Lüğətlərdə axtarış.

Diler (ing. dealer) — birja əqdlərinin müəyyənləşdirilmiş qaydada öz adından, öz hesabına bağlanmasını həyata keçirən və sonradan onu birjada satmaqla məşğul olan birja vasitəçisidir. Diler — hər hansı bir şirkətin məhsullarını topdan alıb, sonradan pərakəndə və kiçik topdan satılması ilə məşğul olan hüquqi və ya fiziki şəxsdir (məsələn: avtomobil dileri). Dilerlər sırf vasitəçilikdən başqa öz adından (özü üçün) və öz hesabına sonradan satmaq məqsədilə qiymətli kağız almaq hüququna malikdirlər. Onlar həm öz aralarında, həm də brokerlərlə əqdlər bağlaya bilər. Dilerlərin gəliri qiymətli kağızı sərfəli qiymətlə sonradan satmaq hesabına əmələ gəlir, yəni məzənnə fərqi kimi çıxış edir. Demək olar ki, dilerlər birjada möhtəkirliklə məşğuldur. Müasir fond birjası indi də əksər hallarda zahirən hələ keçən əsrlərdə inşa edilmiş, lakin daxilən ən yeni avadanlıqla, xüsusilə də tele- kommunikasiya avadanlığı ilə təchiz edilmiş böyük bir binadır. Birjalar hər iş günü bunun üçün ayrılmış saatlarda işləyir. Fond birjasında mühüm yeri tiker adlanan elektron tablo tutur.

Depozitar fəaliyyət — (ing. depositary activity) Qiymətli kağızların saxlanması və onlara hüquqların, habelə öhdəliklərlə yüklənməsi faktlarının uçotu və təsdiq edilməsi üzrə xidmətlərin göstərilməsi üzrə peşəkar fəaliyyət.

İstehsalat fəaliyyəti — mikroiqtisadiyyatda istifadə olunan, xalis məhsulun texnoloji cəhətdən qəbul edilə bilən bütün vektorlarının məcmuəsini rəsmiləşdirən bir konsepsiya. Əgər iqtisadiyyatda N {\displaystyle N} məhsul olsa. İstehsal prosesində n {\displaystyle n} mal istehlak olunur. Bu malların vektorunu (xərcləri) x {\displaystyle x} (vektorun ölçüsü n {\displaystyle n} ) ilə qeyd edək. Digər m = N − n {\displaystyle m=N-n} məhsulların zamanla istehsal olunur (vektor m {\displaystyle m} ). Bu malların vektorunu y {\displaystyle y} ilə qeyd edək. Sonra z = ( − x , y ) {\displaystyle z=(-x,y)} (ölçüsü - N {\displaystyle N} ) vektoruna xalis çıxışların vektoru deyilir. Net çıxışların texnoloji cəhətdən qəbul edilə bilən bütün vektorlarının cəmi texnoloji dəsti təşkil edir. Əslində, R N {\displaystyle R^{N}} boşluğunun bəzi alt hissəsidir. Boşluq: texnoloji dəst boş deyil.

== Ali sinir fəaliyyəti tipi və davranışı == İ. P. Pavlov beyində baş verən oyanma və ləngimə hadisələrinin müxtəlif təzahürləri, onların arasındakı qarşılıqlı əlaqə və təsirləri təhlil edərək sinir sistemini müxtəlif tiplərə bölməyə səy göstərmişdir. Buraya mərkəzi sinir sisteminin gücü, oyanma ilə ləngiməninmüvazinəti (oyanma və ləngimənin gücü arasındakı münasibət)və əsas sinir hadisələrinin mütəhərrikliyi daxil edilmişdir. Sinir sisteminin gücü qabıq hüceyrələrinin işgörmə qabiliyyətinə görə müəyyən edilir. Müəyyən qüvvəyə çatdıqdan sonra şərti qıcıq gücünün artması effektin artmasına deyil, onun azalmasına səbəb olur, yəni hüdudxarici ləngimə baş verir. Bu ləngimə fərdi xüsusiyyət daşıyır, məsələn, bu bir itdə çox tez, başqasında nisbətən gec baş verə bilər. Bu onu göstərir ki, heyvanın birində oyanma çox tez ləngiməyə çevrilir, digərində isə bunun üçün xeyli vaxt tələb olunur. İ. P. Pavlov bu xüsusiyyətlərə əsasən sinir sistemini zəif və güclü tiplərə bölünür. Beyin fəaliyyətinin ikinci səciyyəvi oyanma və ləngimə qabiliyyəti eyni gücdə olan heyvanlara müvazinətli tip deyilir. Əgər heyvanda oyanma yaxud ləngimə hadisələrindən biri güclü inkişaf etmişsə, buna müvazinətsiz sinir tipi deyilir. Beyin fəaliyyətinin üçüncü səciyyəvi xüsusiyyəti oyanma və ləngimə hadisələrinin mütəhərrikliyi ilə müəyyən olunur.

İnsanın seksual fəaliyyəti — insanların seksuallığı yaşaması və ifadə etməsi. İnsanlar müxtəlif səbəblərdən müxtəlif seksual hərəkətlərdə iştirak edirlər. Bu hərəkətlər müxtəlif bir tezliklərdə tək başına edilən fəaliyyətlərdən (məsələn, masturbasiya) başqa bir şəxslə edilən fəaliyyətlərə (məsələn, cinsi əlaqə, oral seks və s.) qədər fərqlənir. Seksual fəaliyyət adətən iştirakçı şəxsdə seksual oyanıqlıq və fizioloji dəyişikliklərlə nəticələnir, bəziləri qabarıq görünür, digərləri isə daha incədir. Seksual fəaliyyətə başqasının seksual marağını oyandırmaq və ya başqasının seksual həyatının səviyyəsini artırmaq məqsədi daşıyan davranış və fəaliyyətlər də aid ola bilər. Seksual fəaliyyət seksual oyanıqlıqdan sonra baş verə bilər. Bəzi mədəniyyətlərdə seksual fəaliyyət yalnız evlilikdə məqbul sayılır. Bu çərçivədə evlilikdən əvvəl seks tabudur. Bəzi seksual fəaliyyət nümunələri ya bütün dünyada, ya da bəzi ölkələrdə illeqaldır. Həmçinin, bunların bəziləri müəyyən cəmiyyətlərin və ya mədəniyyətlərin normalarına zidd hesab olunur.

