ÇUBUQLU

Çubuqlu — Azərbaycan Respublikasının Qusar rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 19 may 1993-cü il tarixli, 611 saylı Qərarı ilə Qusar rayonunun Qusar şəhər Sovetinin Çubuqlu kəndi Quxuroba kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir. Yaşayış məntəqəsi 1965-ci ildə Təcrübə (bağçılıq) stansiyası yanında salınmışdır. Oykonim çubuq (burada "şitil", "ting") sözündən və -lu şəkilçisindən ibarət olub "şitillik, tinglik" deməkdir. Kənd Qusarçayın sahilində, Qusar maili düzənliyində yerləşir. 2009-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən kənddə 502 nəfər əhali yaşayır.

Çubuqlu naz (lat. Genista flagellaris) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin naz (bitki) cinsinə aid bitki növü. Qafqazın endemik növüdür. Böyük Qafqaz dağlarında, aşağı qurşaqda, quru dağ yamaclarında bitir. Uzunluğu 15-30 sm, qalınlığı 2 mm olan, nazik və zəif budaqlı kollardır. Yarpaqları uzunsov, ensiz-neştərvari, 15x1-2 mm, yarpaqaltlıqları çox xırdadır. Çiçəkləri sarı, qısa saplaqlı, kasacığı yapışıq, tükcüklü, pərləri xətvari-neştərvari, qalxanı enli yumurtavari, 10x8 mm, apeksi yumru, bünövrəsi ürəkvaridir. Paxlaları yapışıq, tükcüklü, xətvari-uzunsov, 18-22 x 4 mm-dir. İşıqsevən bitkidir, xüsusən daşlı-qayalı yerlərdə əkilmək üçün qiymətlidir. Torpağa tələbkar deyildir.

Philadelphus pubescens (lat. Philadelphus pubescens) — hortenziyakimilər fəsiləsinin çubuqluca cinsinə aid bitki növü. == Təbii yayılması == Şimali Amerika-Tennessidən başlayaraq Alabama və Arkanzasa qədər yayılmışdır. Qərbi Sibirdə, Orta Asiyada mədəni halda geniş becərilir. == Botaniki təsviri == Hündürlüyü 3 m olan koldur. Gövdəsinin qabığı möhkəm, zəif çatlayan, lakin soyulmayan və ya zəif soyulan, açıq boz rəngdir. Çiçəkləyən zoğlarının yarpaqları yumurtavari, ellips və ya yumurtavari-neştər formasında olub, uzunluğu 4-10 sm, eni 3-4 sm-dir. Uc tərəfdən sivri və ya iti, qaidəsi dairəvi və pazvaridir. Yarpaqların kənarları seyrəkdişli və ya tamkənarlı, üst tərəfdən tünd yaşıl və çılpaq, alt tərəfdən isə sarımtıl tükcüklərlə örtülmüşdür. May-iyun aylarında çiçəkləyir.

Falkoner çubuqlucası (lat. Philadelphus x falconeri) — hortenziyakimilər fəsiləsinin çubuqluca cinsinə aid bitki növü. == Təbii yayılması == 1880-cı ildən Rusiyanın Avropa hissəsində, meşə-bozqır torpaq zonalarda mədəni halda becərilir. == Botaniki təsviri == Hündürlüyü 1,5 m olan koldur. Zoğları çılpaqdır. Gövdəsinin qabığı şabalıdı-qonurdur. Yarpaqları yumurtavari-neştərvari, uzunluğu 3-5 sm, eni 0,9-4 sm-dir. Uc tərəfdən uzunsov, sivriləşmiş, qaidədən pazvari, kənarları xırda, qısa dişçikli və ya tamkənarlıdır. Üst tərəfdən çılpaq, alt tərəfdən damarların künclərində tükləri vardır. May ayının axırında çiçəkləyir.

Maqdalin çubuqlucası (lat. Philadelphus magdelenae) — hortenziyakimilər fəsiləsinin çubuqluca cinsinə aid bitki növü. == Təbii yayılması == Çində yabanı halda bitir. == Botaniki təsviri == Hündürlüyü 3-5 m olan koldur. Zoğları cavan vaxtı tüklü olur, sonradan isə çılpaqlaşır. Yaşlı budaqları qonur və ya sarımtıl-qonur rəngli olub, soyulan qabıqla örtülmüşdür. Yarpaqları yumurtavari və ya yumurtavari-neştərşəkilli, uzunluğu 2,5-6 sm, eni 1-2 sm-dir. Uc hissəsi sivri, qaidəsi pazvari və ya dairəvi, kənarları xırda dişlidir. Üst tərəfdən sıx, qısa tüklü, alt tərəfdən isə biz və sıx tükcüklərlə örtülmüşdür. May ayının ikinci yarısından iyun ayının əvvəllərinə qədər çiçəkləyir.

