Qara dul (Natalya Romanova)

Natalya Alianovna "Nataşa" Romanova[1] (rus. Наталья Альяновна "Наташа" Романова), həmçinin "Qara dul" (ing. Black Widow; rus. Чёрная вдова) – Marvel Comics tərəfindən nəşr edilən ABŞ komikslərində görünən uydurma superqəhrəman. Redaktor və hekayəçi Sten Li, ssenari yazarı Don Riko və rəssam Don Hek tərəfindən yaradılmış personaj "Tales of Suspense" #52 komiksində (aprel 1964) debüt etmişdir.

Qara dul
ing. Black Widow
Nataşa Romanova "Black Widow" VI cild #3 nəşrinin (iyul, 2016) üz qabığında. Rəssam Coell Cons.
Nəşriyyat ABŞ Marvel Comics
Yayım tarixi "Tales of Suspense" #52 (aprel, 1964)
Yaradıcı(lar) Sten Li
Don Riko
Don Hek
Xüsusiyyətlər
Əsl adı Natalya "Nataşa" Alianovna Romanov
Doğum tarixi 1928
Doğum yeri Stalinqrad, SSRİ SSRİ
Cinsiyyəti qadın
Boyu 170 sm
Çəkisi 59 kq
Göz rəngi göy
Saç rəngi qırmızıya çalar qəhvəyi
Növü insan
Təhsili Qırmızı Otaq Akademiyası
Komiks bioqrafiyası
Kainat 616
Üzvlükləri Q.A.L.X.A.N.
Qisasçılar
KQB
Çempionlar
Möcüzəvi Cəngavərlər
Qüdrətli Qisasçılar
Leydi Xilaskarlar
İldırımsaçanlar
Gizli Qisasçılar
Muzdlu qəhrəmanlar
Partnyorları Dəlisov
Şahingöz
Kapitan Amerika
Qış əsgəri
Yelena Belova
Köməkçiləri İvan Petroviç Bezuxov
Düşmənləri Dəmir qız (Marvel Comics)
Ləqəbləri Nat, Tsarina, Qara inci, Natuşka, Oktyabr
Gücləri əla döyüşçü, xaker, cəsus
Silahları iki elektrikli çubuq, qaz kürəcikləri

Personaj, Rusiya casusu, superqəhrəman Dəmir adamın düşməni kimi təqdim edilmişdir. Sonradan ABŞ-yə köçən Nataşa Romanova uydurma casus təşkiları Q.A.L.X.A.N.-da çalışmağa başlamış və "Qisasçılar" adlı superqəhrəmanlar dəstəsinin üzvü olmuşdur.

Marvel Kinematoqrafiya Kainatına aid olan "Dəmir adam 2" (2010), "Qisasçılar" (2012), "Kapitan Amerika: Qış əsgəri" (2014), "Qisasçılar: Altron dövrü" (2015), "Kapitan Amerika: Vətəndaş müharibəsi" (2016), "Qisasçılar: Sonsuzluq savaşı" (2018), "Kapitan Marvel" (2019), "Qisasçılar: Final" (2019) və "Qara dul" (2020) filmlərində Nataşa Romanova rolunu aktrisa Skarlett Yohansson canlandırmışdır.

Nəşr tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Nataşa Romanovanın debüt etdiyi "Tales of Suspense" #52 (aprel, 1964) nəşrinin üz qabığı

"Tales of Suspense" #52 komiksində (aprel 1964) debüt edən Nataşa Romanova Dəmir adamın düşməni, kostyumsuz Rusiya casusu kimi təqdim olunur. Beş nömrə sonra o, kostyumlu oxatan və gələcək superqəhrəman Şahingözü öz tərəfinə çəkir. Daha sonra Rusiya höküməti onu ilk Qara dul kostyumu və yüksək texnologiyalı silahlarla təmin edir. Buna baxmayaraq sonradan ABŞ-yə köçən Romanova "The Avengers" #29 (iyul 1966) nəşrində "Qisasçılar" superqəhrəman dəstəsinə qarşı çıxır. Sonradan Romanova dəstənin daimi köməkçisi kimi çıxış etməyə başlayır, illər sonra isə rəsmən "Qisasçılar" dəstəsinin on altıncı üzvü seçilir.

1970-ci ildə Qara dul vizual baxımdan yenilənir: "The Amazing Spider-Man" #86 (iyul 1970) nəşrində, o, qısa qara saçları yerinə çiyinə qədər olan qırmısı kare saçlar, bədənə yapışan parlaq qara kostyum və hörümçək toru buraxan qolbağlarla təsvir edilir. Sonradan personaj əksər hallarda bu dizaynla təsvir edilir.[2]

Qısa müddət sonra "Amazing Adventures" #1–8 (avqust 1970–sentyabr 1971) nəşrində personaja həsr edilmiş qısa "Qara dul" seriyası təqdim olunur. Həmin seriyada personaj yerini "Qeyri-insanlar" dəstəsinə həsr olunmuş hekayələrlə bölür. Səkkiz nömrədən sonra Qara dul seriyasının nəşri dayandırılır, "Qeyri-insanlar"ın nəşri isə onuncu nömrəyə qədər davam edərək seriyanı tamamlayır.

Fərdi seriyasının tamamlanmasından sonra Qara dul, "Daredevil" seriasının 81–124-cü (noyabr 1971–avqust 1975) nömrələrində Dəlisovla birlikdə çıxış edir, seriyanın #92–107-ci nəşrləri isə "Daredevil and the Black Widow" adlandırılır. Dəlisov hekayələrinin yazarı olmuş Cerri Konvey həmin dövrü xatırlayaraq deyir: "Dəlisov və Qara dulu bir seriyada birləşdirmək mənim ideyam idi. Mən Nataşanı çox bəyənirdim və düşünürdüm ki, onlar arasında maraqlı münasibət yaratmaq olar."[2] Lakin, personajın sonrakı yazarları Dəlisovun solo şəkildə daha yaxşı çıxış etdiyini düşünərək, tədricən Nataşanı sıradan çıxarırlar.[2] Dərhal bundan sonra Nataşa "Çempionlar" komandasına daxil edilir. On yeddi nömrə davam edən (oktyabr 1975–yanvar 1978) bu seriyada Nataşa komandanın liderinə çevrilir.[3]

1980–1990-cı illərdə Nataşa Romanova həm "Qisasçılar" dəstəsinin üzvü, həm də Q.A.L.X.A.N. işçisi kimi çıxış edir. Corc Peres və Ralf Makkio tərəfindən yazılmış, Peres tərəfindən qələm işləri görülmüş "Marvel Fanfare" seriyasının #10–13-cü nömrələrində (avqust 1983–mart 1984) Nataşa Romanova da iştirak edir. Həmin üç hekayə sonradan bir yerdə toplanaraq "Black Widow: Web of Intrigu" #1 (iyun 1999) kimi nəşr edilir.

Həmin dövrdə Qara dul paralel olaraq "Solo Avengers", "Force Works", "Iron Man", "Marvel Team-Up" seriyalarında da istifadə edilir. 1970-ci illərdən sonra Qara dul nadir hallarda "Daredevil" seriyasına qayıdır.

Natalya Romanova "Tales of Suspense Vol 1" #52 (aprel, 1964) nəşrində kostyumsuz qəhrəman kimi. Rəssam: Don Hek

O, Skott Lobdell tərəfindən yazılmış, Rendi Qrin tərəfindən isə qələm işləri görülmüş "Journey into Mystery" seriyasının #517–519 nömrələrində (fevral–aprel 1998). yayımlanmış "The Fire Next Time" süjet xəttində istifadə olunur.

Hələ də davam edən yeni "Black Widow" komiks seriyası 2010-cu ilin aprelində debüt etmişdir. İlk hekayə tağı Marcori Lyu tərəfindən yazılmış, Daniel Akunya isə illüstrasiyaları işləmişdir.[4] #6 nömrədən (sentyabr 2010) başlayaraq seriya üzərində Dueyn Sverçinski, Manuel Qarsiya və Lorenzo Rucciero çalışmışlar.

Qara dul, 2010–2013-cü illərdə yayımlanmış "Secret Avengers" seriyasının #1 saylı (iyul 2010) nömrəsindən etibarən davamlı personaj olmuş və #37 saylı (mart 2013) final npmrəsinə kimi bütün nəşrlərdə görünmüşdür.

Bundan sonra 2013-cü ildə Nik Spenser və Lyuk Rossun müəllifliyi ilə yazılmış "Secret Avengers" seriasında Qara dul istifadə olunmuşdur.[5] Bundan sonra Qara Dul seriyası Natan Edmondson və Fil Notonun müəllifliyi ilə davam etdirilmişdir. Yenilənmiş seriyanın ilk nömrəsi 2014-cü ilin yanvarında debüt etmişdir.[6]

2015-ci ilin oktyabrında Mark Veyd və Kris Samninin müəllifliyi ilə Marvelin "Secret Wars"dan sonrakı yenilənmələri çərçivəsində 2016-cı ildən etibarən yeni "Black Widow" seriyasının yayımlanacağı bildirilmişdir.[7] Bu seriyanın ilk nömrəsi 2016-cı ilin martında təqdim olunmuşdur.[8]

Limitli seriyalar və xüsusi buraxılışlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Nataşa Romanova "Captain America Vol 1" #613 nəşrində tam Qara dul kostyumunda. Rəssam Cekson Qis.

"Marvel Fanfare" və "Journey into Mystery" hekayə xəttləri ilə yanaşı Qara dul dörd limitli seriya və dörd qrafik romanda iştirak etmişdir.

Üç nömrəli "Black Widow" (iyun — avqust 1999) seriyası "Marvel Knights" imprinti altında Romanova tərəfindən başlanılsa da, Nataşanın xələfi Kapitan Yelena Belovanı da təqdim edir və sonradan o, 1999-cu ilin qısa "Qeyri-insanlar" seriyasında rol alır. "The Itsy-Bitsy Spider" hekayə xəttinin hekayəsini Devin Qreyson yazır, illüstrasiyaları isə Ceffri Qlen Cons işləyir.[9] "Marvel Knights" imprintinin növbəti üç nömrəsi də "Black Widow" (yanvar — mart 2001) adlandırılır. Hər iki Qara dulun iştirak etdiyi "Breakdown" adlı hekayə xəttinin müəllifi Devin Qreyson və Qreq Ruçka, illüstrasiyaların müəllifi isə Skott Hemptondur.[10]

Bundan sonra "Marvel Knights" imprinti altında Qara dulun "Black Widow: Homecoming" (noyabr 2004 — aprel 2005) adlı növbəti solo miniseriyası yayımlanır. Bu hekayə xəttində ssenari müəllifi elmi-fantastika yazarı Riçard Morqan, illüstrasiya müəllifləri isə əvvəlcə Bill Sienkieviç, daha sonra isə Qoran Parlov olmuşdur.[10]

Riçard Morqanın hekayə müəllifliyi, Şon Fillipsin illüstrasiyaları ilə hazırlanmış altı nömrəli "Black Widow: The Things They Say About Her" (noyabr 2005–aprel 2006; rəsmi "Black Widow 2: The Things They Say About Her") seriyasında hadisələr əvvəlki mini seriyanın dayandığı yerdən davam edir və bir çox personajlar təkrarlanır.[11]

Daha sonra personaj "Black Widow: The Coldest War" (aprel 1990) adlı solo qrafik romanda[10] və üç qarışıq qrafik romanda ("Punisher/Black Widow: Spinning Doomsday's Web" (dekabr 1992); "Daredevil/Black Widow: Abattoir" (iyul 1993); və "Fury/Black Widow: Death Duty" (iyun 1995)) rol almış, həmçinin Marvel UK-in Gecə qarğası seriyasında görünmüşdür.

"I Heart Marvel: Marvel Ai" #1 (aprel 2006) daxilində çap edilmiş "Love Is Blindness" qısa hekayəsində Dəlisovla əlaqəsinə görə Qara dul və Elektra arasında qarşıdurma olur. Yaponiya animeləri şəklində stilləşdirilmiş komiksdə personajların nitq və fikirlərini göstərmək üçün adətən olduğu kimi sabun köpüyü boşluqları yox, rəsmlər istifadə edilmişdir.[12]

Personajın yalnız Nataşa Romanova adlandırıldığı 2010-cu ildə o, ilk dəfə "Dəmir adam 2" filmində debut etmiş və iki fərqli qısa hekayədə rol almışdır. "Black Widow and the Marvel Girls" adlı dörd nömrəli hekayə tağında Qara dulun Marvel Kainatından olan Fırtına, Qadın-Halk, Sehrbaz və Hörümçək-qadınla macəraları verilir.[13] Pol Tobin tərəfindən yazılmış bu hekayələr Salvador Espin, Veronika Qandini və Takeşi Miyazavanın rəsmləri ilə müşayət olunur. Dörd nömrəli "Black Widow: Deadly Origin" adlı ikinci mini seriya isə Pol Kornell tərəfindən yazılmış, Tom Reni və Con Pol Leonun illüstrasiyaları ilə bəzədilmişdir.[14]

Uydurma personaj bioqrafiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Erkən həyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qara dul, Dəmir adam və Şahin Captain America Vol 5 #32 nəşrinin (2008) üz qabığında

Nataşa Romanova Rusiya SFSR-in Stalinqrad (indiki Volqoqrad) şəhərində doğulmuşdur. İlk və ən məşhur Qara dul, əlbəyaxa döyüş ustası kimi yetişdirilmiş, mükəmməl snayper atıcısı və yüksək texnologiyalı silah arsenalı (o cümlədən "Dul dişləməsi" (ing. Widow's Bite) adı ilə tanınan qolçaqlar) ilə təmin edilmiş rus casusudur. İlk görünmələrində xüsusi kostyumu olmayan Qara dul, kokteyl kostyumu və fata geyinirdi. Bir müddət sonra Qara dul, sonradan oxçu superqəhrəmana çevrilmiş Şahingözün təsiri ilə ABŞ-yə köçür.

Qara dulun uşaqlığı haqqında ilk məlumatlar 1970-ci illərdə "Amazing Adventures" seriyasında personajın sürücüsü və etibar etdiyi şəxs olan İvan Petroviçin dilindən səsləndirilir. Petroviç, Mett Mördoka danışır ki, 1942-ci ilin payızında Stalinqrad döyüşü zamanı vəfat edən qadın azyaşlı Nataşa üzərində himayəçilik hüququnu ona vermişdir. Bundan sonra Petroviç ögey ata kimi Nataşanı böyüdür və o, Sovet casusu olur.[15] 1941-cı ildə Madripur adasında baş verən hadisələrdə Petroviç Nataşanı nasistlərin əlindən xilas etməkdə Kapitan Amerika və Loqan adlı mutanta (sonradan kanadalı super-agenti və Şimal porsuğu adlı kostyumlu superqəhrəmana çevrilir) kömək edir.[16]

Dəyişdirilmiş mənşə hekayəsində isə Nataşanın yalnız İvan Petroviç tərəfindən tərbiyə edilməsi məlumatı, kiçik yaşlarından qızın tərbiyəsində SSRİ-nin "Black Widow Ops" proqramının da iştirak etməsi ilə dəyişdirilir.[17] Petroviç digər yetim qızlarla birlikdə Nataşanı da X Departamentinə aparır və beyinyuyulmasından sonra "Qırmızı otaq" adlı yerdə onlara döyüş və casusluq sənətləri öyrədilir. Bu zaman biotexnologiyalar və psixotexnologiyalar vasitəsiylə Nataşanın fiziologiyası da mükəmməlləşdirilir ki, bu da onun uzunmüddətli cavan həyat yaşamasını təmin edir. Bu dövrdə Nataşa qısa müddət Qış əsgəri ilə birlikdə məşq edir və hətta cütlük arasında romantik münasibət də yaranır.[18] Sadiqliyin təmin edilməsi üçün Qara dulların hər biri saxta xatirələrlə təmin edilirlər. Romanova bir müddət sonra bunu başa düşür və anlayır ki, heç vaxt bütün ömrü boyu düşündüyü kimi balerina olmamışdır. Həmçinin o, aydınlaşdırır ki, "Qırmızı otaq" "2R" adı ilə hələ də fəaliyyətini davam etdirir.

SSRİ DTX Nataşa Romanova və təcrübəçi-pilot Aleksey Şostakov arasında evlilik təşkil edir. Lakin, Sovet höküməti Şostakovu təcrübələr nəticəsində Qırmızı mühafizəçi adlı super döyüşçüyə çevirdikdən sonra ona Nataşa ilə hansısa formada əlaqə saxlamağı qadağan edir. Nataşaya həyat yoldaşının vəfat etdiyini deyir, bu müddətdə isə Şostakovu gizli agent kimi yetişdirirlər.

Qisasçılar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Döyüşçü qadın kimi yetişdirilən Nataşa Romanovaya ABŞ-yə qaçmış SSRİ alimi professor Anton Vankonu öldürməkdə Boris Turgenyevə kömək etmək göstərişi verilir və bu onun ABŞ-də ilk tapşırığı olur. Plana uyğun olaraq Nataşa və Boris, Vankonun fəaliyyət göstərdiyi "Stark Industries"-ə daxil olurlar.[19] Nataşa ABŞ silah istehsalçısı Toni Starkla manipulyasiya etməyə çalşır, həmçinin Starkın qəhrəman alter-eqosu Dəmir adamla mübarizə aparır. Cütlük arasında döyüş zamanı Turgenyev oğurladığı Qırmzı Dinamo kostyumunu geyinir. Dəmir adamı xilas etmək üçün Vanko özünü qurban verir və eksperimental lazer silahı ilə Turgenyevi öldürür.[20] Daha sonra cinayətkar oxçu Şahingözlə görüşən Nataşa, onu Dəmir adama qarşı kökləyir[21] və sonradan onlar arasında döyüş təşkil edir.[22]

Sonra Nataşa, Dəmir adamın məğlub edilməsi üçün Şahingözü növbəti dəfə özünə kömək göstərməyə məcbur edir. Cütlük demək olar ki, Dəmir adamı məğlub edərkən Nataşa yaralanır və Şahingöz onu xilas etmək üçün geri çəkilməli olur.[23] Bu dövrdə Nataşa SSRİ-dən uzaqlaşmağa çalışır, onun Şahingözə aşiq olması isə ölkəsinə olan loyallığını azaldır. SSRİ bu haqqda öyrəndikdə Nataşanı göllələyir, bu hadisə isə Şahingözün Qisasçılara üz tutmasına səbəb olur.[24][25]

"Qırmızı otaq" Nataşanı qaçırır və yenidən beynini yuyur. Bundan sonra Nataşa Qılıncoynadan və Güc-adamla birlikdə Qisasçılara qarşı döyüşür.[26] Daha sonra o, psixoloji təzyiqdən azad olaraq SSRİ-dən xilas olur. Beləliklə Nataşa Romanovanın Hörümçək-adam, Şahingöz və Dəlisovla birlikdə macəraları başlayır. Nəticədə Nataşa özü kostyumlu superqəhrəman kimi Qisasçılar dəstəsinə qoşulur.[27]

Q.A.L.X.A.N. və Dəlisov

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qara dul və Dəlisov Black Widow: Deadly Origin Vol 1 #3 nəşrinin (2010) üz qabığında

Nik Fyurinin göstərişi ilə Nataşa beynəlxalq casus təşkilatı olan Q.A.L.X.A.N. üçün müstəqil agent olaraq fəaliyyət göstərməyə başlayır. O, gizli missiya üçün Fyuri ilə birlikdə Çinə gedir. Çində Qisasçılarla birlikdə Nataşa Polkovnik Lin, General Bruşov və keçmiş həyat yoldaşı Qırmızı mühafizəçiyə qarşı döyüşür.[28] Yazıçı Les Deniels 1971-ci ildə yazırdı:

" “...onun solçu tərbiyəsi özünü göstərir və son zamanlar o, insanları incidən realistik tiplərlə mübarizə aparır. O, polis sistemində rüşvətin aradan qaldırılmasında gənc puerto-rikalılara kömək edir və gənc hippiləri cinayətkar qruplardan qoruyur (“Amazing Adventures” #3 (noyabr 1970) nəşrinin üz qabığı). ...bütün bunlar uydurma qəhrəmanların müasir sosial problemlərə cəlb edilməsi tendensiyasını əks etdirir. Bu yanaşma Marvel və onun rəqibi DC tərəfindən geniş istifadə olunur.”[29] "

O, Yumurtabaş, Kukla ustadı və Dəli düşüncəlinin ABŞ hökümətinin lazer peyklərindən istifadə etməsi ilə şantaj etmək planını üzə çıxarır.[30][31]

Mett Mördokla romantik münasibətləri zamanı San-Fransiskoda yaşayan Nataşa Romanova Mördokun qəhrəman alter-eqosu Dəlisovla birlikdə müstəqil qəhrəman kimi çalışır. Bu zaman o, həm də dəb dizayneri kimi karyera qurmağa cəhd edir. Bundan sonra Nataşa və Mördokun münasibətləri pisləşir, Nataşa Qisasçılarla çalışmağa başlayır və Dəlisovun köməkçisi kimi tanınmağın onun nüfuzuna zərbə olacağını düşünür.[32] HİDRA Q.A.L.X.A.N.-ı ələ keçirməyə çalışarkən Nataşanı tutaraq məlumat almaq üçün ona əziyyət verir. Ağrıların təsiri altında Nataşa keçmiş məktəb müəlliməsi Nensi Raşmen kimliyinə qayıdır. Lakin, Hörümçək-adam vaxtında müdaxilə edərək onun əvvəlki kimliyini qaytarır ki, Nik Fyuri və Şan-Çiyə kömək etsin. Madam Vayper, Bumeranq və Gümüş Samurayla döyüş zamanı yaddaşı qayıdana kimi "Nensi" yaddaşı ilə Romanova Hörümçək-adama qarşı romantik hisslər yaşayır.[33] Sonradan Mett Mördokun həyatına qayıdan Nataşa onun Hezer Qlenn adlı başqa bir qıza qarşı romantik hisslərinin olduğunu öyrənir və onu Nyu-Yorku tərk etməyə məcbur edir.[34] Nataşa sonda başa düşür ki, Mettin ona olan hissləri yalnız platonik xüsusiyyət daşıyır və özünü hansısa real addım atmaqdan çəkindirir.[35]

Çempionlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mett Mördokdan ayrıldıqdan sonra Qara Dul Los-Ancelesə köçür və yeni yaradılmış qısa ömürlü Çempionlar adlı superqəhrəman dəstəsinin lideri olur. Dəstəyə Qara dulla yanaşı Kabus motosikletçi (Conni Bleyz), Herkules (Nataşa ilə qısa romantik münasibəti olur), İks-adamlardan Mələk və Buz-adam daxil olur.[36]

Dostları bu dövrdə Nataşanı "Natalya" adlandırırlar. Bəzən o özünü "Romanoff" ləqəbi ilə təqdim edir və beləliklə də, Rusiya ailələrinin kişi və qadın soy adı sonluqlarının fərqli olması haqqında məlumatı olmayanları ələ salır. Sonradan Nataşaya məlumat verilir ki, ola bilsin ki o, Romanovlar sülaləsinə məxsusdur və II Nikolayın varisidir.

XXI əsr

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Psixotrop maddələrin təsiri altında olan Mett Mördok körpəni Antixrist hesab edərək öldürmək istəyərkən növbəti dəfə Nataşa və Dəlisovun yolları kəsişir. Dəlisovun ümidsiz sevgisi Karen Peycin uşağı qoruyaraq ölməsindən sonra Nataşa Mördokla barışaraq ona qarşı hələ də hissləri olduğunu bildirsə də, qeyd edir ki, qəzəblə dolu olmasına görə onlar arasında münasibət yarana bilməz.[37]

Nataşanı yetişdirmiş kursun növbəti tələbəsi olan və bütün göstəricilərinə görə onu geridə qoyan Yelena Belova özünün Qara dul mantiyasına daha çox layiq olmasını düşünür. Nataşa onu "körpə" və "rus" (ing. rooskaya) adlandıraraq individuallığını kəşf etməyə çağırır və soruşur ki, "Yelena Belova olmaq var ikən, Qara dul olmaq nəyinə lazımdır?"[38] Bir neçə qarşılaşmadan sonra Yelenaya casus işinin əsas üzünü göstərmək üçün Nataşa onu ciddi psixoloji manipulyasiyaya məruz qoyur və nəticədə incimiş və xəyal qırıqlığı ilə üzləşmiş Yelena vətəninə qayıdaraq bir müddət casusluq işindən uzaqlaşır. Mett Mördok Nataşanın Yelenaya münasibətini qəddarlıq kimi qiymətləndirsə də, Nik Fyuri onun, Yelenanın həyatını xilas etməyə çalışdığını düşünür.[39] Qraf Nefarianın həbs edilməsi məqsədi ilə Qisasçılar və İldırımsaçanları bir araya gətirən Nataşa, Nik Fyurinin qatili hesab edilən Cəzalandırıcını həbs etmək üçün Dəlisovun qısamüddətli dəstə yaratmaq ideyasını dəstəkləyir. Lakin, onların komanda yoldaşları olan Baltanın Q.A.L.X.A.N. androidləri ilə döyüşməsindən sonra komandann yaradılması cəhdləri boşa çıxır. Bundan bir müddət sonra Qara Dul Avropa cinayətkar sindikarı olan Qreys qardaşlarına qarşı mübarizə apara bilmək üçün Dəlisov və Cəzalandırıcı ilə güclərini birləşdirməli olur. Bir neçə ay sonra cinayətkar Anatoli Krilenkonun izi Nataşanın yolunun yenidən Şahingözlə kəsişməsinə səbəb olur.

Qırmızı cadugərin ağlını itirib Şahingözü öldürməsindən sonra Qisasçılar dəstəsi buraxılır, Arizonaya köçən Qara dul isə hədəfə çevrilir. Qırmızı otaqda hazırlıq keçmiş çoxsaylı casus qızların ABŞ-də əməliyyat həyata keçirdiyini öyrənən Nataşanın araşdırmaları onu yenidən Rusiyaya qaytarır. Nataşa öyrənir ki, Ginakon "Qırmızı otaq 2R"-i alıb və keçmişdə Qara dul proqramını keçmiş bütün agentlərin öldürülməsini sifariş edib. Nataşa tədqiqat apararaq Ginakonun ən yaşlı baş direktoru Yan MakMasterin gizləndiyi yeri tapır və onu öldürür.

