revanşizm

Revanşizm (fr. revanchisme fransız dilində ki, revanche sözündən götürülüb, intiqam, qisas, hayıf çıxma mənası verir.) — dövlətlərin, partiyaların və ya sosial qrupların uğradığı hərbi və siyasi məğlubiyyətlərin nəticələrini yenidən nəzərdən keçirərək intiqam almaq istəyi. Lakin neytral "revanş" ifadəsindən fərqli olaraq "revanşizm" anlayışı açıq mənfi məna (konotasiya) daşıyır və heç bir itirən tərəfə deyil, yalnız haqsız və təhrik olunmayan təcavüzün təşəbbüskarlarına tətbiq edilir. İlk dəfə bu söz 1870-ci illərdə Fransada işlədilməyə başlanmış və 1871-ci ildə Fransa-Prussiya müharibəsindən sonra Almaniyaya verilmiş Elzas-Lotaringiya torpaqlarını geri qaytarmaq istəyini ifadə edirdi. Revanşizm öz aqressiv hərəkətlərinin tamamilə inkarının və kiçildilməsinin etirafından başlayır. Beynəlxalq münasibətlərdə müharibə zamanı itirilmiş mövqeləri bərpa etmək üçün aldığı məğlubiyyətin qisası bəhanəsi ilə yeni bir müharibənin hazırlanmasına dair daha çox çağırış ola bilər. Bu tələblərə itirilmiş ərazilərin qaytarılması, siyasi mövqe və təsir, müharibədən əvvəl dövlətlərarası münasibətlər sistemi və s. daxildir. Məhdudlaşdırıcı amillər olmadıqda, sözlərdən, şüarlardan və çağırışlardan sadə bir qisas alma arzusu çox vaxt ideologiyaya çevrilir və dövlət siyasətinin əsaslarından birinə çevrilir (məsələn, Birinci Dünya müharibəsindən sonra Almaniyada baş verən hadisələr.). Revanşizm termininin meydana gəlməsi və yayılması tarixi 1870-ci illərdən Fransada başlayır.