Lüğətlərdə axtarış.

Mühazirə (mübahisə, disput) — tədris materialının, hər hansı bir məsələnin, mövzunun, bölmənin, fənnin, elmin metodlarının sistematik, ardıcıl şəkildə tərtib edilməsi. Böyük Sovet Ensiklopediyasına əsasən mühazirə tədris materialının, hər hansı bir məsələnin, mövzunun, bölmənin, fənnin, elm metodlarının sistematik, ardıcıl şəkildə şərh edilməsidir. Mühazirə, fənn müəllimi tərəfindən mövzuların şifahi şəkildə təqdimatı, həmçinin hər hansı bir mövzuya dair açıq leksiya. BSE-na görə, mühazirələr fərqlidir: təlim mühazirələri ictimai mühazirələr (mədəni-maarif işi sistemində siyasi və elmi biliklərin təbliği və yayılması forması): epizodik mühazirələr, dövri mühazirələr. Mühazirələr kursu (materialın tədris proqramı üzrə ardıcıl təqdimatı) aşağıdakı mühazirə növlərini əhatə edir: giriş mühazirələr, planlaşdırma mühazirələri (qiyabi və axşam təhsili sistemində), ordinar mühazirələr, ümumi mühazirələr, yekun mühazirələr. BCE-na əsasən mühazirə üçün tələblər: elmi, ideya, əlçatanlıq, forma və məzmunun vəhdəti, təqdimatın emosionallığı, digər tədris məşğələləri növləri (seminarlar, laboratoriya işləri, tədris və istehsalat təcrübəsi və s.) ilə əlaqə. Bir nəfər-mühazirəçi istənilən məlumatı, təkbaşına çox sayda insana çatdıra bilər. Əlaqənin olmaması, mühazirə məzmununun mürəkkəblik səviyyəsinin orta hesablanması, müxtəlif dərəcədə dinləyicilərin mühazirələrə daxil olma imkanı.

Eretriyanın mühasirəsi (e.ə. 490-cı il) — Datis və II Artafernin Yunanıstana yürüşü zamanı yunan Eretriya şəhərinin İran qoşunları tərəfindən mühasirəyə alınması və ələ keçirilməsi. İranlıların yunan ərazilərinə ilk zorla girmələrinin səbəbi yunanların İoniya üsyanında iştirak etmələri idi. Belə ki, eretriyalılar və afinalılar İran hökmranlığından qurtulmaq istəyən İoniya şəhərlərinə kömək üçün qüvvələr göndərmişdilər. Eretriyalılar və afinalılar Sardis şəhərini zəbt edib yandıra bildilər, lakin sonra ağır itkilərlə geri çəkilmək məcburiyyətində qaldılar. İran hökmdarı I Dara eretriyalılar və afinalılardan intiqam almağa qərar verdi. Ioniya üsyanı Lada döyüşündən sonra tam yatırıldı və ondan sonra Dara Yunanıstanın fəthi üçün planlar qurmağa başladı. E.ə. 490-cı ildə Datis və II Artafernin komandanlığı altında hərbi dəniz qüvvəsini Egey dənizinə göndərdi. Daranın əmri Kiklad adalarının tabe edilməsi və sonra Afina və Eretriyaya qarşı cəza ekspedisiyaları həyata keçirməkdən ibarət idi.

Harputun mühasirəsi — Səfəvi imperiyasının əlində olan Bayburt şəhərinin Osmanlı ordusu tərəfindən mühasirəyə alınması nəzərdə tutulur. == Arxa plan == Hələ şahzadə olduğu dövrdən Səfəvilərin və onları dəstəkləyən Anadolu türk tayfalarının fəaliyyətlərini yaxından izləyən və mövcud təhlükəni görən Səlim 1512-ci ildə sultan taxtını ələ keçirdikdən sonra onlara qarşı aktiv mübarizəyə keçdi. Buna qədər Şah İsmayıl Anadoludakı özünə rəğbət bəsləyən müxtəlif türk-qızılbaş tayfalarını təşkilatlandırmış və onların vasitəsiylə Anadoluda özü üçün güclü dayaq yaratmışdı. Nəhayət 1514-ci ildə Sultan Səlim uzun hazırlıqlardan sonra Şah İsmayıl üzərinə hücuma keçdi. Elə həmin ildə baş vermiş Çaldıran döyüşündə qızılbaş ordusu böyük cəsarətlə döyüşsə də, sonda artilleriya silahlarının çatışmazlığı və Osmanlıda bu silahların çoxluğu nəticəsində məğlub oldu. Qızılbaş ordusunun məğlubiyyətindən sonra Anadoludakı Səfəvi mülkləri təhlükə altına düşdü, Osmanlı ordusu bir-bir bu qalaları və şəhərləri ələ keçirməyə başladı. Bunun ardınca Kəmax, Diyabəkir mühasirələrində və Ovacıq döyüşündə Səfəvi ordusu məğlub oldu. == Mühasirə == Şərqi Anadolunun fəthi üçün Diyarbəkir bəylərbəyi Bıyıklı Mehmed Paşaya Qaraman bəylərbəyi Hüsrəv Paşa komandanlığında bir ordu göndərildi. Bu yardım qüvvələri Mardin dolaylarında olan Mehmed paşaya qatılmadan öncə Harputu mühasirəyə aldı. 23 martda başlayan mühasirə üç gün davam edən döyüşdən sonra Osmanlı ordusunun qələbəsi ilə nəticələndi.

Kəmaxın mühasirəsi — Osmanlı ordusunun Səfəvi dövlətinin əlində olan Kəmax qalasını mühasirəyə alması nəzərdə tutulur. == Arxa plan == Çox önəmli bir mövqeyi olan Kəmax qalası Anadolunun şimal qoluna nəzərat etmək üçün önəmli istehkam idi. Buna görə də, İldırım Bəyazid zamanında bu qala Osmanlı ordusu tərəfindən ələ keçirilmişdi. Teymurun Anadolunu fəth etməsindən sonra isə, bəzi türk bəylikləri bu qalaya hakim olmuşdur. XVI əsrin əvvəlində isə sürətlə böyüyən Səfəvi dövlətinin himayəsinə girən qala Osmanlının Səfəvilər üzərinə etdikləri səfərlərində əsas hədəflərdən biri halına gəldi. Bir çox hücum edilsə də, qalanın ələ keçirilməsi mümkün olmadı. Əksinə, buradan hərəkət edən Səfəvi ordusu davamlı olaraq yaxınlıqdakı Osmanlı mülklərinə yağma yürüşləri təşkil edirdilər. Bu yağma yürüşləri qalanın ələ keçirilməsini Osmanlı üçün daha da vacib hala gətirmişdi. Çaldıran döyüşündən sonra qışlamaq üçün Amasyaya gələn Osmanlı sultanı bu işi yaza qədər ertələmək qərarına gəldi. Yürüşə komandan kimi isə sevimlisi olan Bıyıklı Mehmed Paşanı təyin etdi.

Kobaninin mühasirəsi — Suriyanın Kobani şəhəri uğrunda 2014-cü ilin 16 sentyabr tarixindən başlayan və 2015-ci il 26 yanvar tarixində İŞİD-in məğlubiyyəti ilə başa çatan qanlı döyüşlər. Şəhər yenidən YPG güclərinin nəzarəti altına keçmişdir. Eyn-əl-Ərəb şəhərində əsasən etnik kürdlər yaşayır və şəhər kürdlər tərəfindən (kürd. Kobanê) adlandırılır. Suriyanın əsasən mərkəzi hissələrində aparılan hərbi əməliyyatlarda iştirak edən İŞİD silahlıları sentyabr ayının ortalarından etibarən ölkənin şimal bölgələrinə doğru həmlələr etməyə başlamış və həmin ərazilərə gözlənilməz hücumlar təşkil etmişdir. Kürd birliklərini hazırlıqsız yaxalamağı bacaran İŞİD döyüşçüləri Eyn-əl-Ərəb əyalətində 2014-cü il 2 oktyabr tarixinə olan məlumata əsasən 350-dən çox kürd kəndini işğal etmişdir. Eyn-əl-Ərəbdə yaşayan 200 minə yaxın etnik kürd davam etməkdə olan qanlı döyüşlərdən xilas olmaq üçün Suriya-Türkiyə sərhədinə cəmləşmişdir. Türkiyə hökumətinin icazəsindən sonra Eyn-əl-Ərəbdən gələn qaçqınların ölkəyə buraxılmasına başlanıb və onların təhlüksəziliyi təmin edilib. 5 oktyabr tarixinə olan məlumatlara əsasən Eyn-əl-Ərəb şəhərinin ətraf əraziləri və kəndləri tamamilə İraq Şam İslam Dövlətinin nəzarəti altındadır. YPG və PKK silahlıları isə Eyn-əl-Ərəb şəhər mərkəzinin müdafiəsini təmin edirlər.

Qut-ül Amarə mühasirəsi (Birinci Qut döyüşü) — I Dünya Müharibəsinin Mesopotamiya cəbhəsində, Osmanlı ilə Antanta qüvvələri arasında olan bir mühasirə döyüşüdür. 8.000 nəfərdən ibarət İngilis-Hind qarnizonu Bağdadın 160 km cənubunda Küt qəsəbəsində Osmanlı ordusu tərəfindən mühasirəyə alınır. 1915-ci ildə bu qəsəbənin əhalisi təxminən 6.500 nəfər təşkil etmişdir. 29 aprel, 1916-cı ildə qarnizonun təslim olmasından sonra mühasirə zamanı sağ qalanlar əsir olaraq Hələbə aparılmışdır. == Başlanğıc == General-leytenant Carlz Tounshend komandanlığındakı ingilis VI Poona birləşməsi ( Hind qrupu) Bağdada irəliləməyə çalışarkən 22-23 noyabr, 1915-ci ildə Salman-i Pak (Ktesifon) döyüşündə Saqqallı Nurəddin Paşa tərəfindən məğlub edilərək geri çəkildi və 3 dekabrda Qut qəsəbəsinə yerləşdilər. == Mühasirə == Yeni qurulan Osmanlı ordusu VI Ordusunun komandanlığına təyin edilərək 5 dekabrda Bağdada çatan marşal Kolmar Von der Qoltz Paşanın əmri ilə İraq valisi və komandanı Saqqallı Nurəddin Paşanın hərbi qüvvələri Qutu mühasirəyə aldı. === Kömək cəhdləri === İlk kömək cəhdi general-mayor Fenton Aylmer komandanlığındakı 19 min nəfərlik ordu tərəfindən oldu. Bu ordu 1916-cı ilin yanvarında, Əli Qərbi çayının mənsəbinə çatdılar. === Şeyx Səəd döyüşü === İngilislər Qutun mühasirəsini ləğv etmək üçün general-mayor Fenton Aylmer komandanlığındakı "Dəclə" ordu hissələri ilə hücuma keçsə də, Şeyx Səəd döyüşündə 4.262 nəfər itki verərək, geri çəkildi. Bu döyüşdə geri çəkilmə əmrini verən IX Ordu Korpusu komandanı Saqqallı Nurəddin Paşa vəzifəsindən alındı və yerinə Ənvər Paşanın özündən bir yaş kiçik olan əmisi genral-leytenant Xəlil Paşa təyin edildi.

