qiymətlərin düşməsi (qiymətlərin azalması)

Biomüxtəlifliyin azalması — heyvan və ya bitki növlərinin azalması və həmçinin nəsillərinin kəsilməsi hadisəsidir. Bu hadisə mühit deqradasiyasının ekoloji yenidənqurma prosesinin mümkünlüyündən asılı olaraq müvəqqəti və ya daimi ola bilər. Heyvanların qlobal nəsli kəsilməsi geri qaytarıla bilinməyəcəyi artıq sübut edilib. Daimi qlobal növlərin azalması, təbiidir ki, "regional növlərin kompozisiyasında dəyişikliklər" ifadəsindən daha dramatikdir. Ancaq növlərin sağlam və sabit vəziyyətində çox kiçik dəyişikliklər belə qida şəbəkəsinə böyük təsirlər edə bilər. Bu təsir isə özünü birbaşa növlər üzərində göstərir və nəticədə zəncirvari nəsil kəsilmələri baş verir. Biomüxtəlifliyin azalmasının isə pis nəticələri ola bilər. Biomüxtəlifliyin azalması ekoloji sistemin bizə göstərdiyi xidmətlərin azalması deməkdir, bu isə öz növbəsində qida təhlükəsizliyi və bəşəriyyət üçün böyük təhlükədir. == İtki nisbəti == Hazırkı qlobal müxtəliflik itkisi nisbəti əvvəlkindən 100 – 1000 arası dəfələrlə daha yüksəkdir və növbəti illərdə daha da yüksələcəyi güman edilir. Yerli olaraq əhatəyə alınmış itki nisbətləri növlərin zənginliyi və zamana görə dəyişikliyi ilə ölçülə bilər.

Liza Rene İrvin ( ) — Liza Rene İrvin sonra 4 oktyabr 2011-ci ildə səhərin erkən saatlarında Missuri ştatının Kanzas-Siti şəhərindəki evindən itkin düşdüyü aşkar edildikdən sonra bildirildi. == Hadisə == Lizanın anası Debora Bredli Lizanın atası Ceremi İrvinin 4 oktyabr çərşənbə axşamı saat 4 radələrində itkin düşdüyünü öyrəndiyini söylədi. Deboranın sözlərinə görə, Lisa axşam saat 6:40-da və ya 10:40-da onu yoxlayarkən çarpayısında idi. Ceremi çərşənbə axşamı gecə işindən evinə qayıdarkən o, "evin bir çox işıqlarının yandığını, bir pəncərənin açıq olduğunu və ön qapının kilidli olduğunu" gördü. Debbi, həmçinin istintaq dövründə ifadəsini dəfələrlə dəyişdirdi. Daha sonra ailə polisə bir neçə mobil telefonun da itdiyini bildirdi. Növbəti istintaq zamanı küçədə bir kişinin körpə ilə gəzdiyini gördüklərini iddia edən iki şahid tapıldı. Polis bir şahidin təsvirinə uyğun bir adamı tapıb sorğu-sual edə bildi, amma digər şahid fotoşəklin gördükləri adama uyğun olmadığını iddia etdi. 19 oktyabr 2011-ci ildə İrvinin evində axtarış aparıldı və məhkəmə sənədləri göstərdi ki, bir xidməti it anasının yatağının yanında Liza ola biləcək bir cəsəd qoxusunu aşkarladı. Associated Press-ə verdiyi müsahibə zamanı Debora dedi ki, polis onu Lizanın itməsində günahlandıraraq "Sən etdin, sən etdin … və əlimizdə heç bir şey yoxdur" və polis onun yalan aşkarlayıcı testdən kəsildiyini iddia etdi.

Melissa Brannenin itkin düşməsi — 3 dekabr 1989-cu ildə Virciniya ştatının Lortondakı Woodside mənzillərində baş vermiş hadisə. O, kompleksdə yaşayan Maykl Brannen və Temmi Brannenin beş yaşlı qızı idi. Kompleksdə sakinlər üçün təşkil olunan ziyafətdə iştirak edərkən yoxa çıxdı. Kompleksdə hər işi bacaran Kaleb Daniel Hyuz pislik etmək məqsədilə qaçırmaqda ittiham olundu və 50 il həbs cəzasına məhkum edildi. Onun cəsədi heç vaxt tapılmadı və heç vaxt öldüyü sübuta yetirilmədi. Onun itkin düşmə hekayəsindən "The FBİ Files"-ın ilk mövsümünün 8-ci epizodunda bəhs olundu. Həmçinin "Forensic Files" televiziya proqramının 4-cü sezonunun 5-ci epizodunda göründü. 3 dekabr 1989-cu ildə Temmi Brannenin qızı Melissa ilə birlikdə yaşadığı mənzil kompleksində təxminən 100 qonağın olduğu Milad şənliyi təşkil olundu. Şənlikdən çıxarkən Melissa bir az çips almaq üçün geri qayıtdı və bir daha geri gəlmədi. O, tapılmayanda foul oyunundan şübhələnildi.

Nikol Morinin itkin düşməsi (ing. Disappearance of Nichole Morin) - Kanadanın Ontario əyalətinin Toronto şəhərində yaşayan Nikol Morin adlı səkkiz yaşlı kanadalı qızın itkin düşməsi hadisəsi. Hadisə 1985-ci ilin 30 iyul tarixində yerli vaxtla saat 11:00-da Morinlər ailəsinin yaşadığı şəhərin Etobika kvartalındakı (ing. 627 West Mall) yaşayış kompleksinin daxilində baş vermişdir. Hadisədən bir gün əvvəl ən yaxın rəfiqəsi ilə kompleksin daxilində yerləşən hovuzda çimmək üçün vədələşən Nikol sonuncu dəfə 11:00 radələrində çimərlik geyimində, yaşadığı mərtəbədə lifti gözləyərkən görülmüşdür. Rəfiqəsinin uzun müddət gözləməsinə baxmayaraq, Nikol binanın foyesinə enməmiş və beləliklə itkin düşmə hadisəsi baş vermişdir. Baş vermiş hadisə qısa zamanda təkcə Ontario əyalətində yox, eyni zamanda Kanada və Amerika Birləşmiş Ştatlarında geniş əks-səda doğurmuşdur. Toronto Polis Xidməti şəhər tarixinin ən böyük axtarış və xilasetmə əməliyyatına başlasa da, heç bir nəticə əldə olunmamışdır. Etobika və yaxın kvartallarda yerləşən bütün zibil qabları, sahibsiz ərazilər və hətta kanalizasiya sistemləri belə yoxlanılmışdır, ancaq Nikol Morinə aid heç bir izə rast gəlinməmişdir. Polisin yekun rəyi, Nikol Morinin binanı tərk etmədən, bina daxilində naməlum şəxs və ya şəxslər tərəfindən fiziki müdaxiləyə məruz qalıb, qaçırıldığı yönündə olsa da, bununla bağlı tutarlı sübutlar heç vaxt tapılmayıb.

Tufandağda alpinistlərin itkin düşməsi — 2017-ci ilin 23 dekabr tarixində Quba rayonunun Xınalıq kəndindən Tufandağı istiqamətində yürüşə çıxmış 3 alpinistin itkin düşüməsi ilə nəticələnən hadisə. “Gilavar” İdman Klubunun üzvləri olan alpinistlər 23 dekabrda yürüşə çıxıblar. Namin Bünyatzadə, Babur Hüseynov və Fəridə Cəbrayılzadə adlı alpinistlərlə sonuncu əlaqə 24 dekabrda axşam saatlarında saxlanılıb. Axtarışları Dövlət Sərhəd Xidmətinin, Fövqəladə Hallar Nazirliyinin, Ekologiya Nazirliyinin və FAİREX-in (Azərbaycan Hava və Ekstremal İdman növləri federasiyası) üzvlərindən ibarət komanda həyata keçirib. Tufandağ dəniz səviyyəsindən 4 071 metr yüksəklikdədir. Xilasedicilər itkin düşmüş alpinistlərin 2,5 min metr yüksəklikdə olduqlarını ehtimal edirdilər. Hadisənin baş verməsindən on gün sonra alpinistlərin axtarışı üzrə davam edən əməliyyat fonunda Azərbaycan Respublikası Baş Prokurorluğu səhlənkarlıq maddəsi ilə bağlı cinayət işinin açıldığını elan edib. Axtarış-xilasetmə əməliyyatı ilə bağlı Şimal Regional Mərkəzində Qərargah yaradılıb. FHN-nin aviasiya dəstəsinin "Mi-17" markalı helikopteri, Şimal Regional Mərkəzinin axtarış-xilasetmə qrupu, Xüsusi Riskli Xilasetmə Xidmətinin dağ-xilasetmə dəstəsi və peşəkar alpinistlərdən ibarət könüllü dəstə axtarışlara cəlb olunub. 6 yanvar tarixində itkin düşmüş alpinistlərin axtarışına xarici mütəxəssislərdə cəlb edilib.

Rusiyadakı 2013 il meteorit düşməsi fevralın 15-də saat 09:20 bir neçə bölgələrində baş verdi. Meteoritin zərbə dalğası bir neçə binaların şüşələri sındırdı, nəticədə bir mindən çox adam yaralandı. Meteorit 18 km/s sürətlə düşərək, qamaşdırıcı işıq yaratdı və 15–25 km yüksəklikdə partladı. Sonra meteoritin bir neçə fraqment tapıldı.

