Lüğətlərdə axtarış.

Vəsfi-hal — fala baxdırma, bəxti, taleyi müəyyənləşdirmə ilə bağlı oxunan mərasim. Dilək tasının içinə müxtəlif əşyalar (üzük, sırğa, sancaq, oymaq) atılıb üstü bağlanır və mərasim nəğməsi oxunduqdan sonra onlardan biri gizli şəkildə seçilir. Nəğmə əşyanın sahibinin taleyi ilə bağlı olur. Göydə ulduz olaydım, Xoşbəxt bir qız olaydım. Yar qapını döyəndə Evdə yalqız olaydım. Azərbaycan etnoqrafiyası, Üç cilddə III cild. (2007), Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu, Bakı: Şərq-Qərb. Novruz bayramı ensiklopediyası, Bakı, 2008 , "Şərq Qərb", 208 səh.

Vəsfi Mahir Qocatürk(1907–1961)— Türkiyə şairi. Həm əruz, həm digər vəznləri işlədir. Daha çox türk xalq ədəbiyyatından bəhrələnir. Türk millətinin qəhrəmanlığı, tarixi şəxsiyyətlər və olaylar, milli mücadilə və Atatürk, eşq və təbiət onun başlıca mövzuları arasındadır. Bu dövrdəki şeirləri "Tunc səsləri" (1935), "Keçmiş gecələr" (1936), "Bizim türkülər" (1937), "Ərgənəkon" (1941) adlı kitablarında toplanmışdır. Şairliyindən çox ədəbiyyat tarixi çalışmaları ilə məşhurlaşmışdır.

Saxifraga exarata (lat. Saxifraga exarata) — bitkilər aləminin daşdələnçiçəklilər dəstəsinin daşdələnkimilər fəsiləsinin daşdələn cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilmək təhlükəsində olanlar" kateqoriyasına aiddir – EN B2ab (i, ii, iii, iv). Böyük Qafqzın Quba hissəsi və Kiçik Qafqazın şimal hissəsində yayılmışdır. Çoxillik ot bitkisidir. Gövdə zoğları sıx, kirəmitli yarpaqcıqlı, çiçəkli, düz vəziciklidir. Budaqlı zoğların yarpaqları 3 bölümlü, küt hissəciklərlə, aydın görünən damarlı, çılpaq, kənardan vəzciklidir. Çiçək qrupu azçiçəklidir. Kasacıq vəzicikli, 5 yumurtavari küt hissəiklidir. Ləçəklər ağ, tərs-yumurtavari, 3 damarlı, kasacığın hissəciklərindən 2 dəfə uzundur.

Fəriba Vəfi (az.-əski. فریبا وفی‎, fars. فریبا وفی‎; 1962, Təbriz) — Azərbaycan əsilli İran yazıçısı. Onun ən məşhur əsərləri arasında "Zirzəmi quşu" və "Tibet arzusu" var. O, yaradıcılığına görə İranda çoxlu mükafata layiq görülmüşdür. Onun əsərləri Azərbaycan, türk, rus, ərəb, yapon və ingilis dillərinə tərcümə edilmişdir. Bakıda ilk kitabı "Oyundan yorğun" "Qanun" nəşriyyatında 2007-ci ildə Lalə Cavanşirin fars dilindən tərcüməsində, Nərmin Kamalın ön sözü ilə nəşr edilmişdir. == Həyatı == Fəriba Vəfi 21 yanvar 1963-cü ildə İranın Təbriz şəhərində, azərbaycanlı bir ailədə anadan olmuşdur. Onun ilk qısa hekayə kolleksiyası "Səhnənin dərinliklərində" (Dar omğe səhnə) «Çeşmə» nəşriyyatı tərəfindən 1996-cı ildə nəşr edilmişdir. Onun ikinci qısa hekayə kolleksiyası "Hətta güldüyümüz vaxtda" (Hətta vağti mixandim) «Nəşri-mərkəz» nəşriyyatı tərəfindən 1999-cu ilin payızında nəşr edilmişdir.

Fəriba Vəfi (az.-əski. فریبا وفی‎, fars. فریبا وفی‎; 1962, Təbriz) — Azərbaycan əsilli İran yazıçısı. Onun ən məşhur əsərləri arasında "Zirzəmi quşu" və "Tibet arzusu" var. O, yaradıcılığına görə İranda çoxlu mükafata layiq görülmüşdür. Onun əsərləri Azərbaycan, türk, rus, ərəb, yapon və ingilis dillərinə tərcümə edilmişdir. Bakıda ilk kitabı "Oyundan yorğun" "Qanun" nəşriyyatında 2007-ci ildə Lalə Cavanşirin fars dilindən tərcüməsində, Nərmin Kamalın ön sözü ilə nəşr edilmişdir. == Həyatı == Fəriba Vəfi 21 yanvar 1963-cü ildə İranın Təbriz şəhərində, azərbaycanlı bir ailədə anadan olmuşdur. Onun ilk qısa hekayə kolleksiyası "Səhnənin dərinliklərində" (Dar omğe səhnə) «Çeşmə» nəşriyyatı tərəfindən 1996-cı ildə nəşr edilmişdir. Onun ikinci qısa hekayə kolleksiyası "Hətta güldüyümüz vaxtda" (Hətta vağti mixandim) «Nəşri-mərkəz» nəşriyyatı tərəfindən 1999-cu ilin payızında nəşr edilmişdir.