Leninqradın blokadası (8 sentyabr 1941-27 yanvar 1944) İkinci Dünya müharibəsində zamanı Leninqrad (indiki Sankt-Peterburq) şəhərinin alman-fin qoşunları tərəfindən 872 gün davam edən hərbi blokadası. == Tarixi == Leninqradı zəbt etmək almanların strateji və siyasi məqsədlərində mühüm yer tuturdu. Müharibənin ilk günlərindən Leninqrad ətrafında bir neçə zolaqdan ibarət müdafiə sistemi yaradıldı. Müdafiə sədlərinin tikintisində şəhərin 100 minlərlə sakini iştirak edirdi. Sovet qoşunlarının müqavimətinə baxmayaraq alman qoşunları 1941-ci il sentyabrın 8-də Leninqradın qurudan yolunu kəsməyə nail oldular. Şəhərin blokadası başlandı. Şəhərlə əlaqə yalnız Ladoqa gölü və hava vasitəsilə saxlanılırdı. Hitler komandanlığı şəhəri bombardman edir və atəşə tuturdu. Blokada yalnız 1943 ilin yanvarında yarıldı. Həmin ay Leninqrad və Volxov cəbhələrinin birgə əməliyyatları ilə 8–11 km enində "dəhliz" açıldı (şəhər buradan təchiz edilirdi).

Malakkanın mühasirəsi — 1568-ci ildə Açe sultanlığına Osmanlı donanmasının səfəri zamanı Portuqaliyanın Malakka qalasının türk qüvvələri tərəfindən mühasirəsi. == Tarixi == Portuqaliyalılar 1511-ci ildə Malakkanı tutduqdan sonra burda güclü qarnizon yerləşdirərək qala qurdular. Malakka şəhər-qalası Malakka boğazının girişində yerləşirdi O böyük strateji əhəmiyyətə malik olub Malay yarımadasını Sumatra adasından ayırır. Hind okeanına daxil olan Andaman dənizini Sakit okeana daxil olan Cənubi Çin dənizi ilə birləşdirir. Strateji əhəmiyyət baxımından əhəmiyyəti odur ki, burdakı yol Hind okeanı və Sakit okean arasında olan əsas dəniz yoludur. Şərqi Asiya istiqamətində və burdan Avropaya gedən ticarət yolları bu boğaz vastəsi ilə həyada keçirilirdi. Bu mühüm ticarət yolunun portəgizlər tərəfindən nəzarətə alınması, Açe Sultanlığını və Cənubi Şərqi Asiya ölkələri ilə Yaxın Şərq ölkələri ticarətçilərini çətin vəziyyətə saldı. Portuqaliyaylılar bütün Hind Okeanını nəzarətdə saxlamaq üçün ilk növbədə strateji yerləri əllərində saxlamağa cəhd edirdilər. Bu səbəbdən Malakka şəhəri davamlı olaraq qonşu dövlətlərin hücumuna məruz qalırdı. Xüsusən də 1537-ci ildə Açe sultanlığı qoşunları ilk olaraq Malakkanı mühasirəyə aldılar.

Mardinin mühasirəsi — 1616-1517-ci illər arasında Süleyman bəy Ustaclı komandanlığı altındakı Səfəvi ordusu ilə Bıyıklı Mehmed Paşa komandanlığındakı Osmanlı ordusu arasında baş tutmuş mühasirə döyüşüdür. Mardinin sonda Osmanlı hakimiyyətinə keçməsinə nəticələnmiş mühasirədə Osmanlı ordusu qələbə qazanmışdır. == Arxa plan == Bıyıklı Mehmed Paşa komandanlığındakı Osmanlı ordusu 1516-cı ilin may ayında baş vermiş Qoçhisar döyüşündə Səfəvi ordusunu məğlub etdi. Bundan sonra da Mardindəki Səfəvi qarnizonu mühasirəyə alındı. Bu zaman Misir səfərinə çıxan Səlim Mardini mühasirəyə alan Osmanlı komandanı Bıyıklı Mehmed Paşanı da özünə qoşulması üçün çağırdı. Dəli Hüsrəv Paşanı mühasirəyə almış ordunun rəhbərliyinə buraxan Mehmed Paşa Səlimə qoşulmaq üçün yola düşdü və 3 avqustda ona qatıldı. 24 avqust 1516-cı ildə baş vermiş Mərcidabık döyüşündə sol qanad komandanı olan Bıyıklı Mehmed Paşa Osmanlı ordusunun Hələbi ələ keçirməsindən sonra Mardindəki mühasirəyə rəhbərlik etmək üçün sultanın ordusundan ayrıldı. == Döyüş == Səfəvi qarnizonu o qədər də çox olmayan Osmanlı ordusuna komandanlıq edən Hüsrəv Paşa tərəfindən iyun ayından etibarən mühasirədə idi. 1516-cı ilin sonunda və ya 1517-ci ilin əvvəlində Mardinə çatan Bıyıklı Mehmed Paşa özü ilə birlikdə xeyli sayda top gətirmişdi. Səfəvi qarnizonunun komandanı olan Süleyman bəy Ustaclının da sonu digər qardaşları kimi oldu.