Mənfəət dərəcəsinin aşağı düşməsi tendensiyası (alm. Gesetz vom tendenziellen Fall der Profitrate‎) — Karl Marksın "Kapitalın" III cildində tərtib etdiyi tezis. Söhbət ondan gedir ki, kapitalist iqtisadiyyatının qanunlarına görə, yəni kapitalist iqtisadiyyatının öz xüsusiyyətlərinə görə ümumi iqtisadi miqyasda mənfəət normasının azaldılması tendensiyası mövcuddur. Mənfəət dərəcəsinin aşağı düşmə meyli haqqında marksist tezisini azalan marjinal faydalılıq qanunundan və azalan gəlir qanunundan ayırmaq lazımdır. Hər hansı xarici səbəblərdən, məsələn, texniki tərəqqinin sürətinin azalması və ya resursların tükənməsi nəticəsində yaranan mənfəət normasının azalmasını da sözügedən qanundan ayırmaq lazımdır. Marksın təliminə görə, kapitalist iqtisadiyyatı daxili ziddiyyətlərlə xarakterizə olunur. Onlar bütün kapitalistlərin qarşılıqlı əlaqəsi ilə hər bir fərdi kapitalistin əldə etdiyi mənfəəti artırmağa çalışmasına baxmayaraq, orta mənfəət dərəcəsinin azalmağa meyilli olmasında özünü göstərir. "Aşağıya doğru meyl"in əsas səbəbi ondan ibarətdir ki, mənfəəti artırmaq cəhdləri dəyişən kapitalın nisbətinin (yəni kapitalın işçi qüvvəsinin alınmasına gedən hissəsinin) məcmu kapitala nisbətdə aşağı düşməsi tendensiyası ilə bağlıdır. Bunun üçün marksist ifadə "Üzvi tərkibi kapitalın artırılması"). Bu, daha mürəkkəb maşınların, avadanlıqların və texnoloji proseslərin tətbiqi hesabına istehsalın kapital tutumunun artması, eyni zamanda məhsul vahidinə düşən məhsulun həcminə görə işçilərin sayının azalması ilə əlaqədardır.

Xuan Qomesin Somosierra aşırımında itkin düşməsi (isp. La desaparición de un niño de Somosierra.) - 1986-cı ilin 25 iyun tarixində İspaniyanın paytaxtı Madrid şəhərindən şimalda yerləşən Somosierra aşırımında baş vermiş yük avtomobil qəzası nəticəsində Xuan Perdo Martinez Qomes (isp. Juan Pedro Martínez Gómez) adlı 10 yaşlı İspaniya vətəndaşının itkin düşməsi hadisəsi. İnterpol baş vermiş itkin düşmə hadisəsinin son 30 il ərzində Avropadakı ən mistik və sirri açıla bilməyən itkin düşmə hadisəsi olduğunu bildirmişdir. 1986-cı ilin yayında hadisə baş verən zaman Xuan Pedronun 10 yaşı vardı. Hadisə Madrid şəhərindən şimalda yerləşən Somosierra dağ keçidində baş vermişdir. Xuanın atası Andres Martinez Navvaro şəxsi Volvo F-12 tipli yük maşını ilə yerli neft-kimya şirkətlərindən birində sürücü olaraq çalışırdı. Hadisə günü Martinez Navvaro, həyat yoldaşı və 10 yaşlı oğlu Mursiya bölgəsindən Bilbao şəhərinə doğru səfər etməkdə idilər. Sürücü 20 min litr kükürd turşusu məhlulu daşımaqda idi. Somosierra dağ keçidində irəliləyən zaman yük maşının əyləc sistemində yaranmış problemə görə yük avtomobili dərədən aşağı yuvarlanaraq, qəza törətmişdir.

Qafqaz və Merkuri cəmiyyətinin paroxodunun limandan yola düşməsi — Aleksandr Mişon tərəfindən çəkilmiş, Azərbaycan kinosunun ilk filmlərindən biri. Film 1898-ci ilin yayında yayımlanıb. İnformatik xəbər janrında çəkilmiş kinosüjet paroxodun Bakı limanından yola düşməsini və dənizin qoynunda necə uzaqlaşdığını əks etdirir. Bu kinosüjet Bakıda V. İ. Vasilyev-Vyatskinin teatr-sirkində iyunun 21-də göstərilmişdir. Rejissor: Aleksandr Mişon Operator: Aleksandr Mişon Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923–2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh.