Lüğətlərdə axtarış.

Kristina Franiç (d. 22 may 1987; Split, Xorvatiya) — Xorvatiyanı təmsil edən həndbolçu. == Karyerası == Kristina Franiç Xorvatiya 2012 Yay Olimpiya Oyunlarında Xorvatiya milli futbol komandasının heyətində 2012-ci ildə London şəhərinin ev sahibliyində baş tutan XXX Yay Olimpiya Oyunlarına qatıldı. 1/4 final mərhələsində İspaniya yığmasına 25:22 hesabı ilə məğlub olan Xorvatiya yığması, London Olimpiadasını 7-ci yerdə başa vurdu.

Bidens grantii (lat. Bidens grantii) — mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin üçbarmaq cinsinə aid biki növü.

Euphorbia grantii (lat. Euphorbia grantii) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin südləyənkimilər fəsiləsinin südləyən cinsinə aid bitki növü.

Fransis Ley (fr. Francis Lai; 26 aprel 1932[…], Nitsa, Dənizkənarı Alplar, Fransa – 7 noyabr 2018[…], Parisin 8-ci rayonu[d], Fransa) — fransız bəstəkarı, "Sevginin tarixi" (1970, ABŞ) filminə görə 1970-ci il musiqi nominasiyasında Oskar mükafatının laureatı. == Həyatı == 26 aprel 1932-ci ildə anadan olub. Estrada müğənnilərini müşahidə etməklə musiqi karyerasına başlayıb. 1960-cı illərin əvvəllərində kino bəstəkarı kimi tanınmağa başlayıb. Klod Leluşla uzun müddət və məhsuldar əməkdaşlığı olub. Edit Piaf, Julyett Qreko, İv Montan, Mirey Matye, Conni Halidey üçün mahnılar yazıb. Bu mahnıları həmçinin Tom Cons, Frenk Sinatra və Ella Fitzgerald oxuyub. Mahnılarının bəzilərini ("Sur notre étoile", "La Rose Bleue") özü ifadə edib.

Fransis Apelete Amuzu (23 avqust 1999, Akkra) — Belçika Birinci Divizounu təmsilçilərindən olan Anderlext klubunda hücumçu kimi çıxış edən peşəkar Belçika futbolçusudur. == Klub karyerası == === Anderlext === Amuzu Anderlext akademiyası vasitəsilə inkişaf etmişdir. Amuzu Anderlext klubu ilə ilk peşəkar müqaviləsini 23 avqust 2015-ci ildə imzalamışdır. Amuzu öz peşəkar karyerasında debütünü 22 dekabr 2017-ci ildə Eypen klubuna qarşı oyunda etmişdir. O, 25-ci dəqiqədə qolla yadda qalmış və 65-ci dəqiqədə Sofiyan Hanni ilə əvəz olunmuşdur. Belçika Birinci Divizounu görüşündə Anderlext rəqibinə 1-0 hesabı ilə qalib gəlmişdir. == Şəxsi həyatı == Amuzu Qanada anadan olmuşdur. Valideynləri də Qana vətəndaşlarıdır. O, kiçik yaşlarında ailəsi ilə birlikdə Belçikaya köçmüş və burada futbolçu kimi inkişaf etmişdir. == Karyera statistikası == === Klub === 31 iyul 2018 tarixində yenilənib1UEFA Avropa Liqası görüşləri daxildir.

Fransis Harri Kompton (8 iyun 1916[…], Northempton – 28 iyul 2004[…], La-Hoyya[d], Kaliforniya) ― İngilis molekulyar bioloq, biofizik və nevroloq idi. O, Ceyms Uatson və Rosalind Franklin DNT molekulunun sarmal quruluşunun deşifrə edilməsində mühüm rol oynadılar. Krik və Uatson'un 1953-cü ildə "Təbiət" jurnalında yazdığı məqalə DNT quruluşunu və funksiyalarını öyrənmək üçün təkan verdi. Moris Uilkins ilə birlikdə "Nuklein turşularının molekulyar quruluşu və canlı materialda məlumat ötürülməsi üçün əhəmiyyətinə dair kəşflərinə görə" 1962-ci ildə Fiziologiya və Tibb üzrə Nobel Mükafatına layiq görülmüşdülər. Krik nəzəri molekulyar bioloq olması DNT-nin sarmal quruluşunu ortaya çıxarmaq ötrü əlaqəli araşdırmalar aparmasında mühüm rol oynadı. Məlumat nuklein turşularından (DNT və ya RNT) zülallara ötürüldükdə, nuklein turşularına geri dönə bilməyəcəyi fikrini ümumiləşdirmək üçün "mərkəzi dogma" ifadəsini istifadə etməklə məşhurdur. Başqa sözlə, nuklein turşularından zülallara informasiya axınındakı son addım geri dönməzdir. Karyerasının qalan dövründə J.V.Kiekhefer, Kaliforniya, La Jolladakı Salk Bioloji Araşdırmalar İnstitutunda xüsusi tədqiqat professoru kimi fəaliyyət göstərmişdir. Onun sonrakı tədqiqatları nəzəri neyrobiologiya və insan şüurunun elmi tədqiqatını inkişaf etdirmək cəhdləri üzərində quruldu. Ölənə qədər bu vəzifədə qaldı; Kristoff Kox, "elm adamı ölüm yatağından acı sona qədər bir əlyazma yaratmalıdır" dedi.

Fransis Ley (fr. Francis Lai; 26 aprel 1932[…], Nitsa, Dənizkənarı Alplar, Fransa – 7 noyabr 2018[…], Parisin 8-ci rayonu[d], Fransa) — fransız bəstəkarı, "Sevginin tarixi" (1970, ABŞ) filminə görə 1970-ci il musiqi nominasiyasında Oskar mükafatının laureatı. == Həyatı == 26 aprel 1932-ci ildə anadan olub. Estrada müğənnilərini müşahidə etməklə musiqi karyerasına başlayıb. 1960-cı illərin əvvəllərində kino bəstəkarı kimi tanınmağa başlayıb. Klod Leluşla uzun müddət və məhsuldar əməkdaşlığı olub. Edit Piaf, Julyett Qreko, İv Montan, Mirey Matye, Conni Halidey üçün mahnılar yazıb. Bu mahnıları həmçinin Tom Cons, Frenk Sinatra və Ella Fitzgerald oxuyub. Mahnılarının bəzilərini ("Sur notre étoile", "La Rose Bleue") özü ifadə edib.

Fransis Ley (fr. Francis Lai; 26 aprel 1932[…], Nitsa, Dənizkənarı Alplar, Fransa – 7 noyabr 2018[…], Parisin 8-ci rayonu[d], Fransa) — fransız bəstəkarı, "Sevginin tarixi" (1970, ABŞ) filminə görə 1970-ci il musiqi nominasiyasında Oskar mükafatının laureatı. == Həyatı == 26 aprel 1932-ci ildə anadan olub. Estrada müğənnilərini müşahidə etməklə musiqi karyerasına başlayıb. 1960-cı illərin əvvəllərində kino bəstəkarı kimi tanınmağa başlayıb. Klod Leluşla uzun müddət və məhsuldar əməkdaşlığı olub. Edit Piaf, Julyett Qreko, İv Montan, Mirey Matye, Conni Halidey üçün mahnılar yazıb. Bu mahnıları həmçinin Tom Cons, Frenk Sinatra və Ella Fitzgerald oxuyub. Mahnılarının bəzilərini ("Sur notre étoile", "La Rose Bleue") özü ifadə edib.

Fransis Leyn (d. 23 sentyabr 1874; Çikaqo, Birləşmiş Ştatlar - ö. 17 fevral 1927; Çikaqo, Birləşmiş Ştatlar) — Birləşmiş Ştatları təmsil edən yüngül atlet. 1896 Afina Olimpiadasında bürünc medal qazanıb. == Həyatı == Fransis Leyn 1874-cü ilin 23 sentyabr günündə Birləşmiş Ştatların İllinoys ştatının Çikaqondə anadan olub. 1927-ci ilin 17 fevral tarixində isə elə həmin şəhərdə ömrünün 52-ci yaşında vəfat edib. === Afina Olimpiadası === Fransis Leyn 1896-cı ildə Yunanıstanın Afina şəhərində I Yay Olimpiya Oyunlarına qatıldı. 100 metr məsafəyə qaçış yarışlarında mübarizə aparan Leyn təsnifat mərhələsində 12.2 saniyə nəticə ilə 1-ci yeri tutdu və finala vəsiqə qazandı. Finalda isə 12.6 saniyə nəticəyə imza atan Fransis Leyn Macarıstanlı Alajos Szoкolyi ilə birgə I Yay Olimpiya Oyunlarının bürünc medalını qazandı.

Fransis bin Fətulla bin Nəsrulla Mərraş (ərəb. فرنسيس بن فتح الله بن نصر الله مرّاش‎; 29 iyun 1836[…], Hələb – 1874, Hələb) ya Fransis əl-Mərraş ya Fransis Mərraş əl-Hələbi — şair, yazıçı və həkim Hələbdən.Abdulla və Maryana Mərraşın qardaşı idi. == Həyatı == 1866-cı ildə tibb oxumaq üçün Parisə getdi. Gözlərinin pisləşən vəziyyəti onu təhsilini yarımçıq qoydurdu.

Fransis bin Fətulla bin Nəsrulla Mərraş (ərəb. فرنسيس بن فتح الله بن نصر الله مرّاش‎; 29 iyun 1836[…], Hələb – 1874, Hələb) ya Fransis əl-Mərraş ya Fransis Mərraş əl-Hələbi — şair, yazıçı və həkim Hələbdən.Abdulla və Maryana Mərraşın qardaşı idi. == Həyatı == 1866-cı ildə tibb oxumaq üçün Parisə getdi. Gözlərinin pisləşən vəziyyəti onu təhsilini yarımçıq qoydurdu.

