Eldar Əhməd oğlu Mahmudov (28 noyabr 1956, Bakı) — Azərbaycan Respublikasının Milli Təhlükəsizlik naziri və Azərbaycan Respublikası Əsir və İtkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət Komissiyasının sədri (2004–2015), general-polkovnik, Bakı 2017 IV İslam Həmrəyliyi Oyunları Təşkilat Komitəsinin keçmiş üzvü[1], Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət Sirrinin Mühafizəsi üzrə İdarələrarası Komissiyanın üzvü[2], Bakı 2015 I Avropa Oyunları Təşkilat Komitəsinin üzvü[3], Asiya İnkişaf Bankı Rəhbərlər Şurasının 48-ci illik toplantısının Bakı şəhərində keçirilməsi ilə bağlı yaranmış Təşkilat Komitəsinin üzvü[4]. Eldar Mahmudov Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 17 oktyabr 2015-ci il tarixli Sərəncamı ilə milli təhlükəsizlik naziri vəzifəsindən azad edilmişdir[5].
Eldar Mahmudov | |
---|---|
23 iyul 2004 – 17 oktyabr 2015 | |
Əvvəlki | Namiq Abbasov |
Sonrakı | Vəzifə ləğv edilib |
2004 – 23 iyul 2004 | |
Əvvəlki | Mədət Quliyev |
Sonrakı | Ramiz Nağıyev |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 28 noyabr 1956 (68 yaş) |
Doğum yeri | |
Təhsili | |
Fəaliyyəti | siyasətçi, hərbi qulluqçu |
Atası | Əhməd Mahmudov |
Uşağı | 3 |
Dini | islam |
Rütbəsi |
General-polkovnik |
|
|
Təltifləri | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Eldar Mahmudov 1956-cı ildə Bakı şəhərində alim ailəsində anadan olmuşdur. Ata nəsli əslən Naxçıvan Muxtar Respublikasının Kəngərli rayonunun Şahtaxtı kəndindəndir.[6] 1978-ci ildə Dadaş Bünyadzadə adına Xalq Təsərrüfatı İnstitutunun maliyyə-kredit, 1993-cü ildə isə Bakı Dövlət Universitetinin hüquq fakültəsini bitirmişdir. SSRİ Silahlı Qüvvələrinin sıralarında müddətli həqiqi hərbi xidmət keçmişdir.
1980–2004-cü illərdə daxili işlər orqanlarında xidmət etmişdir. Bu dövrdə mütəşəkkil cinayətkarlıqla mübarizə, cinayət-axtarış strukturlarında çalışmışdır.
1993-cü ildə Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Narkotiklərlə Mübarizə İdarəsində şöbə rəisi vəzifəsinə təyin edilmiş, bir müddətdən sonra həmin idarənin rəis müavini vəzifəsinə irəli çəkilmişdir.
1993–2003-cü illərdə Sovet dönəminin ən korrupsiyalaşmış orqanlardan biri hesab olunan "OBXSS"-in[7][8] varisi olan İqtisadi Cinayətkarlıqla Mübarizə İdarəsinin və İqtisadi sahədə Əməliyyat-Əlaqələndirmə Bürosunun rəisi vəzifələrində işləmişdir. 2004-cü ilin əvvəlindən isə Narkotiklərlə Mübarizə Baş İdarəsinin rəisi vəzifəsinə təyin edilmişdir.
Mötəbər beynəlxalq qurumların işində, o cümlədən dünyanın bir çox ölkələrində korrupsiyaya, terrorizmə, insan alverinə, narkotiklərin qanunsuz dövriyyəsinə qarşı mübarizə məsələlərinə həsr olunmuş konfranslarda, seminarlarda Azərbaycan Respublikasını təmsil etmişdir. Çoxsaylı beynəlxalq hüquqi sənədlərin, o cümlədən Korrupsiya ilə mübarizə haqqında BMT Konvensiyasının hazırlanmasında bilavasitə iştirak etmişdir.
Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyevin 23 iyul 2004-cü il tarixli 320 nömrəli sərəncamı ilə Azərbaycan Respublikasının Milli Təhlükəsizlik naziri təyin olunmuş və general-mayor hərbi rütbəsi verilmişdir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 16 mart 2005-ci il tarixli sərəncamı ilə general-leytenant[9], 27 mart 2014-cü il tarixli sərəncamı ilə isə general-polkovnik ali hərbi rütbəsi verilmişdir.[10]
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 17 oktyabr 2015-ci il tarixli sərəncamı ilə Azərbaycan Respublikasının milli təhlükəsizlik naziri vəzifəsindən azad edilmişdir.[11]
Prezident İlham Əliyevə sui-qəsd cəhdinin qarşısı alınması
2012-ci ilin mayında Azərbaycanda keçirilən genişmiqyaslı əməliyyat nəticəsində prezident Əliyevin həyatına sui-qəsdin qarşısı alınıb, həmçinin Bakıda keçirilən “Eurovision 2012” mahnı müsabiqəsində planlaşdırılan terror vəhşiliyinin qarşısı alınıb.
Prezident Əliyevin həyatına sui-qəsdin qarşısı Azərbaycanın şimal-qərb bölgəsində baş verib və Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin qüvvələri təhlükəni zərərsizləşdirmək üçün qətiyyətli addımlar atıb. Transmilli terror qruplaşması, geniş yayılmış itkilərə səbəb olacaq əlamətdar yerləri hədəf alaraq, maksimum sayda qurbanı öldürmək və şikəst etmək üçün koordinasiyalı hücum planlaşdırmışdı.[12]
Terrorçular nüfuzlu otelləri, dini mərkəzləri, ziyarət yerlərini və maksimum itki ilə nəticələnə biləcək digər yerləri hədəf almağı planlaşdırırdılar. Azərbaycanın bütün ərazisində hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşları və inzibati mərkəzlər də yaxşı hazırlanmış və resursları olan terror qruplaşmasının hədəfinə çevrilib.
Kəşfiyyat məlumatları əsasında [13] Eldar Mahmudovun rəhbərlik etdiyi Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi Azərbaycanın bir sıra şəhərlərində, o cümlədən Bakı, Gəncə və Suqayıtda, həmçinin terror hücumu təhlükəsi altında olan digər şəhərlərdə xüsusi genişmiqyaslı əməliyyatlar keçirib. Terrorçular xüsusi olaraq Bakıda keçirilən “Eurovision 2012” müsabiqəsini hədəfə almışdılar və bütün dünyanın diqqətini cəlb edəcək beynəlxalq vəhşilik törətməyə ümid edirdilər. [14] Antiterror əməliyyatı nəticəsində mütəşəkkil dəstənin bədnam lideri Vüqar Padarov bir sıra digər terrorçularla birlikdə məhv edilib.[15]
“Hilton Baku” və “JW Marriot Hotel Absheron” kimi nüfuzlu otellər, “Eurovision 2012” müsabiqəsinin keçirildiyi Bakı Kristal Zalı da terror qruplaşmasının hədəfi olub.[16] Terrorçular müxtəlif mehmanxanaların və “Eurovision 2012” müsabiqəsinin keçirildiyi məkanın qarşısındakı avtomobillərə partlayıcı qurğular yerləşdiriblər, lakin Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin həyata keçirdiyi antiterror tədbirləri geniş tələfat cəhdinin qarşısını alıb. Çoxlu sayda terrorçu Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin qüvvələri tərəfindən öldürüldü, çoxsaylı həbslər edildi və məhkumluqlar təmin edildi. [17][18]
Qara kəmər əməliyyatı
Mahmudov 2005-ci ilin fevralında cinayətkar qrup tərəfindən oğurlanmış Azərbaycan Beynəlxalq Bankının sədri Cəngir Hacıyevin həyat yoldaşı Zamirə Hacıyevanı xilas etmək üçün 2005-ci ilin martında “Qara kəmər” əməliyyatı həyata keçirib[19][20]. Lakin dəstənin hərəkətləri artıq Azərbaycanın Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi tərəfindən izlənilib.[21]
1996-cı ildən adam oğurluğu, qətl və digər ağır cinayətlərlə məşğul olan mütəşəkkil cinayətkar dəstəyə qarşı aparılan əməliyyat[22] uğurla başa çatıb. İstintaq zamanı qətl, adam oğurluğu və digər ağır cinayətlər də daxil olmaqla 50-dən çox cinayətin üstü açılıb. Dəstənin tərkibinə çox yüksək rütbəli polis əməkdaşları daxil idi və onlara Daxili İşlər Nazirliyinin Cinayət-Kəşfiyyat Baş İdarəsinin böyük əməliyyatçısı, polkovnik-leytenant Hacı Məmmədov rəhbərlik edirdi.
