YAVA-YAVA

нареч. простореч. непристойно, неприлично, дурно; yavayava danışmaq говорить непристойные слова (непристойности)
YAVA
YAVAAĞIZ
OBASTAN VİKİ
Yava
Yava (ind. Jawa, yav. ꦗꦮ, sun. ᮏᮝ) — Malayya arxipelaqında ada. Böyük Zond adaları qrupundadır. İndoneziyanın əsas iqtisadi rayonudur. Cənubdan Hind okeanı, şimaldan Yava dənizi ilə əhatələnir. Uzunluğu 1050 km, sahəsi 129438.28 km² və ya İndoneziya ərazisinin (1910931.32 km²) 6.77%-i, əhalisi 141985.6 min nəfər (1 iyun, 2013) və ya İndoneziya əhalisinin (248818.1 min nəfər; 1 iyun, 2013) 57.06%-idir. Adadakı əhalinin 55.44%-ini (75.7 milyon nəfər, 2010) yavalılar təşkil edir. İndoneziyanın I dərəcəli inzibati-ərazi vahidlərindən 6-sı bu adada yerləşir: Banten (9662.92 km²; 11452.5 min nəfər, 2013), Qərbi Yava (35377.76 km²; 45340.8 min nəfər, 2013), Mərkəzi Yava (32800.69 km²; 33264.3 min nəfər, 2013) və Şərqi Yava (47799.75 km²; 38363.2 min nəfər, 2013) əyalətləri, həmçinin Xüsusi Paytaxt Dairəsi Cakarta (664.01 km²; 9969.9 min nəfər, 2013) və Cokyakarta Xüsusi Bölgəsi (3133.15 km²; 3594.9 min nəfər, 2013).
Mərkəzi Yava
Mərkəzi Yava (yav. ꦗꦮꦠꦼꦔꦃ; ind. Jawa Tengah, qısaldılmış "Jateng") İndoneziya əyalətidir, Yava adasının ortasında yerləşir. İnzibati paytaxtı Semaranqdır. Qərbdə Qərbi Yava, Hind Okeanı və cənubda Cokyakartanın Xüsusi Bölgəsi, şərqdə Şərqi Yava və şimalda Yava dənizi ilə həmsərhəddir. Ümumi sahəsi 32,548 km², 2015-ci ildə 33 milyon əhalisi olan bu bölgə həm Yava, həm də İndoneziyada Qərbi Yava və Şərqi Yavadan sonra üçüncü ən çox əhalisi olan əyalətə çevrildi. Vilayətə cənubdakı Nusakambanqan adası (Qərbi Yava sərhədinə yaxın) və Yava dənizindəki Karimunyava adaları da daxildir. Mərkəzi Yava ayrıca Xüsusi Bölgə və Cokyakarta şəhərini əhatə edən bir mədəni konsepsiyadır. Bununla birlikdə inzibati olaraq şəhər və ətraf bölgələr, müstəqillik əldə etdikdən bəri ayrıca bir xüsusi bölgə (bir vilayətə bərabər) yaratdılar və ayrıca idarə olunurlar. Yava mədəniyyətinin "ürəyi" kimi tanınmasına baxmayaraq, Qərbi Yava ilə sərhəddə Sundalılar kimi yavalı olmayan digər etnik qruplar da var.
Qərbi Yava
Qərbi Yava (ind. Jawa Barat), (sunda yazısı. ᮏᮝ ᮊᮥᮜᮧᮔ᮪ ), (sunda dili. Jawa Kulon) — İndoneziyanın əyaləti. Yava adasının qərb hissəsində paytaxtı və ən böyük şəhər mərkəzi Bandunq şəhəridir. Baxmayaraq ki, əyalətin şimal-qərbindəki əhalinin əksəriyyəti Cakartanın yaxınlığındakı ərazilərdə yaşayır, amma şəhərin özü inzibati rayon xaricindədir. 46.3 milyon əhalisi olan (2014-cü ildən etibarən) Qərbi Yava İndoneziyanın ən çox əhalisi olan vilayətlərdəndir. Qərbi Yavanın ən böyük şəhəri olan Bandunq şəhərinin dünyanın ən yüksək sıxlığından birinə malikdir. Bekasi və Depokare isə müvafiq olaraq dünyanın 7-ci və 10-cu ən sıx əhalisi olan şəhərlərdir (Banten əyalətində Tangeranq 9-cu yerdədir). 2014-cü ildə Bekasidə 2,510,951, Depokda isə 1,869,681 nəfər əhali olub.