Vətəndaş müharibəsi/Təşəbbüs

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vətəndaş Müharibəsi zamanı Nataşa Romanova, Dəmir adam tərəfindən rəhbərlik edilən Superqəhrəman Qeydiyyat Aktı tərəfdarlarının toplandığı dəstəyə qoşulur.[40] Bundan sonra qeydiyyatdan keçən Nataşa yenidən formalaşdırılmış Qisasçılar dəstəsinə qoşulur. Q.A.L.X.A.N. direktoru Nik Fyurinin öldürüldüyü geman edilir, onun köməkçisi Mariya Hill isə iş qabiliyyətini itirir və buna görə də təşkilatda onlardan sonra ən yüksək rütbəli personal olan Nataşa bir müddət rəhbərliyi ələ almalı olur.

Bir müddət sonra Toni Stark mərhum Kapitan Amerikanın qalxanını təhlükəsiz yerə aparmağı Nataşaya etibar edir. İşə onun keçmiş sevgilisi olan Baki Barns – Qış əsgəri qoşulur və qalxanı oğurlayır. Barnsı Qırmızı Kəllənin köməkçilərindən xilas edən Nataşa və Şahin onu Q.A.L.X.A.N. ofisinə çatdırırlar. Helikarryerdə Stark Baki ilə danışaraq onu yeni Kapitan Amerika olmaq üçün yola gətirir. Bundan sonra Q.A.L.X.A.N. tərəfindən geri çağırılana kimi Nataşa bir müddət Bakinin köməkçisi kimi çalışır.[41] Bundan sonra Şahin və Baki ilə final döyüşündə Qırmızı kəlləyə qarşı gücünü birləşdirən Nataşa, Şeron Karterin xilas edilməsində iştirak edir.[42] Nataşa və Baki arasında romantik münasibətlər bərpa olunur. Bir müddət sonra Nataşa Heraklın ələ keçirilməsində mühüm rol oynayır.[43] Tezliklə Nataşa Qisasçılarla birlikdə skrulların müdaxiləsinə qarşı mübarizə aparmağa başlayır.[44] Bundan sonra o, Bakinin partyoru olaraq qalır.[45] O, həm də keçmiş direktor Mariya Hillə xüsusi məlumatlar formasını Bakiyə çatdırmağa kömək edir.[46]

İldırımsaçanlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Norman Osborn öyrənir ki, Yelena Belova Q.A.L.X.A.N.-ın tərk edilmiş obyektlərindən birinə girə bilib və ona yeni yaradılmış "İldırımsaçanlar" dəstəsinə rəhbərlik etmək təklif olunur. Birinci missiyası zamanı Belova və Qarışqa-adam içində Qoblin, Həkim Samson və yeni prezident olan Air Force One-ı nəzarət altına alırlar.[47] Ehtimal edilir ki, o, özü ölümünü saxtalaşdırıb (Adaptoid kimi), lakin, bunu necə etməsi heç vaxt izah olunmur.

Kölgə ilə danışması zamanı məlum olur ki, Yelena başqa kiməsə işləmiş ola bilər və hətta özünü Yelena kimi təqdim edən başqa biri də olması mümkündür. Daha sonra o, Nik Fyuri ilə xüsusi xətt vasitəsiylə əlaqə saxlayır.[48]

Osborn yeni İldırımsaçanlara tapşırıq verərək, köhnə İldırımsaçanlardan olan Nəğməkar quşu öldürməyi tapşırır, Yelena Belovaya isə dəstəyə rəhbərlik həvalə olunur. Nəğməkar quşun Osborn və onun əməliyyatlar haqqında informasiyaya maik olduğunu düşünən Nik Fyuri isə Belovaya onun xilas edilməsini tapşırır. Yelena Nəğməkar quşu tapır və ona danışır ki, əslində Belova maskası altında gizlənən Nataşa Romanovadır.[49] O, Nəğməkar quşu Fyuriyə çatdırmağa çalışsa da, İldırımsaçanlar onların izinə düşürlər.[50] Məlum olur ki, özünü Nik Fyuri kimi qələmə verən Osborn uzun müddət Nataşa və İldırımsaçanların işini idarə etməyə çalışıb. Nataşa və Nəğməkar quşun edam edilməsinə qərar verilir, lakin, Qarışqa-adam, Hedsmen və Paladin onların qaçmasına şərait yaradırlar.[51]

Qəhrəmanlıq dövrü

[redaktə | mənbəni redaktə et]

"Heroic Age" hekayə xəttinin başlanğıcında Stiv Rocers Nataşanı Qisasçıların yeni qanadı olan "Gizli Qisasçılar" dəstəsinə cəlb edir. İlk missiyasında Valkiriya ilə Dubaya gedən Nataşa, təhlükəli hesab edilən artefaktı oğurlayaraq Bədheybətin tədqiq etməsi üçün ABŞ-yə gətirir.[52] "Coppelia" hekayə xəttində özünün "Balaca rəqqasə" adlı kiçik klonu ilə qarşılaşan Nataşa, onu silah alverçilərinin əlindən xilas edir.[53]

Qorxunun özü

[redaktə | mənbəni redaktə et]

"Fear Itself" hekayə xəttində Qara dul və Sapsan, Rapidonun Marsel Kafedralında əsri saxladığı şəxsləri azad etmək üçün missiyaya göndərilir. Rapido və onun köməkçiləri Parisdəki qarışıqlıqdan istifadə edərək Fransanın atom silahı ehtiyyatlarını oğurlamağa çalışırlar.[54]

Dünyanın sonları

[redaktə | mənbəni redaktə et]

"Ends of the Earth" hekayə xəttində Doktor Osminoqun planını həyata keçirməsindən sonra, Nataşa Məşum Altılığın Qisasçıları məğlub etməsindən[55] sonra sağ qalmış üç qəhrəmandan biri olaraq Gümüş samur və Hörümçək-adama qoşularaq Altılığı izləməyə başlayır.[56] Sonradan Nataşa ilə əlaqə saxlayan Titan adam Doktor Osminoqun Hörümçək-adamın bütün düşmənlərini onlara qarşı yönləndirməyi planlaşdırdığını xəbər verir.[57] Müvəqqəti olaraq Osminoqun təsiri altına düşən Nataşa və Şahingöz Dəmir adam tərəfindən məğlub edilir.[58]

Gizli müharibələr

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qara dulun Rusiyadakı keçmişi Black Widow Vol 3 #4 nəşrinin (2004) üz qabığında

Dünya-616 və Dünya-1610 arasında müharibə zamanı Nataşa Marvel Kainatı qəhrəmanları ilə Altimeyt Kainatın Sabahın Övladları dəstəsi arasında baş verən final döyüşündə iştirak edir. Nataşa və Cessika Dryu müharibənin tamamlanmasından sonra kainatı yenidən başlatmaq üçün uçan gəmidə uzaqlaşsa da, onun gəmisi vurulur və partlayış nəticəsində Nataşa ölür.[59]

Dünya-1610-un dağılması ərəfəsində Dünya 616-nın evakuasiya olunmasına qərar verilir. "Last days" hekayə xəttinfə Qara Dul və Kapitan Amerika hündür göydələnin damında duraraq son dəfə dünyaya baxırlar. Kapitan Nataşaya mütləq xilas eidlərək kömək gəmisinə mindirilməli olan insanların siyahısını verir. Tapşırıqdan narahat olan Nataşa Semlə danışıq zamanı ona deyir ki, siyahıdakıların hamısını xilas etməyə vaxt çatmaya bilər, Sem isə onun tapşırığının əsas məğzinin mümkün qədər çox insan xilas edilməsi olduğunu deyir.[60]

Fleşbeklərdə Soyuq müharibə dövründə Nataşanın Qırmızı otaqda təlimləri bitirdikdən sonra ilk missiya olaraq Kubaya göndərilməsi təsvir edilir. Burada o, Raul Kastro rejiminin təhlükəsi altında olan və Rusiya üçün həyati əhəmiyyət daşıyan Komienza ailəsini tapmalıdır. O, Marina adlı digər bir Qara dulla görüşməli və rusiyalı işgüzar qadın kimi özlərini təqdim etməlidirlər. Nataşa Kubada işin gedişi haqqında məlumat vermək üçün Qırmızı otaqdan olan zabitlə görüşərkən ona daha bir tapşırıq verilir: bildirilir ki, Marina vətəndaş həyatına çox alışıb və həm Nataşa həm də sistem üçün təhlükəyə çevrilib. Buna görə də, onu aradan qaldırmaq lazımdır.[61]

Gizli imperiya

[redaktə | mənbəni redaktə et]