Mariupolun mühasirəsi 24 fevral 2022-ci ildə Rusiyanın Ukraynaya müdaxiləsi zamanı Şərqi Ukraynaya hücumun bir hissəsi olaraq Rusiya ilə Ukrayna arasında davam edən hərbi əməliyyatdır. Mariupol şəhəri Ukraynanın Donetsk vilayətində yerləşir və Rusiyanın dəstəklədiyi separatçı Donetsk Xalq Respublikası tərəfindən iddia olunur. Martın 2-də rus qoşunları şəhəri tamamilə mühasirəyə aldılar, bundan sonra tədricən şəhərə nəzarəti ələ keçirdilər. Beynəlxalq Qırmızı Xaç və Qırmızı Aypara Hərəkatı vəziyyəti "apokaliptik" adlandırdı və Ukrayna səlahiyyətliləri Rusiyanı şəhərdə böyük humanitar böhran yaratmaqda günahlandırdı, şəhər rəsmiləri təxminən 21.000 mülki şəxsin öldürüldüyünü bildirdi. == Arxa plan == Mariupol şəhəri Rusiya qüvvələrinin əsas strateji şəhəri və hədəfi hesab olunur. Mariupol Donetsk vilayətinin Ukraynanın nəzarətində olan hissəsinin ən böyük şəhəridir. Mariupol əsas sənaye mərkəzidir, Azovstal Dəmir və Polad Zavodunun mərkəzidir və Azov dənizinin ən böyük şəhəridir. Azov dənizinin qərb sahilindəki limanına nəzarət Ukrayna iqtisadiyyatı üçün həyati əhəmiyyət kəsb edir. Rusiya üçün o, Krıma quru marşrutu, eləcə də Rusiya dəniz nəqliyyatının keçməsinə icazə verəcəkdi. Şəhərin ələ keçirilməsi Rusiyaya Azov dənizi üzərində tam nəzarəti təmin edərdi.

Mədinənin mühasirəsi (ərəb. حصار المدينة المنورة‎, türk. Medine Kuşatması, ing. Siege of Medina) və ya Mədinənin müdafiəsi (türk. Medine Müdafaası) — 1916-cı ildən 1919-cu ilə qədər dəvam edən, Fəxrəddin paşanın rəhbərlik etdiyi Osmanlı qüvvələri ilə Britaniya-Hicaz qüvvələri arasında baş vermiş döyüş. Mədinənin mühasirəsi Birinci dünya müharibəsi zamanı baş qaldıran Ərəb üsyanının nəticəsi idi. Şərif Hüseynin 1916-cı ildə Britaniyanın dəstəyi ilə başlatdığı mühasirə 2 il 7 ay davam etdi. Mühasirə Mudros müqaviləsinin imzalanmasından sonra VI Mehmedin israrı ilə Fəxrəddin paşanın rəhbərlik etdiyi qarnizon qüvvələrinin təslim olması ilə sona çatdı. Mədinədəki Osmanlı qarnizonu sülh müqaviləsinin şərtlərinə görə təslim olan son Osmanlı hərbi birliyi idi. Münaqişə zamanı mədinəlilərin böyük bir hissəsi şəhəri tərk etmişdi.