Yava adası
Yava (ind. Jawa, yav. ꦗꦮ, sun. ᮏᮝ) — Malayya arxipelaqında ada. Böyük Zond adaları qrupundadır. İndoneziyanın əsas iqtisadi rayonudur. Cənubdan Hind okeanı, şimaldan Yava dənizi ilə əhatələnir. Uzunluğu 1050 km, sahəsi 129438.28 km² və ya İndoneziya ərazisinin (1910931.32 km²) 6.77%-i, əhalisi 141985.6 min nəfər (1 iyun, 2013) və ya İndoneziya əhalisinin (248818.1 min nəfər; 1 iyun, 2013) 57.06%-idir. Adadakı əhalinin 55.44%-ini (75.7 milyon nəfər, 2010) yavalılar təşkil edir. İndoneziyanın I dərəcəli inzibati-ərazi vahidlərindən 6-sı bu adada yerləşir: Banten (9662.92 km²; 11452.5 min nəfər, 2013), Qərbi Yava (35377.76 km²; 45340.8 min nəfər, 2013), Mərkəzi Yava (32800.69 km²; 33264.3 min nəfər, 2013) və Şərqi Yava (47799.75 km²; 38363.2 min nəfər, 2013) əyalətləri, həmçinin Xüsusi Paytaxt Dairəsi Cakarta (664.01 km²; 9969.9 min nəfər, 2013) və Cokyakarta Xüsusi Bölgəsi (3133.15 km²; 3594.9 min nəfər, 2013).
Yava bəbiri
Yava bəbiri (lat. Panthera pardus melas) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin yırtıcılar dəstəsinin pişiklər fəsiləsinin panter cinsinin bəbir növünə aid heyvan yarımnövü.
Yava dili
Yava dili (Yavanca: basa Jawa (yav. ꦧꦱꦗꦮ), ind. bahasa Jawa) İndoneziyanın Yava adasının mərkəzi və şərq hissələrindən yaşayan Yava xalqının danışan dilidir. Avstroneziya dillərinin bir hissəsidir və buna görə də İndoneziya dili və digər Malay sortlarına bağlıdır. Yava dili 3 tarixi inkişaf dövrü keçirmişdir: qədim (kavi (12-13. əsrlərədək)), orta (12-13. əsrlərdən 17. əsrədək), yeni Yava dili (17. əsrdən indiyədək). Yava dilində ən qədim kitabə 732-ci ilə, ən qədim yazılı abidə isə 809-cu ilə aiddir.
Yava dənizi
Yava dənizi— Sakit okeanın qərbində dəniz. Malayya arxipelaqında Kalimantan, Sulavesi, Sumatra və Yava adalarının arasındadır. Zond boğazı Yava dənizini Hind okeanı ilə birləşdirir. Sahəsi — 552 min km², orta dərinlik — 111 m, suyun həcmi 61 min km³, suyunun temperaturu 27-29 °C, duzluluğu 29.5-33.5%-dir. Səth axınları qışda şərqdən qərbə, yayda qərbdən şərqə hərəkət edir. Qabarmalar (hündürlüyü 1.4m-dək) olur. Balıq ovlanır, mirvari əldə edilir. Ən dərin yeri 1272 m-dir. Portları: Cakarta, Semaranq, Bancarmasin, Surabaya Yava dənizi IV Buz dövrünün sonunda əmələ gəlmişdir.
Yava kərgədanı
Yava kərgədanı (lat. Rhinoceros sondaicus) — Kərgədanlar fəsiləsinin Rhinoceros cinsinə aid növ.
Yava müharibəsi
Yava üsyanı (1825–1830), Yava müharibəsi — Yava adalarında Hollandiya müstəmləkəçilərinə qarşı xalq üsyanı. Diponeqoronun başçılığı ilə 1825-ci ilin iyul ayından kəndlilərdən, feodallardan və müsəlman ruhanilərininin böyük əksəriyyətindən ibarət üsyançı dəstələr Yavanın əksər ərazilərini ələ keçirmiş və 5 il ərzində Hollandiya qoşunlarına ciddi müqavimət göstərmişdilər. 1830-cu ildə hollandlar güzəştə getməklə (1828-ci ildə icarə müqavilələrinin qadağan edilməsi haqqında qanunun ləğvi və s.) üsyanda iştirak dən feodalların xeyli hissəsini öz tərəfinə çəkmiş, üsyançıların əsas qüvvələrini parçalaya bilmişdilər. Diponeqoro`nu əsir aldıqdan sonra üsyan amansızlıqla yatırılır. Yava üsyanı 19. əsrdə Asiyada müstəmləkəçilik əleyhinə ən böyük üsyanlardan biri idi. Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası, V cild səh.44 "Yava xalq müharibəsi 1825–1830" — P. M. Movçanyuk. Moskva, 1969 Louw, P. J. F., və E. S. de Klerck. "De Java Oorlog van 1825–1830", vols. 1–6.