Azərbaycan legionerlərinin mətbuat fəaliyyəti (alb. Aserbaidschanische Legion) — Azərbaycan legionu, Verxmatın xarici hərbi bölüklərindən biri. == İkinci dünya müharibəsi zamanı mətbuatın rolu == İkinci dünya müharibəsinin başlanması ilə formalaşan Azərbaycan legionları çətin şəraitdə olmalarına baxmayaraq, Azərbaycanın mülli müstəqilliyinin qazanılmasına, Almaniya hökuməti tərəfindən tanınmasına çalışmışdır. İkinci dünya müharibəsi illərində Almaniyada fəaliyyət göstərən Azərbaycanın ayrı-ayrı siyasi xadimlərinin və nüfuzlu hərbçi-legionerlərinin köməyi ilə minlərlə yurddaşının həyatı xilas edilmişdir.Müharibənin gedişində və Hitlerin ilk aylardakı qələbələrində alman təbliğatının əhəmiyyəti silahın gücündən az olmadı. Təbliğat Nazirliyi bu sahədəki işini gücləndirmək, kitabça və plakatlar hazırlamaq üçün öz fəaliyyətini “Vineta” təşkilatı ilə genişləndirdi. 1941-ci ilin 22 iyunundan bir həftə əvvəl on ikiyə qədər rus, ukraynalı, qafqazlı və türk-tatar bir yerə toplanaraq Qızıl Ordu əsgərlərini fərariliyə dəvət edən çağırışlar hazırladılar. Bu heyət Yozef Gebbelsin tabeçiliyində olaraq Eberhard Taubert tərəfindən istiqamətləndirilirdi. Təbliğat Nazirliyi əl elanları və radio yayımlarından istifadə etməklə yanaşı, partiya natiqlərinin danışıqlarından, filmlərdən və toplantılardan da bəhrələnirdi. Elanların təyyarələrlə sovet bölgələrinə yayılması işi “Vermaxt təbliğat” dairəsi ilə birgə aparılırdı. Müharibənin başlanğıcında sovet əsgərlərini komandirlərini öldürüb almanların tərəfinə keçməsinə çağıran səkkiz milyon ədəd vərəqə çap olunub cəbhə bölgələrinə atılmışdı.

Fəaliyyət – 1) hər hansı bir sahədə iş, çalışma; fəallıq göstərmə; aktivlik. Məsələn, pedaqoji fəaliyyət, ictimai fəaliyyət; 2) iş, işləmə. Məsələn, ürəyin fəaliyyəti. == Ədəbiyyat == R.Əliquliyev, S.Şükürlü, S.Kazımova. Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan əsas terminlər. Baki, İnformasiya Texnologiyaları, 2009, 201 s.

Birgə fəaliyyət – iştirakçıların iqtisadi vəziyyətinin yaxşılaşdırılması və ya ictimai maraqların irəli getməsi üçün xüsusi şəxslərin öz təşəbbüsləri üzrə əməkdaşlığıdır. == Ədəbiyyat == R. Əliquliyev, T. Fətəliyev. Vətəndaş Elmi. Bakı, İnformasiya Texnologiyaları, 2018, 150 s.

Fəaliyyət sahəsi — fərdi və hüquqi şəxslərin əsas iş sahəsini əhatə edən mövzular dairəsini təsvir eir. Sənayedə və elmdə bu anlayışın tətbiqi müəyyəm kriteriyalarda asılı olaraq aparılır: Ya ümumilikdə böyük maraq doğuran iş sahəsi, ya da hər hansı bir şəxsin fəaliyyəti əsas götürülür. Bu anlayış coğrafi mənada da işlədilə bilər. Son zamanlar baş verən qloballaşdırmanın nəticəsi kimi bir çox müəssisələr və ya şəxslər öz fəaliyyət dairələrini genişləndirərək başqa ərazilərdə də (ölkə) çalışırlar.