Plevnanın mühasirəsi – 1877-1878-ci illər Rus-Türk Müharibəsinin əsas döyüşlərindən biri, Rusiya və Rumıniya birləşmiş ordusunun Plevna şəhərində Nuri-Qazi Osman Paşanın komandanlığı altında möhkəmlənmiş Osmanlı qoşunlarına qarşı hərbi əməliyyatı.Türk ordusunun inadlı müdafiəsi rus qoşununun irəliləməsini gecikdirdi və Osmanlı hökumətinin İstanbul və Ədirnənin müdafiəsinin möhkəmləndirilməsinə imkan verdi, lakin ali türk komandanlığının yarıtmaz qərarları səbəbindən Plevna qarnizonu təslim olmaq məcburiyyətində qaldı. Plevna Rusşuka (bir qolu ilə Sistovoya) Arabkonak (Orxan aşırımı) keçidi ilə Sofiyaya və Lovçaya gedən yolların kəsişməsində, Sevlievo, Qabrovo, Şipkinski keçidindən Qazanlaka və Troyana gedən iki aşırımın yerləşdiyi ərazidədir. Orada əvvəllər 1810-cu ildə rus qoşunları tərəfindən dağıdılmış və yenidən bərpa edilməyən bir qala var idi. Zimnitsa yaxınlığında Dunay çayını keçdikdən sonra Rus Dynay ordusu Tarnovoya doğru uğurlu bir hücum təşkil etdi. İyulun 4-də (16) general Baron N.P Kridenerin Qərb dəstəsi Nikopolu aldı və beləliklə Dunayın sağ sahilindəki körpü plasdarmını 60 kilometrə qədər genişləndirdi. Rus ali baş komandanı Nikopolun itirilməsi ilə cəbhənin qərb hissəsindəki türklərin artıq hərəkətə keçə bilməyəcəyinə və qərbi Bolqarıstanın müdafiəsi ilə məşğul olacaqlarını düşünürdü. Ancaq Vidindəki türk birləşmələrinin rəhbəri Müşir (Marşal) Osman Paşa Baş Komandan Əbdülkərim Kaş Paşaya hərbi əməliyyatların ilkin planını dəyişdirməyi - Dunay çayı boyunca olan müdafiə xəttinin cinahlarında və Vidin boyu qalalarda dördbucaq şəklində qüvvələrin cəmləşməsini təklif etdi. Osman Paşa Vidində lazımi sayda əsgər saxlamağı, qalanlarını Plevnaya təxliyə etməyi, Tarnovoda Şumladan gələn Əhməd-Eyub Paşanın korpusu ilə birləşməyi və Sistovo istiqamətində qətiyyətli bir hücum başlatmağı əlverişli hesab edirdi. Planın son hissəsi uğursuz olduğu təqdirdə, Osman Paşanın fikrincə Balkan keçidlərinin müdafiəsi üçün böyük əhəmiyyət daşıyan Lovçada möhkəmlənmək vacib idi. Rusların son uğurları və Balkan silsiləsindən keçib zəif qorunan Ədirnə və Sofiyaya hücum edəcəkləri qorxusu altında türk komandanlığı bəzi dəyişikliklərlə Osman Paşanın təklifini qəbul etdi.

Plevnanın mühasirəsi – 1877-1878-ci illər Rus-Türk Müharibəsinin əsas döyüşlərindən biri, Rusiya və Rumıniya birləşmiş ordusunun Plevna şəhərində Nuri-Qazi Osman Paşanın komandanlığı altında möhkəmlənmiş Osmanlı qoşunlarına qarşı hərbi əməliyyatı.Türk ordusunun inadlı müdafiəsi rus qoşununun irəliləməsini gecikdirdi və Osmanlı hökumətinin İstanbul və Ədirnənin müdafiəsinin möhkəmləndirilməsinə imkan verdi, lakin ali türk komandanlığının yarıtmaz qərarları səbəbindən Plevna qarnizonu təslim olmaq məcburiyyətində qaldı. Plevna Rusşuka (bir qolu ilə Sistovoya) Arabkonak (Orxan aşırımı) keçidi ilə Sofiyaya və Lovçaya gedən yolların kəsişməsində, Sevlievo, Qabrovo, Şipkinski keçidindən Qazanlaka və Troyana gedən iki aşırımın yerləşdiyi ərazidədir. Orada əvvəllər 1810-cu ildə rus qoşunları tərəfindən dağıdılmış və yenidən bərpa edilməyən bir qala var idi. Zimnitsa yaxınlığında Dunay çayını keçdikdən sonra Rus Dynay ordusu Tarnovoya doğru uğurlu bir hücum təşkil etdi. İyulun 4-də (16) general Baron N.P Kridenerin Qərb dəstəsi Nikopolu aldı və beləliklə Dunayın sağ sahilindəki körpü plasdarmını 60 kilometrə qədər genişləndirdi. Rus ali baş komandanı Nikopolun itirilməsi ilə cəbhənin qərb hissəsindəki türklərin artıq hərəkətə keçə bilməyəcəyinə və qərbi Bolqarıstanın müdafiəsi ilə məşğul olacaqlarını düşünürdü. Ancaq Vidindəki türk birləşmələrinin rəhbəri Müşir (Marşal) Osman Paşa Baş Komandan Əbdülkərim Kaş Paşaya hərbi əməliyyatların ilkin planını dəyişdirməyi - Dunay çayı boyunca olan müdafiə xəttinin cinahlarında və Vidin boyu qalalarda dördbucaq şəklində qüvvələrin cəmləşməsini təklif etdi. Osman Paşa Vidində lazımi sayda əsgər saxlamağı, qalanlarını Plevnaya təxliyə etməyi, Tarnovoda Şumladan gələn Əhməd-Eyub Paşanın korpusu ilə birləşməyi və Sistovo istiqamətində qətiyyətli bir hücum başlatmağı əlverişli hesab edirdi. Planın son hissəsi uğursuz olduğu təqdirdə, Osman Paşanın fikrincə Balkan keçidlərinin müdafiəsi üçün böyük əhəmiyyət daşıyan Lovçada möhkəmlənmək vacib idi. Rusların son uğurları və Balkan silsiləsindən keçib zəif qorunan Ədirnə və Sofiyaya hücum edəcəkləri qorxusu altında türk komandanlığı bəzi dəyişikliklərlə Osman Paşanın təklifini qəbul etdi.