Rusiya Elm Vəqfi (həmçinin: REV) — fundamental və kəşfiyyat tədqiqatlarının maliyyə və təşkilati dəstəyi, elmi kadrların hazırlanması, müəyyən bir elm sahəsində lider vəzifələri tutan tədqiqat qruplarının inkişafı məqsədilə yaradılan qeyri-kommersiya təşkilatı. Vəqfin fəaliyyəti "Rusiya Elmi Vəqfi və Rusiya Federasiyasının bəzi qanunvericilik aktlarında dəyişikliklər edilməsi haqqında" 2 noyabr 2013-cü il tarixli 291-FZ saylı Federal Qanuna və Fondun İdarə Heyətinin qərarlarına uyğun olaraq həyata keçirilir. Vəqfin missiyası, ən perspektivli və iddialı elmi layihələri, ətraflarında həmfikir insanlardan ibarət bir komanda toplaya bilən ən təsirli və səmərəli alimləri müəyyən etmək, tədqiqat aparan gənc rus tədqiqatçılarını yetişdirməkdir. dünyanın ən yüksək səviyyəsidir. Fondun müsabiqələrinin qalibləri, dünya elmi, Rusiya iqtisadiyyatı və cəmiyyəti üçün əhəmiyyətli nəticələr əldə etdikləri təqdirdə, lazımi maliyyə dəstəyi ilə araşdırma aparmaq üçün uzunmüddətli perspektiv əldə edirlər. Vəqf, məqsədlərinə çatmağa və missiyasını həyata keçirməyə töhfə verən hər hansı bir Rusiya, beynəlxalq və xarici təşkilatlar, tədqiqat qrupları və elm adamları ilə qarşılıqlı əlaqəyə açıqdır. Fond alimləri və ictimaiyyəti planları, cari fəaliyyəti və nəticələri ilə bağlı məlumatlandırır. Vəqf, həm rus, həm də xarici yüksək ixtisaslı və səlahiyyətli mütəxəssislərin fikirləri əsasında qrantlar paylayır. Vəqf Rusiya Federasiyasının maraqlarına uyğun hərəkət edir və elm sahəsində dövlət siyasətinin həyata keçirilməsinin vasitələrindən biridir. Vəqf Rusiya Federasiyasının qanunvericiliyi və Vəqfin Qəyyumlar Şurasının qərarları çərçivəsində fəaliyyət göstərir və qeyri-kommersiya təşkilatlarına verilən vəzifələri müstəqil yerinə yetirmək və hüquqlarından istifadə etmək hüququna malikdir.

Türkiyə Dəyanət Vəqfi Bakı Türk Liseyi və ya qısaca TDV BTL — Bakı təhsil məktəbi. Liseyin bütün xərcləri Türkiyə Dəyanət Vəqfi tərəfindən ödənilir. Ümumi orta təhsil məktəblərində tədris olunan dərs proqramına uyğun olaraq burada dərslər Azərbaycan dilindədir. Liseydə şagirdlər siniflər şəklində dərs almaqda, ingilis dili və ərəb fonetikası kimi dərslərdə isə yarımqruplara bölünməkdədirlər. Təhsil Nazirliyinin təlimatı ilə proqrama uyğun bütün dərslər keçilməklə bərabər burada əlavə olaraq türkcə, ərəb fonetikası, mənəviyyat kimi dərslər də keçilməkdədir. . Bu dərsdə isə şagirdlərə ərəb dilində Quran oxumaq öyrədilir.

Amerikanın kəşfi — XV əsrin sonunda Amerika kəşf olunmaqla dünya xəritəsində öz əksini tapır. Bu mərhələ Amerikanın əslində kimlər tərəfindən aşkar olunmasının mübahisəli dövrüdür. Əslində həllini tapmamış bu məsələ hələ də qaranlıq qalmaqdadır. Amerikanın skandinaviyalılar, ispanlar, portuqallar, irlandlar, italyanlar, yaponlar tərəfindən aşkar olunması haqqında müxtəlif versiyalar vardır. Yaponlar Ekvador sahillərində qədim yapon keramikasının tapılmasına əsaslanaraq materikin kəşfinə iddialıdırlar. Əgər deyilənlər doğru olsa belə, bu kəşflər kiçik əraziləri əhatə etdiyindən və dəqiqləşdirilməmiş məlumatlar olduğundan coğrafiya tarixində materikin kəşf olunması X.Kolumbun adı ilə bağlanılır. Hər halda, Amerikanın 985-ci ildə normann dənizçisi Byarnı tərəfindən kəşf olunması haqqında dəqiqləşdirilmiş məlumatlar var. Byarnı 985-ci ildə Qrenlandiyaya üzərkən duman və qüvvətli küləklərin təsirindən götürdüyü istiqamətdən kənara çıxaraq, ilk dəfə Nyufaundlend sahillərinə çatır. O, Amerikanın kəşfində hətta Leyf Eriksonu 18 il qabaqlamışdır. Bu gün Xristofor Kolumbun "Qərbi Hindistan" kimi Amerika qitəsini kəşf etməsi coğrafiya tarixində aşağıdakı kimi səciyyələndirilməkdədir.

Anne Veski (est. Anne Veski 27 fevral 1956, Rapla) — Sovet və Estoniya müğənnisi, Estoniya SSR-nin əməkdar artisti (1984). == Bioqrafiyası == 27 fevral 1956-cı ildə Estoniyanın Rapla şəhərində İlmar-Tınis Vaarmann (est. Ilmar-Tõnis Vaarmann; 1927-2005) və Ellen Vaarmannın (est. Ellen Vaarmann; 1930-1988) ailəsində doğulur. Orada musiqi məktəbini bitirir. Sonra Tallinn Politexnik İnstitutuna daxil olur. Universiteti itirdikdən sonra fabrikdə çalışır və Filarmoniyada pop-studiyaya işə götürülü. Mobile ansamblı ilə birlikdə çalışır. İlk estrada kompozisiyası (1980) - "Gül bağının kraliçası".

Avqus Anselm Vesli (3 avqust 1887, Tampere – güm. 1942, Leninqrad) — Finlandiyalı jurnalist, həmkarlar ittifaqının üzvü və inqilabçı. 1918-ci il Finlandiya vətəndaş müharibəsində Qırmızı Qvardiyaya rəhbərlik etmişdir. == Həyatı == === Erkən illəri və Finlandiya vətəndaş müharibəsi === Avqus Anselm Veslin Tampere şəhərində dünyaya gəlib və 1904-cü ildə 17 yaşında ABŞ-yə köç edib.O, Amerika Sosialist Partiyasının fəal üzvü olub, fin-amerikalı işçilər arasında məruzəçi kimi fəaliyyət göstərib. Wesley Minnesota ştatının Duluth şəhərindəki İşçi Xalqlar Kollecində oxuyub və burada 1910-cu illərin ortalarında müəllim kimi də çalışıb.O, Dünya Sənaye İşçiləri ilə əlaqəli olan Finlandiyanın gündəlik Industrialisti qəzetində jurnalist idi.Vesley Birləşmiş Ştatlar vətəndaşlığına sahib idi, lakin ölkə 1917-ci ildə Birinci Dünya Müharibəsinə qoşulduqda, Vesley layihədən yayınmaq üçün Yaponiya və Rusiya vasitəsilə Finlandiyaya qayıtdı. Vesley həyat yoldaşı Fanny Käyhkö'nün məmləkəti olan Şimali Kareliyanın ucqar əyalətindəki Joensuu'ya köçdü.Vesli Sosial Demokrat Partiyasının rayon partiya katibi vəzifəsində çalışıb.1917-ci ildə Finlandiyada keçirilən ümumi tətil zamanı o, yerli tətil komitəsinin rəhbəri idi və tezliklə Joensuu Qırmızı Qvardiyasının komandiri seçildi.1918-ci il yanvarın sonlarında vətəndaş müharibəsi başlayan kimi, Ağ Qvardiyaçılar Joensuuda nəzarəti ələ keçirdilər. Qırmızıların çoxu əsir düşdü, lakin Vesli şəhəri tərk etməyi bacardı. O, cəbhə xəttini keçərək Qırmızıların nəzarətində olan Finlandiyanın cənubuna keçdi və paytaxt Helsinkiyə yollandı. O, Helsinki Qırmızı Qvardiyasının komandiri oldu və fevralın 16-da Vesli təşkilatın iyerarxiyasında ikinci ən yüksək vəzifə olan Qırmızı Qvardiyanın baş qərargahının rəisi seçildi. === Murmansk legionu === 6 aprel 1918-ci ildə Tampere döyüşündəki məğlubiyyətdən sonra Kullervo Mannerə diktator səlahiyyətləri verildi və Vesli vəzifəsindən uzaqlaşdırıldı.

Vesli Kler Mitçell (ing. Wesley Clair Mitchell; 5 avqust 1874[…], Raşvill[d], İllinoys – 29 oktyabr 1948[…], Nyu-York, Nyu-York ştatı) — ABŞ iqtisadçısı və statistiki, Harvard məktəbinin nümayəndəsi. Vesli Kler Mitçell 5 avqust 1874-cü il tarixində ABŞ-nin İllinoys ştatında yerləşən Raşvill şəhərində anadan olmuşdur. O, 1909–1912-ci illərdə Kaliforniya Universitetinin, 1914–1919 və 1922–1944-cü illərdə isə Kolumbiya Universitetinin professoru olmuşdur. Mitçell 1920–1945-ci illərdə Milli İqtisadi Tədqiqatlar Bürosuna başçılıq etmişdir. Onun üçün təsviri-statistik metod, iqtisadi proseslərə empirik yanaşma, kapitalizmin obyektiv iqtisadi qanunlarını nəzərə almamaq xarakterikdir. Mitçell iqtisadi sikllərin tədqiqatçısı kimi tanınmış Mitçell kapitalist iqtisadiyyatının böhransız inkişafının mümkünlüyünü sübut etməyə çalışmışdır. O, 1929–1933-cü illər iqtisadi böhranından sonra "tənzimlənən kapitalizm" nəzəriyyəçilərindən biri olmuşdur. Mitçell 29 oktyabr 1948-ci il tarixində, 74 yaşında ABŞ-nin Nyu-York şəhərində vəfat etmişdir.

Kəşfi (fars. كشفي‎) — İranın Gilan ostanının Astara şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 131 nəfər yaşayır (27 ailə).

Qravitasiya dalğalarının kəşfi — 11 fevral 2016-cı ildə LIGO və İtalyanın Piza şəhərindəki Avropa rəsədxanası Virgo-nun qravitasiya dalğalarının kəşfi haqqında açıqlaması. Qeydə alınmış siqnal GW150914 adlandırılmışdır. Qravitasiya dalğaları – bu zaman fəzasında çox rast gəlinən elə zaman fəzasının işıq sürəti ilə geometrik strukturunun vibrasiyasıdır. Bu dalğaların mövcudluğu haqqında ilk fərziyələrin ortaya çıxması Albert Eynşteynin adı ilə bağlıdır. 1916-cı ildə Albert Eynşteyn Ümumi nisbilik nəzəriyyəsi ilə cazibə qüvvəsi deyə bir şeyin olmadığını açıqladı. Cazibə qüvvəsi hesab edilən şeylərin isə əslində kainat-zamanda olan bükülmələr olduğunu iddia etdi. Yəni, Eynşteynə görə biz insanların Yer üzərində gəzə bilməsini təmin edən şey şey, yerin cazibə qüvvəsi deyil, kainatdakı bükülmələrin bizə olan təsiridir. Eynşteynə görə heç bir şey olmayan sahədə düz şəkildə olan kainat, sahəyə hər hansı bir cisim daxil olduğu zaman əyilib-bükülür. Bu əyilmə və bükülmələr nəticəsində cazibə qüvvəsi kainatda mövcud ola bilir. Günəşin bükdüyü kosmosda Yer öz orbitində, Yerin bükdüyü kosmosda isə Ay öz orbitində fırlanmaqdadır.

Karles Vesley Mumbere – Rvenzururu Krallığının növbəti kralı. 25 il ərzində ABŞ-də bir həkimin yanında köməkçi kimi çalışaraq, yaşlılara və xəstələrə baxan 50 yaşlı Karles Vesley Mumbere 19 oktyabrda kral olacaq. Karles Vesley Mumbere həmin gün başına tac qoyacaq və Uqandanın Kasese bölgəsində mərkəzi hökumət tərəfindən də tanınan Rvenzururu Krallığının kralı olacaq. Onun atası 1960-cı ildə Uqandadakı 300 min nəfərlik bir etnik qrup tərəfindən kral elan edilib. Ancaq o zaman Uqanda mərkəzi hakimiyyəti buna qarşı çıxıb. Razılığa gələ bilməyən tərəflər illərlə silahlı və siyasi müstəvidə mübarizə aparıblar. 30 yaşında Mumbere təhsil almaq üçün ABŞ-yə gəlib. Ölkəsindəki siyasi qarışıqlıq səbəbindən bir müddət sonra ona vəsait göndərilməyib. O da təhsilini yarımçıq qoymaq məcburiyyətində qalıb və bir həkim köməkçisi kimi işləməyə başlayıb. Həkim köməkçisi əsl kral olacaq!

Bəsti — Azərbaycan qadın adı. Aşıq Bəsti — XIX əsrin tanınmış qadın aşığı. Bəsti Cəfərova — aktrisa. Azərbaycanın xalq artisti (1998) Bəsti Bağırova – Bəsti Sevdiyeva – xanəndə, əməkdar artist. Bəsti Qasımova — Azərbaycanlı müğənni, AzTV-nin solisti.

Kəski - materialların torna dəzgahında kəsmə ilə emalında tətbiq olunan alətdir. Kəski normal halda üzərində möhkəm və ya hərkətli bərkidilmiş kəsici lövhələr olan tutqacdan ibarətdir. Tutqacın en kəsiyi dördbucaqlı və dairəvi olur. Kəski ən geniş yayılmış metalkəsən alətdir. O metal qatını əsas tilinin köməyi ilə kəsir. Əsas til düz və ya fasonlu ola bilərlər. Veriş həmişə kəsmə hərəkətinə perpendikulyar aparılır. Kəaskilər torna, yonma dəzgahlarında tətbiq olunurlar. ==== Kəsici materialı ==== Kəsici material kimi dəyişiləbilən lövhələrdən istifadə edilir. Bu lövhələr üzərinə örtük çəkilmiş bər xəlitədən, keramikadan, almazdan və ya polikristal bornitriddən hazırlanır.

Məhəmmədəli bəy Məşədi Əsədulla bəy oğlu Vəliyev — azərbaycanlı şair, titulyar müşavir, Məclisi-ünsün üzvü. "Əhvalati-Qarabağ" əsərinin müəllifi. Məhəmmədəli bəy Məşədi Əsədulla bəy oğlu 1832-ci ildə Şuşada anadan olub. Atası Məşədi Əsədulla bəy Hacı Həsənəli bəy oğlu Vəliyev Şuşada tacir kimi tanınıb. İbtidai təhsilini atasından aldıqdan sonra təhsilini mədrəsədə davam etdirib. Şuşa qəza məktəbində isə rus dilini öyrənir. Şamaxı, Tiflis, İrəvan və Şuşada qəza idarələrində məmur kimi fəaliyyət göstərib. Mülki xidmətə tərcüməçiliklə başlayan o, öz xidmətində quberniya katibi çinindən titulyar müşavir çininə qədər yüksəlib. Məhəmmədəli bəy həm də şair olub. Məxfi təxəllüsü ilə şeirlər yazıb.

