ХАМ¹

(-уни, -уна, -ар) 1. dəri; хамунин dəri -i [-ı]; 2. dəri, xəz; къуьрен хам dovşan dərisi; сев тӀекьенмаз хам хтӀунмир. Ata. sözü ayını əvvəl öldür, sonra dərisinə qiymət qoy; 3. məc. qabıq (meyvənin, ağacın və s.); таран хам ağacın qabığı; * са хамни, кьве кӀараб bir dəri, bir sümük (son dərəcə arıq, sısqa, zəif); хам акьалжун a) dəri çəkmək, üz çəkmək (nağaraya və s.); b) məc. maskalanmaq, pərdələnmək; хам алажун (хам хтӀунун) a) dərisini soymaq, bərk cəzalandırmaq, divan tutmaq; b) gönünü soymaq, çox baha qiymətə satmaq; istismar etmək; хам хуьн bir təhər canını qurtarmaq, dərisini sudan çıxarmaq; хам яцӀу a) dərisi qalın, qalın dərili; b) qalınqabıq, qabığı qalın; c) məc. gönüqalın, qaba, hissiz (adam haqqında); хамар алатун (хам вегьин) qabıq vermək, qabığı, dərisi soyulmaq, qabıqlanmaq; хамарай акъатун a) son dərəcə kökəlmək, tosqunlaşmaq, dərisinə sığmamaq; b) bax хамунай акъатун; хамуна нагъвар тун dərisinə saman təpmək, çox əziyyət vermək, divan tutmaq; öldürmək; хамуна тун keç. müalicə etmək (tərlətmək) məqsədilə bərk soyuqlamış xəstəyə yenicə soyulmuş qoyun və s. dərisini geydirmək (isti-isti); хамуна ялар тун kibrlənmək, öyünmək, lovğalanmaq, təşəxxüslənmək; хамунай акъатун a) dəridən çıxmaq, qabıqdan çıxmaq, həddindən artıq çalışmaq, əlləşmək; b) çoxlu zəhmət (pul, mal) sərf etmək, var-yoxdan çıxmaq, soyulmaq; хамунай ахкъудун gönündən çıxarmaq, zərərin əvəzini birindən güclə almaq; хамуниз кьел вегьин (ягъун) a) duz hopdurmaq, duzlamaq (soyulmuş heyvan dərisi haqqında); b) bax хамуна нагъвар тун.