Könüllü fəaliyyət — qanunvericiliklə qadağan edilməyən, işlərin görülməsi və ya xidmətlərin göstərilməsi ilə bağlı ictimai faydalı və gəlirsiz fəaliyyətdir. == Könüllü == Öz iradəsi və sərbəst seçimi əsasında əvəzi ödənilməyən ictimai faydalı fəaliyyəti şəxsən həyata keçirən Azərbaycan vətəndaşı, əcnəbi və ya vətəndaşlığı olmayan şəxsdir. == İstiqamətləri == əlilliyi olan şəxslərə, kimsəsizlərə, qocalara, aztəminatlı ailələrə, qaçqınlara və məcburi köçkünlərə kömək edilməsi; insanpərvərliyin və dözümlülüyün təbliği; istehlakçıların hüquqlarının qorunması; hüquqi və mədəni maarifləndirmə; uşaq və gənclərin təhsili, tərbiyəsi, fiziki və əqli inkişafı; idmanın inkişafı; xəstəliklər və epidemiyalar barədə məlumatlandırma; sağlam həyat tərzinin təbliği; ətraf mühitin mühafizəsi; tarix və mədəniyyət abidələrinin, mədəni və mənəvi irsin qorunması; silahlı münaqişələr, təbii fəlakətlər, sənaye qəzaları, yanğınlar, epidemiyalar, epizootiyalar və digər fövqəladə halların nəticələrinin aradan qaldırılmasına, o cümlədən fövqəladə hallar nəticəsində zərər çəkmiş şəxslərə yardım göstərilməsi; cəzaçəkmə müəssisələrindən azad edilən, narkotik asılılığa düçar olan, məişət zorakılığına məruz qalan şəxslərə və çətin həyat şəraitində olan digər şəxslərə (ailələrə) kömək edilməsi; qanunvericiliyin tələblərinə zidd olmayan digər fəaliyyət sahələri. == İştirakçıları == Könüllü fəaliyyətin iştirakçıları könüllü fəaliyyətin təşkilatçılarından və könüllülərdən ibarətdir. Şəxs öz iş yerində könüllü fəaliyyətlə məşğul ola bilməz. Könüllünün işçi çatışmazlığının qarşısını almaq məqsədi ilə istifadəsinə yol verilmir. Kommersiya hüquqi şəxslərində könüllü fəaliyyətin həyata keçirilməsinə yol verilmir. Könüllü fəaliyyətin iştirakçıları arasında münasibətlər qanunvericiliyə və könüllü fəaliyyətin təşkilatçıları tərəfindən cəlb edilmiş könüllülər ilə bağlanan müqaviləyə uyğun olaraq tənzimlənir. Yetkinlik yaşına çatmamış şəxslər valideynlərinin və ya qanuni nümayəndələrinin razılığı əsasında könüllü fəaliyyət ilə məşğul ola bilərlər. Yetkinlik yaşına çatmamış şəxslər könüllü fəaliyyəti həyata keçirərkən yaşı 18-dən az olan işçilərin əməyindən istifadəyə dair əmək qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş tələblərə riayət olunmalıdır.

Fəaliyyət potensialı (“spayk”) — canlı hüceyrənin membranı boyunca oyanan hüceyrənin kiçik bir sahəsində ( neyron və ya kardiomiosit ) membran potensialının qısamüddətli dəyişməsi şəklində hərəkət edən oyanış dalğası. Bunun nəticəsində bu sahənin xarici səthi membranın daxili səthinə nisbətən mənfi, sakit vəziyyətdə isə müsbət yüklü olur. Fəaliyyət potensialı sinir impulsunun fizioloji əsasını təşkil edir. “Natrium-kalium nasosunun” işləməsi səbəbindən hüceyrənin sitoplazmasında natrium ionlarının konsentrasiyası ətraf mühitlə müqayisədə çox aşağıdır. Fəaliyyət potensialı həyata keçirildikdə gərginliyə bağlı natrium kanalları açılır və müsbət yüklü natrium ionları müsbət elektrik yükü ilə balanslaşdırılana qədər konsentrasiya qradiyenti boyunca sitoplazmaya axır. Bunun ardınca gərginliyə bağlı kanallar təsirsizləşir və müsbət yüklü kalium ionlarının hüceyrədən yayılması səbəbindən mənfi sakitlik potensialı bərpa olunur, ətraf mühitdə konsentrasiyası hüceyrədaxilidən xeyli aşağıdır. == Mərhələləri == Spayk öncəsi — membranın kritik depolarizasiya səviyyəsinə (yerli həyəcan, yerli reaksiya) yavaş depolarizasiyası prosesidir. Artan hissədən (membran depolarizasiyası) və enən hissədən (membran repolarizasiyası) ibarət zirvə potensialı və ya spayk . Mənfi iz potensialı — depolarizasiyanın kritik səviyyəsindən membranın qütbləşməsinin ilkin səviyyəsinə qədər (iz depolarizasiyası). Müsbət iz potensialı — membran potensialının artması və onun tədricən orijinal dəyərinə qayıtmasıdır (izin hiperpolyarizasiyası).

Köçürülən fəaliyyət və ya Dəyişmə davranışı — heyvanın iki ziddiyyətli istək ilə qarşılaşdığı və hansını seçəcəyini bilmədiyi zaman baş verən xüsusi bir hərəkət növüdür. Belə vəziyyətlərdə heyvan bu istəklərlə əlaqəli olmayan bir şey etməyə başlayır. Məsələn, bir quş başqa bir quşa hücum etmək və ya uçmaq qərarına gəlməyəndə otları dəmləməyə başlaya bilər. İnsanlarda bu davranış insan hansı variantı seçəcəyini bilmədən başının arxasını cızdıqda görünə bilər. Köçürmə fəaliyyətləri çox vaxt baxım, cızma, içmək və ya yemək kimi rahat hərəkətlərdən ibarətdir. Məsələn, tanışlıq zamanı həyat yoldaşından qorxan şəxs qaçmaq və ya arvadbazlıq etmək əvəzinə, dayanıb saçını daramağa başlayır.

İctimai maliyyədə fəaliyyətə (performansa) əsaslanan büdcələşdirmə (FƏB; ing. Performance-based budgeting) — dövlətin məqsəd, vəzifə və funksiyalarına uyğun və dövlət siyasətinin dəyişən prioritetləri nəzərə alınmaqla büdcə vəsaitlərinin bölüşdürülməsi üsullarından istifadə edən dövlət və yerli büdcələrin planlaşdırılması və icrasına metodoloji yanaşma. Bundan əlavə, yanaşma kəmiyyət və keyfiyyət göstəricilərinə nail olmağın qiymətləndirilməsi yolu ilə büdcə vəsaitlərinin xərclənməsinin səmərəliliyinə nəzarəti nəzərdə tutur. Bununla belə, “FƏB” və “proqram-məqsədli yanaşma” anlayışlarını ayırd etmək lazımdır – onlar məzmunca üst-üstə düşmür. == Haqqında == Karter tərəfindən izah edildiyi kimi “Performans büdcələri pulun niyə xərcləndiyini izah etmək üçün missiya, məqsəd və obyektiv ifadələrdən istifadə edir. Bu, proqram məqsədləri və ölçülə bilən nəticələr əsasında konkret məqsədlərə nail olmaq üçün resursların bölüşdürülməsi üsuludur”. Performansa əsaslanan büdcəni başa düşməyin açarı “performans” sözünün altındadır. Bu üsulda bütün planlaşdırma və büdcə strukturu nəticəyönümlüdür. Bu aspektlərə nail olmaq üçün məqsədlər və fəaliyyətlər mövcuddur və onlar ümumi qiymətləndirmənin əsasını təşkil edir. Siqal və Sammers tərəfindən daha əhatəli tərifə görə, performansa əsaslanan büdcənin üç elementi var: nəticə (yekun nəticə) strategiya (son nəticəyə nail olmaq üçün müxtəlif yollar) fəaliyyətlər/nəticələr (son nəticəyə nail olmaq üçün əslində nə edilir) Siqal və Sammers qeyd edir ki, bu çərçivədə konkret hərəkətlərin əsaslandırılması ilə son nəticələr arasında əlaqə mövcuddur və nəticə istisna edilmir, fərdi hərəkətlər və ya nəticələr isə istisna olunur.

Elmi-texniki fəaliyyət – texnoloji, iqtisadi, sosial, humanitar problemlərin və digər mühəndis problemlərinin həll edilməsi, vahid sistem kimi elmin, texnikanın və istehsalatın fəaliyyətinin təmin olunması üçün yeni biliklərin əldə edilməsinə və tətbiqinə yönələn fəaliyyət. == Ədəbiyyat == R.Əliquliyev, S.Şükürlü, S.Kazımova. Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan əsas terminlər. Baki, İnformasiya Texnologiyaları, 2009, 201 s.

Fəaliyyət Yoluyla Təbliğat və ya Fəaliyyətin Təbliği (ingiliscə "propaganda by the deed", fransızca " propagande par le fait") başqalarına nümunə olmaq və inqilab üçün katalizator olmaq məqsədi daşıyan konkret siyasi birbaşa fəaliyyətdir. Anarxizmin bağrından çıxmış və daha sonra başqa radikallar tərəfindən mənimsənmişdir. Bu, ilk növbədə, 19-cu əsrin sonu və 20-ci əsrin əvvəllərində üsyankar anarxizm tərəfdarları tərəfindən törədilən zorakılıq aktları, o cümlədən hakim sinfə yönəlmiş bombalamalar və sui-qəsdlərlə əlaqələndirilir, həm də zorakı olmayan tətbiqlərə malikdir. Bu əməllər dövlətin hər şeyə qadir olmadığını nümayiş etdirməklə və məzlumlara ümid verməklə xalqda "üsyan ruhunu" alovlandırmaq, həmçinin dövlətin reaksiyasında daha da repressivləşdikcə anarxist hərəkatlara dəstəyi genişləndirmək məqsədi daşıyırdı. 1881-ci ildə London Beynəlxalq Anarxist Konqresi bu taktikanı təsdiqlədi. == Görkəmli fəaliyyətlər == 4 aprel 1866-cı il – Dmitri Karakozov Sankt-Peterburqdakı Yay bağının qapısında Rusiya çarı II Aleksanda uğursuz sui-qəsdə cəhd edir. Çar Yay bağını tərk edərkən, Dmitri silahından atəşaçmaq üçün irəli atılır. Lakin bu cəhdin qarşısı kəndli əsilli papaqçı şagirdi Osip Komissarov tərəfindən alınır və o, atəş açmağa az qalmış Karakozovun dirsəyini sıxır. 11 may 1878-ci il — Maks Hodel Almaniyada Kayzer I Vilhelmə sui-qəsd cəhdi edir . Onun monarxı güllələmək üçün etdiyi iki cəhd də uğursuzluğa düçar olur və o, avqustun 15-də tutulur və başı kəsilərək edam edilir.

Qartopu, yaxud qar yağışı — bir şəxsin ağzına aldığı spermanı əksər hallarda öpüşərək başqa birisinin ağzına ötürdüyü seksual fəaliyyətdir. Termin olaraq əvvəllər sadəcə gey və biseksual kişilər üçün istifadə olunurdu. 2004-cu ildə Nyu-York lgbt qrup tədbirlərində 1200-dən çox gey və biseksual kişini araşdıran araşdırmaçılar təqribi 20% seqmentin ən az bir dəfə qartopu etdiklərini müəyyən ediblər.

Diter Bolen (alm. Dieter Günter Bohlen‎, 7 fevral 1954[…]) – Alman pop ifaçı, Modern Talking duetinin iştirakçısı. == Həyatı == Diter Bolen 1954-cü ildə Almaniyada Hamburq şəhərində anadan olmuşdur. 1978-ci ildə gimnaziyanı fərqlənmə ilə bitirir. İqtisadiyat üzrə diplom qazanır. Diter müxtəlif qqruplara prodüserlik edir. 1984-cü ildə Diter Bolenin Tomas Anders ilə əmdaşlığı nəticəsində məşhur Modern Talking (səslənməsi:"Modern Tokinq") qrupu yaranır. 1986-cı ildə onlar arasında mübahisə yaranır. Diter və Tomas arasında mübahisənin əsas səbəbi qrupun ifaçı heyəti ilə bağlı olur. Mətbuat və ictimaiyyət isə qrupun dağılmasınd əsas səbəb kimi Tomasın şöhrətpərəst həyat yoldaşı Nora Balllinqi göstərirdi.

Dieter Rams (20 may 1932[…], Visbaden, Prussiya[d]) — alman sənaye dizayneri, sənaye dizaynında minimalizmin nümayəndəsi. == Həyatı == 20 may 1932-ci ildə Almaniyada anadan olmuşdur. 1955-ci ildə memar olaraq işə başladığı Braunda 1961-ci ildə məhsul dizayn departamentinin rəhbəri olmuşdur. Rams 1950-ci illərdə Almaniyadakı funksional dizayn anlayışının "less but better" adlandırmışdir. Hazırladığı məhsulların təmiz, sadə və ağıllı olması bu anlayışın isbatıdır.

