transfert

Transfert (fr. transfert, lat. transfero — köçürmək, köçürürəm): bir ərazinin əhalisinin yaşadıqları ərazinin bir dövlətdən digərinə keçməsi ilə əlaqədar bir vətəndaşlıqdan digər vətəndaşlığa keçməsi. Məsələn, 1922-1923-cü illərdə Lozanna konfransı zamanı imzalanmış yekun sənədlərdən birinə əsasən Türkiyənin yunan təbəələrinin Yunanıstanın müsəlman təbəələri ilə qarşılıqlı mübadiləsi (bəzi istisnalarla); xarici valyutanın və ya qızılın bir ölkədən digərinə köçürülməsi; qanunvericiliyin sistemləşdirilməsi və kodlaşdırılması prosesində normanın bir qanundan (məcəllədən) digərinə tərcüməsi; adlı qiymətli kağızlara sahib olmaq hüququnun bir şəxs tərəfindən digər şəxsə verilməsi. Qiymətli kağızların mülkiyyətində dəyişiklik reyestrdə qeydlərin dəyişdirilməsi ilə rəsmiləşdirilir; digər vahidə mal, xidmət və ya aktiv (maliyyə və ya qeyri-maliyyə) təqdim edən institusional bölmənin müqabilində heç bir ödəniş (mal, xidmət və ya aktiv şəklində) almadığı əməliyyat; sosial ödənişlər. Daha yüksək səviyyəli büdcədən aşağı səviyyəyə maliyyə yardımı (büdcələrarası transfer). Məsələn, federal büdcədən regional büdcəyə və ya regional büdcəyə maliyyə yardımı ; təşkilatda daxili qiymət prosesi. Məsələn, banklarda kreditlər üzrə gəlirlər elə bölüşdürülür ki, həm krediti verən bölmə, həm də bu krediti maliyyələşdirən əmanət cəlb edən bölmələr üçün mənfəət təmin edilsin.

Transfert ödənişi və ya köçürmə ödənişi (ing. transfer payment) — hökumət və ya şirkət tərəfindən ev təsərrüfatına və ya şirkətə pul (mallar, xidmətlər) ödəməsi, bunun müqabilində ödəyici birbaşa mal və ya xidmət almır. K.R. Makkonnell və S.L. Bryuya görə köçürmə ödənişi dövlət və ya şirkət tərəfindən ev təsərrüfatına və ya şirkətə pul (mal və ya xidmətlər) tərəfindən ödənilən ödənişdir, bunun müqabilində ödəyici birbaşa mal və ya xidmətləri almır. Bir sıra iqtisadçılar dövlət transfert ödənişini dövlət tərəfindən vətəndaşlara əvəzsiz ödəmə kimi müəyyən edirlər K.R. Makkonnell və S.L. Bryuya görə dövlət satınalmaları və transfer ödənişləri müxtəlif təsirlərə malikdir: dövlət satınalmaları birbaşa olaraq resursları istehlak etdiyindən və əldə edilən məhsul daxili məhsulun bir hissəsini təşkil etdiyindən, “tam” fəaliyyət formasıdır; köçürmə ödənişləri “tam olmayan” fəaliyyət formasıdır, çünki onlar özləri resursları mənimsəmirlər və istehsalla əlaqəli deyillər, yəni ölkənin ÜDM-inə daxil edilmirlər. Dövlət satınalmaları resursları özəl sektordan əmtəə istehlakına yenidən bölür, transfer ödənişləri isə özəl sektorun mal istehsalının strukturunu dəyişir. Dövlətin iqtisadiyyata müdaxiləsinin nəticələri dövlət satınalmaları ilə müqayisədə transfer ödənişlərində daha az nəzərə çarpır.