Doqquz il ərzində dəstə fidyə almaq üçün Azərbaycanda tanınmış iş adamlarının ən azı onlarla qohumunu oğurlayıb[23]. Eyni zamanda, oğrular qrupunun daha 13 üzvü Rusiya Federasiyası və Çeçenistan vətəndaşları da daxil olmaqla bütün Azərbaycan ərazisində həbs edilib[24][25].
"Qartal" əməliyyatı
Qartal əməliyyatı Eldar Mahmudovun rəhbərlik etdiyi Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi tərəfindən Azərbaycanın şimal ərazilərində həyata keçirilən geniş antiterror əməliyyatı idi. Onun məqsədi Azərbaycanın Qusar rayonunda məskunlaşan bədnam terror qruplaşması olan “Meşə qardaşları” dəstəsinin başçıları ilə qarşılaşıb onları zərərsizləşdirmək olub[26]. Dəstə 2008-ci il avqustun 25-də Qusar rayonunun Avaran və Xurel kəndləri arasındakı meşədə yerləşirdi. Xüsusi təyinatlılara pulemyot və qumbaraatanlardan istifadə edərək atəş açan terrorçularla döyüşmək əmri verilib. Yaraqlılar hadisə yerindən qaçıblar və döyüş helikopterləri və zirehli maşınlar vasitəsilə tam təqib aparılıb. Qrup üzvlərindən qanunsuz saxlanılan silah və “cihad və terrorizmi təbliğ edən” ədəbiyyat götürülüb.[27]
Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin Qartal bölməsinin xüsusi təyinatlıları tərəfindən xüsusi plan tərtib edilərək antiterror əməliyyatı həyata keçirilib. 2008-ci il sentyabrın 6-da terrorçular Qusar şəhərinin kənarında yerləşən evdə mühasirəyə alınıb. Xüsusi təyinatlılarla atışma zamanı 3 silahlı öldürülüb, terrorçunun lideri İlqar Mollaçiyev hadisə yerindən qaça bilib. 2008-ci il sentyabrın 7-də Dağıstanda Daxili İşlər Nazirliyinin qüvvələri tərəfindən tapılaraq öldürülüb.[28]
Narkotiklərlə Mübarizə
2007-ci ildə MTN Eldar Mahmudovun rəhbərliyi altında narkotik vasitələrin ölkəyə qaçaqmalçılıq yolu ilə gətirilməsinə qarşı mübarizəni gücləndirib. İrandan, Əfqanıstandan və digər ölkələrdən Azərbaycana narkotik vasitələrin daşınması ilə bağlı mütəşəkkil cinayətkarlıqla bağlı çoxsaylı təşəbbüslər dayandırılıb. Müsadirə və yüksək profilli həbslər edildi. 2007-ci ilin aprel ayında İran-Azərbaycan-Rusiya-Yaponiya marşrutu ilə narkotik qaçaqmalçılığı ilə məşğul olan mütəşəkkil cinayətkar qrupun ələ keçirildiyi və 68 kq narkotikin ələ keçirildiyi bildirildi.[29]
2007-ci ilin iyununda MTN-in kəşfiyyat orqanlarının apardığı əməliyyat tədbirləri ilə 250 kq-dan çox narkotik vasitənin cinayətkar dəstələr tərəfindən yayılmasının qarşısını aldığı açıqlanıb.[30] İyul ayında Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi və Azərbaycan Dövlət Sərhəd Xidmətinin birgə keçirdiyi əməliyyat nəticəsində narkotik qaçaqmalçılığı ilə məşğul olan mütəşəkkil dəstənin qarşısı alınıb.[31] Xeyli miqdarda heroin və həşiş aşkar edilərək qanunsuz dövriyyəsinin qarşısı alınıb. 2007-ci ilin sentyabr ayına qədər bir sıra narkotik qaçaqmalçı qrupları hədəfə alınmış və onların qarşısı alınmış, Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi tərəfindən 150 kq-dan çox güclü narkotik vasitə ələ keçirilmişdir.[32] Eldar Mahmudovun Azərbaycan Respublikasının Milli Təhlükəsizlik Naziri vəzifəsində işlədiyi dövrdə hər il bir tondan çox ən ağır narkotik vasitənin ələ keçirilməsinə şərait yaradılıb.