Fillis Diller (ing.

Karl Diner — (alman dilində: alm. Karl Diener‎; 1862–1928) — Vyana Universitetinin paleontologiya professoru. 1883–1885-ci illərdə fəlsəfə doktoru olan Karl Diner Suriyaya səyahət etdi və Livanda, Antilivanda geoloji tədqiqatlar apardı. 1886-cı ildən Vyana Universitetinin fiziki-coğrafiya kafedrasının dosenti, 1897-ci ildən professoru oldu. 1897-ci ildə Mərkəzi Himalaya geoloji və paleontoloji tədqiqarlar üçün səyahət edən ekspedisiyada iştirak etdi. Karl Diner 1 dekabr 1923-cü ildən Rusiya Elmlər Akademiyasının fizika-riyaziyyat elmləri bölməsinin (biologiya elmləri (paleontologiya) dərəcəsi üzrə) müxbir üzvü oldı.

Vilyam Viler — ABŞ-lı siyasətçi. Amerika Birləşmiş Ştatlarının 19-cu vitse-prezidenti. Vilyam Almon Viler , Malone,New Yorkda dünyaya gəlmişdir.Maddı sıxıntılara görə universitete gedə bilməməsi onu universitete girməyə mane törətmədi.Franklin akademiyası və Vermont universitetinə daxil oldu.1846-1849-cu illərdə Franklində prakror olaraq işlədi.1850-1851-də məclis üzvü,1858-1859-cu ildə isə New York əyalət senatoru oldu.1863-cü ildə Respublikaçılar partiyası tərəfindən 37-ci ABŞ konqresində çıxış edirdi.1861-63 və 1869-1877-də təmsilcilər məclisində vəzifə aldı.Dürüst bir adam olaraq öz ərazisində populyarlıq qazanmışdır.42-ci Konqresdə Pasifik dəmiryolları sədri , 43-cü Konqresdə isə Ticarət işləri sədri oldu.. Respublikaçılardan olan Raterford Heys 19-cu prezident olaraq seçimləri qazandı.Özünə müavin olaraq Vilyam Viler seçdi.Vilyam Viler seçilməsində ən böyük üstünlüyü dürüst olması və düşməninin olmaması idi.Viler, ən son raqibi Frederick T. Frelinghuyseni 89-a 366 səslə qazandı.Onun populyar olmadığına görə Prezident Heys xanımı Lucy-ə demişdir "Deməkdən utanıram amma Viler kimdir?".Heys və Viler heç vaxt bir yerdə işləmədiyindən bu Viler üçün yeni təcrübə idi." 4 mart 1877-dən 4 mart 1881-ə qədər vəzifədə qaldı. Xanımı o vəzifəyə gəlmədən bir il əvvəl ölmüşdür.O tez-tez Ağ evdə alkoqolsuz yeməklərdə iştirak etmişdir. Və prezident müavini olaraq senatonun başına keçmişdir.Heys-ə görə Viler ona həm dost həmdə qardaşcasına yaxın olmuşdur."Çox az hallarda belə vəziyyət yaranırdı.Ailəmiz ona ürəkdən bağlı idi."-Heys deyirdi. Heys ikinci dəfə namizəd olmadığı üçün, Viler vəzifə müddəti bitdikdən sonra təqaüdə çıxdı. Vəzifədən sonra vaxtını doğulduğu yer olan Malonedə keçirdi.İki dəfə senatorluğa namizəd göstərilsədə seçilmədi.Viler 68-ci doğum günündən 26 gün əvvəl 4 iyun 1887-də cümə günü saat 10:10 da Malone,New Yorkda evində vəfat . kilsəsində dəfn mərasimi keçirildi.7 İyunda həyat yoldaşının yanında dəfn edildi..

Vilyam Viler — ABŞ-lı siyasətçi. Amerika Birləşmiş Ştatlarının 19-cu vitse-prezidenti. Vilyam Almon Viler , Malone,New Yorkda dünyaya gəlmişdir.Maddı sıxıntılara görə universitete gedə bilməməsi onu universitete girməyə mane törətmədi.Franklin akademiyası və Vermont universitetinə daxil oldu.1846-1849-cu illərdə Franklində prakror olaraq işlədi.1850-1851-də məclis üzvü,1858-1859-cu ildə isə New York əyalət senatoru oldu.1863-cü ildə Respublikaçılar partiyası tərəfindən 37-ci ABŞ konqresində çıxış edirdi.1861-63 və 1869-1877-də təmsilcilər məclisində vəzifə aldı.Dürüst bir adam olaraq öz ərazisində populyarlıq qazanmışdır.42-ci Konqresdə Pasifik dəmiryolları sədri , 43-cü Konqresdə isə Ticarət işləri sədri oldu.. Respublikaçılardan olan Raterford Heys 19-cu prezident olaraq seçimləri qazandı.Özünə müavin olaraq Vilyam Viler seçdi.Vilyam Viler seçilməsində ən böyük üstünlüyü dürüst olması və düşməninin olmaması idi.Viler, ən son raqibi Frederick T. Frelinghuyseni 89-a 366 səslə qazandı.Onun populyar olmadığına görə Prezident Heys xanımı Lucy-ə demişdir "Deməkdən utanıram amma Viler kimdir?".Heys və Viler heç vaxt bir yerdə işləmədiyindən bu Viler üçün yeni təcrübə idi." 4 mart 1877-dən 4 mart 1881-ə qədər vəzifədə qaldı. Xanımı o vəzifəyə gəlmədən bir il əvvəl ölmüşdür.O tez-tez Ağ evdə alkoqolsuz yeməklərdə iştirak etmişdir. Və prezident müavini olaraq senatonun başına keçmişdir.Heys-ə görə Viler ona həm dost həmdə qardaşcasına yaxın olmuşdur."Çox az hallarda belə vəziyyət yaranırdı.Ailəmiz ona ürəkdən bağlı idi."-Heys deyirdi. Heys ikinci dəfə namizəd olmadığı üçün, Viler vəzifə müddəti bitdikdən sonra təqaüdə çıxdı. Vəzifədən sonra vaxtını doğulduğu yer olan Malonedə keçirdi.İki dəfə senatorluğa namizəd göstərilsədə seçilmədi.Viler 68-ci doğum günündən 26 gün əvvəl 4 iyun 1887-də cümə günü saat 10:10 da Malone,New Yorkda evində vəfat . kilsəsində dəfn mərasimi keçirildi.7 İyunda həyat yoldaşının yanında dəfn edildi..