"Secret Empire" hekayə xəttində Kapitan Amerikanı ələ keçirərək beyin yuması həyata keçirən HİDRA ABŞ-nin böyük bir hissəsinə nəzarəti ələ alır. Nataşa Romanova isə bu işğala qarşı gizli fəaliyyət dəstəsinə qoşulur. Qırmızı Kəllənin klonu bu məqsədlə Kosmik Kubu tədqiq edən alim Kobiki istifadə edir.[62] Şahingöz Kubun qalıqlarını ələ keçirmək üçün Herakl və Civədən ibarət dəstə yaradır, Nataşa isə düşünür ki, Rocers istifadə edilməkdənsə ölməyi üstün tutardı və onu öldürməyə çalışır. Bundan sonra Nataşa görür ki, Çempionlar onun yolu ilə gedirlər və Qırmızı otağa oxşar təlim mərkəzi yaradır.[63] Nataşa snayper atəşi ilə Rocersi öldürməyə çalışarkən ona Maylz Morales və Ulisses mane olur.[64] Döyüş zamanı Nataşanın boynu sındırılır və o, ölür.[65] Sonradan əsl Kapitan Amerikanın qayıtması və HİDRA-nın məğlub edilməsinə baxmayaraq, Nataşa kimi, bir çox qurbanları qaytarmaq mümkün olmur.[66]

Nataşa Romanovanın klonu

[redaktə | mənbəni redaktə et]

HİDRA-nın dəstəyi ilə hakimiyyətə gələn diktatoru müşahidə edən Baki, bu qətldə Nataşanın dəst-xətini müşahidə edir və qatilin Qara dul olduğunu (əslində Yelena Belova) düşünür.[67]

Sonradan məlum olur ki, Qara dul proqramı orijinal Qara dulun (Nataşa Romanova) ölümündən sonra onun çoxlu klonlarını yaratmışdır. Proqramın sahibi Ursa Mayor pis proqram təminatından imtina edə bilmək üçün, Epsaylon Redi işə cəlb edir və Nataşa Romanovanın yaddaşını klonlardan birinə yükləyir. Qara dul proqramı klon qarşısına HİDRA və Q.A.L.X.A.N.-ın qalıqlarını məhv etmək tapşırığı qoyur.[68] Özünü Qış əsgəri və Şahingözə göstərən klon Orfan-meykeri öldürür. Qış əsgəri və Şahingözün müdaxiləsindən xilas olmaq üçün Qara dulun klonu onları Qırmızı otaqda təhlükəsiz yerdə həbs edir.[69] Sonradan klon yeni cəlb edilmiş Qara dullar arasında təbliğat apararaq onları rəhbərliyə qarşı çevirir, rəhbərləri öldürür, qızları və Epsaylon Redi azad edir. Hakimiyyət nümayəndələri gəldikdə, Nataşa Romanova adını qəbul edən klon Şahingözə məktub qoyaraq onu axtamamağı xahiş edir, Qış əsgərinə isə Qırmızı otağın sonunda ona qoşulmağı bildirir.[70]

"Infinity Countdown" hekayə xətti zamanı Qara dulun klonu Madripurda yenidən canlandırılmış Şimal porsuğunun ölü damla siqnalını izləyir.[71] O, başa düşür ki, Rosomaxa Kosmik Sonsuzluq Daşını onun öhdəsinə buraxıb. Klon, daşdan xilas olmaq istəyən Doktor Strenclə görüşür. Doktor Strenc əvvəl bu görüşdən qaçır. Çünki, bilir ki, onlar yaxınlaşsalar nə baş verəcək. Klon Sonsuzluq daşlarını saxlayanlardan birinə çevrilir. Doktor Strenc bütün saxlayıcılarla əlaqəyə girərək bildirir ki, daşları Tanos kimi təhlükələrdən qorumaq üçün "Infinity Watch"ın yenilənməsinin lazım olduğunu bildirir.[72]

Güc və bacarıqları

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Nataşa Romanovanın səhhəti biotexnologiyalar nəticəsində möhkəmləndirilmiş[73], onun qocalma sürəti azaldılmış, xəstəliklərə qarşı davamlığı artırılmış və superinsan sürəti ilə sağalma bəxş edilmişdir. Həmçinin bu cür təkmilləşdirmə Nataşanın real keçmişini unudaraq implant xatirələri yadda saxlamasına imkan verir.

Orqanizmindəki ağ qan hüceyrələri onun bədənini bütün xəstəlik və mikroblara qarşı olmasa da, əksər virus və yad orqanizmlərə qarşı qoruyur. O, qızıl Olimpiya medalçısından daha cəlddir. Nataşa asanlıqla bədəninin tarazlığı, elastikliyi və çevikliyini idarə edə bilir.[74]

Romanova güclü intellektə malikdir.[75] O, psixoloji manipulyasiyaya fövqəltəbii meylliliyə malikdir və əsl hisslərini ideal şəkildə gizlədə bilir. Stiv Rocers kimi, Nataşa da bir neçə informasiya axınını eyni zamanda istehlak etmək və tez dəyişən taktiki hallara dərhal reaksiya vermək qabiliyyətinə malikdir.[75]

Qara dul dünya səviyyəli atlet, gimnast, akrobat, müxtəlif mürəkkəb manevrlər etməyi bacaran hava akrobatı, əlbəyaxa döyüş (ciu-citsu[76], aykido[76], boks[76], cüdo[76], karate[76], savat[76], nincütsu[77], müxtəlif kunq-fu stilləri və kempo, həmçinin rus əlbəyaxa döyüş növü olan sambo) ustadı, atıcı və silah mütəxəssisi olmaqla yanaşı, geniş casus hazırlığı keçmişdir.[78] Nataşa həm də təcrübəli balerinadır.

Romanova təcrübəli taktikdir. O, çox effektli strateq, taktik və səhra komandiridir. Nataşa Qisasçılar dəstəsinə, həmçinin Q.A.L.X.A.N.-a rəhbərlik etmişdir.[75]

Silah təchizatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qara dul, SSRİ hərbiçiləri və texnikləri tərəfindən kəşf edilmiş, sonradan Q.A.L.X.A.N. texnologiyaları əsasında təkmilləşdirilmiş müxtəlif silahlardan istifadə edir. Qara dulun biləklərində adətən xüsusi hazırlanmış qolbağlar olur və onlar "Qara dulun dişləməsi" (ing. Bite от Widow) adlandırılan elektrik enerjisi buraxırlar. Qolbağların buraxdığı enerji 30.000 volta qədər çata bilir. Qara dul həmişə üstündə "Dul kəndiri"nin (ing. Widow's Line) tutulması üçün qarmaq gəzdirir. Bununla yanaşı Qara dul gözyaşardıcı qaz və "Kiss or Kill" hekayə xəttində təqdim edilən "Dulun öpüşü" (ing. Widow's Kiss) adlandırılan, anında insana təsir edərək huşunu itirməsinə səbəb olan xüsusi qazdan istifadə edir.[75]

Qara dul kiçik metal disklərdən ibarət kəmərə malikdir. Həmin disklərin bəzisi içində partlayıcı maddə olan kiçik bombalar, digərləri isə xırda silahların gizlədilməsi üçün yerlərdir. Onun kostyumu xüsusi istehsal edilmiş sintetik-elastik materialdan hazırlanmışdır. Dizləri və əllərində yerləşən mikro əmicilər Qara dulun divar və tavanlara yapışmasına imkan verir.[75]

2006-cı ildə təqdim edilmiş "Homecoming" adlı qısa hekayə xəttində Nataşa döyüş zamanı bıçaqlar və odlu silahlardan da istifadə edir, həmçinin silahsız əlbəyaxa döyüşlərə də girişir. Bundan sonrakı hekayələrdə isə o, yenidən qolbağların istifadəsinə qayıdır. Sonradan Kapitan Amerika ilə birlikdə macəraları zamanı Qara dul "Dulun dişləməsi" əsasında hazırlanmış yeni odlu silah istifadə edir.[78]

Alternativ versiyaları

[redaktə | mənbəni redaktə et]
border=none Əsas məqalə: Qara dulun alternativ versiyaları

Personajın Marvel Kainatı adlanan Dünya-616-da yaşayan əsas versiyası ilə yanaşı Multikainatda mövcud olan çoxlu alternativ versiyaları da vardır. Superqəhrəmanların bir neçə yüz il əvvəl peyda olmağa başladığı "Marvel 1602" dünyasında Nataşa təsirli super agent və "Avropanın ən təhlükəli qadını"dır. Əvvəlcə Mett Mördokla (Dəlisovun 1602-ci ildə yaşayan versiyası) ittifaq quran Nataşa, sonradan onu romantik münasibətləri olan Qraf Otto fon Duma satır.

"Secret Wars" hadisələrində Nataşa 1872-ci ildə Vəhşi Qərbdə Taymli adlı şəhərdə yaşayır. Burada Nataşa Barns Baki Barnsın dul həyat yoldaşıdır. Dövlət qulluqçusu olan Baki Barns isə müqavimət qüvvələrindən birinə rəhbərlik edən Fiskin adamları tərəfindən qətlə yetirilmişdir. Şerif Rocers tərəfindən həqiqəti öyrənənə kimi Nataşa həyat yoldaşının qətlində ABŞ-nin yerli əhalisini günahkar bilir.[79]

"Marvel Zombies" seriyasına daxil olan "Marvel Zombies vs. the Army of Darkness" komiksində Nataşa Romanova virusa yoluxmuş Qisasçılardan biridir. Səhnələrdən birində onun Yorkşir Teryeri növündən olan iti yediyi görünür. Sonradan Nataşa bir neçə yoluxmuş personajla birlikdə Gümüş sörfçüyə hücum edir.

