Lüğətlərdə axtarış.

Generativ süni intellekt — generativ modellərdən istifadə edərək mətn, şəkil və ya digər media yarada bilən süni intellekt. Generativ süni intellekt modelləri daxil edilmiş təlim məlumatlarının nümunələrini və strukturunu öyrənir və sonra oxşar xüsusiyyətlərə malik yeni məlumatlar yaradır. 2020-ci illərin əvvəllərində transformer əsaslı dərin neyron şəbəkələrindəki irəliləyişlər təbii dil göstərişlərini daxil edilən mətn kimi qəbul edən bir sıra generativ Sİ sistemlərini işə saldı. Bunlara ChatGPT, Copilot, Bard və LLaMA kimi böyük dil modeli çatbotları və Stable Diffusion, Midjourney və DALL-E kimi mətndən-şəklə süni intellekt sənət sistemləri daxildir. Generativ süni intellekt incəsənət, yazı, ssenari, proqram təminatının inkişafı, məhsul dizaynı, səhiyyə, maliyyə, oyun, marketinq və dəb daxil olmaqla geniş sənaye sahələrində istifadə edilir. 2020-ci illərin əvvəllərində Microsoft, Google və Baidu kimi böyük şirkətlər, eləcə də generativ süni intellekt modellərini inkişaf etdirən çoxsaylı kiçik şirkətlər sayəsində generativ süni intellektə investisiyalar artdı. Bununla belə, kibercinayətkarlıq və ya insanları aldatmaq və ya manipulyasiya etmək üçün istifadə edilə bilən saxta xəbərlər və ya deepfake-lər yaratmaq da daxil olmaqla, generativ Sİ-nin potensial sui-istifadəsi ilə bağlı narahatlıqlar da var. == Tarixi == Süni intellektin akademik intizamı 1956-cı ildə Dartmut Kollecində tədqiqat emalatxanasında qurulmuşdur və o vaxtdan bəri bir sıra irəliləyiş və optimizm dalğaları yaşamışdır. Yarandığı gündən bu sahədə tədqiqatçılar insan şüurunun təbiəti və insana bənzər intellektə malik süni varlıqların yaradılmasının nəticələri haqqında fəlsəfi və etik arqumentlər irəli sürmüşlər. Bu məsələlər daha əvvəl antik dövrdən bəri mif, bədii ədəbiyyat və fəlsəfə tərəfindən araşdırılmışdır.

Generator - elektrik maşını olub mexaniki enerjini elektrik enerjisinə çevirir və quruluşca elektrik mühərriki ilə oxşardır. Generatorlar ingilis fiziki Maykl Faradeyin 1831-ci ildə elektromaqnit induksiyası qanununu kəşf etdikdən sonra düzəldilməyə başlanmışdır. Generatorların hamısının işləmə prinsipi eynidir. Mexaniki enerji generatorun valını fırlatmağa sərf olunur. Çevrilmə lorens qüvvəsinə əsaslanır. Lorens qüvvəsi elektrik yükünün maqnit sahəsində hərəkəti zamanı ona təsir edən qüvvəni izah edir. Əgər keçirici maqnit sahəsində eninə hərəkət edərsə onda lorens qüvvəsi keçiricidə olan yükləri bu keçirici boyunca hərəkətə gətirir. Yükün hərəkəti keçiricinin uclarında gərginlik fərqi yaradır. Gərginliyi artırmaq üçün dolaq şəklində olan keçiricilərdən istifadə edirlər. Generatorda rotor gövdəyə nisbətən fırlanır.

Əkin çətənəsi (lat. Cannabis sativa) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin çətənəkimilər fəsiləsinin çətənə cinsinə aid bitki növü. == Arealı == Rusiyanın Avropa hissəsinin cənub-şərqindən Çinin şimal-qərbivə Pakistana qədər yayılmışdır. == Sinonimləri == Cannabis americana Pharm. ex Wehmer Cannabis chinensis Delile Cannabis erratica Siev. Cannabis foetens Gilib. Cannabis generalis E.H.L.Krause Cannabis gigantea Crevost Cannabis indica Lam. Cannabis indica f. afghanica (Vavilov) Vavilov Cannabis indica var. kafiristanica Vavilov Cannabis intersita Soják Cannabis kafiristanica (Vavilov) Chrtek Cannabis lupulus Scop.