Fransis Jan Marsel Pulenk (fr. Francis Jean Marcel Poulenc; 7 yanvar 1899[…], Paris – 30 yanvar 1963[…], Paris) – fransız bəstəkar. Bəstələdiyi musiqi tərzləri arasında mahnılar, solo piano musiqisi, otaq musiqisi, oratoriya, opera, balet musiqisi və orkestr musiqisi vardır. == Həyatı == Pulenk Parisdə 1899-da anadan olub. Atası böyük bir sənayeçi idi. Həvəskar pianoçu olan anası Fransis Pulenkə piano çalmağı öyrətdi və musiqi ailə həyatının önəmli bir qismi oldu. Çox qabiliyyətli bir pianoçu olduğu üçün bəstəkarlığının başlanğıcında hazırladığı əsərlər, əsasən klavişli çalğılar üçün hazırlanmışdır. Pulenk bütün bəstəkarlıq müddətində həm öz köhnə bəstələrinden, həm də Volfqanq Amadey Motsart və Kamil Sent-Sansın bəstələrindən davamlı olaraq mövzular və hissələr almışdır. Həyatının sonlarına doğru Rokadamurda olan Qara Məryəm ana məbədinə ziyarətindən sonra getdikcə daha qatı katolik xristian dini fikirləri və görüşləri mənimsədi və bəstələri daha bədbin tonlu hətta qaranlıq olmağa başladı. == Əsərləri == === Opera === FP 125 – Dialogues des Carmélites (1956) FP 159 – Les mamelles de Tırésias (1944) FP 171 – La voix humaine (1958) === Orkestr musiqisi === FP 23 – La baigneuses de Trouville (from Les mariés de le tour Eiffel) (1921) FP 24 – Discours du général (from Les mariés de le tour Eiffel) (1921) FP 25 – Fanfare (1921) FP 36 – Les biches (1923) FP 45 – Pastourelle (from L’éventail de Jeanne) (1927) FP 49 – Concert champêtre pour clavecin et orchestre (1927-1928) FP 50 – Pièce brève sür le nom d’Albert Roussel (1929, orch.1949) FP 51 – Aubade, concerto chorégraphique pour piano et 18 ınstruments (1929) FP 61 – Concerto en ré mineur pour 2 pianos et orchestre (1932) FP 80 – Suite française d’après Claude Gervaise (16e siècle) (1935) FP 88 – 2 Marches et un intermède (1937) FP 93 – Concerto en sol mineur pour örgue et orchestre (1938) FP 104 – 2 Préludes posthumes et üne Gnossienne (1939) FP 106 – Léocadia (1940) FP 111 – Les animaux modèles (1940-1941) FP 138 – L’ınvitation au château (1947) FP 141 – Sinfonietta (1947) FP 146 – Concerto pour piano et orchestre (1949) FP 153 – Matelote provencale (from La guilande de Campra) (1952) FP 160 – Bucolique (from Marguerite Long) (1954) === Otaq musiqisi === FP 7 – Sonate pour 2 clarinettes (1918, rev.1945) FP 32 – Sonate pour clarinette et basson (1922, rev.1945) FP 33 – Sonate pour çor, trombone et trompette (1922, rev.1945) FP 43 – Trio pour piano, hautbois et basson (1926) FP 60 – Bagatelle en ré mineur pour violon et piano (from Le bal masqué) (1931) FP 74 – Villanelle pour pipeau et piano (1934) FP 100 – Sextour pour piano, flûte, hautbois, clarinette, basson et çor (1930-1932) FP 119 – Sonate pour violon et piano (1942-1943, rev.1949) FP 129 – L’histoire de Babar, le petit éléphant (1940-1945) FP 143 – Sonate pour violoncelle et piano (1940-1948, rev.1953) FP 164 – Sonate pour flûte et piano (1956) FP 168 – Élégie pour çor et piano (1957) FP 179 – Şarabande pour guitare (1960) FP 184 – Sonate pour clarinette et piano (1962) FP 185 – Sonate pour hautbois et piano (1962) === Piano === FP 5 – 3 Pastorales (1917) FP 8 – Sonate pour piano à 4 mains (1918, 1939) FP 14 – 3 Mouvements perpétuels (1918) FP 17 – Valse en ut (from Albüm des Six) (1919) FP 19 – Suite en ut (1920) FP 21 – 5 İmpromptüs (1920-1921, rev.1939) FP 24 – Promenades (10 Pièçeş) (1921) FP 40 – Napoli (3 Pièçeş) (1922-1925) FP 45 – Pastourelle (from L’éventail de Jeanne) (1927) FP 47 – 2 Novelettes (1927-1928) FP 48 – 3 Pièçeş (Pastorale, Toccata, Hymne) (1928) FP 50 – Pièce brève sür le nom d’Albert Roussel (1929, orch.1949) FP 56 – 8 Nocturnes (1929-1938) FP 60 – Caprice en ut majeur (from Le bal masqué) (1932) FP 60 – İntermède (from Le bal masqué) (1932) FP 62 – Valse-improvisation sur le nom de Bach (1932) FP 63 – İmprovisation No.

Fransis Veber (fr. Francis Veber) — Fransa kinorejissoru və ssenaristi. == Həyatı == Fransis Veber 28 iyul 1937-ci ildə Nöyi-sür-Sendə anadan olmuşdur. O, bir çox gözəl komediyalar çəkmişdir. "Dublyor" filmində hətta epizodik rolda çəkilmişdir. İlk ekran işlərini Fransada çəkmişdir. XX əsrin 90-cı illərinin ortalarında həmişəlik Amerikada yaşamağa getmişdir. Onun ilk filmi olan "Oyuncaq" Pyer Rişarın iştirakı ilə lentə alındı və böyük uğur qazandı. Rejissor sonralar bir neçə dəfə həmin aktyorla işləmişdir.

Glochidion grantii (lat. Glochidion grantii) — südləyənkimilər fəsiləsinin qloxidion cinsinə aid bitki növü.

I Fransisk (fr. François Ier) və ya Anqulemli Fransisk (fr. François d’Angoulême) (d. 12 sentyabr 1494 - ö. 31 mart 1547) — Fransa kralı. Atası V Çarlzın nəticəsi Anqulem qrafı Orleanlı Çarlz, anası isə Savoyyalı Luiza idi. Fransisk 1515-ci ildə həm ana, həm də ata şəcərəsindən qohumu olan, üstəlik qaynatası olan Fransa kralı XII Lüdovikin ardından taxta çıxdı. Elmin və incəsənətin hamisi olan Fransisk, məşhur əsəri Mona Lizanı satın alaraq Parisə dəvət etdiyi Leonardo da Vinçi də daxil olmaqla, bir çox rəssam, şair, heykəltaraş və incəsənət xadimini ətrafında toplayaraq Fransa renesansının inkişafına təkan verdi. Onun səltənəti dönəmində Fransada mərkəzi hakimiyyət gücləndi, protestantlıq və humanizm cərəyanı gücləndi və fransızlar ilk dəfə Amerikaya addım atdı. Jak Kartye və digər fransız kəşfiyyatçılar vasitəsilə Yeni dünyada Fransa da haqq iddia etməyə başladı və ilk dəfə Fransa müstəmləkə imperiyasının təməli atıldı.

Psychotria grantii (lat. Psychotria grantii) — boyaqotukimilər fəsiləsinin psixotriya cinsinə aid bitki növü.

Quantic Dream SA — Parisdə yerləşən Fransız videooyun tərtibatçı və yayımlayıcısı şirkətidir. 1997-ci ilin Mayında əsası qoyulan şirkət 5 oyun istehsal etmişdir: The Nomad Soul (1999), Fahrenheit (2005), Heavy Rain (2010), Beyond: Two Souls (2013), və Detroit: Become Human (2018). Şirkət interaktiv hekayəçiliyin təşviqi ilə tanınır. 2022-ci ilin Avqust ayında NetEase şirkəti tərəfindən alınan şirkət "NetEase"in ilk Avropa oyun studiyası olmuşdur.

Artemio Franki (22 yanvar, 1922 - 12 avqust, 1983) - İtaliyanın məşhur idman funksioneri == Həyatı == İtaliyanın məşhur idman funksionerlərindən Artemio Franki öz istedadını nəinki Apennin miqyasında eləcə də, beynəlxalq arenada göstərə bilmişdi. Bir müddət "Fiorentina"da çalışan təşkilatçı tədricən renomesini artıraraq, ölkənin yuxarı futbol dairələrinə doğru voyajına start verir. Federasiyanın rəhbərliyinə kimi qalxan Frankinin səriştəsi onun FİFA-nın vitse-prezidenti seçilməsini təmin edir. 1973–1983-cü illər arasında UEFA başqanı vəzifəsində çalışan futbol xadiminin uzun müddət Avropanın ali qurumuna rəhbərlik edəcəyi təxmin edilirdi. Lakin Frankinin avtoqəza nəticəsində dünyasını dəyişməsi bütün perspektivlərin üstündən xətt çəkdi. Onun kalço qarşısındakı əvəzsiz xidmətləri bü gün hamı tərəfindən qəbul edilir. 1960-cı illərin ortası italyan futbolunun dirçəməsi istiqamətindəki görülən layihələr ilk növbədə Frankinin personası ilə əlaqələndirilir. O zaman İFF prezidenti Avropa çempionatının ölkəsində keçirilməsini təmin etmiş, "Squadra Azzurra"nın beynəlxalq imicini bərpa etməsinə nail olmuşdu. Hal-hazırda İtaliyanın 2 stadionu - Florensiya və Sienada yerləşən arenalar onun adını daşıyır. Bununla yanaşı Apennində yerləşən bir çox idman qurğuları, məktəblər əfsanəvi prezidentin tarixi xidmətlərinin maddi daşıyıcısı kimi mövcuddurlar.

Frants Ksaver Mikloşiç(alm. Franz Xaver Ritter von Miklosich‎; 20 noyabr 1813 - 7 mart 1891)—sloven və avstriya dilçisi. == Həyatı == Frants Ksaver Mikloşiç 20 noyabr 1813-cü ildə indiki Sloveniyada anadan olmuşdu.Varajdin və Maribor şəhərlərində gimnaziyada oxumuşdu.Qrats Universitetində fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsini almışdı.Slavyan dillərinin tarixi müqayisəli təhlinin əsasını qoymuşdu.1849-cu ildə Vyana universitetində Slavyan dilləri kafedrasına başçılıq etmişdi. Frants Mikloşiç 1851-ci ildə Vyana EA-nın akademiki, 1854-1855-ci illərdə — Vyana universitetinin rektoru olmuşdu. 1852-1875-ci illərdə Frants Mikloşiçin fundamental əsəri olan «Slavyan dillərinin müqayisəli qrammatikası» I-IV tomları çap olunmuşdu. Frants Mikloşiç 7 mart 1891-ci ildə Vyana şəhərində vəfat edib. == Seçilmiş əsərləri == Lexicon linguae slovenicae veteris dialecti, 1850 (1862-65 als Lexicon Palaeoslovenico-graeco-latinum) Vergleichende Grammatik der slavischen Sprachen, 4 Bde., 1852–75 Vergleichende Formenlehre der slavischen Sprachen, 582 pages, 1856, mainly consisting of the 3rd book of Vergleichende Grammatik, and for which he was awarded the Volney prize Monumenta Serbica Spectantia Historiam Serbiae, Bosniae, Ragusii, 1858 (Hg.) Die Bildung der slavischen Personennamen, 1860 Etymologisches Wörterbuch der slavischen Sprachen, 1886 Über die Mundarten und Wanderungen der Zigeuner Europas, 12 Tle., 1872-80.

Frants Voepcke(6 may 1826, Dessau – 25 mart 1864, Paris)—Almaniya şərqşünası. == Həyatı == Frants Voepcke 6 may 1826-cı il tarixində Dessauda bir poçt işçisinin oğlu olaraq dünyaya gəldi. Berlin Universitetində riyaziyyat təhsili aldı. Bir müddət Bonn Universitetində G. Wilhelm Freytagın yanında Ərəb dilini öyrəndi və müsəlman riyaziyyatçıların əsərlərinin əlyazma nüsxələrini incələdi. 1847-ci ildə Ömər Xəyyamın cəbrə olan qatqıları üzərinə hazırladığı doktorluq dissertasiyasını tamamladı (Lalgèbre dOmar Alkhayyami publiée, traduitée et accompagnée dextraits des manuscrits inédits, Paris 1851). Frants Voepcke 25 mart, 1864-cü ildə vəfat edib.

Frantz Dorsainvil (2 iyul 1991) — Haitili üzgüçü. Frantz Dorsainvil Haitini 2016-cı ildə XXXI Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil etdi. == Karyerası == Frantz Dorsainvil birinci dəfə Olimpiya Oyunlarına 2016-cı ildə qatıldı. O, Rio-de-Janeyroda baş tutan XXXI Yay Olimpiya Oyunlarında kişilər 50 m sərbəst stildə, təsnifat mərhələsində iştirak etdi. 30.86 saniyəlik nəticəsi ilə 83-cü yeri tutdu və yarımfinala vəsiqə qazana bilmədi.

Priscila Fantin de Freitas (18 fevral 1983, Salvador) — Braziliya aktrisası. == Filmoqrafiya == === Televiziya === Êta Mundo Bom!

Rantiq Fizuli oğlu Kazımov (8 yanvar 1987; Mayak, Beyləqan rayonu, Azərbaycan SSR — 27 sentyabr 2020; Füzuli rayonu, Azərbaycan) — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri, İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. == Həyatı == Rantiq Kazımov 8 yanvar 1987-ci ildə Beyləqan rayonunun Mayak qəsəbəsində anadan olmuşdur. Nişanlı idi. == Hərbi xidməti == Rantiq Kazımov bir müddət Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin sıralarında hərbi xidmətdə olmuşdur. Hərbi xidmətini başa vurduqdan sonra mülki fəaliyyətinə davam etmişdir. 2020-ci ilin 14 iyul tarixində Tovuz döyüşləri zamanı general-mayor Polad Həşimovun şəhid olmasından sonra səfərbərlik başlamış, Rantiq Kazımov səfərbər olunmuşdur. 21 sentyabr 2020-ci ildə hərbi təlim toplantılarına çağırılmışdır. Azərbaycan Ordusunun əsgəri olan Rantiq Kazımov 2020-ci il sentyabrın 27-dən Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Ermənistan işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan İkinci Qarabağ müharibəsində iştirak etmişdir. Füzulinin azadlığı uğrunda gedən döyüşlərdə vuruşmuşdur. Rantiq Kazımov 27 sentyabr 2020-ci ildə Füzuli rayonu istiqamətində döyüş tapşırığının yerinə yetirilməsi zamanı həlak olmuşdur.

Altinu Arantis binası və ya Banespa binası (port. Edifício Altino Arantes) — Braziliyanın ən yüksək göydələnidir. San-Pauluda yerləşir. 161 metr yüksəkliyə malikdir və 40 mərtəbədən ibarətdir. Binada Banespa muzeyi yerləşir.

Çarlz Fransis Rixter (ing. Charles Francis Richter, 26 aprel 1900–20 aprel 1985) — ABŞ-lı seysmoloq və fizik. İndi bütün dünyanın zəlzələni ölçmək üçün istifadə etdiyi termin — Rixter şkalası onun kəşfidir və adı da məhz Rixterin adından götürülüb. == Həyatı == 1900-cü ilin 26 aprel tarixində Ohayo ştatında dünyaya gəlib. 1920-ci ildə Stanford Universitetini, daha sonra isə Kaliforniya Texnologiya İnstitutunda fizik kimi işləməyə başlayır. O, 1927-ci ildə Kaliforniyada yerləşən Karnegi İnstitutunda araşdırmaçı köməkçisi kimi fəaliyyətə başlayır. Rixter Beno Qutenberq ilə seysmoloji tədqiqatlar aparır, zəlzələnin gücünü, təsirini ölçmək üçün cihazlar yoxlayırlar. Onlar 1932-ci ildə ölçü şkalası yaradırlar və ona Rixter şkalası adı verilir. Rixter şkalası ilk dəfə 1935-ci ildə istifadə olunub və o vaxtdan da zəlzələnin maqnitudasını ölçmək üçün standart ölçü vahidi kimi qəbul edilib. Rixter 1985-ci ilin 30 sentyabr tarixində Kaliforniyanın Pasadena ərazisində vəfat edib.

Fransızlar – Fransanın əsas əhalisi, millət. ABŞ və Kanadada, həmçinin keçmişdə Fransanın müstəmləkə və dominionu olmuş ölkələrdə də yaşayırlar. Fransız dilində danışırlar, dindarlarının əksəriyyəti katolikdir. Fransanın formalaşmasında keltlər (qallar, e.ə. 1-ci minilliyin ortaları), romalılar (e.ə. 3–1 əsrlər), sonralar vestqotlar, burqundlar, franklar və b. iştirak etmişdir. 6-cı əsrdə Qalliyada vestqotlar və burqundlar öz krallıqlarını, franklar isə Frank dövlətini yaratdılar. 9-cu əsrdə Karolinqlər imperiyası parçalandığı zaman frank sözü həm ölkənin, həm də xalqın adında və dilində qalmışdı. Vahid fransız xalqı və dili təqr.

Fransız Alpları — Fransada yerləşən Qərbi Alp dağlarının bir hissəsi. Uzunluğu təxminən 330 km-dir. Fransız Alplari Şimal və Cənuba bölünür. Şimali Fransız Alplari buzlaqları və dağ-buzlaq torpaq formaları, iynəyarpaqlı meşələr, subalp və alp çəmənlikləri olan yüksək dağlıqdır. Buraya Monblan, Ekren (Pelvu), Beldonn, Qray və Kotsk Alpları massivləri daxildir. Ən yüksək nöqtəsi Monblan dağıdır (4810 m). Cənubda yerləşən Fransız Alpları dağları daha aşağı (adətən 3000 m-ə qədər), Aralıq dənizi iqlimi və landşaft elementləri olan Provans Alpları və Dənizaşırı Alplarını əhatə edir. == Ədəbiyyat == Французские Альпы // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб..

Lacivərd sahil (fr. Côte d'Azur) və ya Fransız Rivyerası (ing. French Riviera) — Fransanın Provans-Alp-Kot-d'Azür regionun və Monakoda sahil.

Fransızca Vikipediya (fr. Wikipédia en français) — Vikipediyanın fransız dilində olan bölməsidir.

Baget (fr. une baguette de pain) — fransız çörəyidir.Bəzi tarixçilər, bagetin inqilabdan sonra Napoleon Bonapart tərəfindən icad edildiyini qarşıya qoyur. O günə qədər yumru bişirilən çörəklər bu haldaykən daşına bilmirdi. Rusiya səfərinə hazırlanan Fransız İmperatoru, çörəklərə incə, uzun bir şəkil verilərək əsgərlərin şalvarına dayaza bilməsini planlamışdı. Beləcə baget, Napoleonun ordularıyla bütün Avropaya yayıldı.

Fransız dili (le français, la langue française) — fransızların, Belçikanın, İsveçrənin (əsasən Romandiyanın fransızdilli hissəsində), Kanadanın fransızdilli əhalisinin danışıq dili. Fransanın və bir sıra ölkələrin rəsmi dili. Həmçinin Fransızca Birləşmiş Millətlər Təşkilatında istifadə olunan altı rəsmi dildən biridir. Digər dillərdə yerli olaraq danışan avropalıların təxminən beşdə biri ikinci bir dil olaraq Fransızca danışırlar. == Həmçinin bax == Fransızca (français, /fʁɑ̃sɛ/), Hint-Avropa dil ailəsinin Roman dilləri altqrupundan, Fransa ve Fransız sivilizasiyasını mənimsəmiş ve keçmiş Fransız müstəmləkəsi ölkələrdə istifadə olunan dildir. Dünyada təxmini olaraq 200 milyon insan Fransızca bilməkdədir. 128 milyon insan Fransızca'nı anadili və ya ikinci dili olarak danışır, 54 ölkədə 72 milyon insan tərəfindən də bilinməkdə və danışılmaqdadır. Başda Fransa olmaq üzrə Kanada, Belçika, İsveçrə, Afrika, Lüksemburq və Monako və daha bir çox ölkədə danışılır. Fransızca; İspanca, Portuqalca, İtalyanca, Katalanca ve Rum dili kimi Roma İmperatorluğunun dili olan Latıncanın davam dillərindəndir. Fransız dili tarixdə Roma Galliyalılarının kelt dillərindən və Roma sonrası Frank köçmənlərinin Cermen dillərindən təsirlənmişdir.

Fransız fəlsəfəsi, Fransız dilində fəlsəfə mənasını verən bu düşüncə, son dərəcə çoxyönümlü olmuşdur və yüz illərlə, Orta Əsrlərdəki Pyer Abelar sxolastikçiliyindən, Rene Dekart tərəfindən müasir fəlsəfənin qurulması ilə, XX əsr fəlsəfəsinə qədər, Qərb fəlsəfəsinə bir bütün olaraq təsir etmişdir. elm fəlsəfəsi , ekzistensializm , fenomenologiya , strukturalizm, postmodernizm.

Böyük Fransa inqilabı (fr. Révolution française; 1789–1799) — Fransa və Avropanın siyasi tarixində köklü dəyişikliklərə səbəb olmuş ən mühüm tarixi hadisələrdən biri. O dövr Fransasında, eləcə də digər aparıcı Avropa ölkələrində hakim zadəgan və katolik ruhanilərinə verilmiş qeyri-məhdud imtiyazlarla xarakterizə olunan mütləq monarxiyadan demokratiyaya keçid, vətəndaşlıq və insan hüquq və azadlıqları kimi mütərrəqqi prinsiplərə əsaslanan siyası-sosial inqilab. İnqilab qanlı iğtişaşlar, minlərlə insanın təqib və edamıyla müşahidə olunumuş, hətta beynəlxalq səviyyədə ciddi narahatlıq doğurmuşdur. İnqilab özündən sonra Avropada Napoleon müharibələri, Fransada monarxiyanın bərpası və nəhayət müasir azad, demokratik Fransanın simasını müəyyənləşdirəcək daha iki inqilaba səbəb olmuşdur. İnqilabdan sonrakı 75 il ərzində Fransa respublika, diktatorluq, konstitusiyalı monarxiya və iki müxtəlif imperiyalar halında mövcud olmuşdur. === Səbəbləri === XVIII əsr Fransası özünün dövlət quruluşu baxımından mərkəzi bürokratik sistemə və hərbi dayaqlara əsaslananan mütləq monarxiya idi. Hakim feodal sinifindən tamamilə azad olan kral iri zadəgan feodallar və katolik ruhanilərinə böyük miqyaslı imtiyazlar verməklə mütləq hakimiyyətini qoruyub saxlayırdı. Müəyyən dövrə qədər kral "milli sərvətlərin" artırılması, yəni milli sənayə müəssisələrinin və ticarətin inkişafına böyük səylə qayğı göstərməklə fransız burjuaziyasının etimadından da istifadə edirdi. Bununla belə kral tədricən hakim sinfin artmaqda və günü-gündən kəskinləşməkdə olan yeni tələblərini ödəməkdə çətinlik çəkirdi.

Klassisizmin təhsil sistemi başdan-başa antik dövrün və intibah incəsənətinin öyrənilməsini nəzərdə tuturdu. Yaradıcılıq prosesində əsas şərt – qanunlara riayət etmək, süjeti antik tarixdən və ya mifologiyadan götürmək oldu. Avropanın iri dövlətlərində, həmçinin Fransada mütləq hakimiyyətin bərqərar olduğu şəraitdə Fransız incəsənətinin novator ruhu parlaq şəkildə nəzərə çarpmağa başladı. XVII əsrdə mərkəzləşdirilmiş vahid milli dövlət yaratmaq üçün feodal pərakəndəliyinin qalıqlarına qarşı mübarizədə Fransa burjuaziyası müvəqqəti olaraq öz qüvvələrini Kral hakimiyyəti ilə birləşdirdi. Fransadakı mütləq monarxiya şəhərlərdə burjua üsuli-idarəsini Avropanın digər ölkələrinə nisbətən daha sürətlə tətbiq edir, manufakturaların çiçəklənməsinə şərait yaradırdı. Klassisizm – məhz mütləq monarxiya dövrünün məhsuludur. Mütləq monarxiyanın mədəni siyasəti və onun estetik doktrinası olan klassisizm sinfi xarakter daşıyırdı. Monarx sarayları bütün bədii qüvvələri mərkəzi təşkilata tabe etməyə can atırdı. İlk dəfə İtaliyada yaranan bu cür təşkilatlar humanist fikirli insanların könüllü birliyi olan Akademiyalar idi. 1634-cü ildə Parisdə, XIII Lüdovikin dövründə kardinal Rişelye ədəbiyyat və dil sahəsində rəsmi mərkəz olan Fransız akademiyasını yaratmaqla onları mütləq hakimiyyət alətinə çevirdi və klassisizm aparıcı üslub oldu.

Fransa mətbəxi (fr. Cuisine française)-Fransada inkişaf etmiş, zənginliyi və müxtəlifliyiylə məşhur, yemək bişirmənin bədii istiqamətini ön plana çıxaran bir milli mətbəxdir. Fransa mətbəxinin mənşəyi Orta əsrlərə uzanır. Fransanın Fransa inqilabı sonrasında Koloniləşmə dövründə dünya səhnəsindəki qazandığı gücüylə mütənasib olaraq inkişaf etmişdir. == Haqqında == Yeməyi yaxşı bilənlərin bir çoxlarının fikrinə görə, fransız mətbəxi dünyada ən yaxşılardan biridir. Bu mətbəx millətin mədəniyyəti ilə ayrılmaz olaraq bağlıdır. Fransız mətbəxi aşpazlığın beşiyi və aşpazlar üçün bir cənnətdir. Bu mətbəxin bütün dünyadakı şöhrəti onu göstərir ki, təhsil səviyyəsindən və sosial mənşəsindən asılı olmayaraq bütün fransız xalqı yemək mövzuları haqqında ətraflı danışa bilər. Adi fransız üçün aşpazlıq gundəlik həyatın ayrılmaz elementidir və nəzakət qaydalarının məhz fransızlar tərəfindən yaradılması sadə bir təsadüf deyil. == Yeməkləri == === Retatuy === Bu xörək Provansdan, daha dəqiq, Nitsadandır.

Fransız salatı — xörək növü. == Tərkibi == 3-4 ədəd kartof 3 ədəd kök Çuğundur Bir qədər ağ kələm 1 ədəd baş soğan 500 qr mal əti Sirkə Soya sosu Qara və qırmızı istiot,duz == Hazırlanması == Əti xırda-xırda doğrayıb,az yağda tavada qızardırıq. Paralel olaraq kartofdan başqa (kartof sulanmasın deyə) bütün tərəvəzləri rəndədən keçiririk. Rəndələnmiş tərəvəzlərə qızardılmış əti əlavə edirik. Sonra kartofun qabığını soyub,onu da rəndələyirik və tavada qırmızı rəng alana qədər qızardırıq. Qızardılmış kartofu da Tərəvəzlər və ətin üzərinə əlavə edirik. 5% - li sirkə, soya sosu və ədviyyatları qarışdırıb salatın üzərində gəzdiririk. Salatımız hazırdır.

Fransız şkalası, Fransız ölçü şkalası qısa olaraq Fr ya F silindrik tibbi alətlərin , xüsusilə də kateterlərin xarici diametrini təyin etmək üçün farnsız şkalası. Fransız şkalasına görə ölçü, diametr mm-lə ölçülməklə və 3 ədədinə bölünməklə əldə edilir. 1 Fr = 0.33 mm D(mm) = F/3 və ya F = D(mm)x3Fransız ölçü şkalasını "diametrin 3 missli" XIX əsrdə parisli tibbi alətlər istehsalçısı Jozef-Frederik-Benua Şarryer ( fr. Joseph-Frédéric-Benoît Charrière) təklif etmişdir. Bəzən Fransız şkalası vahidi Jozef-Frederik-Benua Şarryerin şərəfinə Ch kimi də qeyd edilir.