"Ultimate Marvel" imprintinin yayımladığı komikslərdə Nataşa Romanova bu dünyada Qisasçıların analoqu olan Altimeytlər dəstəsinin üzvüdür. Burada o, Brayan Maykl Bendis tərəfindən yazılmış və Terri Mur tərəfindən rəsmləri çəkilmiş "Ultimate Marvel Team-Up No. 14" (iyun 2002) komiksində debüt etmiş, daha sonra isə Mark Millar və Brayan Hitç tərəfindən yaradılmış "The Ultimates" seriyasnın əsas personajlarından birinə çevrilmişdir. Nataşa Romanovanın Altimeyt versiyası həyat yoldaşı Aleksey Şostakovu qətlə yetirmiş qatil və casus kimi tanınır.[80]

Köməkçi personajlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
border=none Əsas məqalə: Qara dul personajlarının siyahısı

Qara dulun solo macəraları xaric, digər fəaliyyəti əsasən Qisasçılar və Q.A.L.X.A.N.-da işlərlə əlaqəli olduğuna görə həmin dəstələrə daxil olan personajların hamısı Nataşanın yaxın ünsiyyətdə olduğu şəxslərdir. Nataşanın yaxın münasibət saxladığı ilk personaj Qış əsgəri — Baki Barnsdır. Bakinin Kapitan Amerika olduğu müddətdə onlar arasında romantik münasibət yaranır.

Qara dul həm də "Çempionlar" dəstəsinin təməlqoyanlarından biri və lideri olmuşdur.[81] Casus işlərində Nataşa tez-tez Al qırmızı Dinamonun köməyindən istifadə edir.[82] Uzun müddət Nataşanın sevgi marağı və döyüş partnyoru kimi Marvel Comicsin ən məşhur personajlarından biri olan Dəlisov çıxış edir.[83] Şahingöz və Nataşa arasında isə əvvəl partnyorluq sonra isə möhkəm dostluq münasibətləri olur.[84]

Düşmənləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qara dul həm tərkibində fəaliyyət göstərdiyi komandalar, həm də fərdi düşmənlərə malikdir. Onu öldürmək üçün göndərilmiş muzdlu qatil Qara Lotus obrazı ilk dəfə "Marvel Fanfare" #11 (noyabr 1983) nəşrində təqdim edilmişdir.[85] Qara dul kimi Nataşanın xələfi və böyük Rusiya vətənpərvəri olan Yelena Belova da uzun müddət Nataşa Romanova ilə düşmən münasibətində olmuşdur. Dəlisovla birgə macəraları zamanı Nataşa Rouz adlı psixotik-telepatik qatillə mübarizə aparmalı olur.[86]

Qara dulun müəyyən dərəcədə düşmən münasibətdə olduğu personajların bir neçəsi rus mənşəlidir və ya birbaşa Rusiya ilə əlaqəlidir. Həmin personajlardan ən əsas keçmiş KGB agenti olan Qırmızı keşikçidir.[87] Keşikçi ilə yanaşı Nataşaya qarşı uzun müddət mübarizə aparmış qadın personaj — Dəmir qız da Rusiya ilə əlaqəlidir. Belə ki, Nataşanın ABŞ-yə köçüb Q.A.L.X.A.N.-da işləməyə başlamasından sonra Rusiya höküməti onun aradan götürülməsi üçün muzdlu qatil olan Dəmir qızı ABŞ-yə göndərirlər.[88]

Digər mediada

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Televiziya

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Filmlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Həmçinin bax: Nataşa Romanova (Marvel Kinematoqrafiya Kainatı)
Skarlet Yohansson "Qisasçılar: Altron dövrü" (2015) filmində Qara dul rolunda.

Videooyunlarda

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Animasiyalı komikslərdə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

"Spider-Woman" animasiyalı komiksində Qara dul CoEllen Anklam tərəfindən səsləndirilmişdir. Burada o, Yelena Belova kimi maskalanmışdır.[148]

Canlı ifalarda

[redaktə | mənbəni redaktə et]

"Marvel Universe: LIVE!" tamaşasında Qara dul Qisasçıların üzvü kimi görünür.[149] 2015-ci ildən etibarən personaj keçmiş motosiklet yarışçısı Luiz Forsli tərəfindən canlandırılır.[150]

Romanlarda

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yazıçı Marqaret Stol Qara dula həsr edilmiş iki roman yazmışdır: "Qara dul: Həmişə qırmızı" (2015) və "Qara dul: Qırmızı qisas" (2016).[151][152][153] Qara dul "Kapitan Amerikanın ölümü" adlı rəsm romanında peyda olmuşdur.[154]

"Vətəndaş müharibəsi" hadisələrinin nəsr formatında roman uyğunlaşdırmasında Qara dul əsas personajlardan biridir.[155] "Qisasçılar: Altron dövrü" filmi ilə əlaqəli "Qisasçılar: Hamı dünyanı idarə etmək istəyir" romanında Qara dul da rol almışdır.[156]

Qəbulu

[redaktə | mənbəni redaktə et]

