Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti

  • RƏBBÜLALƏMİN

    Ərəbcə “iki aləmin sahibi, tanrısı” deməkdir. Rəbb – sahib, aləm dünyadır, -in isə eyni, yəni ərəbcə iki sözünün dəyişmiş formasıdır

    Tam oxu »
  • RƏCƏB

    Ərəbcədir, qəməri təqvimilə 7-ci ayın adından götürülüb. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RƏFAİL

    Qədim yəhudi sözüdür “Allah sağaltdı” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RƏFTAR

    Farsca rəftən (getmək, hərəkət etmək) feili ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RƏĞMƏN

    Rəğm ərəbcə “zidd hərəkət” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RƏHBƏR

    Fars mənşəli sözdür, rah “yol” deməkdir, bər (məsdəri: boridən) “aparan”, “göstərən” mənasını verir. Rəhbər – “tabeliyində olanları doğru yola aparan”

    Tam oxu »
  • RƏHMAN

    Ərəb sözüdür, “ürəyiyumşaq (rəhmdil), kədərə şərik olan” deməkdir. Rus­lar­­dakı Raxmaninov familiyası da buradandır və rus dilinə türk dilləri vasitə

    Tam oxu »
  • RƏXŞƏNDƏ

    Farsca rəxş “parlaq” deməkdir, rəxşidən (parlamaq) feili ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RƏİSƏ

    Raisa sözünün dəyişilmiş formasıdır, yunanca “yüngül, zərif” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RƏQS

    Ərəb sözüdür. Bizdə budimək feili olub və “плясать” mənasında işlədilib. Gö­rünür, büdrəmək feili də budi feili ilə qohumdur

    Tam oxu »
  • RƏQSANƏ

    Roksana sözü ilə bağlıdır, İsgəndərin arvadının adı olub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RƏMİŞ

    Farsca “musiqi”, “şadlıq”, “nəğmə” mənalarını verən sözdür. Bizdə şəxs adı kimi işlədilir. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • RƏNA

    Ərəbcə “gözəl, işıqlı, parlaq” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RƏNCİDƏ

    Farsca rəncanidən (incimək, əziyyət çəkmək) məsdəri ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RƏNDƏ

    Farsca rənd “yonqar” (стружка) deməkdir, rəndə (струг) bununla bağlıdır. Bizdə onun yerinə yonğac kəlməsi işlədilib (yonğuc variantı da olub)

    Tam oxu »
  • RƏŞAD

    Ərəbcə “doğru yolla gedən” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RƏŞADƏDDİN

    Ərəbcə “dinin haqq yolu ilə gedən”, “haqq yolu göstərən” deməkdir. Adətən ilk 4 xəlifə nəzərdə tutulur

    Tam oxu »
  • RƏŞİD

    Ərəbcə “igid” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RƏŞMƏ

    Fars sözüdür, reştən (toxumaq, eşmək, hörmək) sözü ilə qohumdur. Qədim mənası “atın qantarğasına vurulan bəzək (bəzəkli qantarğa)” deməkdir

    Tam oxu »
  • RƏY

    Ərəb sözüdür, röya (görmə, mülahizə) sözü ilə qohumdur. Qədimdə biz onun yerinə sezik (sezmək feili ilə bağlıdır) sözündən istifadə etmişik

    Tam oxu »
  • RİALTO

    1590-cı ildə venesiyalılar şəhərin əsas su damarı sayılan Böyük kanal üzərində (Venesiya çoxsaylı adalar üzərində yerləşir, küçələri isə kanallar əvəz

    Tam oxu »
  • RİCA

    Ərəbcə müraciət sözü ilə qohumdur, ricət sözü də buradandır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RİF

    alm. riff, rippe – sualtı qaya, təpə

    Tam oxu »
  • RİFT

    ing. rift – çat, yarıq

    Tam oxu »
  • RİŞXƏND

    Riş farsca “saqqal” deməkdir, xənd isə “gülmək” anlamını əks etdirir. “Saq­qala gülən (lağa qoyan)” deməkdir

