, Qərbi Sahil repinin və qanqsta-repin ən görkəmli ulduzlarından biri və əfsanəvi reper. Dünya üzrə 75 milyondan artıq (onlardan 50 — ABŞ-də)musiqi albomlarını sata bilib. Bu da onu dünyada satış üzrə birinci ifaçıya çevirir. İki Qremmi mükafatı laureatı olaraq, altı filmdə çəkilmişdir. Bir sıra səbəbə görə həbsxanada cəza çəkmişdir. Musiqisində getto həyatının bir çox ağırlıqlarını təmsil edən Tupak ölümə "If I Die 2Nite" və "Death Around the Corner" mahnılarını == Həyatı == Afeni Şakur və Billi Qarland ailəsində doğulmuş Tupak II Tupak Amarunun şərəfinə adlandırılmışdı. 1988-ci ildə evi tərk etmiş Tupak "Strictly Dope" rep-qrupuna qoşuldu. 3 ildən sonra dostların "Digital Underground" qrupuna daxil etmiş Tupak onun 1991 il "Same Song" sinqlində oxumuşdur. Həmin ildə Şakur "Brenda's Got a Baby" hiti ilə "2Pacalypse Now" öz debüt solo albomu buraxdı. "Juice" filmində (1992) təsvir edildiyi aqressiv Bişop personajı və Laki rolu ("Poetic Justice", 1993) Şakurun şəxsi həyatının bir çox problemini əks etdi.
Tupak Shakur
Tupak Amaru Şakur (16 iyun 1971, Nyu-York-13 sentyabr, 1996, Las-Veqas) afro-amerikan hip-hop ifaçısı, Qərbi Sahil repinin və qanqsta-repin ən görkəmli ulduzlarından biri və əfsanəvi reper. Dünya üzrə 75 milyondan artıq (onlardan 50 — ABŞ-də)musiqi albomlarını sata bilib. Bu da onu dünyada satış üzrə birinci ifaçıya çevirir. İki Qremmi mükafatı laureatı olaraq, altı filmdə çəkilmişdir. Bir sıra səbəbə görə həbsxanada cəza çəkmişdir. Musiqisində getto həyatının bir çox ağırlıqlarını təmsil edən Tupak ölümə "If I Die 2Nite" və "Death Around the Corner" mahnılarını == Həyatı == Afeni Şakur və Billi Qarland ailəsində doğulmuş Tupak II Tupak Amarunun şərəfinə adlandırılmışdı. 1988-ci ildə evi tərk etmiş Tupak "Strictly Dope" rep-qrupuna qoşuldu. 3 ildən sonra dostların "Digital Underground" qrupuna daxil etmiş Tupak onun 1991 il "Same Song" sinqlində oxumuşdur. Həmin ildə Şakur "Brenda's Got a Baby" hiti ilə "2Pacalypse Now" öz debüt solo albomu buraxdı. "Juice" filmində (1992) təsvir edildiyi aqressiv Bişop personajı və Laki rolu ("Poetic Justice", 1993) Şakurun şəxsi həyatının bir çox problemini əks etdi.
Çit tuman
Çit tuman — Azərbaycanın milli rəqsi. Çit tuman qrup halında ifa olunan mahnı və rəqsdir. Onu qadınlardan, çox vaxt cavan qadınlardan ibarət olan bir qrup oynajır. Rəqsin qəti müəyyənləşdirilmiş quruluş və ya şəkili olmayıb, hərə öz bacarığına görə oynamağa çalışıb, lakin hərəkətlərin xarakteri hamıda təqribən eyni olub. Rəqs XX əsrin ikinci yarısında Naxçıvanda yaranıb və yaxın vaxtlara qədər burada ifa edilib. İndi bu rəqs barəsində yalnız arabir eşitmək olur.
İlham Tumas
İlham Tumas (tam adı: İlham Əli oğlu Ağayev; d. 1972, Sumqayıt, Azərbaycan SSR) — azərbaycanlı jurnalist, ssenari müəllifi, rejissor, 1-ci Qarabağ müharibəsi veteranı, Vətən Müharibəsi iştirakçısı. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24 iyun 2021-ci il tarixli Sərəncamı ilə Füzuli rayonunun işğaldan azad olunması uğrunda aparılmış döyüş əməliyyatlarında iştirak edərək şəxsi igidlik və şücaət nümayiş etdirdiyinə görə, "Füzulinin azad olunmasına görə", Müdafiə Nazirinin 30.12.2020-ci il tarixli 0249t saylı əmri ilə "Hərbi xidmətdə fərqlənməyə görə" 3-cü dərəcəli medalları ilə təltif edilib. == Həyatı == İlham Tumas 1972-ci il oktyabr ayının 19-da Azərbaycanın Sumqayıt şəhərində anadan olmuşdur. Bakı Dövlət Universitetinin fizika (1990–1992) və Sosial elmlər və psixologiya fakültəsində (1993–1996) təhsil alıb, ixtisasca filosofdur. 1992–1993-cü illərdə könüllü olaraq Qarabağ döyüşlərində iştirak edib , N saylı hərbi hissənin tərkibində əlahiddə "Qurtuluş" taborunda Tərtər ətrafında gedən döyüşlərdə iştirak edib. 1996–2000-ci illərdə zabit kimi N saylı hərbi hissədə taqım komandiri, kadrlar və nizami bölmə rəisinin müavini kimi hərbi xidmət keçib, ehtiyatda olan baş leytenantdır. Hərbidən sonra fasilələrlə Cəmşid Naxçıvanski adına Hərbi Litseydə, Azərbaycan Milli Məclisinin Aparatında işləyib. == Fəaliyyəti == Mətbuatda ilk yazısı 1992-ci ildə "Azərbaycan" qəzetində dərc olunub. Müxtəlif mətbu orqanlarda, o cümlədən, "Avrasiya", "Kino", "Ayna", "Panorama", "Hürriyyət", "Vətəndaş Həmrəyli", "Xural", "Ekspress" qəzetlərində çalışıb.
İma Sumak
İma Sumak (ing. Yma Sumac, Imma Sumack, əsl adı — Soila Auqusta İmperatris Kavarri del Kastilyo (Zoila Augusta Emperatriz Chavarri del Castillo); 10 sentyabr 1923 — 1 noyabr 2008) — dünya şöhrətli Peru opera müğənnisi və aktrisası, 7 alt oktavalı və iki səslə oxuya bilirdi == İstinadlar == == Mənbə == Vikianbarda İma Sumak ilə əlaqəli mediafayllar var.
TUPAK (film)
Tupak məktəbli hekayəsi. e-nəsil hadisə komediyası. — 2022-ci ildə çəkilmiş Azərbaycan Film Akademiyası layihəsidir. Quruluşçu rejissor və ssenari müəllifi Zaur Tahirsoydur. Layihə Azərbaycan Film Akademiyası Postmodern Aktyorluq Məktəbinin tədris proqramı çərçivəsində ərəsəyə gətirilib == Məzmunu == Çoxserialı bədii film sitkomu. İki məktəbli, Tural və Pakizənin situasiya komediyasıdır. Pakizə Turalı sevir və bunu zorla qəbul etdirməyə çalışır. Tural isə bu sevgiyə biganədir. İki fərqli xarakterin hekayəsindən ibarət qısa çox serialı filmdir. == Filmin janrı == Film Komediya janrındadır.
Umak adası
Umak adası (ing. Umak Island, aleut. Uhmax̂) — Aleut adaları qrupuna, Andreyanov adalarına daxil olan ada. İnzibati baxımından Alyaska ştatı, Qərbi Aleut adaları rayonuna daxildir. == Coğrafiya == Kiçik tanaqa adasından şimal-şərqdə yerləşir. 11,7 metr uzunluğa, 7,8 km enə malikdir. İlk dəfə 1852-ci ildə Mixail Tebenkov tərəfindən xəritəyə salınmışdır.
Kani Tumar (Bükan)
Kani Tumar (fars. كاني طومار‎) - İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Bükan şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 291 nəfər yaşayır (56 ailə).
TUPAK (film,2022)
Tupak məktəbli hekayəsi. e-nəsil hadisə komediyası. — 2022-ci ildə çəkilmiş Azərbaycan Film Akademiyası layihəsidir. Quruluşçu rejissor və ssenari müəllifi Zaur Tahirsoydur. Layihə Azərbaycan Film Akademiyası Postmodern Aktyorluq Məktəbinin tədris proqramı çərçivəsində ərəsəyə gətirilib == Məzmunu == Çoxserialı bədii film sitkomu. İki məktəbli, Tural və Pakizənin situasiya komediyasıdır. Pakizə Turalı sevir və bunu zorla qəbul etdirməyə çalışır. Tural isə bu sevgiyə biganədir. İki fərqli xarakterin hekayəsindən ibarət qısa çox serialı filmdir. == Filmin janrı == Film Komediya janrındadır.
TUPAK (film, 2022)
Tupak məktəbli hekayəsi. e-nəsil hadisə komediyası. — 2022-ci ildə çəkilmiş Azərbaycan Film Akademiyası layihəsidir. Quruluşçu rejissor və ssenari müəllifi Zaur Tahirsoydur. Layihə Azərbaycan Film Akademiyası Postmodern Aktyorluq Məktəbinin tədris proqramı çərçivəsində ərəsəyə gətirilib == Məzmunu == Çoxserialı bədii film sitkomu. İki məktəbli, Tural və Pakizənin situasiya komediyasıdır. Pakizə Turalı sevir və bunu zorla qəbul etdirməyə çalışır. Tural isə bu sevgiyə biganədir. İki fərqli xarakterin hekayəsindən ibarət qısa çox serialı filmdir. == Filmin janrı == Film Komediya janrındadır.
Tumar kəndi (Takab)
Tumar kəndi (fars. طوماركندي‎) - İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Takab şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə nə qədər əhalinin yaşaması barədə məlumat yoxdur.
II Tupak Amaru
II Tupak Amaru, əsl adı Xose Qabriel Kondorkanki Nogera (isp. Túpac Amaru II, José Gabriel Condorcanqui Noguera; 10 mart 1738, Tinta[d] – 18 may 1781, Kusko[d]) – Latın Amerikası inqilabçısı, Peruda ispan müstəmləkəçi hakimiyyətlərinə qarşı yerli xalqların üsyanının təşkilatçısı və rəhbəri. Bu ad İnk İmperiyasının son hökmdarı Tupak Amarunun şərəfinə götürülüb. Üsyan uğursuz olsa da, II Tupak Amaru Perunun ispan hökmranlığından azad edilməsinin simvoluna çevrildi. == Həyatı == II Tupak Amaru Kusko şəhəri yaxınlığında, Tinta əyalətindəki (korreximyento) Surimana kəndində anadan olub. Doğulanda ona ispan adı olan Xose Qabriel Kondorkanki adı qoyulub. Onun ata tərəfdən ulu babası sonuncu sapa-ink Tupak Amarunun qızının oğlu idi. Surimana kəndi digər iki yaşayış məntəqəsi (Pampamarka və Tunqasuka) ilə birlikdə Tupak Amaru ailəsinə miras qalmış əmlakın (kasikazqo) bir hissəsi idi. O, təhsilini hindi zadəganları və kasiklərin uşaqları üçün xüsusi Yezuit kollecində almışdır. Kolleci bitirəndə o, ispan və latın dillərini bilirdi.
Şahin Tuma Cəfəroğlu
Şahin Tuma Cəfərqulu (23 yanvar 1997, Suonsi və ya Uels) — azərbaycanlı aktyor və müğənni. == Həyatı == Şahin Tuma Cəfəroğlu 1997-ci il yanvarın 27-də Böyük Britaniyada, Uels bölgəsinə aid Svansea şəhərində anadan olub. İran azərbaycanlısı olan atası ilə anası Şahin kiçik yaşlarında olarkən boşanıblar. Hazırda Şahin anası ilə birlikdə Uelsdə yaşayır. 12 yaşlı Şahin Svanseada ictimai məktəbin 7-ci sinfində oxuyur, eyni zamanda həftəsonları səhnə dərsləri alır. Bir sıra filmlərə və seriallara çəkilib. BBC-nin altı ay davam edən "Ulduz zərbəsi" sənədli film seriyasının qəhrəmanı olub. "Həyat" adlanan trillerdə isə Maykl Ceksonun cavanlığını oynayıb. Cekson heyranı olan Cəfəroğlu Britaniyada 2009-cu ilin mayında məşhurlaşıb. "Britaniyanın istedadları" adlanan televiziya yarışmasına qatılan Cəfəroğlu Maykl Ceksonun "Who’s Lovin’ You" ("Səni kim sevir") mahnısı ilə bütün zalı ayağa qaldırıb.
Qışlaq-i Tumar (Biləsuvar)
Qışlaq-i Tumar (fars. قشلاق تومار‎) — İranın Ərdəbil ostanının Biləsuvar şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 24 nəfər yaşayır (4 ailə).
Aymak
Aymak (monq. аймаг, mon. ᠠᠶᠢᠮᠠᠭ, qırğ. аймак) — türk və monqollarda nəsli-tayfa birliyi forması, müasir dövrdə Monqolustanda və Çin Xalq Respublikasının Daxili Monqolustan adlanan ərazisində muxtar rayon. == Tarixi == Monqol mənşəli Şimali Yuan sülaləsi və Tzin sülaləsi dövründə Xarici Monqolustan 4 aymaka (Tuşetu-xan, Sayn-Noyon-xan, Dzasaqtu-xan və Setsen-xan) bölünürdü. Rusiyada kalmık qəbilələrinin və Çində Tzin sülaləsinin əraziləri də aymaklara bölünürdü. P. İ. Rıçkovun 1762-ci ildə nəşr edilən "Orenburqun topoqrafiyası" əsərində XVIII əsrdə başqırdlarda da aymak inzibati ərazi bölgüsünün mövcud olması haqqında məlumatlar vardır. Buryatiya Respublikasının müasir rayonları da 1917–1977-ci illərdə aymaklar adlanırdı.. 1922–1963-cü illərdə Dağlıq Altay muxtar vilayətinin rayonları da aymak adlandırılmışdır. == Müasir dövrdə == Müasir Monqolustanın ərazisi 21 aymaka bölünür.
Dukak
Dukak — Məliknamə ənənəsinə görə Səlcuq sülaləsinin əcdadı hesab edilir. Dövlət xadimi və hərbçi olmuşdur. Oğuz dövlətində böyük nüfuzu olan Dukaka hərbi nəaliyyətlərinə görə "dəmir yaylı" ləqəbi verilmişdi. Ox və yayın oğuzların mədəniyyətində hakimiyyət rəmzi olması səbəbindən bəzi tarixçilər onun subaşı olduğunu düşünürlər. Böyük Səlcuq imperiyasının qurucusu olan Toğrul bəyin babası olan Dukak, Səlcuq sülaləsinin də babası sayılır. == Qaynaqlar == === Məliknamə === Dukakın soyundan gələn Sultan Alp Arslan (1063-1072) dövründə şifahi qaynaqların toplanması nəticəsində yazılmış qaynaqdır. Bu əsərin Səlcuqların erkən dövr tarixi və Dukakln şəxsiyyəti barədə məlumat əldə etmək üçün əsas qaynaq olduğu ehtimal edilir. Bu əsərdə Dukak bəy barədə məlumat sülalənin ən yaşlı üzvlərindən və genologiya barədə geniş məlumata sahib Əmir İnanc bəy tərəfindən verilmişdir. Məliknamənin günümüzə qədər gəlib çıxmamasına baxmayaraq, bu məsələ ilə bağlı bəzi məlumatlar digər əsərlərdə qorunmuşdur və bu əsərlərə Məliknamədən keçmişdir. Məsələn, İbn əl-Əsirin əl-Kamil fit-Tarix (1231-ci il), İbn HÜseyninin Əkbər əl-Dövlət əl-Səlcuqiyyə (XIII əsrin əvvəlləri), Bar Hebraeusun Xronikon Syriakum (XIII əsrin ortaları), Mirxvəndin Ravzat əş-Şəfa əsərlərində Dukak bəy barədə məlumatlar vardır.
Duman
Duman, çən və ya sis — havada xırda su buxarı hissəciklərinin kondensasiya məhsullarının toplanması, daha doğrusu su buxarının Yer səthinə yaxın hava qatında kondensasiya və ya sublimasiyaya uğraması ilə meydana çıxan atmosfer hadisəsi. Atmosferin Yer səthinə yaxın hava qatında mikroskopik su damlalarının və ya buz kristallarının toplanması ilə müşayiət olunur. Havanın temperaturu −10°-dən yüksək olduqda xırda su damlaları, -10…-15°-də su damlalarının və buz kristallarının qarışığı, −15°-dən aşağı temperaturda işıq şüaları altında parlayan buz kristalları şəklində müşahidə olunur.
Humay
Humay — qadın adı.
Küman
Küman — Azərbaycan Respublikasının Lerik rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Əhalisi == Əhalisi 190 nəfərdir. == Toponimiyası == Oykonim minilliyin ortalarından kaymakların (kimakların) tərkibində olmuş koman/ kuman türk tayfasının adını əks etdirir. Komanlar rus mənbələrində 1078-ci ildən poloves adı ilə məlumdur. X əsrdə Volqanı keçərək Qara dəniz sahillərinə köçmüşlər. Komanların bir qismi qıpçaqların tərkibində Azərbaycana gələrək burada məskunlaşmışlar.
Lumar
Lumar — İranın İlam ostanının şəhərlərindən və Sirvan şəhristanının mərkəzidir. 2006-cı ilin siyahıya alınması əsasında bu şəhər 2,702 nəfərdən və 591 ailədən ibarət idi.
Lünak
Lünak (fr. və oks. Lunac) — Fransada kommuna, Cənub-Pireneylər regionunda yerləşir. Departament — Averon. Najak kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Vilfranş-de-Ruerq. INSEE kodu — 12135. Kommuna təxminən Parisdən 520 km cənubda, Tuluza şəhərindən 90 km şimal-şərqdə, Rodezdən isə 39 km qərbdə yerləşir. == Əhalisi == 2008-ci ildə əhalinin sayı 450 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == 2007-ci ildə əmək qabiliyyətli 217 nəfər arasında (15-64 yaş arasında) 164 nəfər iqtisadi cəhətdən fəal, 53 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstəricisi - 75.6%, 1999-cu ildə 71.6%).