Degenerativ incəsənət (Almanca:Entartete Kunst) Almaniyada Nasist Partiyası tərəfindən modernist incəsənəti təsvir etmək üçün 1920-ci ildə qəbul edilmiş ifadə idi.Adolf Hitlerin diktatorluğu dövründə bir çox sənət əsərləri müxtəlif anti-nasist(kommunist,anti-alman,yəhudi)iddiaları ilə muzeylərdən çıxarılmışdı. Nasist rejimi ilə uyğunlaşa bilməyən,bütün sənət cərəyanları degenerativ incəsənət sayılırdı(Kubizm,sürrealizm,ekspressionizm,dadaizm,fovizm) Bundan əlavə müəllifi yəhudi olan istənilən sənət əsəri degenerativ hesab olunurdu. == "Degenerativ incəsənət" ifadəsinin etimologiyası == "Degenerativ" sözü orta əsrlər almaniyasından gəlir və mənası "üslubunu itirmək" idi.Termin ilk dəfə XIX əsrdə romantik Fridrix Şlegelin alçaldıcı kontekstdə yazdığı "Degenerativ incəsənət" adlı antik dövr poeziyasında işlədilmişdi.Fransız diplomat və yazıçı Artur de Qobino 1853-cü yazdığı "İnsan irqlərinin qeyri bərabərliyi" əsərində bu termini işlətmiş lakin bu zaman antisemitizm və milli-alman mənaları olmadan istifadə etmişdir.Qobinonun bu əsərini alman dilinə 1898–1901-ci illərdə Pan-alman birliyinin üzvü olan Karl Lüdviq Şeman tərcümə etmişdir. Rixard Vaqner 1850-ci ildə "Müsiqidə Yəhudilik" adlı məqaləsini nəşr etdirmiş və burada müsiqidə yəhudilərin təsirini qınamış və yəhudiları azad etməyə çağırmışdı. 1892–1893-cü illərdə yəhudi mədəniyyət tənqidçisi Maks Nordau "Degenerasiya" adlı əsərində incəsənətin degenerasiyasının sənətkarların degenerasiyasını izləyəcəyini yazmışdı.Onun tezisləri sonralar Milli Sosialistlər və Hitler tərəfindən alınmışdır. 18 dekabr 1901-ci ildə "Siegessal"(Qələbə abidəsi)-ın açılışındakı çıxışında II Vilhelm modernist incəsənət haqqında tənqidlər səsləndirmişdir. == Təmizləmə == 1933-cü il Yanvarın 31-də Adolf Hitlerin hakimiyyətə gəlməsi ilə təmizləmə işlərinə başlanıldı.Sənətkar və musiqiçilərin müəllimlik fəaliyyəti dayandırıldı,kitabların yandılması təşkil olunmağa başlandı.1933-cü ilin Sentyabrında Reyx Mədəniyyət Palatası quruldu.Və Yozef Gebbels üçüncü reyxin əsas təbliğatçısı oldu.1935-ci ildə palatanın artıq 100000-dən çox üzvü var idi. Buna baxmayaraq 1933–1934-cü illərdə Partiya daxilində ekspressiyonizm haqqında qarışıqlıq mövcüd idi.Gebbels və digərləri Emil Nolde,Ernst Barlax,və Erix Hekel kimi sənətkarların güclü Nordiç ruhunu təmsil etdiyini düşünürdü. "Biz Milli Sosialistlər geridə qalmış deyilik sadəcə siyasətdə deyil incəsənət və bir sıra intelleksual məsələlərdə də müasirliyin daşıyıcısıyıq".Lakin Alfred Rosenberqin başçılıq etdiyi bir fraksiya modernizmə qatı tənqidini bildirdi.1934-cü ilin sentyabrda isə Hitler Reyxdə modernist təcrübələrə qəti yer olmadığını bildirdi.Bu bir çox incəsənət adamının vəziyyətində qeyri-müəyyənlik yaratmışdı.Nasist partiyasının sadiq üzvü olan ekspressiyonist rəssam Emil Noldenin sənət fəaliyyətini dayandırıldı lakin bu məsələ 1936-cı ildən sonra da müzakirə olunurdu.Maks Bekman və Şlemmer kimi bir çox modenist sənətkarlar üçün isə 1937-ci ilə qədər heç bir ümid görünmürdü. Franz Kafkanın kitabları 1939-cu ilə qədər alına bilmirdi.Herman Hesse və Hans Falladanın işləri ideologiya baxımından şübhə altında idi.Kütləvi mədəniyyət təbliğ olunurdu,1939-cu ildə II Dünya müharibəsi başlayana qədər bəzi Hollivud filmləri ("Bir gecədə baş verdi", " San Fransisko", "Küləklə sovrulanlar") sərgilənirdi.