Nəsai və ya tam adı ilə Əbu Əbdürrəhman Əhməd ibn Şueyb ən-Nəsai (ərəb. أبو داود السجستاني‎, 829 və ya 830 – 28 avqust 915, Fələstin) — Fars əsilli müsəlman alimi, hədis üzrə görkəmli mütəxəssislərdən biri. Ən mötəbər altı hədis məcmuəsindən birinin müəllifidir.Mühəddis, "Sünəni Nəsai" hədislər toplusunun müəllifi. Ən-Nəsai Türkmənistanın müasir paytaxtı Aşqabaddan qərbdə yerləşən, hazırda mövcud olmayan Nisa şəhərində (onun soyadı bu şəhərin adı ilə verilmişdir) anadan olmuşdur. Ən-Nəsai ömrünün ikinci yarısını Misirdə keçirir. Yaqub əl-Fəsəvi onun müəllimi olur. Ölümündən bir müddət əvvəl Fələstinə gedir və orada ölür. Misiri tərk etməsinə səbəb onun geniş biliyinə görə başqalarının paxıllığı idi. Fələstinə gəldikdən sonra bir qrup xaricinin hücumuna məruz qalır və aldığı yaralardan ölür. Əl-Həkim onun haqqında yazırdı: "Əbu Əbdürrəhman bütün fəzilətləri ilə yanaşı, şəhadət də çəkdi".

Viski (ingiliscə "whisky" və ya "whiskey"; şotlandca "whiskey", bretonca "wiski", irlandca "uisce beathadh" və keltçə "uisge beatha", latınca "aqua vitae" - "həyat suyu"nun hərfi tərcüməsi) müxtəlif növ taxıllardan əldə edilən aromatik, sərt spirtli içkidir. Palıd çəlləklərində çürümə, fermentasiya, distillə və uzunmüddətli saxlanma proseslərindən keçərək alınan içkidir. Viski arpa, çovdar, buğda və ya qarğıdalıdan hazırlana bilər. Fransanın Bretan bölgəsində qarabaşaqdan belə viski hazırlayırlar. Alkoqolunluluğu adətən 40-50%-dir, lakin bəzi viski növləri daha yüksək sərtliliyə malikdir (60% -ə qədər). İçkinin rəngi açıq sarıdan qəhvəyi rəngə qədər dəyişir, şəkərin miqdarı həddindən artıq aşağı və ya heç yoxdur. Ənənəvi viski istehsal edən bölgələr Şotlandiya və İrlandiyadır. Böyük Britaniya və ABŞ-də çox içilir. Dənli bitki xammalından hazırlanan qıcqırdılmış qatı mayenin distilləsi yolu ilə alınır. Hazır viski distillə olunmuş spirt, bəzi hallarda şərab, ətirli maddələrin ekstraktları və s.

Vasif — Kişi adı. Mənası: vəsf edən, tərənnüm edən.

Rəfi — Kişi adı. Rəfi ibn Leys — 806–810-cu illərdə Orta Asiyada Abbasilərə qarşı olan üsyanın başçısı. Sərdar Rəfi Yanehsari — Astrabadın, Qorqanın valisi. Digər Rəfi (İran) — İranın Huveyzə şəhristanının Neysan bəxşində şəhər və bu bəxşin mərkəzi.

Təsi — Azərbaycan Respublikasının Qobustan rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 31 mart 1995-ci il tarixli, 1008 saylı Qərarı ilə Qobustan rayonunun Bədəlli kənd inzibati ərazi vahidinin Təsi kəndi Yekəxana kənd inzibati ərazi vahidi tərkibinə verilmişdir. Yerli məlumata görə, Təsi kəndin əsasını qoymuş şəxsin adıdır. Bəzi mənbələrə görə, təsi monqol tayfalarından birinin adıdır. Monqolustan ərazisində Təsi adlı çay da vardır. 2009-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən kənddə 386 nəfər əhali yaşayır.

Vədi (ərəb. وديع‎) — ərəb mənşəli ad.

Eniş dəsti — Aviasiya sahəsində təyyarənin yerə enməsini asanlaşdıran qurğuya (adətən bu təkər olur) deyilir. Eniş dəstinin qapıları təyyarə havaya qalxdıqdan sonra enənə kimi bağlı vəziyyətdə saxlanılır. == Ümumi baxış == Aviasiyada eniş qurğuları təyyarələrin taksi hərəkətini etməsini, yerə enməsini və yerdən qalxmasını təmin edən mexaniki sistemlərdir. Eniş qurğuları ümumiyyətlə təkərlidir, ancaq eniş və ya qalxma həyata keçirdəcəyi əraziyə görə təkərlər, kirşələr və xizək olmaqla müxtəlif növlərin fərqli birləşmələri mövcuddur. Təyyarənin eniş qurğusunun tipi mühəndislər tərəfindən hava gəmisinin hansı məqsədli və necə uçuş pistlərində hərəkət edəcəyinə görə müəyyənləşdirilir. Bərk səthlərdə (uçuş-enmə zolağı, yol, gəmi göyərtəsində) uçuş həyata keçirdəcək təyyarələr eniş şok əmici sistemlər ilə təchiz edilmiş təkərli eniş dəstindən istifadə edir, müasir dövrdə bir çox təyyarədə təkərli eniş dəsti mövcuddur, amma qarlı səthlərə və suya eniş və ya qalxma həyata keçirən təyyarələr də vardır və onlar xizəklər və ya kirşələr ilə təchiz edilirlər. Eniş dəsti təyyarənin ən ağır hissələrindən biridir, təyyarənin ağırlığının 7% -i qədər ola bilərlər, lakin adətən ümumi ağırlığın 4-5 faizi civarında olurlar.

Eqeskov qəsri (dan. Egeskov Slot) — Danimarkanın Fin adasının cənubunda yerləşən qəsr. Qəsr Avropa intibah dövrünün ən gözəl abidəsidir. Qəsr 1554-cü ildə Frands Brakenhaus tərəfindən inşa edildi. Danimarka xalqının XVI əsrdə qaldırdığı müharibə üzündən bir çox əsilzadə evlərini qalaya çevirmişdilər Qəsr maksimum dərinliyi 5 metr olan gölün yaxınlığında tikilmişdir və qəsrə yeganə giriş körpüdəndir. Deyilənlərə görə qəsri tikmək üçün xeyli palıd ağacından istifadə etmişdilər. "Egeskov" "Palıd meşəsi" deməkdir. == Memarlıq == Qəsr bir-biri ilə bağlı olan iki tikilidən ibarətdir. Bu isə qəsri qoruyanlar üçün üstünlük idi. Bu cüt divarların qalınlığı 1 metr olub gizli nərdivanı və quyusu vardır.

Matsumoto qəsri (松本城, Matsumoto-co) və ya digər adı ilə Fukaşi qəsri – Yaponiyanın Naqano prefekturasının Matsumoto şəhərində yerləşən qəsr. Qara rəngli fasadına görə Qarğa qəsri (烏城, Karasu-co) kimi də tanınır. Matsumoto daymyosunun iqamətgahı olmuşdur. XVI əsrdə tikilmişdir. Matsumoto qəsri Yaponiyanın milli xəzinələrindən biridir və Yaponiyadakı 12 orijinal tenşudan birinə ev sahibliyi edir. Düzənlikdə tikildiyi üçün hiraciro tipli qəsr hesab olunur. == Tarixi == Qəsr Senqoku dövründə tikilmişdir və əsası 1504-cü ildə Şinano əyalətindəki sərhəd bölgəsində Oqasavara klanı tərəfindən tikilmişdir. Həmin dövrdəki bu kiçik sərhəd postu Fukaşi qəsri adlanırdı. 1550-ci ildəki Fukaşi mühasirəsindən sonra Takeda klanı tərəfindən ələ keçirilmişdir. Takeda Şinqen qəsri Baba Nobuharunun ixtiyarını vermişdir və qəsr Takedanın Matsumoto işğalı üçün qərargah rolunu oynamışdır.

Fuşimi qəsri (伏見城, Fuşimi-co) – Yaponiyanın Kioto şəhərinin Fuşimi rayonunda yerləşən qəsr. Qəsrin məhv olmasından bir əsr sonra yerləşdiyi təpədə şaftalı ağacları əkildiyi Momoyama qəsri (桃山城, Momoyama-co, azərb. Şaftalı təpəsi qəsri‎) kimi də tanınmağa başlamışdır. Hazırda ancaq bir neçə divarı və xəndəkləri salamat qalmışdır. 1964-cü ildə qəsrin reproduksiyası hazırlansa da, bu reproduksiya orijinal yerdə tikilmədiyi və qəsrin orijinal görünüşü haqqında çox az informasiya olduğu üçün mübahisə mövzusuna çevrilmişdir. == Tarixi == === 1594-1600 === Fuşimi qəsri 1594-96-cı illərdə Toyotomi Hideyoşi tərəfindən dağ-düzənlik qəsri tipində tikdirilmişdir. Bəzi mənbələr isə tikintinin 1592-ci ildə başladığını bildirir. Hideyoşinin bu qəsri tikdirməsində bir neçə səbəbi var idi. Birincisi, Kioto şəhərini cənubdan qorumaq istəyirdi. Şəhər dağlarla əhatə olunsa da, Fuşimi istiqamətində müdafiəsiz qalmışdı.

Ksyonj qəsri və ya Fürstenştayn qəsri (pol. Książ) — Polşanın Valbrzix şəhərində yerləşən və XIII əsrdə tikilən qəsr. == Haqqında == Qəsr XIII əsrdə Svidnika və Yavor şahzadəsi I Bolko tərəfindən inşa etdirilmişdir. Tarixdə bir çox dəfə sökülüb yenidən tikdirilmişdir. 1509–1941-ci illəri arasında yerli idarə orqanları tərəfindən idarə olunmuşdur. 1941-ci ildə qəsr Nasistlərin əlinə keçmiş, qərargahları kimi istifadə etmiş və qəsrə böyük ziyan vermişdilər. Almanların qəsrin altında tunellər qazması qəsrin memarlıq quruluşuna xələl gətirmişdir. Almanlardan sonra qəsri tutan SSRİ qüvvələri qəsrdən qala kimi istifadə etməyə başlamışlar. İkinci dünya müharibəsində qəsr böyük zərər görmüşdür. Müharibədən sonra təmir edilmişdir.