Qars Mühasirəsi - Krım müharibəsinin son böyük miqyaslı hərbi hərəkatıdır. 1855-ci ilin iyun ayında Sivastopoldakı qüvvələrin üzərindəki təzyiqi yüngülləşdirmək üçün İmperator II Aleksandr və General Muravyovun rəhbərliyindəki Rus qoşunları Anadoluya üz tutmağa qərar verdilər. 25,000 əsgərdən ibarət güclü bir korpusla Şərqi Anadolunun ən mühüm qalalarından Qarsa doğru ani bir hücuma keçdi. İlk təcavüz İngilis general Uilyam Fenvick Villiams komandanlığı altındakı Osmanlı qarnizonu tərəfindən geri oturduldu. Ruslar noyabr ayına qədər şəhəri mühasirədə saxladılar. Hücum xəbərinin duyulması ilə Osmanlı Komandanlarından olan Ömər Paşa Sivastapoldakı Osmanlı qoşunlarını geri çəkməklə Qarsdakı Rus qoşunlarının mühasirəni aradan qaldırmaq təklifini irəli sürdü. 6 sentyabrda Ömər Paşa 45,000 əsgəriylə birlikdə Suxumiyə çəkildi. Ancaq Muravyov bunun üzərinə Qarsa üçüncü dəfə hücum təşkil etdi və Osmanlı qüvvələri rusları geri oturdular. Osmanlılar 700-800 itki verərkən Rus ordusu 3000-6000 arası ölü, yaralı və əsir verdi.

Qars Mühasirəsi - Krım müharibəsinin son böyük miqyaslı hərbi hərəkatıdır. 1855-ci ilin iyun ayında Sivastopoldakı qüvvələrin üzərindəki təzyiqi yüngülləşdirmək üçün İmperator II Aleksandr və General Muravyovun rəhbərliyindəki Rus qoşunları Anadoluya üz tutmağa qərar verdilər. 25,000 əsgərdən ibarət güclü bir korpusla Şərqi Anadolunun ən mühüm qalalarından Qarsa doğru ani bir hücuma keçdi. İlk təcavüz İngilis general Uilyam Fenvick Villiams komandanlığı altındakı Osmanlı qarnizonu tərəfindən geri oturduldu. Ruslar noyabr ayına qədər şəhəri mühasirədə saxladılar. Hücum xəbərinin duyulması ilə Osmanlı Komandanlarından olan Ömər Paşa Sivastapoldakı Osmanlı qoşunlarını geri çəkməklə Qarsdakı Rus qoşunlarının mühasirəni aradan qaldırmaq təklifini irəli sürdü. 6 sentyabrda Ömər Paşa 45,000 əsgəriylə birlikdə Suxumiyə çəkildi. Ancaq Muravyov bunun üzərinə Qarsa üçüncü dəfə hücum təşkil etdi və Osmanlı qüvvələri rusları geri oturdular. Osmanlılar 700-800 itki verərkən Rus ordusu 3000-6000 arası ölü, yaralı və əsir verdi.

Sarayevo mühasirəsi — Bosniya və Herseqovinanın paytaxtı olan Sarayevonun demək olar ki, dörd il ərzində Yuqoslaviya Xalq ordusu və sonradan Serb Respublikası ordusu tərəfindən (Serbiyada daxil olmaqla) mühasirədə saxlanılmasıdır. Mühasirə 5 aprel 1992-ci ildə başladılmış və 29 fevral 1996-cı ildə başa çatdırılmışdır. Müharibə öncəsinə qədər Bosniya və Herseqovinada 1 905 829 nəfər müsəlman (43,7%), 1 369 258 nəfər serb (31,4%), 755 892 nəfər (17,3%) xorvat yaşayırdı. Ölkədə olan 106 icmadan 35-də, 32-də serblər üstünlük təşkil edirdi. Serblər əsasən qərb və şərq icmalarda, boşnaklar isə mərkəzi incalarda üstünlük təşkil edir. Xorvatlar isə bir necə icmada üstünlük təşkil edir. 240 min nəfər isə özünü yuqoslav hesab edir. Onlar əsasən serb və onların digər xalqlara qarışığından ibarətdir. 1991-ci il məlumatına görə ölkədə olan nikahların 27% qarışıq nikahlar idi. 18 noyabr 1990-cı ildə respublikada ilk çoxpartiyalı seçkilər keçirilmişdir.

Sarayevo mühasirəsi — Bosniya və Herseqovinanın paytaxtı olan Sarayevonun demək olar ki, dörd il ərzində Yuqoslaviya Xalq ordusu və sonradan Serb Respublikası ordusu tərəfindən (Serbiyada daxil olmaqla) mühasirədə saxlanılmasıdır. Mühasirə 5 aprel 1992-ci ildə başladılmış və 29 fevral 1996-cı ildə başa çatdırılmışdır. Müharibə öncəsinə qədər Bosniya və Herseqovinada 1 905 829 nəfər müsəlman (43,7%), 1 369 258 nəfər serb (31,4%), 755 892 nəfər (17,3%) xorvat yaşayırdı. Ölkədə olan 106 icmadan 35-də, 32-də serblər üstünlük təşkil edirdi. Serblər əsasən qərb və şərq icmalarda, boşnaklar isə mərkəzi incalarda üstünlük təşkil edir. Xorvatlar isə bir necə icmada üstünlük təşkil edir. 240 min nəfər isə özünü yuqoslav hesab edir. Onlar əsasən serb və onların digər xalqlara qarışığından ibarətdir. 1991-ci il məlumatına görə ölkədə olan nikahların 27% qarışıq nikahlar idi. 18 noyabr 1990-cı ildə respublikada ilk çoxpartiyalı seçkilər keçirilmişdir.

