bax: ƏLƏVİLƏR
(38/658 – 133/750) – İsnəəşəri şiələrinin dördüncü imamıdır. Onu dindarlığına görə “Səccad” (səcdə edən əyilən) da adlandırmışlar
Adı Quranda (6: 86, 38: 48) anılmış İlyas peyğəmbərdən sonra İsrail oğullarına göndərilmiş elçilərdən biri olmuşdur
insanların dünyada törətdikləri yaxşı və ya pis əməllərin yazıldığı və axirətdə təkrar özlərinə təqdim olunacağı dəftərin adıdır
Məkkənin nüfuzlu qəbilələrindən biri olmuşdur. Bu qəbilənin adı və tarixi Əbd Şəms ibn Əbd Mənaf və onun oğlu Üməyyə ilə bağlıdır
Əməvilərə qarşı Hicazda böyük bir qiyam baş vermişdir. Ona Abdullah ibn Zübeyr başçılıq edirdi. O, Xilafət ordusuna güclü müqavimət göstərərək onu ger
Məhəmməd peyğəmbərin anası, Vəhb ibn Əbdülmənafın qızı olmuşdur. O, Qüreyş ailəsindən idi. Əminənin doğum və vəfat etmə tarixi bilinməməkdədir
(43/664-cü ildə vəfat etmişdir) – tanınmış siyasi xadim və İslam ordusunun sərkərdəsi olmuşdur. Nüfuzlu qüreyş başçılarından biri olduğundan uzun müdd
(37/658-ci ildə vəfat etmişdir) – Məhəmməd peyğəmbərin ən məşhur səhabələrindən biri olmuşdur. Onun atası əslən Yəmənli idi
Təqiblərdən qurtulmaq üçün Mədinəyə hicrət edən ilk müsəlmanlardan biri də Əmmar olmuşdur. Orada o, İslamın güclənməsi üçün bütün fəaliyyətlərdə iştir
(90/709-cu ildə vəfat etmişdir) – Məhəmməd peyğəmbərin səhabələrindən biri olmuşdur. Xəzrəc qəbiləsindən olan Ənəs ibn Malik Mədinədə doğulmuşdur
Məhəmməd peyğəmbərin mədinəli səhabələri belə adlandırılmışdır. Onlar Məkkədən, eləcə də başqa yerlərdən köçüb gəlmiş bütün mühacir müsəlmanları öz şə
Ənsarlar Mədinənin Evs və Xəzrəc adlanan iki başlıca qəbilələrini təşkil edirdi. Bu iki bir-birinə qohum olan qəbilə öncə Yəməndə yaşamış, sonra isə Y
cənnətlə cəhənnəm arasında olan bir yerdir (Quran, 7: 46-47). O yer insanların axirətdə öz aqibətlərinin necə olacağını gözləyəcəyi bir məkandır
Məkkənin 25 kilometrliyində yerləşən zəvvarların Zülhiccə ayının doqquzuncu günü qaldıqları yerin adıdır
qurban bayramından öncəki gündür. Xüsusən də, Zülhiccə ayının 9-cu günü belə adlanır. Bu gün boyu həccə gəlmiş zəvvarlar Ərəfat adlanan yerdə Allaha i
Quranda (34: 15-16) haqqında məlumat verilən selin adıdır. Allahın Səba elini cəzalandırdığı sel belə adlanmışdır
(53/673-cü ildə vəfat etmişdir) – Məhəmməd peyğəmbərin yaxın səhabəsi olmuşdur. Məkkənin ən varlı və nüfuzlu qəbiləsindən olan məhzumilərdən idi
ən uca, ən yüksək, ən ali və hər şeyin üzərində olan yerdir. Ərş sözü kralın oturduğu taxt mənasını da verir
(1/623-cü ildə vəfat etmişdir) – Məhəmməd peyğəmbərin səhabələrindən biri olmuş, Mədinədə İslamın yayılmasında böyük xidmətləri olmuş insanlardan biri
Quran və hədislərin aydın mənalarından hüquqi hökmlər çıxaran alimlər idilər. Onlar başqa hüquq metodlarımdan yararlanmamışdırlar
Bədr savaşında döyüşən müsəlmanlardır. Bu döyuş İslam tarixində müsəlmanlar və bütpərəstlər arasında baş vermiş ilk döyüş olmuşdur
Quranda (105-ci surədə) adı keçən həbəşilərin Məkkəyə yürüşü ilə bağlı hadisədir. Kəbəni dağıtmaq istəmiş Həbəşistan kralı Əbrəhənin qoşunudur
inancları səbəbi ilə təqiblərdən mağarada sığınacaq tapmış bir qrup insanlar olmuşdurlar. Allahın istəyi ilə onlar orada yuxuya getmişdirlər
Məhəmməd peyğəmbərin ən yaxın və nüfuzlu səhabələri olmuşdurlar. Bu insanlar bütün həyatları boyu Məhəmmədə sadiq olmuş, İslam dininin yayılması üçün
