lizin

Lizinq özündə bank krediti, icarə, investisiya elementlərini cəmləşdirən münasibətlər kompleksidir. Lizinq, lizinq verənlə lizinq alan arasında əksər hallarda uzunmüddətli xarakter daşıyan maliyyə sazişidir. Lizinq müqaviləsinə görə lizinq verən lizinq alana lazım olan əmlakı satıcıdan mülkiyyət hüququ ilə əldə etməli və lizinq alanın müvəqqəti sahibliyinə və istifadəsinə verməlidir. Lizinq — sənaye avadanlıqlarının, maşınların, yeni texnologiyaların, istehsal təyinatlı bina və tikililərin istifadəsinin xüsusi sahibkarlıq fəaliyyəti formasıdır. Hal-hazırda lizinq ixtiyari istehsalın inkişafı üçün kapital qoyuluşlarının edilməsində əsas maliyyə mənbəyidir. Lizinqin bir sıra üstün cəhətləri vardır, onlara aşağıdakıları nümunə göstərə bilərik: Lizinq üzrə maliyyələşdirmə bank kreditlərindən daha uzunmüddətlidir. Belə ki, Azərbaycan banklarında 18 aydan artıq olan müddət üçün kredit verilmir, lakin lizinq üzrə kreditlərin verilməsində ən azı üç illik müddət nəzərdə tutulur; Maliyyə lizinqi, sürətli amortizasiya hesabına, kredit alana onun öz vergi borcları yükünü yüngülləşdirməyə imkan verir; Vergiyə cəlb edilmə məqsədilə lizinq üzrə ödəmələr lizinqə vəsaiti hesabına əldə olunmuş əmlakın dəyərinin ödəniş kimi qəbul edilir və vergiyə cəlb olunan mənfəətin məbləğindən çıxılır. Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsinə müvafiq olaraq, lizinqə alınmış əmlakın dəyərinin ölçülməsi üçün ammortizasiya xərcləri sürətli hesablana bilər. Lizinq üzrə öhdəliklər maliyyə-kredit təşkilatlarından yeni kreditlərin alınmasının qarşısını almır və s. Artıq 80-ci illərin əvvəllərindən lizinq fenomeni sadə uzunmüddətli icarə kimi deyil, özündə icarə münasibətləri, təminatlı kredit maliyyələşdirilməsi elementlərini, borc öhdəlikləri üzrə hesablaşmaları və d.

Maliyyə lizinqi və ya maliyyə icarəsi — əmlakın xüsusi olaraq mülkiyyətə alınması və sonradan onun istismar müddətinə yaxınlaşan müddət ərzində müvəqqəti sahiblik və istifadəyə verilməsi və əmlakın bütün dəyərinin və ya dəyərinin böyük hissəsinin köhnəlməsi əməliyyatı. Müqavilənin müddəti ərzində icarəyə verən lizinq ödənişləri vasitəsilə əmlakın bütün dəyərini qaytarır və maliyyə əməliyyatından mənfəət əldə edir. Ümumiyyətlə, maliyyə lizinqi uzunmüddətli kreditləşmənin bir forması kimi qəbul edilə bilər. Maliyyə lizinqi üçtərəfli münasibətlərə malikdir. İcarəyə verən icarəçinin tələbi ilə təchizatçıdan avadanlığı alır və onu icarəçiyə icarəyə verir, onun maliyyə xərclərini tam ödəyir və müvafiq icarə ödənişləri hesabına mənfəət əldə edir. == Maliyyə lizinqinin əlamətləri == Maliyyə lizinqinin əsas xüsusiyyətləri: icarəyə verən əmlakı öz istifadəsi üçün deyil, xüsusi olaraq icarəyə vermək üçün alır; əmlakı və onun satıcısını seçmək hüququ istifadəçiyə məxsusdur; əmlakın satıcısı bilir ki, əmlak xüsusi olaraq lizinq üçün alınıb, bu halda əmlak bilavasitə istifadəçiyə təhvil verilir və onun istifadəsinə qəbul edilir; icarəçi əmlakın keyfiyyəti, onun tamlığı və çatışmazlıqların aradan qaldırılması ilə bağlı zəmanət müddəti ərzində birbaşa əmlakın satıcısına iddialar göndərir; əmlakın təsadüfən itirilməsi və zədələnməsi riski əmlakın qəbulu və istismara verilməsi haqqında aktı imzaladıqdan sonra icarəçiyə keçir. == Hüquqi tənzimləmə == Lizinqin predmeti istənilən istehlak olunmayan əşyalar, o cümlədən müəssisələr və digər əmlak kompleksləri, binalar, tikililər, avadanlıqlar, nəqliyyat vasitələri və sahibkarlıq fəaliyyəti üçün istifadə oluna bilən digər daşınar və daşınmaz əmlak ola bilər. Bununla belə, icarə predmeti torpaq sahələri və digər təbii obyektlər, habelə federal qanunlarla sərbəst dövriyyəsi qadağan edilmiş və ya xüsusi dövriyyə qaydası müəyyən edilmiş əmlak ola bilməz. == İstinadlar == == Ədəbiyyat == Cuming R. C. C. Model Rules for Lease Financing: A Possible Complement to the UNIDROIT Convention on International Financial Leasing // Uniform Law Review. 1998.