Yava pələngi
Yava pələngi (lat. Panthera tigris sondaica) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin yırtıcılar dəstəsinin pişiklər fəsiləsinin panter cinsinin pələng növünə aid heyvan yarımnövü.
Yava çökəkliyi
Yava çökəkliyi və ya Zond çökəkliyi — Hind okeanının şərq hissəsində çokəklik. Myanma sahillərindən (təqribən 13° şimal enliyi) başlayaraq Andaman, Nikobar və Böyük Zond adalarının sualtı yamacları boyunca uzanır. Uzunluğu təqribən 2900 km, maksimum dərinliyi 7130 m (digər məlumatlara görə 7209 m və 7450 m), eni 35 km-ə qədərdir. Dib çöküntüləri terrigen lillər və vulkanogen materiallarıdır. ASE, V cild, Bakı, 1981, səh.
Yava üsyanı
Yava üsyanı (1825–1830), Yava müharibəsi — Yava adalarında Hollandiya müstəmləkəçilərinə qarşı xalq üsyanı. Diponeqoronun başçılığı ilə 1825-ci ilin iyul ayından kəndlilərdən, feodallardan və müsəlman ruhanilərininin böyük əksəriyyətindən ibarət üsyançı dəstələr Yavanın əksər ərazilərini ələ keçirmiş və 5 il ərzində Hollandiya qoşunlarına ciddi müqavimət göstərmişdilər. 1830-cu ildə hollandlar güzəştə getməklə (1828-ci ildə icarə müqavilələrinin qadağan edilməsi haqqında qanunun ləğvi və s.) üsyanda iştirak dən feodalların xeyli hissəsini öz tərəfinə çəkmiş, üsyançıların əsas qüvvələrini parçalaya bilmişdilər. Diponeqoro`nu əsir aldıqdan sonra üsyan amansızlıqla yatırılır. Yava üsyanı 19. əsrdə Asiyada müstəmləkəçilik əleyhinə ən böyük üsyanlardan biri idi. Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası, V cild səh.44 "Yava xalq müharibəsi 1825–1830" — P. M. Movçanyuk. Moskva, 1969 Louw, P. J. F., və E. S. de Klerck. "De Java Oorlog van 1825–1830", vols. 1–6.
Şərqi Yava
Şərqi Yava (ind. Jawa Timur ("Jatim"), yav. ꧋ꦗꦮꦮꦺꦠꦤ꧀ (Jåwå Wétan)) — İndoneziya əyalətidir. Yalnız qərbdən Mərkəzi Yava əyaləti ilə quru sərhədi var; Yava dənizi və Hind Okeanı ilə müvafiq olaraq şimal və cənub sahilləri ilə uzanır, şərqdə dar Bali boğazı Yavanı Balidən ayırır. Şərqi Yava bölgəsində yerləşən İndoneziyadakı ən uzun körpü olan Yava ilə bağlanan Madura adası, Suramadu körpüsü,həmçinin daha da şərq və şimalda yerləsən Kanqean və Masalembu arxipelaqlarından ibarətdir. Paytaxtı İndoneziyanın ən böyük şəhəri və böyük bir sənaye mərkəzi olan Surabayadır. Banyuvanqi Şərqi Yavanın ən böyük reqensidir.
Yava (siqaret)
Yava — hazırda British American Tobacco-nun törəmə şirkəti olan BAT Russia-ya məxsus və istehsal olunan Rusiya siqaret markası. Yava brendi 1966-cı ildə yaradılıb və Sovet İttifaqında siqaret filtrləri istehsal edən ilk şirkət olub.
Yava tovuz quşu
Yava tovuz quşu (lat. Pavo muticus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin toyuqkimilər dəstəsinin qırqovullar fəsiləsinin tovuz quşu cinsinə aid heyvan növü.
"Yava"nın dostları Bakıda görüşürlər (film, 1980)

Digər lüğətlərdə