"Wizard" jurnalının Ən böyük komiks personajları siyahısında Qara dul 176-cı yerdə qərarlaşmışdır.[157] Qara dulu "Bütün zamanların ən böyük komiks personajları"[158] və "Top 50 Qisasçılar"[159] siyahısında 74-cü yerdə qərarlaşdıran IGN qeyd edir ki, "harda casusluq və gizli razılaşma var, Qara dulun peyda olub hamını xilas edəcəyini gözləyin." "Comics Buyer's Guide"ın Komikslərdə ən seksual qadın personajlar siyahısında Qara dul 31-ci yerdə qərarlaşdırılmışdır.[160]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Wolverine: Origins #16 (Sept. 2007)
  2. ↑ 1 2 3 Carson, Lex. "Daredevil and the Black Widow: A Swinging Couple of Crimefighters". Back Issue!. TwoMorrows Publishing (45). December 2010: 31–38.
  3. ↑ Walker, Karen. "'We'll Keep on Fighting 'Til the End': The Story of the Champions". Back Issue!. Raleigh, North Carolina: TwoMorrows Publishing (65). July 2013: 17–23.
  4. ↑ "Marvel Comics Solicitations for April 2010". Comic Book Resources. January 19, 2010. April 4, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 yanvar 2020.
  5. ↑ Richards, Dave. "NYCC: Spencer's "Secret Avengers" are the Newest Agents of S.H.I.E.L.D." Comic Book Resources. oktyabr 14, 2012. sentyabr 27, 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: yanvar 23, 2020.
  6. ↑ Grey, Melissa. "Writer Nathan Edmondson Talks Black Widow #1". IGN. October 11, 2013. July 7, 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 yanvar 2019.
  7. ↑ Moore, Trent. "New look at Eisner-winning team's reboot of Marvel Comics' Black Widow". Syfy (ingilis). İstifadə tarixi: 23 yanvar 2020.[ölü keçid]
  8. ↑ Silber, Gregory Paul. "Black Widow (2016) #1 Review". AiPT!. March 2, 2016. May 28, 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 yanvar 2020.
  9. ↑ Cronin, Brian. "The Greatest Black Widow Stories Ever Told! - Page 2". Comic Book Resources. April 13, 2013. October 13, 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 yanvar 2019.
  10. ↑ 1 2 3 Cronin, Brian. "The Greatest Black Widow Stories Ever Told!". Comic Book Resources. April 13, 2013. October 13, 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 yanvar 2020.
  11. ↑ Goldstein, Hilary. "Black Widow 2 #5 Review". February 10, 2006. April 26, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 yanvar 2020.
  12. ↑ Cima, Miguel. "21 Crazy Things Only True Fans Know About Black Widow And Daredevil's Relationship". Screen Rant. June 16, 2018. February 3, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 yanvar 2020.
  13. ↑ McElhatton, Greg. "Black Widow and the Marvel Girls #1". Comic Book Resources. December 7, 2009. April 26, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 yanvar 2020.
  14. ↑ Lawson, Corrina. "Comics Spotlight on Black Widow: Deadly Origin". Wired. February 2, 2011. December 23, 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 yanvar 2020.
  15. ↑ Daredevil issue #88 (June 1972)
  16. ↑ The Uncanny X-Men issue #268 (Sept. 1990)
  17. ↑ Black Widow #1–6 (Nov. 2004–April 2005)
  18. ↑ Captain America vol. 5, #27 (Aug. 2007)
  19. ↑ Tales of Suspense Vol 1 #52
  20. ↑ Tales of Suspense #52–53 (Apr. 1964–May 1964)
  21. ↑ Tales of Suspense #57 (Sept. 1964)
  22. ↑ Tales of Suspense #60 (Dec. 1964)
  23. ↑ Tales of Suspense #64
  24. ↑ Avengers #12
  25. ↑ Avengers #16 (May 1965)
  26. ↑ The Avengers #29–30 (June 1966–July 1966)
  27. ↑ The Avengers #111 (May 1973)
  28. ↑ The Avengers #38–44 (Mar. 1967–Sept. 1967)
  29. ↑ Les Daniels - Comix: A History of Comic Books in America (Fusion, 1971), pp. 142–143. ISBN 0-87690-034-1
  30. ↑ Captain Marvel #12 (Apr. 1969)
  31. ↑ The Avengers #63–64 (Apr-May 1969)
  32. ↑ Daredevil #124 (Aug. 1975)
  33. ↑ Marvel Team-Up #82–85 (June 1979–Sept. 1979)
  34. ↑ Daredevil #165 (July 1980)
  35. ↑ Daredevil #190 (Jan. 1983)
  36. ↑ Champions #1–3 (Oct. 1975–Feb. 1976)
  37. ↑ Daredevil vol. 2, #1–7 (Nov. 1998–May 1999)
  38. ↑ Black Widow vol. 1, #2
  39. ↑ Black Widow Vol. 2 #3
  40. ↑ Civil War #3 (Sept. 2006)
  41. ↑ Captain America vol. 5, #27–34 (Aug. 2007–March 2008)
  42. ↑ Captain America vol. 5, #41–43 (Oct. 2008–Dec. 2008)
  43. ↑ Incredible Hercules #114 (Mar. 2008)
  44. ↑ Secret Invasion #1–8 (June 2008–Jan. 2009)
  45. ↑ Captain America vol. 5, #42 (Nov. 2008)
  46. ↑ Invincible Iron Man #14–15 (Aug. 2009–Sept. 2009)
  47. ↑ Thunderbolts #128 (Mar. 2009)
  48. ↑ Thunderbolts #133 (Aug. 2009)
  49. ↑ Thunderbolts #134 (Sept. 2009)
  50. ↑ Secret Warriors #7 (Oct. 2009)
  51. ↑ Thunderbolts #135–136 (Oct. 2009–Nov. 2009)
  52. ↑ Secret Avengers #1
  53. ↑ Enter the Heroic Age #3
  54. ↑ Bunn, Cullen (w), Nguyen, Peter (a). "Fear Itself: Black Widow" Fear Itself: Black Widow 1 (August 2011), Marvel Comics
  55. ↑ The Amazing Spider-Man #683
  56. ↑ The Amazing Spider-Man #684
  57. ↑ The Amazing Spider-Man #685
  58. ↑ The Amazing Spider-Man #687
  59. ↑ Secret Wars #1
  60. ↑ Black Widow Vol. 5 #19
  61. ↑ Black Widow Vol. 5 #20
  62. ↑ Secret Empire #1
  63. ↑ Secret Empire #2
  64. ↑ Civil War II #5
  65. ↑ Secret Empire #7
  66. ↑ Secret Empire #10
  67. ↑ Secret Empire: Omega #1
  68. ↑ Tales of Suspense #103. Marvel Comics.
  69. ↑ Tales of Suspsense #100–103. Marvel Comics.
  70. ↑ Tales of Suspense #104. Marvel Comics.
  71. ↑ Infinity Countdown #1. Marvel Comics.
  72. ↑ Infinity Countdown #5. Marvel Comics.
  73. ↑ Black Widow: Breakdown #2 (Feb. 2001)
  74. ↑ Black Widow #6 (Feb. 2005)
  75. ↑ 1 2 3 4 5 All-New Official Handbook of the Marvel Universe Hardcover, Volume 2
  76. ↑ 1 2 3 4 5 6 Daredevil/Black Widow: Abattoir #1
  77. ↑ Thunderbolts (vol 1) #131 (June 2009)
  78. ↑ 1 2 Black Widow: Deadly Origin #2 (Feb. 2010)
  79. ↑ 1872 #1–4
  80. ↑ Official Handbook of the Marvel Universe #1–2
  81. ↑ Champions #1
  82. ↑ Iron Man vol. 1 #52
  83. ↑ Daredevil Vol.1 ##81–124
  84. ↑ Iron Man vol. 1 #57
  85. ↑ Marvel Fanfare #11–12
  86. ↑ Daredevil/Black Widow: Abattoir
  87. ↑ The Avengers #43 (August 1967)
  88. ↑ Marvel Fanfare #11
  89. ↑ Arrant, Chris. "Remember when David Bowie's wife did a Black Widow TV show? Me neither". Comic Book Resources. January 22, 2012. October 13, 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 fevral 2019.
  90. ↑ The Marvel Super Heroes on TV! Book One: Iron Man (2017) — by J. Ballmann, ISBN 9 781545 345658
  91. ↑ Staley, Brandon. "Why Isn't Lena Headey Playing Catwoman? Seriously, She'd Like to Know". Comic Book Resources. February 10, 2017. July 8, 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 fevral 2020.
  92. ↑ Iverson, Dan. "SDCC 10: The Avengers Assemble On The Small Screen". IGN. July 25, 2010. July 13, 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 fevral 2020.
  93. ↑ Goldman, Eric. "Star Wars Rebels: Vanessa Marshall Discusses Hera and Her Own Star Wars Fandom". IGN. May 4, 2014. February 14, 2019 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 fevral 2020.
  94. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 "Voice Of Black Widow – Marvel Universe | Behind The Voice Actors". Behind The Voice Actors. 2021-04-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 fevral 2020. Check marks indicates role has been confirmed using screenshots of closing credits and other reliable sources.
  95. ↑ Sunu, Steve. "NYCC: Coulson Lives In Whedon's "S.H.I.E.L.D." (Updated with Photos)". Comic Book Resources. October 13, 2012. April 10, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 fevral 2020.
  96. ↑ Avenging Spider-Man, Part 1 // Ultimate Spider-Man. 3 sezon. 1 epizod. June 7, 2014. Disney XD.
  97. ↑ Goldman, Eric. "Marvel's Agent Carter Exclusive: Showrunners Reveal Who Dottie Works For". IGN. January 28, 2015. April 6, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 fevral 2020.
  98. ↑ Couto, Anthony. "Ultron Spoils the Party in New "LEGO Marvel Super Heroes: Avengers Reassembled!" Clip". Comic Book Resources. November 12, 2015. August 6, 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 fevral 2020.
  99. ↑ Goldman, Eric. "The Threat of Spider-Island Brings Black Widow to 'Marvel's Spider-Man'". Marvel.com. February 1, 2018. April 22, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 fevral 2020.
  100. ↑ Goldman, Eric. "See the Teaser for 'LEGO Marvel Super Heroes – Black Panther: Trouble in Wakanda'". Marvel.com. May 2, 2018. April 22, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 fevral 2020.
  101. ↑ ""The Punisher II," "Black Widow" and Iron Fist" Movie News". About.Com. mart 2, 2004. iyun 7, 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: fevral 14, 2020.
  102. ↑ Stax. "The Word On Black Widow". IGN. June 5, 2006. August 26, 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 fevral 2020.
  103. ↑ Finke, Nikki. "ANOTHER 'IRON MAN 2' DEAL: Scarlett Johannson To Replace Emily Blunt As Black Widow For Lousy Lowball Money". Deadline. March 11, 2009. September 18, 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 fevral 2020.
  104. ↑ Sperling, Nicole. "'Iron Man 2': Scarlett Johansson to replace Emily Blunt as Black Widow?". Entertainment Weekly. fevral 13, 2009. fevral 17, 2009 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: fevral 14, 2020.
  105. ↑ "Marvel-ous Star Wattage: Actors Assemble For Comic-Con Panel Including 'The Avengers', 'Captain America', & 'Thor[[:Şablon:'-]]". Deadline Hollywood. iyul 24, 2010. July 5, 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 fevral 2020.
  106. ↑ Fleming Jr., Mike. "Five Actresses Testing For 'Captain America 2' Role; Black Widow Might Drop By As Well". Deadline. oktyabr 2, 2012. March 22, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 oktyabr 2020.
  107. ↑ Maresca, Rachel. "Scarlett Johansson flaunts curves in new magazine photo shoot, reveals details on 'The Avengers' sequel". Daily News. sentyabr 29, 2013. September 29, 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 fevral 2020.
  108. ↑ Fleming, Jr, Mike. "Daniel Bruhl To Play Villain In 'Captain America: Civil War'". Deadline. November 14, 2014. March 29, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 fevral 2020.
