Qulaq sözü ilə bərabər onun sinonimi kimi uş kəlməsi də mövcud olub (görünür, rus dilindəki ухо, farslardakı quş sözləri də bununla qohumdur)
Tuva dilində bu sözün əvəzinə elçiqen işlədilir (adam daşıyan, eli çəkən). Eşşək sözü qabaqlar işlək kimi olub (iş görən) və sonra forma dəyişməsinə m
yun. etos – il
Ərəbcə mötədil (orta hal) sözü ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Yunan sözüdür, “sözün əsl mənası” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcədir, razı sözü ilə kökdaşdır. Razı olmamaq, narazı qalmaq deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Əsli öy (oy) kimi olub, oymaq (yəni “qazmaq”, “eşmək”) sözü ilə bağlıdır. Qabaqlar qazma evlər tikirdilər
Kökü ev sözüdür. İlkin mənası: ev qurmaq, ev sahibi olmaq deməkdir. Indi ailə qurmaq anlamını əks etdirir
Arximed, ola bilsin, qədim dövrün ən dahi alimi olub. O, e.ə. III əsrdə Sirakuzada yaşayıb və deyilənə görə, çar Hierona qohumluğu çatıb
“Tərəf” deməkdir, “ön tərəf” əvəzinə iley işlədilən vaxtlar olub. Güney “günlü tərəf”dir. (Bəşir Əhmədov
Ərəbcə eyb və farsca cu (axtarmaq, istəmək mənasını verən costən məsdəri ilə bağlıdır) sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlib
İydir kimi olub. “Yedirt” mənasını əks etdirib. “Canına-qanına hopdurmaq” deməkdir. Söz “tələsdirmək, yumşaltmaq, oxşamaq, əmizdirmək, tumar çəkmək,
Ərəbcədir, iyma (işarə ilə anlatma) sözü ilə eynidir. Him-cim kəlməsinin sinonimidir. (Bəşir Əhmədov
Dilimizdə dərini aşılamaq üçün “закваска” mənasını verən ey sözü olub, eymə həmin kəlmə ilə qohumdur və ad-feil omonimi kimi işlədilib
Eymənmək (qorxmaq) sözündən döymənc qəlibi üzrə əmələ gəlib ( qorxulu deməkdir). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Qorxmaq, ehtiyat etmək, çəkinmək anlamlarında işlənir və mənbələrdə ayman, eymən, ayın formalarında yazılıb
Əsli aynal (onal) kimi olub. Mənası “sağalmaq”, “yaxşılaşmaq” deməkdir. Həm şəxs, həm də kənd (Qazaxda və bəzi digər rayonlarda) adıdır
Hərfi mənası ərəbcə “Allahın gözü” (eyn “göz”dür) deməkdir. Görünür, Allahın sevimlisi kimi başa düşülməlidir
Əsli “irəc”dir. Nuhun Xam, Sam, Yafəs adlı üç oğlu olub, guya dünya xalqları bunlardan törəyiblər. Başqa versiyaya görə, İran şahı Ferudinin Tur, İrəc
Ərəbcə “zəif”, “təbii olmayan” deməkdir. Ariyət kimi də işlədilir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Bax. Abdal. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə “xilaskarın (yəni Allahın) qulu” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Bədəl, təbdil kəlmələri ərəbcə kökdaş sözlərdir və “əvəz” anlamı ilə bağlıdır. Əbdül (əsli: əbdal) sözü bədəl kəlməsinin cəmidir, əvəz edən, yerini tu
Ərəbcə əbdul “qul”dur, baqi “əbədi olan” (yəni Allah) deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə “əzəli, daima olanın (yəni Allahın) qulu” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
“Əzizin (yəni Allahın) qulu” deməkdir. Əziz sözü Allahın epitetlərindən biridir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
“Rəhm edənin (Allahın) qulu” deməkdir. Əbdürrəhman da buradandır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Monqol sözüdür, “nənə” deməkdir. Bizdə əbəçi (göbək nənəsi) sözündə qalıb.
Mamaça (akuşerka), “göbək nənəsi” mənasında işlədilir. Əməköməçi adlı ot-bitki ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov
Ərəb mənşəlidir, “daima” mənasını əks etdirir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Əbə sözü “nənə” deməkdir, qurşaq toqqadır. “Nənənin toqqası” anlamını verir. “Qövsi-qüzeh” deməkdir. (Bəşir Əhmədov
Ərəb mənşəlidir, idiot, kütbeyin, bacarıqsız, axmaq mənalarını əks etdirir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə “boz (çil-çil) rəng” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Farsca “ipək” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Aişədən əvvəl peyğəmbərimiz dul qadın alıb. Onun aldığı ilk bakirə Aişə olub (Əbubəkrin qızı), Əbu (ata) və bəkr (bakirə) sözləri “bakirənin atası” de
“Talibin atası” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə əbu (ata), farsca zər (qızıl) sözlərindən əmələ gəlib: “qızıl atası”, yəni “qızılı çox olan” deməkdir
Ərəbcə “əbu-l-fəzl” kimidir, “fəzilət atası (ən üstün olan), hünər sahibi” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə cədd sözünün cəm formasıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcədir, “ölüm vaxtı”, “son” mənalarında işlədilir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəb mənşəlidir, “ödəmə”, “əvəz”, “təltif” mənalarını əks etdirir. “Cəza” mənası da mövcuddur. Əcrini kəsmək ifadəsi də işlədilir, “əvəzini çıxmaq” (c
Alınma sözdür, “naz-qəmzə”, “yosma” mənalarında işlədilir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Əsli “ədəbaz”dır, “ədalı olmağı sevən” deməkdir. Əda ərəbcədir, baz isə farsca. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə ədəb sözü ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə rəng bildirən sözdür: “tünd şabalıdı” (və ya qara) deməkdir. (ərəbcə “qara” müqəddəslik əlaməti olub: Kəbədə Qara daş)
Yunanca “ata”, “cənab” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə “ismətli” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə “sevinc” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Farsca əfruxtən (yandırmaq) məsdəri ilə qohumdur, “işıq saçan” (günəş), “yandıran” deməkdir. Fəraxtən və ya əfraxtən məsdəri ilə qohum olan əfraz sözü
Ərəbcə “yüyən” deməkdir (ovsar). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)