Terrorla Mübarizə
Eldar Mahmudovun dövründə Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi terrorizmə qarşı çoxsaylı uğurlu əməliyyatlar keçirib. Xarici terror qrupları, o cümlədən Əl-Qaidə hücrələri zərərsizləşdirilib və onların liderləri həbs edilib və ya məhv edilib:
2006-cı ildə Ermənistandan olan terror qruplaşmasının qarşısı alınıb və onun Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəmərinə hücum planlarının qarşısı alınıb.[33]
2007-ci ildə Bakıda terror aktlarının və təxribatların qarşısı alınıb.[34] Həmin ilin sonunda, noyabr ayında Əl-Qaidə ilə əlaqəsi olan radikal qrup zərərsizləşdirildi. Müəyyən edilib ki, Əbu Cəfər adlı yüksək vəzifəli “Əl-Qaidə” fərarisi onu Azərbaycandan qaçaqmalçılıq yolu ilə çıxarmağı planlaşdırır. [35] 2008-ci ilin iyulunda Prokuror qrup və on dörd il həbs edilmiş Əbu Cəfər üçün uzun müddətə həbs cəzası tələb etdi. [36] [37]
2009-cu ilin sonlarında Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi mütəşəkkil dəstənin Gürcüstandan ölkəyə külli miqdarda silah-sursat keçirmək, Azərbaycanda terror fəaliyyəti təşkil etmək planının qarşısını alıb. [38]
Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi də kiberterrorizmlə mübarizə aparıb və 2011-ci ilin may ayında xarici ölkələrdə fəaliyyət göstərən azərbaycandilli saytları uğurla aşkar edib. [39] Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyi ilə sıx əməkdaşlıq edərək, milli və dini qarşıdurmanın yayılması, terrorçuların cəlb edilməsi üsulları və əldəqayırma partlayıcı qurğuların hazırlanmasına dair təlimatların yer aldığı internet saytları bloklanıb. [40]
Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi tərəfindən 2012-ci ilin yanvarında İran tərəfindən maliyyələşdirilən və təchiz edilmiş mütəşəkkil dəstə yaxalanaraq, odlu silahlar, partlayıcı maddələr və avadanlıqlar götürülərək iri terror aktının, ictimai xadimə qarşı planlaşdırılan sui-qəsdin qarşısı alınıb. [41]
2012-ci ilin martında Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin xüsusi əməliyyatı nəticəsində İran İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun əmri ilə fəaliyyət göstərən Azərbaycana qarşı casusluq fəaliyyəti ittihamı ilə 22 nəfər həbs edilib. O cümlədən, Azərbaycan ərazisində fəaliyyət göstərən, xarici dövlətlərin xüsusi xidmət orqanları tərəfindən cəlb edilmiş xeyli sayda agent ifşa edilib.
Mahmudov ailəlidir və üç övladı var. Professor Əhməd Mahmudovun oğludur. Aşurov-Məlikovlar ailəsi təşkilatının məlumatına görə, Mahmudovun həyat yoldaşı Tamira Mahmudova 20-ci əsrin əvvəllərində tanınmış Azərbaycanlı iş adamı və siyasətçisi Aslan Aşurovun[45] (onun oğlu ilk müstəqil Azərbaycanın banisi Ağa Aşurov[46]) nəslindəndir.