Qafqaz çubuqlucası (lat. Philadelphus caucasicus) — hortenziyakimilər fəsiləsinin çubuqluca cinsinə aid bitki növü. Qafqazın şimal-şərqində, Kiçik Asiyada dəniz səviyyəsindən 1800 m hündürlükdə yayılmışdır. Hündürlüyü 3 m olan koldur. Zoğları sarı və ya qırmızımtıl-sarıdır. Gövdənin qabığı qəhvəyi-qonur, çatlayan və soyulandır. Yarpaqları nazik, yaşıl, uzunsov, ellips və ya neştər formalı, 3,5-8 sm uzunluqda, uc tərəfdən sivri, əsası dairəvi, kənarları az gözə çarpan dişli, çılpaq və ya alt tərəfdən tüklüdür. May ayında 20-25 gün ərzində çiçəkləyir. Çiçəkləri ağımtıl rəngli, çox ətirli, 2-3,5 sm diametrində olub, 14 sm uzunluqda salxımvari çiçək qrupuna toplanmışdır. Çiçək qrupunun oxu və kasayarpaqları çılpaq və ya tüklüdür.

Çaltəhər çubuqluca (lat. Philadelphus incanus) — hortenziyakimilər fəsiləsinin çubuqluca cinsinə aid bitki növü. Yabanı halda Çində yayılmışdır. Qərbi Avropa və Şimali Amerikada mədəni halda becərilir. Hündürlüyü 3–5 m olan koldur. Zoğları az tüklü, sonradan çılpaqlaşır. Qabığı yaşlı budaqlarda qonur, çatlayan və soyulandır. Yarpaqları uc tərəfdən sivri, qaidəsi enli-pazvari və ya dairəvi, kənarları boz qılçıqlarla örtülmüşdür. İyun ayının ortalarında çiçəkləyir. Çiçəkləri ağ, qoxusuz, diametri 2,5–3 sm olub, 5–7 ədədi çiçək salxımında toplanmışdır.

Philadelphus hirsutus (lat. Philadelphus hirsutus) — hortenziyakimilər fəsiləsinin çubuqluca cinsinə aid bitki növü. Şimali Amerika və Cənubi Asiyada təbii halda yayılmışdır. Hündürlüyü 3 m olan koldur. Gövdələrin qabığı şabalıdı-qonur rəngli, çatlayan və soyulandır. Özəkləri 6 tilli, enli və boşdur. Tumurcuqları kiçik, kirəmit şəklində düzülmüş pulcuqlara malik olub, adətən konusşəkilli yarpaq köbəcikləri ilə örtülmüşdür. Yarpaqları yumurtavari və ya neştərvari, tamkənarlı və ya dişli, nazik və ya bir qədər dərivaridir. Üst tərəfdən çılpaq, bəzən damarlar boyu tükcüklər müşahidə edilir. Yarpaqları açıq yaşıl, payızda isə sarımtıl rəngdə olur.

Çubuqluca (lat. Philadelphus) — zoğalçiçəklilər sırasının hortenziyakimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Şerenka çubuqlucası (lat. Philadelphus schrenkii) — hortenziyakimilər fəsiləsinin çubuqluca cinsinə aid bitki növü. Yabanı halda Çin və Koreyada yayılmışdır. Hündürlüyü 2-4 m, çətiri çox hallarda yumurtaşəkilli, yuxarı hissələrdə düz budaqlanan koldur. Zoğları tükcüklü, qabığı qəhvəyi, çox hallarda xırda, qara ziyilciklərə malikdir. Birillik və çox yaşlı budaqların qabığı qonur və ya sarımtıl-boz, soyulandır. Yarpaqları yumurtavari, enli ellips və ya uzunsov ellips formalı, tam kənarlı və ya bir qədər xırda, bir-birindən aralı dişli, nadir hallarda hər tərəfdən 10-15 dişli, qarşılıqlı və tökülən, üst tərəfdən çılpaq və ya seyrək tükcüklü, alt tərəfdən isə damarlar boyunca tükcüklü olur. May ayında çiçəkləyir. Çiçəkləri ağ, 3-4 sm diametrində, ətirlidir. Çiçək saplağı sıx tükcüklərlə örtülmüşdür.

Əklil çubuqlucası (lat. Philadelphus coronarius) — hortenziyakimilər fəsiləsinin çubuqluca cinsinə aid bitki növü. Qərbi Avropanın cənubunda yabanı halda yayılmışdır. Hündürlüyü 3 m, çətirinin diametri 1,5-2 m olan koldur. Çətiri şaxələnmiş, orta sıxlıqdadır. Zoğları çılpaq və ya cavan vaxtı tüklə örtülmüş olur. Qabığı qəhvəyi-qonur rəngli olub, çatlayandır. Yarpaqları yumurtavari və ya uzunsov - yumurtavari, uzunluğu 4-8 sm, eni isə 1,5-5 sm-dir. Uc tərəfdən sivri, bünövrəsi enli, pazvari və ya dairəvi, kənarları seyrək dişli, üst tərəfdən çılpaq, alt tərəfdən isə tüklüdür. May ayında çiçəkləyir.