Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti

  • REPRODUKTİV

    Reproduktor, reforma, reaksiya tipli sözlərdə re hissəsi latınca “əks, zidd, tərsinə” mənalarını verir

    Tam oxu »
  • RESENZİYA

    lat. recensio – baxış, qiymət

    Tam oxu »
  • RESİPİYENT

    lat. recipere – qəbul etmək

    Tam oxu »
  • RETRANSLYASİYA

    lat. re – təkrar + lat. ­trans­latio – ötürmək, veriliş

    Tam oxu »
  • RETRANSLYATOR

    lat. re – təkrar + lat. trans­latio – ötürmək, veriliş

    Tam oxu »
  • REVERBERASİYA

    lat. reverberatio – əkset­dirmə

    Tam oxu »
  • REVERBERATOR

    lat. reverberatio – əks­etdirmə

    Tam oxu »
  • REVOLVER

    Pistoletin bir növüdür, 1828-ci ildə Amerikada Sem Kolt tərəfindən düzəldilib. İngilis sözüdür, mənası “fırlanan” (maqazini fırlanır) deməkdir

    Tam oxu »
  • REZERVASİYA

    lat. reservo – qoruyuram, saxlayıram

    Tam oxu »
  • REZİN

    Yunan sözüdür, ilkin mənası “ağac qətranı” deməkdir. İndi başqa mənada işlədilir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RƏBBÜLALƏMİN

    Ərəbcə “iki aləmin sahibi, tanrısı” deməkdir. Rəbb – sahib, aləm dünyadır, -in isə eyni, yəni ərəbcə iki sözünün dəyişmiş formasıdır

    Tam oxu »
  • RƏCƏB

    Ərəbcədir, qəməri təqvimilə 7-ci ayın adından götürülüb. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RƏFAİL

    Qədim yəhudi sözüdür “Allah sağaltdı” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RƏFTAR

    Farsca rəftən (getmək, hərəkət etmək) feili ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RƏĞMƏN

    Rəğm ərəbcə “zidd hərəkət” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RƏHBƏR

    Fars mənşəli sözdür, rah “yol” deməkdir, bər (məsdəri: boridən) “aparan”, “göstərən” mənasını verir. Rəhbər – “tabeliyində olanları doğru yola aparan”

    Tam oxu »
  • RƏHMAN

    Ərəb sözüdür, “ürəyiyumşaq (rəhmdil), kədərə şərik olan” deməkdir. Rus­lar­­dakı Raxmaninov familiyası da buradandır və rus dilinə türk dilləri vasitə

    Tam oxu »
  • RƏXŞƏNDƏ

    Farsca rəxş “parlaq” deməkdir, rəxşidən (parlamaq) feili ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RƏİSƏ

    Raisa sözünün dəyişilmiş formasıdır, yunanca “yüngül, zərif” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RƏQS

    Ərəb sözüdür. Bizdə budimək feili olub və “плясать” mənasında işlədilib. Gö­rünür, büdrəmək feili də budi feili ilə qohumdur

    Tam oxu »
  • RƏQSANƏ

    Roksana sözü ilə bağlıdır, İsgəndərin arvadının adı olub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RƏMİŞ

    Farsca “musiqi”, “şadlıq”, “nəğmə” mənalarını verən sözdür. Bizdə şəxs adı kimi işlədilir. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • RƏNA

    Ərəbcə “gözəl, işıqlı, parlaq” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RƏNCİDƏ

    Farsca rəncanidən (incimək, əziyyət çəkmək) məsdəri ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RƏNDƏ

    Farsca rənd “yonqar” (стружка) deməkdir, rəndə (струг) bununla bağlıdır. Bizdə onun yerinə yonğac kəlməsi işlədilib (yonğuc variantı da olub)

    Tam oxu »
  • RƏŞAD

    Ərəbcə “doğru yolla gedən” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RƏŞADƏDDİN

    Ərəbcə “dinin haqq yolu ilə gedən”, “haqq yolu göstərən” deməkdir. Adətən ilk 4 xəlifə nəzərdə tutulur

    Tam oxu »
  • RƏŞİD

    Ərəbcə “igid” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RƏŞMƏ

    Fars sözüdür, reştən (toxumaq, eşmək, hörmək) sözü ilə qohumdur. Qədim mənası “atın qantarğasına vurulan bəzək (bəzəkli qantarğa)” deməkdir

    Tam oxu »
  • RƏY

    Ərəb sözüdür, röya (görmə, mülahizə) sözü ilə qohumdur. Qədimdə biz onun yerinə sezik (sezmək feili ilə bağlıdır) sözündən istifadə etmişik

    Tam oxu »
  • RİALTO

    1590-cı ildə venesiyalılar şəhərin əsas su damarı sayılan Böyük kanal üzərində (Venesiya çoxsaylı adalar üzərində yerləşir, küçələri isə kanallar əvəz

    Tam oxu »
  • RİCA

    Ərəbcə müraciət sözü ilə qohumdur, ricət sözü də buradandır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RİF

    alm. riff, rippe – sualtı qaya, təpə

    Tam oxu »
  • RİFT

    ing. rift – çat, yarıq

    Tam oxu »
  • RİŞXƏND

    Riş farsca “saqqal” deməkdir, xənd isə “gülmək” anlamını əks etdirir. “Saq­qala gülən (lağa qoyan)” deməkdir

    Tam oxu »
  • RİYAD

    Ərəbcə “ağıllı” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RODOXROZİT

    yun. rhodon – qızılgül + yun. chrosis – rəng

    Tam oxu »
  • RODONİT

    yun. rhodon – qızılgül

    Tam oxu »
  • ROMAN

    Etimoloji mənası “latın dilindəkindən fərqli olaraq, roman dilində yazılan” (əsər) deməkdir, fransız sözüdür

    Tam oxu »
  • ROMANTİK

    V əsrdə müxtəlif german tayfaları Roma imperiyasının qərb əyalətlərinə soxulduqdan sonra öz dillərindən imtina edərək itaət altına aldıqları xalqların

    Tam oxu »
  • ROMANTİZM

    İtalyanca roman, romans, Roma tipli sözlər də eyni kökə malikdir, ədəbi cərəyan adıdır. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • RÖVNƏQ

    Ərəbcə “parlaq” deməkdir, növraq bunun təhrif formasıdır. Rövşən də bu sözlə eyni kökə malikdir, “parıltı”, “işıq” deməkdir

    Tam oxu »
  • RUBİKON

    E.ə. 49-cu ildə Sizalpin Qalliyasının canişini Yuli Sezar idi. O bu vəzifəni on il ərzində tutmuş və həmin dövrdə Alp dağlarının arxasında yerləşən ge

    Tam oxu »
  • RUFİN

    Oğlan adıdır, latın mənşəlidir, “kürən” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RUHƏNGİZ

    Alınma sözdür, bizə farslardan keçib. Ruh ərəbcədir, əngiz isə farsca (mə­nası: “cəzb edən, oyadan” deməkdir)

    Tam oxu »
  • RUHULLA

    Ərəbcə “Allahın ruhu” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RUQİYYƏ

    Ərəbcə “ovsunlayan” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RUMB

    yun. rhymbos – dairəvi hərəkət

    Tam oxu »
  • RUMİYYƏ

    Qızlara verilən adlardandır. Rum sözü qabaqlar Vizantiya kəlməsinin sinonimi olub. Rumi və Rumiyyə ərəbcə “Rum qızı, Rum gözəli” (Nizaminin “Yeddi göz

    Tam oxu »
  • RURBANİZASİYA

    ing. rural – kənd + lat. urbanus – şəhər

    Tam oxu »