Kazan qəsdi (rus. Казанский заговор) — Polşa və Litvadakı üsyanın başçıları ilə zemlyavolyaçıların razılığına əsasən Volqaboyunda hərbi-kəndli üsyanı qaldırmaq cəhdi. Məqsəd çar hökumətinin hərbi qüvvələrinin bir hissəsini Polşadan uzaqlaşdırmaq idi. Buraxılmış intibahnamə tezliklə üsyana başlamağa, kəndlilərə torpaq vermək üçün yerlərdə inqilabi hakimiyyət orqanları yaratmağa çağırırdı. "Zemlya i volya" təşkilatının mərkəzi və Kazan komitələri isə hesab edirdi ki, üsyanın vaxtı yetişməmişdir. Qəsdin üstü açıldı; iştirakçılardan beş nəfəri güllələndi, qalanları katorqa cəzasına məhkum edildi. == Mənbə == Казан гәсди (1863) // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. V ҹилд: Италија—Куба. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев.

Korvinlər qəsri (rum.Castelul Corvinilor,macar Vajdahunyadi vár) —Transilvaniyanın cənubunda, müasir Xuneadora şəhərində Xunyadi feodal evinin irsi mülkü. Matfey Korvinin atası Yanoş Xunyadi onu 15 əsrin ortasında Zlaşte çayının yanındakı təpə üstündəki qaya üzərində tikdirib. == Tarixi == İstehkam barədə ilk yazılı məlumat 14 əsrə aiddir. O vaxtki qala oval fomraya malik idi, yeganə müdafiə qülləsi isə şimal qanadda yerləşir, cənub tərəfdən isə onu daş divar qoruyur. 1409 ildə, döyüş xidmətlərinə görə, Yanoş Xunyadinin atası Vayk Xunyadi, qalanı və ona bitişik torpağı Macarıstanın kralı Sigizmunddan bəxşiş alıb. Yanoş Xunyadi qəsrin və bitişik torpaqların genişləndirilməsinin iki mərhələsini həyata keçirib. Birinci mərhələ 1441–1446 illərə aiddir, və bu vaxt ərzində yeddi qullə tikilib: dörd çevrəvari, və üç üçbucaqvari. İkinci mərhələ 1446–1453 illərə addir: məhz o vaxt saat qulləsinin əsası qoyuldu, əsas zallar və əlavə yardımçı otaqlar tikildi. Yanoşun ölümündən sonra qəsr onun oğlu Matyaş Korvinə qaldı. Onun əmri ilə şimal qanadında(Matyaşın lociyası adı ilə tanınan) lociya tikildi, saat qulləsinin tikintisi bitirildi və qəsrin başqa işləri davam etdirildi.

Lais qəsri (Estonian: Laiuse ordulinnus, German: Burg Lais) Livoniya ordeni qalası. Qala indi bərbad vəziyyətdədir. Laiuse qalası Estoniyada odlu silahla mübarizə üçün tikilmiş ilk qaladı. Qalanın ən qədim hissəsi, ehtimal ki, 14 -cü əsrin sonlarında Livoniya ordeni ilə tikilmişdir. İlk dəfə 1406 -cı ildə qeyd edilib. 1558 -ci ildə Livoniya müharibəsi zamanı qala rus qoşunları tərəfindən fəth edildi və çox zərər gördü. Buna baxmayaraq, qala sonradan həm Polşa, həm də İsveç hökmdarları tərəfindən istifadədə idi. Böyük Şimal Müharibəsi zamanı, 1700-1701 -ci illərdə, Narva döyüşündən sonra İsveç kralı XII Karl burada qışlaqlarını qurdu.

Lais qəsri (Estonian: Laiuse ordulinnus, German: Burg Lais) Livoniya ordeni qalası. Qala indi bərbad vəziyyətdədir. Laiuse qalası Estoniyada odlu silahla mübarizə üçün tikilmiş ilk qaladı. Qalanın ən qədim hissəsi, ehtimal ki, 14 -cü əsrin sonlarında Livoniya ordeni ilə tikilmişdir. İlk dəfə 1406 -cı ildə qeyd edilib. 1558 -ci ildə Livoniya müharibəsi zamanı qala rus qoşunları tərəfindən fəth edildi və çox zərər gördü. Buna baxmayaraq, qala sonradan həm Polşa, həm də İsveç hökmdarları tərəfindən istifadədə idi. Böyük Şimal Müharibəsi zamanı, 1700-1701 -ci illərdə, Narva döyüşündən sonra İsveç kralı XII Karl burada qışlaqlarını qurdu.

Cessi (müğənni)

Delfi — Yunanıstanda Parnasos Dağının cənub-qərbində olan arxeoloji və müasir bir qəsəbədir. Antik çağlarda Yunan xalqları üçün əhəmiyyətli bir dini mərkəz idi.

Melfi (it. Melfi) — İtaliyada kommuna.

Lionel Andres Messi (24 iyun 1987[…], Rosario, Sante Fe əyaləti[d]) — Argentina futbolçusu. Argentina milli futbol komandasının heyətində çıxış edir. 2004–2021-ci illərdə İspaniyanın "Barselona" klubunda çıxış etmişdir. Hücumçu və hücumameyilli yarımmüdafiəçi mövqelərində oynayır. Messi hələ 21 yaşında olarkən 2009-cu ildə özünün ilk Qızıl topunu və FİFA Dünyada İlin Oyunçusu mükafatlarını qazanıb. Növbəti 2010, 2011, 2012, 2015 və 2019-cu illərdə də Messi FİFA Qızıl Top mükafatını qazanıb. Messi həmçinin 2010–11 mövsümündə UEFA Avropada Ən Yaxşı Oyunçu mükafatını əldə edib. 24 yaşında Messi "Barselona"nın indiyə qədər bütün turnirlərdə ən çox qol vuran oyunçusu olub.25 yaşında La Liqa oyunlarında 200 qol həddini keçən ən gənc oyunçu olub. Dünyada Cristano Ronaldo ilə birlikdə ən yaxşı oyunçu hesab edilən və futbolçular, məşqçilər və şərhçilər tərəfindən futbol tarixinin ən yaxşı oyunçularından biri kimi qiymətləndirilən Messi Qızıl top mükafatını altı dəfə qazanan ilk və hələlik yeganə futbolçudur, həmçinin Messi Avropada qızıl buts mükafatını 6 dəfə əldə edən ilk futbolçudur. Messi "Barselona"nın heyətində on dəfə İspaniya La Liqasının, altı dəfə İspaniya Kral Kubokunun, beş dəfə İspaniya Superkubokunun, dörd dəfə UEFA Çempionlar Liqasının, üç dəfə UEFA Super Kubokunun və iki dəfə FİFA Klublararası Dünya Kubokunun qalibi olub.

Resifi — Braziliyada yerləşən şəhər. Pernambuku ştatına daxildir.

Selfi (ing. selfie) — rəqəmsal kamera, kameralı mobil telefon və ya planşet ilə çəkilən avto-portret fotoşəkli növüdür. Bu fotoşəkillər, ümumiyyətlə, gündəlik anlardan və bir kamera ilə yuxarıdan qol boyu məsafəsində ya da güzgü qarşısında çəkilir. Hamı tərəfindən böyük marağa, əyləncəyə səbəb olan selfilər daha çox Instagram, Facebook, Twitter , Google+, Linkedin, Foursquare, Picassa və s. buna bənzər sosial şəbəkələrdə daha məşhurdur. Sıravi insanlardan tutmuş, məşhur yerli və dünya siyasətçiləri, şou-biznes əhli "selfi" stilində şəkillər çəkir və onu sosial şəbəkələrdə paylaşırlar. Məsələn, çox danışılan "selfi"lərdən biri ABŞ prezidenti Barak Obamanın Afrika lideri Nelson Mandelanın anım mərasimində Danimarka və İngiltərə baş nazirləri ilə birgə çəkdiyi "selfi"si və həmin şəklin sosial şəbəkədə paylaşması olub. Əksər dillərdə elə selfi kimi deyilməsinə baxmayaraq, bununla bağlı Türkiyədə bu sözün Türkiyə türkcəsinə tərcümə olunması mövzusu da olmuşdur. Bunun üçün Türk Dil Qurumuna müraciət də olunmuşdu. Türk Dil Qurumu isə Qərb mənşəli olan bu sözün Türkiyə türkcəsinə tərcümə olunması üçün heç bir təklif irəli sürmədi.

Dəşti-Kəvir və ya Dəşt-i Kəvir (aranlıqda yerləşən çöl)— İranın ən böyük səhrası. İranın Simnan, Rəzəvi Xorasan, Cənubi Xorasan, Yəzd, İsfahan və Tehran ostanlarının ərazisini əhatə edir. Həmçinin Kəvir-i Nəmək (duzlu/şoranlıq aran yeri) olaraq da tanınır. Buranın iqlimi kontinental subtropiklərə aiddir. Hər tərəfdən dağlarla əhatələnməsi bu hündürlükdə yerləşən və çox isti düzənlikləri yağıntılardan məhrum edir. Dəşti-Kəvir səhrası Əlborz dağlarından Xorasana qədər böyük ərazini əhatə edir. Bura hündür, bəzən ortasında yaxın çöküntü və çuxurları olan(ən alçaq çuxur 800 metr) düzənlikdir. Səhraların dünyada sahəsinə görə sıralamasında 23-ci yerdə gedir. Səhranın şimalında Simnan aerodromu yerləşir.

Dəşti-Kəvir və ya Dəşt-i Kəvir (aranlıqda yerləşən çöl)— İranın ən böyük səhrası. İranın Simnan, Rəzəvi Xorasan, Cənubi Xorasan, Yəzd, İsfahan və Tehran ostanlarının ərazisini əhatə edir. Həmçinin Kəvir-i Nəmək (duzlu/şoranlıq aran yeri) olaraq da tanınır. Buranın iqlimi kontinental subtropiklərə aiddir. Hər tərəfdən dağlarla əhatələnməsi bu hündürlükdə yerləşən və çox isti düzənlikləri yağıntılardan məhrum edir. Dəşti-Kəvir səhrası Əlborz dağlarından Xorasana qədər böyük ərazini əhatə edir. Bura hündür, bəzən ortasında yaxın çöküntü və çuxurları olan(ən alçaq çuxur 800 metr) düzənlikdir. Səhraların dünyada sahəsinə görə sıralamasında 23-ci yerdə gedir. Səhranın şimalında Simnan aerodromu yerləşir.