  109. ↑ Heller, Corinne. "Ranking the Avengers: Infinity War Makeovers, From Captain America's Beard to Blonde Black Widow". E! News. November 29, 2017. July 5, 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 fevral 2020.
  110. ↑ Welch, Alex. "Black Widow Heads to Japan in Avengers 4 Set Photos". Screen Rant. avqust 22, 2017. avqust 23, 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: fevral 14, 2020.
  111. ↑ Robinson, Tasha. "One of Captain Marvel's post-credits scenes is great news for Avengers: Endgame". The Verge. Vox Media. March 7, 2019. March 31, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 fevral 2020.
  112. ↑ Pirrello, Phil. "Black Widow: The Movie?". IGN. September 22, 2010. June 21, 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 fevral 2020.
  113. ↑ Couto, Anthony. "Feige: Black Widow's Past to be Explored in Avengers 2 and Possible Solo Film". IGN. fevral 12, 2014. February 23, 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 fevral 2020.
  114. ↑ Kroll, Justin. "Marvel's Standalone 'Black Widow' Movie Gains Momentum With Jac Schaeffer Writing". Variety. yanvar 10, 2018. yanvar 11, 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: fevral 14, 2020.
  115. ↑ Sneider, Jeff. "Exclusive: Marvel, Scarlett Johansson Tap Ned Benson to Rewrite 'Black Widow' Movie". Collider. February 15, 2019. March 29, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 fevral 2020.
  116. ↑ Kit, Borys. "'Black Widow' Movie Finds Director in Cate Shortland (Exclusive)". The Hollywood Reporter. July 12, 2018. July 13, 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 fevral 2020.
  117. ↑ Kit, Borys. "Robert Downey Jr.'s Massive Payday Tops 'Avengers: Endgame' Star Deals". Hollywood Reporter. April 30, 2019. May 1, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 fevral 2020.
  118. ↑ Nemiroff, Perri. "Neil Marshall Is Interested in Directing a BLACK WIDOW Movie". Collider. August 26, 2014. September 28, 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 fevral 2020.
  119. ↑ "Marvel and Sony Announce New IRON MAN Animated Feature". Newsarama. October 8, 2012. July 9, 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 fevral 2020.
  120. ↑ Melrose, Kevin. "Punisher and Black Widow to Star in New Marvel Animated Film". Comic Book Resources. January 15, 2013. February 14, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 fevral 2020.
  121. ↑ "Second trailer for the Marvel anime Iron Man: Rise of Technovore". Flickering Myth. March 16, 2013. February 13, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 fevral 2020.
  122. ↑ Busis, Hillary. "'Marvel's Avengers Confidential: Black Widow & Punisher': See the trailer here! EXCLUSIVE". Entertainment Weekly. January 21, 2014. April 1, 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 fevral 2020.
  123. ↑ McManus, Kyle. "Looking back at 2005's The Punisher Videogame". Den of Geek. July 16, 2015. February 13, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 fevral 2019.
  124. ↑ Schedeen, Jesse. "Touring the Marvel: Ultimate Alliance 2 Universe". IGN. September 14, 2009. May 3, 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 fevral 2020.
  125. ↑ Yerrick Martin, Jenny. "Industry Pro: Actress/Voiceover Artist Catherine Campion". Your Industry Insider. oktyabr 5, 2011. iyul 4, 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: fevral 19, 2020.
  126. ↑ Hillier, Brenna. "Marvel Super Hero Squad Online to be fully voiced". VG247. February 8, 2012. September 6, 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 fevral 2020.
  127. ↑ Keyes, Rob. "Marvel's Avengers Alliance Adds X-Men & Fantastic Four Characters". Gamerant. April 1, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 fevral 2020.
  128. ↑ Grey, Jonathan. "Early card listing for Heroes & Heralds mode in Ultimate Marvel vs. Capcom 3". Eventhubs. October 19, 2011. January 16, 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 fevral 2020.
  129. ↑ Spangler, Todd. "'Avengers: Age of Ultron' Evil Robot Infests Mobile Game 'Marvel Contest of Champions'". Variety. April 23, 2015. April 1, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 fevral 2020.
  130. ↑ Lien, Tracey. "Marvel Avengers Battle for Earth line-up includes Black Widow, Doctor Doom, Iron Man, Loki and more". Polygon. October 19, 2012. April 22, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 fevral 2020.
  131. ↑ "Marvel Costume Kit 5". Sony. December 22, 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 fevral 2020.
  132. ↑ "Marvel's Women of Power Pinball Pack Hits Zen's Pinball Platforms Today". Gamasutra. September 27, 2016. June 17, 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 fevral 2020.
  133. ↑ Corson, Tracy. "[PS4] Marvel's Women of Power Pinball Pack Review". PS4Blog. November 1, 2016. June 27, 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 fevral 2020.
  134. ↑ "Black Widow joins Marvel Heroes". Gazillion Entertainment. May 22, 2012. March 11, 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 fevral 2020.
  135. ↑ 1 2 3 4 "Voice of Black Widow - Marvel Universe franchise | Behind The Voice Actors". Behind The Voice Actors. 2021-04-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 fevral 2020. Check mark indicates role has been confirmed using screenshots of closing credits and other reliable sources
  136. ↑ "LEGO Marvel Super Heroes On the Way". Marvel.com. yanvar 8, 2013. January 9, 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 fevral 2020.
  137. ↑ Fahey, Mike. "The Next Avengers Game Takes On Turn-Based Tactics". Kotaku. May 12, 2014. April 1, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 fevral 2020.
  138. ↑ Seedhouse, Alex. "Iron Man and Black Widow deploy in Disney Infinity: Marvel Super Heroes". Nintendo Insider. September 4, 2014. April 21, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 fevral 2020.
  139. ↑ Kuchera, Ben. "How the voices behind your favorite games and shows are re-inventing live D&D". Polygon. January 11, 2016. April 1, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 fevral 2020.
  140. ↑ Chabala, Ben. "Piecing Together Marvel Puzzle Quest: Black Widow". Marvel.com. August 31, 2016. November 7, 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 fevral 2020.
  141. ↑ Black Widow (Infinity War) (5/1/18) Arxivləşdirilib 2021-02-25 at the Wayback Machine, D3
  142. ↑ Chadwell, Dustin. "Marvel Future Fight review for iOS, Android". Gaming Age. May 7, 2015. April 1, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 fevral 2020.
  143. ↑ Walker, John. "Wot I Think: Lego Marvel's Avengers - Review". Rockpapershotgun. February 1, 2016. April 15, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 fevral 2020.
  144. ↑ Melrose, Kevin. "John Cena and Colton Haynes Lend Voices to "Marvel Avengers Academy"". Comic Book Resources. February 4, 2016. April 5, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 fevral 2020.
  145. ↑ Knezevic, Kevin. "Marvel Vs. Capcom: Infinite DLC Characters Announced, Include Venom And Monster Hunter". Gamespot. September 18, 2017. December 13, 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 fevral 2020.
  146. ↑ Downey, Meg. "All the Confirmed Characters in Marvel Ultimate Alliance 3". IGN. January 14, 2019. March 18, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 fevral 2020.
  147. ↑ Glagowski, Peter. "Square Enix gives us our first look at Marvel's Avengers". Destructoid. June 10, 2019. July 18, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 fevral 2020.
  148. ↑ "Voice Of Black Widow / Yelena Belova – Marvel Universe | Behind The Voice Actors". Behind The Voice Actors. April 23, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: April 23, 2019. Check marks indicates role has been confirmed using screenshots of closing credits and other reliable sources
  149. ↑ Wilson, Matt. "New Images Reveal The Superheroines Of 'Marvel Universe Live!'". Comics Alliance. noyabr 27, 2013. iyul 17, 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: fevral 19, 2020.
  150. ↑ Abren, Mallory. "Now a Marvel hero, former bike racer is enjoying her superpowers - The Boston Globe". Boston Globe. August 24, 2015. June 16, 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 fevral 2020.
  151. ↑ Towers, Andrea. "'Forever Red' by Margaret Stohl: EW Review". EW.com (ingilis). November 14, 2015. October 12, 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: April 23, 2019.
  152. ↑ Loftus, Hikari. "YA author Margaret Stohl helps create new Marvel superhero in 'Black Widow: Forever Red'". Deseret News. 2015-10-10. December 20, 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 fevral 2020.
  153. ↑ Cooke, Sarah. "Black Widow: Taking Red Vengeance". Marvel. October 18, 2016. November 7, 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 fevral 2020.
  154. ↑ Hama, Larry. The Death Of Captain America Prose Novel. Marvel. November 18, 2014. ISBN 978-0785189978 – Google Books vasitəsilə.
  155. ↑ Moore, Stuart. Civil War Illustrated Prose Novel. Marvel. March 15, 2016. ISBN 978-0785195863 – Google Books vasitəsilə.
  156. ↑ Montgomery, Paul. "Avengers: Everybody Wants to Rule the World - Coming in 2015". Marvel Comics. August 28, 2014. November 19, 2015 tarixində arxivləşdirilib.
  157. ↑ "Wizard's top 200 characters. External link consists of a forum site summing up the top 200 characters of Wizard Magazine since the real site that contains the list is broken". Wizard magazine. June 8, 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 fevral 2020.
  158. ↑ "Black Widow is number 74". IGN. July 23, 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 fevral 2020.
  159. ↑ "The Top 50 Avengers". IGN. April 30, 2012. July 7, 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 fevral 2020.
  160. ↑ Frankenhoff, Brent. Comics Buyer's Guide Presents: 100 Sexiest Women in Comics. Krause Publications. 2011. səh. 27. ISBN 1-4402-2988-0.

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]