Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti

  • BAYATI

    Bir neçə yozumu var: 1. Bayat tayfasının adı ilə bağlıdır (“Göyçə gözəl­lə­mə­­si” yer adı ilə bağlı olduğu kimi, bayatı da tayfa adı ilə əlaqədar ola

    Tam oxu »
  • BAYAZİD

    Bəzlərinə görə Abuyezid sözünün təhrifidir (“yezidin atası” deməkdir). Bayan­dur bəy (bəyliyə layiq) sözü ilə qohumdur

    Tam oxu »
  • BAYKAL

    Bay göl sözünün dəyişmiş formasıdır, “varlı göl” deməkdir, çünki balığı bol olub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • BAYQU

    Gödək və əyri dimdiyi, uzun caynaqları olan ov quşudur. Mənbələrdə piğu, bəyğu, bayğu formalarında yazılıb

    Tam oxu »
  • BAYQUŞ

    Əsli, “vayquş” (vayıltı salan quş) deməkdir. Xarabalıqlarda xoşagəlməz bir səslə (vayıltı ilə) oxuyur

    Tam oxu »
  • BAYRAQ

    M.Fasmer yazır ki, qədim türk dillərində “hündür”, “dağ” anlamlarını əks et­­dirən bayır sözü mövcud olub

    Tam oxu »
  • BAYRAM

    Güman edirəm ki, sözün kökü “bolluq, məhsul” anlamını əks etdirən bay kəlməsindən ibarətdir. Ur sözü də mövcud olub, “toplamaq, yığmaq” mənasında işlə

    Tam oxu »
  • BAZ

    Farsca “qızılquş” deməkdir. Şahbaz “qızılquşların şahı” kimi anlaşıla bilər. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • BAZALT

    lat. Basaltes – Fələstində ərazinin adından

    Tam oxu »
  • BAZAR ERTƏSİ

    Ərt (ert, ertə) sözü “keçmiş” deməkdir. Bazar ertəsi “bazar keçən­dən sonrakı gün” anlamını verir. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • BAZU

    Çiyinlə dirsək arasındakı sümük bazu sümüyü adlanır (bazubənd də bura­dan­­dır). Alınma sözdür. Bizdə onun yerinə qar işlədilib

    Tam oxu »
  • BECAN

    Bəycanın dəyişmiş formasıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • BECƏ

    Farsca “kiçik, balaca” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • BECƏRMƏK

    Bacarmaq (bu isə başarmaq) sözünün həm şəkil, həm də mənaca dəyişmiş formasıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • BEÇƏ

    Farscadır, “uşaq, kiçik, bala” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • BEDDAM

    Bədnam sözünün dialekt formasıdır (bəd farsca “pis”, nam isə “ad” de­mək­­dir). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • BEDLEND

    ing. badlands – yararsız torpaq

    Tam oxu »
  • BEGEMOT

    Qədim yəhudi sözüdür, farslar ona “əsb-e-abi” (su altı) deyirlər. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • BEHBUD

    Farsca beh “yaxşı” deməkdir, bud isə budən (olmaq) məsdəri ilə bağlıdır. Behbud “yaxşılaşma”dır. Bəhruz (behruz) isə “yaxşı gün” (xoşbəxt) mənasını ve

    Tam oxu »
  • BEHÇƏT

    Ərəbcə “gözəl”, “şad” deməkdir. Bəhcət kimi də işlədilir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • BEKRONİM

    ing. back – geri, arxa + yun. akros – uca + yun. onyma – ad

    Tam oxu »
  • BEL

    Qabırğanın qurtaracağındakı ətraflar belə adlanır, ba (bağlamaq) feili zəminin­də yaranıb. Qədim mənası “bağlamaq üçün yer (bağ yeri)” deməkdir

    Tam oxu »
  • BELƏ

    Bu sözün əsli bulayu olub və “bu sayağı” deməkdir. Tatar dilində həmin kəlmə bolay kimi işlədilir, əslini bir qədər hifz edə bilib

    Tam oxu »
  • BENTAL

    yun. benthos – dərinlik

    Tam oxu »
  • BENTOS

    yun. benthos – dərinlik

    Tam oxu »
  • BENZİN

    Ərəbcədir, “iyverən” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • BERDANKA

