Apollonik və Dionisian

Apollonik və Dionisian — yunan mifologiyasından Apollon və Dionis fiqurları arasındakı ikilik ilə təmsil olunan fəlsəfi və ədəbi konsepsiya. Konsepsiyanın populyarlaşması Fridrix Nitsşenin "Musiqi ruhundan tragediyanın doğuşu" əsəri ilə geniş şəkildə qeyd olunur, baxmayaraq ki, terminlər əvvəllər[1] məsələn, şair Fridrix Hölderlin, tarixçi İohan Yoahim Vinkelman və başqalarının yazılarında istifadə olunub. "Dionisian" sözü hələ 1608-ci ildə Edvard Topsellin "İlanların tarixi" adlı zooloji traktatında rast gəlinir[2] . O vaxtdan bəri bu konsepsiya Qərb fəlsəfəsi və ədəbiyyatında geniş şəkildə istifadə edilmiş və müzakirə edilmişdir.

Yunan mifologiyasında Apollon və Dionis Zevsin oğullarıdır. Günəşin tanrısı, rasional düşüncə və nizam-intizam tanrısı Letonun oğlu Apollon məntiqə, tədbirliliyə və saflığa müraciət edir və ağlın tərəfdarıdır. Semelin oğlu Dionis isə şərab və rəqs tanrısı, irrasionallıq, xaos, ehtiras, duyğu və instinktləri təcəssüm etdirir. Qədim yunanlar təbiətcə çox vaxt bir-birinə qarışsalar da, iki tanrını bir-birinə zidd və ya rəqib hesab etmirdilər.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Adrian Del Caro, "Dionysian Classicism, or Nietzsche's Appropriation of an Aesthetic Norm Arxivləşdirilib 2022-04-30 at the Wayback Machine", in Journal of the History of Ideas, Vol. 50, No. 4 (Oct. — Dec., 1989), pp. 589–605
  2. ↑ Topsell, Edward. The History of Serpents. Published by William Jaggard (1608)