Surat şəhərinin mühasirəsi , Surata (ing. Surat, qüc. સુરત — Hindistanın Qucarat ştatında şəhər) sığınan Seydi Əli Rəisin komandanlığı altındakı Osmanlı donanmasını təqib edən Portuqaliya donanmasının şəhərə hücum etməsi ilə meydana gəlmişdir. Türk donanması, Seydi Əli Rəisin komandanlığı ilə 1554-cü il iyulun 2-də Bəsrədən Süveyşə getmək üçün yola düşdü. 9 avqustda Hörmüzdə, 25 avqustda Maskatda Portuqaliya donanmasını devirdi. Ərəbistan dənizinin sahillərində, "fil tufanı" adlı qasırğaya tutulan donanma, 10 gün ərzində Qücərat sahillərinə çatdı. Donanma Daman limanında olarkən Məlik Əsəd, Seydi Əli Rəisə 87 hissədən ibarət Portuqaliya donanmasının onun arxasında olduğunuzu bildirəndə Türk donanması daha etibarlı olan şimaldakı Surata sığındı. Suratda sahilə gələn Seydi Əli Rəis yerli xalqın və rejimin dəstəyi ilə qalanı müdafiə etməyə başladı. Gəmilərdən atılan atəş nəticəsində bir nəticə ala bilməyən Portuqaliya donanması, əsgərləri sahilə çıxararaq şəhəri mühasirəyə aldı. Yerli əhalidən kömək edənlər olduğu kimi düşmənlə birlik olanlarda var idi və mühasirə təxminən iki ay davam etdi.

Antepin mühasirəsi ( fr. Les Quatres Sièges d'Aïntab ; türk. Antep Kuşatması) — 1920–1921-ci illərdə, Türkiyənin İstiqlaliyyət müharibəsi əsnasında olan Fransa–Türkiyə müharibəsi zamanı Qüvayi-milliyə ilə Antep şəhərini (indiki Qaziantep) işğal edən ilə Fransanın Levant Ordusu arasında baş tutmuş hərbi əməliyyat. Döyüşlər 1920-ci ilin aprelində fransız qüvvələrinin şəhəri atəşə tutması ilə başlamışdır. Bu, kamalçıların məğlubiyyəti və şəhərin 9 fevral 1921-ci ildə Fransa hərbi qüvvələrinə təslim olması ilə başa çatmışdır. .Bu qələbəyə baxmayaraq, fransızlar son nəticədə Ankara müqaviləsinə uyğun olaraq 20 oktyabr 1921-ci ildə şəhəri kamalçı qüvvələrin ixtiyarına buraxaraq geri çəkilməyə qərar vermişdilər. Müasir Qaziantepdə doğulmuş və Harvardın Yaxın Şərq Araşdırmaları Mərkəzinin akademiki Ümid Qurdun sözlərinə görə, müqavimət hərəkatı təkcə şəhərə nəzarəti bərpa etmək deyil, həm də qənimətləri ermənilərdən qorumaq məqsədini daşıyırdı. == Qeydlər == == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == Shepard, Dr. Lorin, " Aintab'da Türklərlə Mübarizə ", Current History 14/4 (iyul 1921).

Bakının işğalı və ya Bakının tutulması — Rusiyanın Xəzəryanı bölgələrə hərbi yürüşü zamanı (1722-1723) baş vermiş döyüşlərdən biridir. Bakının hələ 1722-ci ildə, Dərbəndin alınmasından sonra işğal edilməsi planlaşdırılırdı, lakin dənizdə baş verən davamlı tufanlar bunu həyata keçirməyə imkan vermədi. Bakının dənizdən mühasirəsi 1723-cü ilin iyulunda başladı. 4 günlük güclü bombardmandan sonra bakılılar təslim olublar. == Zəmin == Dərbəndin işğalından sonra Rusiyaya qayıdan I Pyotr böyük hərbi-strateji və iqtisadi əhəmiyyət kəsb edən Bakı qalasını almaq üçün plan tərtib etdi. Bakının tutulması Rusiya imperiyasına Xəzər dənizində iri dəniz limanlarından birini əldə etməyə imkan verirdi ki, bu da gələcəkdə rus tacirlərinə Şərq ölkələri ilə dəniz yolu ilə fəal ticarət aparmağa imkan verəcəkdi. Çar hökuməti Bakının neft yataqlarının istismarında çox maraqlı idi. Abşerondakı neft quyularının əksəriyyəti xanın mülkiyyəti idi. Ağ neft çıxarılan quyular daşla bağlanırdı və bu lövhədə Bakı xanının adı yazılırdı. I Pyotr bu yerlərdə möhkəmlənmək üçün Xəzərsahili vilayətlərdən, xüsusən Bakıdan yerli camaatı – azərbaycanlıları köçürüb, onların torpaqlarında erməniləri, gürcüləri və rusları yerləşdirmək, özünə xaçpərəstlərdən ibarət istinadgah yaratmaq istəyirdi.

İzmirin Mühasirəsi Türk əsilli Əmir Teymurun 1402-ci ilin dekabrında İzmir limanını və dəniz qalasını Rodosdan olan Malta ordeni cəngavərlərindən almasıdır. Türklər limanı mühasirəyə aldılar və mühasirə avadanlıqları ilə istehkamlara iri daş parçaları atdılar, sayı cəmi 200-ə yaxın olan cəngavərlər isə oxlar və yandırıcı raketlərlə cavab verdilər. Cəngavərlər iki həftə ərzində özlərindən daha güclü rəqibə müqavimət göstərdikdən sonra qalanın xarici divarları lağımlarla dağıdıldı və onları aşmaq mümkün oldu. Qarnizonun bir hissəsi dəniz yolu ilə qaçdı, lakin şəhər və onun sakinləri məhv edildilər. Mühasirənin əsas yazılı mənbələri Teymurun xələflərinin xidmətində yazan ərəb tarixçisi İbn Ərəbşah və fars tarixçiləri Şərəfəddin Əli Yəzdi və Mirhənddir. XVII əsrin əvvəllərində Cakomo Bosio tərəfindən yazılmış Malta ordeni cəngavərlərinin rəsmi tarixi də mühüm mənbədir. Neşri və Künhü'l-Əhbarın yazıları, Gelibolulu Mustafa Əlinin yazıları Osmanlı perspektivindən, Dukas və Laonikos Halkokondilis Bizanslı perspektivindən; Agostino Giustiniani də Genuyalıların perspektivindən hadisəni nəql etmişdir. 1334-cü ildə səlib yürüşündə İzmir alındı və Papa dövlətinin şəhəri oldu. Türklər Kadifekaleni tutdular, ancaq dəniz qalası limanın nəzarətini Səlibçilərdə saxladı. 1374-cü ildən sonra Rodos cəngavərləri dəniz qalasının müdafiəsini öz üzərinə götürdülər.

Kheşanın mühasirəsi və ya Kheşan döyüşü (ing. Battle of Khe Sanh) — Vyetnam müharibəsi zamanı Kheşan hərbi bazası uğrunda Vyetnam Xalq Ordusu ilə ABŞ dəniz piyadaları korpusu arasında döyüş. Amerika tarixşünaslığına görə, Kheşanın mühasirəsi müharibədə ABŞ qüvvələrinin iştirak etdiyi ən uzunmüddətli döyüşü olmuşdu və bazanı müdafiə edən dəniz piyadalarının qələbəsi ilə başa çatmışdı. Daha sonra baza tərk edilmiş və bu, Şimali Vyetnam tərəfinə öz qələbəsini təsdiq etməyə imkan yaratmışdı. Kheşanın mühasirəsi Vyetnam müharibəsinin ən məşhur və simvolik döyüşlərindən biridir. == Qeydlər == == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == Dövlət sənədləri US Military Assistance Command, Vietnam, Command History 1965, Annex N. Saigon, 1966. US Military Assistance Command, Vietnam, Command History 1966, Annex M. Saigon, 1967. Hinh, Nguyen Duy. Operation Lam Sơn 719. Washington, D.C.: United States Army Center of Military History.

Samtsxe mühasirəsi — 1416-cı ildə Qaraqoyunlular ilə Gürcüstan krallığı arasında baş vermişdir. Qara Yusif 1416-cı ildə Gürcü məmləkətinə girdi və Axalsıx şəhərini fəth etdi, o bu səfər sonucu şəhərdə olan oğlanların çoxunu öldürərək qadın və uşaqları əsir aldı.O dövrdə yaşayan bir xristiyan yazar,Qara Yusifin bu yürüşünün səbəbini onların çoxalan günahlarından qaynaqlandığını bildirir və Qara Yusifin bu səfər ilə çox sayda aldığı əsirlər Bağdada,Misirə və Xorasana göndərilərək Müsəlmanlığı qəbul etdirilir.

Samtsxe mühasirəsi — 1416-cı ildə Qaraqoyunlular ilə Gürcüstan krallığı arasında baş vermişdir. Qara Yusif 1416-cı ildə Gürcü məmləkətinə girdi və Axalsıx şəhərini fəth etdi, o bu səfər sonucu şəhərdə olan oğlanların çoxunu öldürərək qadın və uşaqları əsir aldı.O dövrdə yaşayan bir xristiyan yazar,Qara Yusifin bu yürüşünün səbəbini onların çoxalan günahlarından qaynaqlandığını bildirir və Qara Yusifin bu səfər ilə çox sayda aldığı əsirlər Bağdada,Misirə və Xorasana göndərilərək Müsəlmanlığı qəbul etdirilir.

Yorktoun vuruşu — ABŞ müstəqillik müharibəsinin ən son qarşıdurmasına şahidlik edən Yorktounda, Corc Vaşinqton İngiltərə qüvvələrinə liderlik edən Lord Kornvallisi mühasirəyə aldı. Açıq məğlubiyyətə uğrayan ingilislər, 13 koloniyanın təmsil etdiyi ABŞ-nin müqavimətinə boyun əydi. Bu müharibənin nəticəsində imzalanan Paris müqaviləsi ilə dünyanın yeni super gücü mövqesinə yüksələn ABŞ-nin müstəqilliyi də elan edildi. Bu gün, Kolonial milli parkının bir parçasını əhatə edən meydan – Yorktoun müharibə meydanı turistlərin böyük maraq dairəsindədir.