Daler Mehrubonoviç Nəzərov (tac. Далер Мехрубонович Назаров, 8 sentyabr 1959, Düşənbə) — tacik müğənnisi və bəstəkarıdır. Dalərin yaradıcılığında həm xalq, həm də müasir motivlər var, o, həm Tacikistanın müasir musiqisinə, həm də ümumilikdə fars-tacik xalq musiqisinə böyük təsir göstərib və göstərməkdədir. == Bioqrafiya == Daler Nəzərov 1959-cu ildə Stalinabadda (Düşənbə) anadan olub, Tacikistanın mədəniyyət naziri Mehrubon Nazarovun ikinci oğludur. O, ana dilini "Pamir" adlandırır. İki il musiqi məktəbində oxuyub, amma oranı tərk edib. Adına Dövlət Pedaqoji İnstitutunun "Rus filologiyası" ixtisası üzrə ali təhsil almışdır. Taras Şevçenko. 1992-ci ildə vətəndaş müharibəsindən Alma-Ataya qaçıb, 1997-ci ildə Düşənbəyə qayıdıb. == Filmoqrafiya == == İstinadlar == == Ədəbiyyat == Mark Slobin, Alexander Djumaev, Larisa Dodhoudoyeva.

Dilar Xabuliani (24 noyabr 1952) — Avropa çempionu (1977), Gürcüstanın Daxili İşlər naziri (1990-1992), Gürcüstanın Cüdo Federasiyasının prezidenti (1991-2010), Gürcüstan Parlamentinin üzvü (1990-1993).

Luts Diter Şmadel (alm. Lutz Dieter Schmadel‎; 2 iyul 1942, Berlin – 21 oktyabr 2016) — Almaniya astronomu və asteroidləri kəşf edən. == Həyatı == O, Heydelberq Universiteti yanında Astronomik Hesablamalar İnstitutunda işləmişdir və asteroidlərin orbitlərinin öyrənilməsində ixtisaslaşmışdır. 1990-1993-cü illərdə və qismən olaraq 1960-cı ildə onun tərəfindən 244 asteroid aşkar edilmişdir ki, onların bir hissəsi Fraymut Börngen və Raynor Stoss (ing. Reiner M. Stoss) ilə birgə tapılmışdır. 12.804 (2006-cı ilin mart ayına qədər) kiçik planetin aşkarlanması və adlandırma xüsusiyyətləri haqqında məlumatları ehtiva edən "Dictionary of minor planet names" lüğətinin müəllifidir. Xidmətlərinə görə (2234) Şmadel asteroidi onun adını daşıyır. == Kitabları == Dictionary of minor planet names (5th Edition). Springer Verlag, Berlin/Heidelberg 2003, ISBN 3-540-00238-3 Dictionary of minor planet names (Addendum to the 5th Edition: 2003—2005). Springer Verlag, Berlin/Heidelberg 2006, ISBN 3-540-34360-1 Dictionary of minor planet names (Addendum to the 5th Edition: 2006—2008).

Başqa — fəlsəfənin əsas kateqoriyalarından biri.. Başqa — Mən olmayan, mənə əks olan, mənim dünyamdan kənarda yerləşən. Başqası da mənim xüsusiyyətlərimə malikdir : mövcuddur, düşünür, hərəkətdə və inkişafdadır. Başqa anlayışı materiyanın cansız hissələrinə də aiddir. == Həmçinin bax == Fəlsəfə Şəxsiyyət Təfəkkür == Ədəbiyyat == Бахтин М. М. К философии поступка // Философия и социология науки и техники. Ежегодник. 1984–1985. М., 1986. Бахтин М. М. Проблемы поэтики Достоевского. 4-е изд.

Dilbər — qadın adı. Dilbər Axundzadə — şairə və Mikayıl Müşfiqin həyat yoldaşı. Dilbər Zeynalova — ədəbiyyatşünas, dosent, fəlsəfə doktoru. Dilbər Əjdərova — kimya elmləri doktoru.

Dil — ancaq insanlara aid olan, özündə məzmun və eyni tip səslənmə (yazılış) qaydaları daşıyan şərti sistem. O, yalnız ünsiyyət vasitəsi deyil, dünya haqqında təsəvvür yaradan təbii intellektual sistemdir. Hər bir dil ayrılıqda dünya haqqında bilik, dünyanı görmək və anlamaq üçün vasitədir. Dilləri linqvistika öyrənir. Dildə şərti işarələr semiotikanın predmetidir. Dilin insan təfəkkürünə və fəaliyyətinə təsirini psixolinqvistika tədqiq edir. == Tipologiya == linqvistikanın predmeti olan insan dilləri : təbii insan dilləri, süni insan dilləri, məsələn, (esperanto), karlar üçün jest dili, formal dillər kompüter dili, məsələn Alqol, Heyvanların ünsiyyət dili. == Dillər haqqında ümumi məlumat == Hazırda Yer üzündə 7000-ə yaxın dil mövcuddur. Dünyanın yeddi dili dünya dilləri hesab olunur: ingilis dili, ispan dili, ərəb dili, rus dili, fransız dili, alman dili, portuqal dili Alimlərin fikrinə görə, son 100 il ərzində 3000-dən 6000-ə qədər dili ölüm təhlükəsi gözləyir. Dilin saxlanması üçün həmin dildə ən azı 100 min insan danışmalıdır.

= İbrahimi dinlər =

Başkənd (əvvəlki adı: Disər) — Azərbaycan Respublikası Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ordubad rayonunda kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 1 mart 2003-cü il tarixli, 423-IIQ saylı Qərarı ilə Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ordubad rayonunun Vənənd kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Disər kəndi Başkənd adlandırılmışdır. == Toponimikası və tarixi == Vənənd çayı sahilində, Zəngəzur silsiləsinin ətəyindədir. Kəndin adı onun ş.-ində bir-birinə yaxın 300 m. hündürlükdə olan və Disər adlanan iki kiçik dağın adından yaranmışdır. Oronim isə İran dillərindəki dildə (iki) və sər (baş, zirvə) sözlərindən düzəlib, "iki baş, iki zirvə" deməkdir. 2003-cü ildən Başkənd adlandırılmışdır. == Əhalisi == Əhalisi 427 nəfərdir.

Diş — canlılarda ərzağın ilkin mexaniki emalı üçün orqanizmin bir hissəsi, heyvanlarda həmçinin müdafiə və hücum silahı, insanda danışıq instrumentlərindən biri və gülüş atributu kimi də istifadə edilir. Bəzi heyvanlar, xüsusən də ətyeyənlər və hər şeydən yeyənlər, dişləri ov tutmaqda və ya yaralamaqda, yeməkləri xırdalamaqda, müdafiə məqsədləri üçün, tez-tez özləri də daxil olmaqla, digər heyvanları qorxutmaq və ya yırtıcı və ya balalarını daşımaq üçün istifadə edirlər. Dişlərin kökləri diş ətləri ilə örtülüdür. Dişlər sümükdən deyil, ən xarici embrion hüceyrə təbəqəsi olan ektodermadan əmələ gələn müxtəlif sıxlıq və sərtlikdəki çoxsaylı toxumalardan ibarətdir. Dişlərin ümumi quruluşu onurğalılar arasında oxşardır, baxmayaraq ki, onların forma və mövqeyində əhəmiyyətli dəyişikliklər var. Məməlilərin dişləri dərin köklərə malikdir və bu, bəzi balıqlarda və timsahlarda da olur. Teleost balıqların əksəriyyətində isə dişlər sümüyün xarici səthinə, kərtənkələlərdə isə bir tərəfdən çənənin daxili səthinə yapışdırılır. Köpəkbalığı kimi qığırdaqlı balıqlarda dişlər sərt bağlarla çənəni meydana gətirən qığırdaq halqalarına bağlanır. Monofiyodontlar yalnız bir diş dəsti inkişaf etdirən heyvanlardır, difiodontlar isə erkən süd dişləri və daha sonra "yetkin" və ya daimi dişlər dəsti yetişdirirlər. Polifiodontlar bir çox diş dəstinə malikdir.

Udilər, Udinlər (udicə Udi, Uti, rus. Удины) — Şərqi Qafqazda ən qədim xalqlardan biri. Udilər Oğuz rayonunun inzibati mərkəzi olan Oğuz şəhərində, həmçinin Qəbələ rayonunun Nic qəsəbəsində yaşayırlar. Udilər eləcə də Rusiyada, Gürcüstanda (Kaxetinin Zinobiani kəndində), Qazaxıstanda, Ukraynada və başqa ölkələrdə yaşayırlar. Udilər udi dilində danışırlar. Udilər arasında eləcə də Azərbaycan, rus, gürcü və başqa dillər geniş yayılmışdır. Dinləri xristianlıqdır. Udilər əsrlər boyu Qafqaz Albaniyasında yaşayan tayfalardan biri olmuşdur. Adları çox güman ki qədim qaynaqlarda sadalanan utilərlə əlaqədardır. Həmçinin Qafqaz Albaniyası dövründə Albaniyanın qərbi və cənub-qərbi ərazilərini (təxmini olaraq indiki Qarabağ ərazisi və ona yaxın mahallar) əhatə edən Uti vilayəti də mövcud idi.

Çilər (İsp. Chilenos) — Çili milli etnik qruplar. Çilər əksəriyyəti Çili yaşayır baxmayaraq, əhəmiyyətli icmalar çox ölkələrdə, ən xeyli Argentina və ABŞ-də yaradılıb. Digər böyük Çili icmalar Avstraliya, Kanada və İsveç var. sıra kiçik olsa da, Çili xalqı da Antarktida və Falkland adaları daimi əhalisinin böyük hissəsini təşkil edir.

Div — Azərbaycan nağıllarının personajlarından biri. Avestadakı cinayətkar obrazından yaradılmışdır. Yarım heyvan, yarım insan nəhəng, azman əfsanəvi varlıqdır. Nağıllarda divin növləri də var: Ağ Div, Qara Div, Zili div və s. == Mənşəyi və xüsusiyyətləri == Div obrazı atəşpərəstlərin müqəddəs kitabı olan Avestanın 'Vi Dayevo Datom' ve ya 'Vidivdad' , 'Vendidat' adlanan (tərcüməsi 'Divlərə qarşı qanun') fəslindəki cinayətkar təsvirindən yaranmışdır. Kitaba görə cinayətkarlar dinindən dönənlər və dini ayinlərə riayət etmədiklərinə görə ictimai-təhlükəli əməllərə əl alanlardır. Nağıllardakı divlər nağıllarda insanları yeyir, böyük qulaqlı, böyük dişli, böyük ağızlı dəyişik növləri vardır. Böyük qulaqlı nəhənglər yer altında yaşayırlar. Bəzən alt dodağı yerdə, üst dodağı göydə bir zənci olaraq görünürlər. Əlində çox vaxt heyvan başlı bir çubuğu və ya toppuzu tapılar.