    Tam oxu »
  • RİYAD

    Ərəbcə “ağıllı” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RODOXROZİT

    yun. rhodon – qızılgül + yun. chrosis – rəng

    Tam oxu »
  • RODONİT

    yun. rhodon – qızılgül

    Tam oxu »
  • ROMAN

    Etimoloji mənası “latın dilindəkindən fərqli olaraq, roman dilində yazılan” (əsər) deməkdir, fransız sözüdür

    Tam oxu »
  • ROMANTİK

    V əsrdə müxtəlif german tayfaları Roma imperiyasının qərb əyalətlərinə soxulduqdan sonra öz dillərindən imtina edərək itaət altına aldıqları xalqların

    Tam oxu »
  • ROMANTİZM

    İtalyanca roman, romans, Roma tipli sözlər də eyni kökə malikdir, ədəbi cərəyan adıdır. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • RÖVNƏQ

    Ərəbcə “parlaq” deməkdir, növraq bunun təhrif formasıdır. Rövşən də bu sözlə eyni kökə malikdir, “parıltı”, “işıq” deməkdir

    Tam oxu »
  • RUBİKON

    E.ə. 49-cu ildə Sizalpin Qalliyasının canişini Yuli Sezar idi. O bu vəzifəni on il ərzində tutmuş və həmin dövrdə Alp dağlarının arxasında yerləşən ge

    Tam oxu »
  • RUFİN

    Oğlan adıdır, latın mənşəlidir, “kürən” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RUHƏNGİZ

    Alınma sözdür, bizə farslardan keçib. Ruh ərəbcədir, əngiz isə farsca (mə­nası: “cəzb edən, oyadan” deməkdir)

    Tam oxu »
  • RUHULLA

    Ərəbcə “Allahın ruhu” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RUQİYYƏ

    Ərəbcə “ovsunlayan” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RUMB

    yun. rhymbos – dairəvi hərəkət

    Tam oxu »
  • RUMİYYƏ

    Qızlara verilən adlardandır. Rum sözü qabaqlar Vizantiya kəlməsinin sinonimi olub. Rumi və Rumiyyə ərəbcə “Rum qızı, Rum gözəli” (Nizaminin “Yeddi göz

    Tam oxu »
  • RURBANİZASİYA

    ing. rural – kənd + lat. urbanus – şəhər

    Tam oxu »
  • RUS

    Tədqiqatçılardan Murad Aci yazır ki, bu söz ilk dəfə 839-cu ildə işlədilib. Bu cür adlandırılan əhali isveçlər imiş, onlara normanlar deyirlərmiş

    Tam oxu »
  • RUS, BURAX!

    XI ordu Azərbaycana daxil olur və bir hissəsi gedib Tovuzun dağ kənd­lərinə çıxır. Əhalini çox incidir, gözünü qorxudurlar

    Tam oxu »
  • RUSİYA

    İlk dəfə 1517-ci ildə Россия sözü işlədilib. Qabaqlar yalnız rus sözü olub. M.Fasmer yazır ki, ərəblər normanlara, finlər isə isveçlərə rus deyiblər

    Tam oxu »
  • RUSLAN

    Arslan (Aslan) sözünün təhrif olunmuş formasıdır. Türk mənşəlidir. Mənası “güclü, qorxmaz, cəngavər” deməkdir

    Tam oxu »
  • RUTİL

    lat. rutilus – qızıla çalarlı, sarımtıl-qırmızı, açıq-qırmızı

    Tam oxu »
  • RÜBABƏ

    Rübab adlı musiqi alətinin adı ilə bağlıdır, alınma sözdür. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RÜBƏND

    Farsca rü (üz) və bənd (bağlı) sözlərindən əmələ gəlib, üz örtüyü deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RÜFƏT

    Ərəbcə “yüksəklik” (ululuq) deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RÜXSARƏ

    Farscadır, rox (rux) “üz” deməkdir, rüxsarə “yanaq” (ümumi görünüş) mə­nasını verir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • RÜSTƏM

    “Cüssəli”, “iri bədənli”, “igid” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »