Başqırd dili (Башҡорт теле, Başqırdca tələffüz: [bɑʂ.ˈqʊɾt tɪ.ˈlɪ] ( dinlə)) — qıpçaq türklərinə daxil olan xalq.
Başqırd dili |
Orijinal adı |
Башҡорт теле, башҡортса |
Ölkələr |
Rusiya, Qazaxıstan |
Regionlar |
Başqırdıstan, Çelyabinsk vilayəti, Orenburq vilayəti, Tümen vilayəti, Xantı-Mansi muxtar dairəsi, Sverdlovsk vilayəti, Kurqan vilayəti, Samara vilayəti, Saratov vilayəti, Perm diyarı, Tatarıstan, Udmurtiya |
Rəsmi status |
Başqırdıstan |
Tənzimləyən təşkilat |
Rusiya Elmlər Akademiyası Ufa Elmi Mərkəzinin Tarix, Dil və ədəbiyyat İnstitutu |
Danışanların ümumi sayı |
1 223 744(2010-cu il)[1] |
Kateqoriya |
Avrasiya dilləri |
Altay dilləri
- Türk dilləri
- Qıpçaq dilləri
|
Yazı |
kiril əlifbası (başqırd yazısı) |
QOST 7.75–97 |
баш 086 |
ISO 639-1 |
ba |
ISO 639-2 |
bak |
ISO 639-3 |
bak |
Dilin strukturlarının dünya atlası |
bsk |
Atlas of the World’s Languages in Danger |
334 |
Ethnologue |
bak |
Linguasphere |
44-AAB-bg |
ABS ASCL |
4399 |
IETF |
ba |
Glottolog |
bash1264 |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Əsas dialektləri — şimal-qərb, cənub (yurmatı) və şərq (kuvakan). Başqırdlar həmçinin Qazaxıstan və Özbəkistanda yaşayırlar.
Tatar dilinə yaxındır, ondan fonetik cəhətcə, bir qədər də qrammatik və leksik cəhətcə fərqlənir.
Başqırd latın əlifbasının Tatar və Türk latın əlifbaları ilə müqayisəsi:
- Başqırdca: Aa Bb Cc Ç ç Dd Ee Əə (Ää) Ff Gg Ğğ Hh Xx Iı İi Íí Jj Kk Ll Mn Nn Ññ Oo Öö Pp Qq Rr Ss Şş Tt Uu Üü Vv Ww Yy Zz Źź
- Tatarca: Aa Ää Bb Cc Ç ç Dd Ee Ff Gg Ğğ Hh Xx Iı İi Íí Jj Kk Ll Mn Nn Ññ Oo Öö Pp Qq Rr Ss Şş Tt Uu Üü Vv Ww Yy Zz
- Türkcə: Aa Bb Cc Ç ç Dd Ee Ff Gg Ğğ Hh Iı İi Jj Kk Ll Mn Nn Oo Öö Pp Rr Ss Şş Tt Uu Üü Vv Yy Zz
|
---|
Federal dil | |
---|
Federasiyanın subyektlərinin dilləri | |
---|
Rəsmi statuslu dillər | |
---|
|
---|
|
Bulqar dilləri | |
---|
Qədim türk dilləri | |
---|
Dağlıq Altay (mərkəzi-şərqi) dilləri¹ | |
---|
Qarluq dilləri¹ | |
---|
Qıpçaq dilləri |
- Qədim qıpçaq dili †
- Noqay-qıpçaq dilləri — Alabuqat-noqay dili² • Həştərxan-noqay dili² • Qazax dili • Qaraqalpaq dili • Noqay dili • Sibir tatar — noqay dialektləri¹ • Krım-tatar dilinin çöl dialekti • Özbək-noqay dili (özbək dilinin qıpçaq dialektləri) ‡² • Fərqanə-qıpçaq — noqay-qıpçaq dielktləri² • Cənubi qırğız dili — noqay-qıpçaq dialektləri² • Yurtov-noqay dili²
- Povolj-qıpçaq dilləri — Başqırd dili • Sibir tatar dili¹ (dialektləri: Baraba dili, Tobol-irtış dialekti, Tom dialekti) • tatar-başqırd idiomu² • tatar dili (dialektləri: Kazan dialekti, Mişar dialekti; Kryaşen dialekti¹)
- Poloves-qıpçaq dilləri — Qədim polovets (Kuman) dili † • Qəraim dili (dialektlər: Qal dialekti, Krım dialekti¹, Traka dialekti) • Krım-tatar (Ədəbi dili, Krımçaq dili², Krım-tatar dilinin orta dialekti, Urum (azovyanı) — qıpçaq şivələri²) • Qafqaz¹ (Erməni-qıpçaq dili †, Qaraçay-balkar dili, Qumuq dili) • Məmlük-qıpçaq dili †¹
|
---|
Oğuz dilləri | |
---|
Sayan (tobas) dilləri | |
---|
Xakas (qırğız) dilləri | |
---|
Yakut dilləri | |
---|
Qarışıq türk dilləri və dil qrupları | |
---|
Yazısı | |
---|
|