Formal dillər — insanın müxtəlif fəaliyyət sahələri üçün yaradılmış və öz əlifbası, qrammatik qaydaları, sintaksisi olan xüsusi dillərdir. Riyazi məntiq və riyazi proqramlaşdırma dillərini formal dillərə aid ən önəmli nümunələr olaraq qeyd etmək olar. Formal dillərin hamısı müəyyən şəxslər tərəfindən yaranıb. Formal dillər elm və texnikada geniş istifadə olunur.Elmi tətqiqatlarda və praktiki fəaliyyətdə formal dillər təbii dillərlə paralel istifadə olunur. Bunlardan biri digərini tam əvəz edə bilməz. Təbii dil daha güclü ifadə imkanlarına malik olsa da,formal dil biliyin daha dəqiq təqdimatı cəhətdən üstündür. == Tarixi == Riyaziyyatın bütün inkişaf tarixində müxtəlif obyektləri və anlayışları işarə etmək üçün həmişə simvolik işarələrdən istifadə olunmuşdur.Lakin işarələrdən başqa hər zaman təbii dillərdən də istifadə olunmuşdur.Elmin inkişafının müəyyən mərhələsində,əsasən ΧVΙΙ əsrdən başlayaraq,riyazi analizin ciddi məntiqi təhlilini və teoremlərin hökmlərini əsaslandırmaq üçün yeni bir yanaşmaya ehtiyac yarandı.Riyazi nəzəriyyələrin ciddi formalarla təqdimatı olmadan bir sıra məsələlərin həllinin mümkünsüzlüyü aydın oldu.Beləliklə,ΧΧ ərdən etibarən formal dillər yaranmağa başladı. == Formal dillər üzərində əməliyyatlar == === Dil, onun əlifbası və söz === Hər bir dil informasiyanı qarşı tərəfə çatdırmaq üçün istifadə olunur.Qarşı tərəf dedikdə insan,kompüter və s. nəzərdə tutulur.Dil informasiyanı birbaşa,yaxud dolayı yolla çatdırır.Dillər sintaksis və semantikadan ibarət olur.Sintaksis cümlənin quruluşunu müəyyənləşdirmək üçün istifadə olunur,semantika isə cümlənin mənasını müəyyənləşdirir.Semantika sözlərin və cümlələrin məzmununu düzgün qurmağa xidmət edir.Simvollar çoxluğuna əlifba deyilir,əlifba-simvolların nizamlanmış çoxluğudur.Əlifbaya ixtiyari simvollar:hərflər,ədədlər,heroqliflər,yol nişanları və s. daxil ola bilər.Simvolların müəyyən sintaksis qaydalar ilə düzülüşündən əmələ gələn konstruksiyaya söz deyilir.Sözdəki simvolların sayına sözün uzunluğu deyilir.Tutaq ki,A={a1,a2,…,an} hər hansı əlifbadır.Verilmiş əlifbada bütün sonlu sözlərdən(yəni uzunluğu sonlu olan)ibarət çoxluğa universum deyilir,bunu A* ilə işarə edək.Aydındır ki,bu çoxluğun gücü hesabidir.Verilmiş B={0,1} əlifbasının universumu B*={0,1,00,01,10,11,000,001,…} olar.Heç bir simvolu olmayan sözə "boş söz" deyilir və {e} ilə işarə olunur.Universumdan {e} sözünün kənarlaşması ilə alınan çoxluq A+=A*\{e}.

Xarici iqtisadi fəaliyyətin auditi təsərrüfat subyektinin xarici iqtisadi fəaliyyəti ilə bağlı təsərrüfat əməliyyatlarının həyata keçirilməsinin qanuniliyinin və düzgünlüyünün yoxlanılması, onların sənədləşdirilməsi və mühasibat uçotuna qəbul edilməsi. Xarici iqtisadi fəaliyyətin auditi maliyyə nəzarəti tədbirinin tərkib hissəsi kimi (məsələn, sənədli audit) və ya ayrıca audit kimi həyata keçirilə bilər. Azərbaycan Respublikasının milli mühasibat uçotu standartlarının tələblərinə uyğun olaraq, xarici iqtisadi fəaliyyətin uçotu ayrıca aparılmalıdır. Bunun üçün təsərrüfat subyektinin mühasibat uçotu hesabları üzrə uçot siyasətində xarici iqtisadi əməliyyatların uçotu üçün ayrıca subhesablar nəzərdə tutulmalıdır. Eyni zamanda, sintetik uçot manatla aparılır və göstərilən subhesablar üzrə analitik uçot eyni vaxtda xarici valyutada və Mərkəzi Bankın əməliyyat tarixinə məzənnəsi ilə manatla aparılır. İxrac əməliyyatlarını (alıcının xarici hüquqi şəxs olduğu alqı-satqı əməliyyatları) yoxlayarkən aşağıdakılara nəzarət etmək məqsədəuyğundur: İxrac mallarının maya dəyəri üçün xərclərin silinməsinin düzgünlüyü və əsaslılığı. Qaimə məsrəflərinin bölüşdürülməsinə xüsusi diqqət yetirilməlidir. İxrac qaimə məsrəflərinə (qaimə məsrəflərinin ümumi konsepsiyasından fərqli olaraq) ixrac olunan malların satışı ilə birbaşa bağlı olan məsrəflər daxil edilməlidir: nəqliyyat xərcləri, yükləmə/boşaltma, ixrac mallarının saxlanması, gömrük rüsumları, vasitəçilərə komissiya. Bu, əhəmiyyətlidir, çünki ixrac məhsullarının satışından əldə edilən maliyyə nəticəsi ayrıca hesablanır. Yekun maliyyə nəticəsinin hesablanmasının düzgünlüyü.