Allahın peyğəmbərlərini tanımayan, onlara hörmət bəsləməyən müəyyən bir yerin sakinləri olmuşdurlar. Rəvayətlərə görə bu yer Antakyadır (Antioxiya)
Quranda (25:38) Ad və Səmud qövmləri ilə bərabər adı çəkilmiş qövm olmuşdur. Allah onları göndərdiyi peyğəmbərlər vasitəsi ilə doğru yola dəvət edilmi
əqli dəlilərə əsaslanaraq hüquqi hökm verən şəxslərdir. Quran və hədislərə istinad edən, ancaq hər hansı bir problemin hüquqi həllini tapa bilməyən bi
Mədinə məscidinin ətrafında Süffə adlanan yerdə, oxuyub- yazmağı və dinin əsasını öyrənmək məqsədi ilə bir araya gələn səhabələrdir
Məhəmməd peyğəmbərə Hüdeybiyədə beyət edən, bununla da Allahın rizasını qazanmış səhabələrdir. Onların ümumi sayı 1400-ə yaxın olmuşdur
Allahın gözəl adlarıdır. Müsəlmanlar ibadətlərdə onları zikr edərlər. İslama görə Allahın sifətlərini əks etdirən Ər-Rəhman, Əs-Səməd, Əl-Baqi, Əl- Qa
günortadan sonrakı vaxtdır. O zaman müsəlmanlar vacib olan eyni adlı namazı qılırlar. Əsr namazının vaxtı zöhr namazının vaxtı bitdikdən sonra başlayı
xoşbəxtlik əsri deməkdir. Məhəmməd peyğəmbərin və onun səhabələrinin yaşadığı dövr belə adlanır. Əsri-Səadətdə Məhəmməd peyğəmbər və onun səhabələrini
(11/632-ci ildə vəfat etmişdir) – Ərəbistanın yalançı peyğəmbərlərindən biri olmuşdur. O, özünü peyğəmbər elan edərək Sənanı ələ keçirmiş və özünü Yəm
(260/873 – 330/985) – görkəmli İslam mütəfəkkiri olmuşdur. İraqın cənubunda yerləşən Bəsrədə yaşamışdır
ən çox yayılmış etiqadi məzhəblərdən birinin davamçılarıdırlar. Bu məzhəbin adı görkəmli müsəlman mütəfəkkiri Əbu Həsən Əşəri ilə bağlıdır
İslamın təqviminin Zülqədə, Zülhiccə, Məhərrəm və Rəcəb adlanan“haram” aylarıdır. Qədim ərəblərin inanclarına görə bu aylar boyu müharibələrin aparılm
Şüeyb peyğəmbəri tanımayan, onu yalançı adlandıran qövm olmuşdur. Buna görə Allah onları cəzalandırmışdır
Zülhiccə ayının on birinci, on ikinci və on üçüncü günləridir. Bu günlərdə müsəlmanlar Allaha qurbanlar kəsir, dualar edirlər
Qurana görə İsrail oğullarına göndərilən elçilərdən biri olmuşdur. Onun İshaq peyğəmbərin soyundan olduğu bildirilir
şeytanın adlarından biridir. Bu ad nə Quranda, nə də hədislərdə qeyd edilməmişdir. Buna baxmayaraq ona bəzi qaynaqlarda rast gəlmək mümkündür
ifadəsini “batil” anlayışı ilə bir mənada işlədirlər. Hənəfi məzhəbində isə bu anlayışlar bir qədər fərqli mənada istifadə edilir
xaricilərin ən aşırı qruplarının birinin davamçıları olmuşdurlar. Əzraqiliyin yaradıcısı Nafi ibn Əzraq (66/685-ci ildə vəfat etmişdir) olmuşdur
ölüm mələyidir. Quran və hədislərdə ona Mələkül-Mövt deyilir. Allaha ən yaxın 4 mələkdən biridir. Əzrayıl Allahın istəyi ilə insanların canını alan mə
bax: RİBA.
sonlu və keçici olan hər bir şeydir. İslama görə Allahdan başqa hər şey fanidir. Bu barədə Quranda da (28: 88) ayə vardır
korlanmış bir şey və ya doğru əməldən çəkinməkdir. Bu ifadə “pozulmuş” sözünə yaxın məna kəsb edir. İslam məzhəblərinin çoxu insanlar arasındakı müxtə
fiqhə görə davamlı olaraq günah işləyən insandır. Quranın bir-neçə yerində (49: 6, 49: 11) fasiqlər haqqında məlumat verilmişdir
(11/633-cü ildə vəfat etmişdir) – Məhəmməd peyğəmbərin qızı olmuşdur. O, Məkkədə, atasına peyğəmbərliyin verilməsindən beş gün sonra doğulmuş, onun və
İslam dövlətinin geyri-müsəlmanlardan aldığı cizyə, xərac və ticarət malları vergilərinin ümumi adıdır