    Tüfəng növüdür, onu amerikalı polkovnik Berdan kəşf edib və ad da buradan irəli gəlib. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • BERET

    Baş geyiminin adıdır, günlüyü olmur. Latın mənşəli sözdür, bizə rus dili vasitəsilə keçib. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • BERİL

    yun. beryllos

    Tam oxu »
  • BERQŞTRİX

    alm. berg – dağ + alm. strich – xətt

    Tam oxu »
  • BEŞ

    O. Süleymanov yazır ki, beş Avropa mənşəli sözdür. Bizdə ona “bilək” (pilək) deyilib. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • BEŞBARMAQ

    Xörək adıdır, ləzzətli olduğundan adam barmağının beşini də yala­malı olur. Adı da buradandır. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • BEŞBETƏR

    Bir ehtimala görə, bu söz beş və bedtər (pis) kəlmələrindən əmələ gəlib. Hərfi mənası “5 dəfə pis” deməkdir

    Tam oxu »
  • BEŞDAŞ

    Uşaq oyununun adıdır. Beş daşdan ibarət olur. Adı da buradandır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • BEŞİK

    Bir vaxtlar qohumlara bağır, evlənmə xətti ilə olan qohumlara “böşük” de­yiblər. Qarşılıqlı qız alıb –verərək qohum olanlar isə bağır –böşük adlanıb

    Tam oxu »
  • BEŞİNCİ DƏSTƏ

    1931-ci ildə İspaniya kralı XIII Alfonso ölkədən qovulmuş və orada respublika elan edilmişdi. 1936-cı ilin fevral ayında liberal və sol partiya nümayə

    Tam oxu »
  • BETAKAM

    ing. Betacam

    Tam oxu »
  • BETƏR

    Fars mənşəlidir, əsli bəd və təhər (bədtər: yəni pis) sözlərindən ibarət olub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • BEYDULLA

    Ərəbcə beyd (ev) və ulla (Allah) sözlərindən əmələ gəlib: “Məkkə” mənasını verir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • BEYİN

    Ərəbcədir, bizdə onun yerinə ilik (yilik) işlədilib (indi ilik sözü mənasını dəyişib). (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • BEYLƏQAN

    Alimlər bunu “açıq düzənlik” mənasında açıqlayır və göstərirlər ki, sözün əsli Paytakaran olub (aran “düzənlik” anlamına uyğun kəlmədir)

    Tam oxu »
  • BEYT

    Ərəbcədir: həm “iki misra” (cəmi: əbyat), həm də “ev” (cəmi: buyut) deməkdir. Omonim sözlərdir. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • BEZ1

    Bu, parçanın boz (ağ) rəngdə olan formasıdır. Bəyaz gecələr ifadəsindəki bəyaz sözü ilə eyni kökə malikdir

    Tam oxu »
  • BEZDƏK

    Malyariyanın qədim adıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • BEZİKMƏK

    Mənbələrdə “əsmək”, “titrəmək” mənasını əks etdirən bez feili var. Bezik sözü “сильно дрожать” kimi açıqlanıb

    Tam oxu »
  • BƏBƏ

    Rus dilində беби sözü var və “uşaq” mənasında işlədilir. İngilislərdə bu söz baby formasında eyni mənada işlədilir

    Tam oxu »
  • BƏDBİN

    Nikbin (yaxşı görmə), bədbin (pis görmə) sözləri farscadır. Bəd “pis” de­mək­dir, bin isə didən (görmək) felinin qrammatik esasıdır

    Tam oxu »
  • BƏDDAM

    Bədnam (farsca: pis ad) sözünün el arasında işlədilən formasıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • BƏDƏL

    Ərəbcədir, tədbil, mübadilə, təbəddülat kimi sözlərlə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • BƏDƏN

    Ərəb sözüdür, bizdə onun yerinə ət sözü işlədilib (ətuz forması da mövcud olub). Belə bir cümlə də var: yağın boldı ersə, etuz cangüdaz (düşmənin vars

    Tam oxu »