Ağ alışan (lat. Dictamnus albus) — bitkilər aləminin sabunağacıçiçəklilər dəstəsinin sədokimilər fəsiləsinin alışan cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Dictamnus albus var. bucharicus N.A.Winter Dictamnus albus subsp. caucasicus (Fisch. & C.A.Mey.) N.A.Winter Dictamnus albus subsp. dasycarpus (Turcz.) N.A.Winter Dictamnus albus var. dasycarpus (Turcz.) T.N.Liou & Y.H.Chang Dictamnus albus subsp. dasycarpus (Turcz.) Kitag. Dictamnus albus subsp.

Girls Generation — qızlardan ibarət Cənubi Koreya musiqi qrupudur. Girls Generation musiqi qrupu 9 üzvdən ibarətdir. Qrup 2007-ci ildə qurulub. SM Entertainment şirkətinə bağlıdır. Qrupun koreyaca adı "So Nyuh Shi Dae" olub qısaca SNSD kimi işlədilir. Bundan başqa "SoShi" də qrupun taxma ləqəblərindən biridir. Qrup Çində "Shao Nü Shi Dai" Yaponiyada isə "Shōjo Jidai" olaraq tanınır. == Qrup üzvləri == Taeyeon Jessica Seohyun Tiffany Hyoyeon Yuri Sooyoung Yoona Sunny == Koreya diskoqrafiyası == Albomlar 2007: Girls' Generation 2010: Oh! Yenidən buraxılmış albomlar 2008: Baby Baby (Girls' Generation albomunun yenidən buraxılması) 2010: Run Devil Run (Oh' albomunun yenidən buraxılışı) Kiçik albomlar 2009: Gee 2009: Tell Me Your Wish (Genie) 2010: Hoot Xüsusi albomlar 2008: Sweet Memories with Girls' Generation 2008: Heart 2 Heart with Girls' Generation Tək albomlar 2007: The First Single Album (Into The New World adıyla da bilinir) == Yaponiya diskoqrafiyası == Tək albomlar 2010: Genie 2010: Gee == Xarici keçidlər == Generation Oh!

Girls Generation — qızlardan ibarət Cənubi Koreya musiqi qrupudur. Girls Generation musiqi qrupu 9 üzvdən ibarətdir. Qrup 2007-ci ildə qurulub. SM Entertainment şirkətinə bağlıdır. Qrupun koreyaca adı "So Nyuh Shi Dae" olub qısaca SNSD kimi işlədilir. Bundan başqa "SoShi" də qrupun taxma ləqəblərindən biridir. Qrup Çində "Shao Nü Shi Dai" Yaponiyada isə "Shōjo Jidai" olaraq tanınır. == Qrup üzvləri == Taeyeon Jessica Seohyun Tiffany Hyoyeon Yuri Sooyoung Yoona Sunny == Koreya diskoqrafiyası == Albomlar 2007: Girls' Generation 2010: Oh! Yenidən buraxılmış albomlar 2008: Baby Baby (Girls' Generation albomunun yenidən buraxılması) 2010: Run Devil Run (Oh' albomunun yenidən buraxılışı) Kiçik albomlar 2009: Gee 2009: Tell Me Your Wish (Genie) 2010: Hoot Xüsusi albomlar 2008: Sweet Memories with Girls' Generation 2008: Heart 2 Heart with Girls' Generation Tək albomlar 2007: The First Single Album (Into The New World adıyla da bilinir) == Yaponiya diskoqrafiyası == Tək albomlar 2010: Genie 2010: Gee == Xarici keçidlər == Generation Oh!

"Next Generation" — ABŞ videooyun jurnalı. "Imagine Media" tərəfindən nəşr olunmuşdur. Birləşmiş Krallıq jurnalı "Edge" ilə sıx əməkdaşlıq edirdi və ümumi redaksiyaya sahib idi. "Next Generation" 1995-ci ilin yanvarından 2002-ci ilin yanvarına qədər çap olunmuşdur. Jurnal Conatan Simpson-Bint tərəfindən nəşr edilmişdir və redaktoru Nil Vest idi. Digər redaktorlar arasında Kris Çarla, Tom Russo və Bleyk Fişer var idi. "Next Generation" jurnalı əvvəlcə "3DO", "Atari Jaguar", "Sony PlayStation" və "Sega Saturn" kimi konsollar haqqında idi. Rəqibləri "GamePro" və "Electronic Gaming Monthly"dən fərqli olaraq, jurnal fərdi oyunlara deyil, sənayenin özünə fokuslanaraq fərqli oxucu kütləsini hədəf almışdır.

Degenerativ xəstəlik toxuma və ya orqanlara təsir edən və zamanla daha da pisləşən degenerativ hüceyrə dəyişikliklərinə əsaslanan davamlı prosesin nəticəsidir. Neyrodegenerativ xəstəliklər zamanı mərkəzi sinir sisteminin hüceyrələri fəaliyyətini dayandırır və ya neyrodegenerasiya nəticəsində ölür (məsələn, altsheymer xəstəliyi). Degenerativ xəstəliklərin digər iki ümumi qrupu qan dövranı sisteminə təsir edənlər (məsələn, koronar arteriya xəstəliyi) və neoplastik xəstəliklərdir (məsələn, xərçəng xəstəliyi). Bir çox degenerativ xəstəliklər mövcuddur və bəziləri yaşlanma ilə əlaqələndirilir. Bəzən bu cür xəstəliklərin əsas və ya qismən səbəbi genetikadır. Beləliklə, bəziləri Hantinqton xəstəliyi kimi açıq-aydın irsi xarakter daşıyır. Bəzi səbəblərə isə viruslar, zəhərlər və ya digər kimyəvi maddələr aiddir. Səbəbi məlum olmayan xəstəliklər də mövcuddur. Bəzi degenerativ xəstəliklər müalicə edilə bilər. Mümkün olmayanlarda simptomları yüngülləşdirmək mümkün ola bilər.

Girls Generation — qızlardan ibarət Cənubi Koreya musiqi qrupudur. Girls Generation musiqi qrupu 9 üzvdən ibarətdir. Qrup 2007-ci ildə qurulub. SM Entertainment şirkətinə bağlıdır. Qrupun koreyaca adı "So Nyuh Shi Dae" olub qısaca SNSD kimi işlədilir. Bundan başqa "SoShi" də qrupun taxma ləqəblərindən biridir. Qrup Çində "Shao Nü Shi Dai" Yaponiyada isə "Shōjo Jidai" olaraq tanınır. == Qrup üzvləri == Taeyeon Jessica Seohyun Tiffany Hyoyeon Yuri Sooyoung Yoona Sunny == Koreya diskoqrafiyası == Albomlar 2007: Girls' Generation 2010: Oh! Yenidən buraxılmış albomlar 2008: Baby Baby (Girls' Generation albomunun yenidən buraxılması) 2010: Run Devil Run (Oh' albomunun yenidən buraxılışı) Kiçik albomlar 2009: Gee 2009: Tell Me Your Wish (Genie) 2010: Hoot Xüsusi albomlar 2008: Sweet Memories with Girls' Generation 2008: Heart 2 Heart with Girls' Generation Tək albomlar 2007: The First Single Album (Into The New World adıyla da bilinir) == Yaponiya diskoqrafiyası == Tək albomlar 2010: Genie 2010: Gee == Xarici keçidlər == Generation Oh!

Regenerativ cərrahiyyə — anadangəlmə qüsurlar, xəstəlik, zədə və ya qocalma nəticəsində itirilmiş funksiyaları bərpa etmək üçün hüceyrələrin, toxumaların və/və ya orqanların təmiri, dəyişdirilməsi və/və ya bərpası üsullarına həsr olunmuş cərrahiyyənin fənlərarası bölməsi. Regenerativ cərrahiyyə reparativ (toxuma və orqanların itirilməsi və ya zədələnməsi halında bərpası) və ya fizioloji regenerasiya (normal həyat prosesində) üçün şəraitin təmin edilməsi üçün hüceyrə texnologiyalarından və yeni materialların istifadəsi ilə məşğul olan yeni tibb sahəsidir. == Əvəzedici və bərpaedici cərrahiyyə üçün materiallar == Regenerativ cərrahiyyə iki əsas seqmenti olan implantasiya olunan materiallar və məhsullar bazarında xüsusi yer tutan bioresorbable (bioloji parçalana bilən) yerli toxumalardan, həmçinin bioloji polimer materiallardan istifadə edir: ortopediya, stomatologiya, ürək-damar cərrahiyyəsi, neyrocərrahiyyə və s. üçün bioresorbable implantasiya məhsulları; sümük, qığırdaq və yumşaq toxumaların dəyişdirilməsi və rekonstruktiv cərrahiyyəsi üçün. Yüksək biouyğunluğa malik olan biopolimerlər (alginatlar, kollagen, jelatin, xitozan, hialuron turşusu, bakterial mənşəli poliesterlər) də yüksək effektiv biostimulyatorlardır. İmplantasiya edildikdə, onlar bədəndən xaric olan və ya hüceyrə səviyyəsində maddələr mübadiləsində fəal iştirak edən daha sadə birləşmələrə parçalanır. Biopolimer implantların rezorbsiyasının son məhsulları — su və karbon qazıdır. == Hepatobiler orqanların regenerativ cərrahiyyəsi == Qaraciyərin travmatik və ya zəhərli zədələnmədən sonra bərpa etmək qabiliyyəti indi məlumdur. Göstərilmişdir ki, qaraciyərin reparativ regenerasiyası zamanı hepatosit hovuzunun doldurulması təkcə hepatositlərin mitoz bölünməsi yolu ilə deyil, həm də onların regional kök hüceyrələrdən əmələ gəlməsi ilə baş verir. Bu hüceyrələrin fəaliyyəti qaraciyər hüceyrələrinin qarşılıqlı əlaqəsini normallaşdırmağa və zədələnmiş qaraciyərdə bərpaedici regenerasiya proseslərini yenidən təşkil etməyə yönəldilmişdir.

Almaniya (alm. Deutschland‎ [ˈdɔʏtʃlant]) və ya rəsmi adı ilə Almaniya Federativ Respublikası (alm. Bundesrepublik Deutschland‎ [ˈbʊndəsʁepuˌbliːk ˈdɔʏtʃlant]) — Mərkəzi və Qərbi Avropada yerləşən federativ parlament respublikası. Şimaldan Baltik və Şimal dənizləri, cənubdan Alp dağları, Boden gölü və Yuxarı Reynlə əhatə olunmuşdur. Ölkə şimaldan Danimarka, şərqdən Polşa və Çex Respublikası, cənubdan Avstriya və İsveçrə, cənub-qərbdən Fransa, qərbdən Lüksemburq, Belçika və Niderlandla həmsərhəddir. Əhalisi təxminən 83 milyondur ki, bu da Avropanın ən böyük (Rusiyadan sonra) əhalisidir. Almaniya həm də ABŞ-dən sonra dünyada ikinci ən çox mühacirət edilən ölkədir. Almaniya ərazisinə 16 federal torpaq daxildir, ümumi sahəsi 357,386 kvadrat kilometr təşkil edir və mülayim mövsümi iqlimə sahibdir. Almaniya dünyada ABŞ-dən sonra ən çox miqrant qəbul edən ikinci ölkədir 83 milyon nəfərlik əhalisi ilə Avropada Rusiyadan sonra ikinci, Avropa İttifaqına üzv ölkələr arasında isə ilk yerdədir. Almaniya yüksək səviyyədə desentralizasiyalaşmış ölkədir.

Braziliya və ya Braziliya Federativ Respublikası (port. República Federativa do Brasil) — Cənubi Amerikanın ən böyük ölkəsidir. Coğrafi ərazisi və əhalisinin sayına görə, Braziliya dünyada 5-ci yerdə gedir. Əhalisinin sayına görə, Braziliya dünya demokratiyaları arasında 4-cü yeri tutur. Atlantik okeani ilə əhatə olunmuş ölkənin şərq sahilinin uzunluğu 7,367 kilometrdir. Şimalda Venesuela, Surinam, Qayana və Fransız Qvianası ilə sərhədi olan Braziliya, cənubda Uruqvay, cənub-qərbdə Argentina və Paraqvay, qərbdə Boliviya və Peru, şimal-qərbdə isə Kolumbiya ilə qonşuluq edir. Braziliyanın ərazi sularında bir çox adalar vardır: Penedos de São Pedro e São Paulo, Fernando de Noronha, Trindade e Martim Vaz və Atol das Rocas. Braziliya ekvator və Oğlaq tropiki tərəfindən iki yerə bölünür. Ölkə müxtəlif flora və fauna ilə zəngindir. Braziliyanın əhalisi əsasən sahilboyu yerləşən iri şəhərlərdə cəmləşib.

Hindistan (hind. भारत (Bhārat), ing. India) və ya rəsmi adı ilə Hindistan Respublikası (hind भारत गणराज्य, ing. Republic of India) — Cənubi Asiyada yerləşən dövlət. Hindistan qurudan 6 ölkə – Pakistan, Çin, Nepal, Butan, Banqladeş, Myanma, sudan isə Maldiv adaları, Şri-Lanka və İndoneziya ilə həmsərhəddir. Paytaxtı Yeni Dehli, ən böyük şəhəri Mumbay, ümumi sahəsi isə 3,287,263 kvadrat kilometrdir. Ərazisinə görə dünyada yeddinci, əhalisinin sayına görə isə ikinci yeri tutur. Hindistan yarımadası Asiya qitəsinin cənubunda yerləşir. == Adın etimologiyası == Hindistan adı qədim fars dilində İndus adından əmələ gəlmişdir. Bu ad keçmişdən Hind çayı və ətrafı üçün istifadə olunan ad olmuşdur.

Mikroneziya Federativ Ştatları, bəzən yalnız Mikroneziya (ing. Federated States of Micronesia) — Yeni Qvineya sahillərinin şimalında, Karolin adalarında, Mikroneziyada yerləşən Okeaniyada dövlət. 3 noyabr 1986-cı ildən bəri rəsmi olaraq müstəqil olan bu ölkə ABŞ-la sıx əlaqədə qalır (ABŞ-la sərbəst birləşmə) və Amerikanın iqtisadi yardımından çox asılıdır. Assosiasiya Razılaşmasına əsasən, ABŞ-dən müdafiə və maliyyə subsidiyaları təmin etmək tələb olunur == Etimologiyası == Mikronezya adı — "kiçik ada" qədim yunan sözlərindən "mikro" — "kiçik" və "nesos" — "ada"-dan gəlir, sonu ümumiyyətlə ölkələrin və ərazilərin adları üçündür; okeanın bu hissəsindəki kiçik adaların motivasiyasındadır. 19-cu əsrin birinci yarısından bəri istifadə edilmişdir. == Coğrafiyası == Mikronezya Federativ Dövlətləri Mikroneziyada yer alır və Okeaniyanın şimal-qərb hissəsində, Karolin adaları arxipelaqında, 0 ilə 14 ° N arasındadır. ş. və 136 və 166 ° E. d., Havay adalarından təxminən 4.000 km cənub-qərbdə. Yalnız 40-ı böyük ölçüdə olan 607 kiçik adadan ibarət bir dövlətdir. 607 adadan 65-də yaşayış var.

Nigeriya (ing. Nigeria) və ya rəsmi adı ilə Nigeriya Federativ Respublikası (ing. Federal Republic of Nigeria) – Qərbi Afrikada dövlət. Nigeriya Atlantik okeanın Qvineya körfəzi sahilində yerləşir. Qərbdən Benin, şimaldan Niger, şimal-şərqdən Çad və şərqdən isə Kamerunla həmsərhəddir. Paytaxtı Abuca, ən böyük şəhəri Laqos, ümumi sahəsi 923,769 kvadrat kilometr, əhalisinin sayı 206 milyon nəfərdən çoxdur. Nigeriya əhalisinin sayına görə Afrikada birinci, dünya ölkələri arasında isə yeddinci yerdədir. == Coğrafiyası == Ölkənin ərazisi 923.768 km²-dir . Nigeriya, cənub-qərbi Afrika sahilində, 3°57’ və 13°54’ şimal paralelləri 2°39’ ve 14°38’ şərq meridianları arasında yerləşir. Şərqində Kamerun , Şimal qərbində Çad, şimalında Niger və qərbində Benin dövlətləri ilə sərhədlənir.

Somali (somali: Soomaaliya; ərəb. الصومال‎), rəsmi adı Somali Federativ Respublikası — Şərqi Afrikada Afrika buynuzu deyilən coğrafi bölgədə olan bir ölkədir, faktiki olaraq vətəndaş müharibəsi və separatistlərin fəaliyyəti nəticəsində bir neçə hissəyə parçalanmışdır. Qərbində Cibuti, Efiopiya və Keniya, şərqində Hind okeanı vardır. Paytaxtı Mogadişu'dur. Sahə 637.657 km ², əhalisi 8.6 mln. nəfərdir. 20 sentyabr 1960-cı ildən BMT-nin üzvüdür. == Tarixi == === Qədim dövr === E.ə. III minilliyin ortalarında müasir Somalinin şimal sahillərinə dəniz vasitəsilə misirlilər gəldilər. Onlar bu ərazidən (Misirlilər bu ərazini Punt ölkəsi adlandırırdılar) öz ölkələrinə qızıl, qullar daşıyırdılar.

Yuqoslaviya Federativ Respublikası (qısaca YFR, eləcə də Kiçik və ya Üçüncü Yuqoslaviya da adlandırılır) Yuqoslaviya Sosialist Federativ Respublikası dağılandan sonra 27 aprel 1992-ci ildə yaradılmışdır və tərkibinə iki respublika daxil idi: Serbiya və Monteneqro. "Birlik qüvvəsi" hərbi əməliyyatı zamanı 1999-cu ildə NATO qüvvələrinin bombardmanına məruz qalmışdır. 4 fevral 2003-cü ildə Yuqoslaviya Federativ Respublikasının adı Serbiya və Monteneqro olaraq dəyişdirilmiş, konfederasiya yaradılmış və iki respublika - həm Serbiya, həm də Monteneqro bərabər hüquqlar almışlar. Bundan sonra Podqoritsa da eynilə Belqrad kimi paytaxt funksiyalarını daşımağa başlamışdır. Belqrad ticarət paytaxtı, Podqoritsa isə məhkəmə paytaxtı kimi fəaliyyət göstərmişdir. 2006-cı ilin may ayında keçirilən referendumun nəticələrinə görə Monteneqro müstəqil dövlət statusu almış, bundan sonra federasiyanın fəaliyyətinə son qoyulmuşdur.

Next-generation network (NGN; azərb. Yeni nəsil şəbəkə‎) — telekommunikasiya nüvəsi və giriş şəbəkələrində əsas memarlıq dəyişikliklərinin məcmusu. NGN-nin arxasında duran ümumi ideya ondan ibarətdir ki, bir şəbəkə bütün məlumat və xidmətləri (səs, məlumat və video kimi bütün növ media) onları internetdə istifadə olunanlara bənzər IP paketlərinə daxil etməklə nəql edir. NGN-lər adətən internet protokolu ətrafında qurulur və buna görə də bütün IP termini bəzən əvvəllər telefon mərkəzli şəbəkələrin NGN-ə çevrilməsini təsvir etmək üçün də istifadə olunur. == Tərifi == BTİ Telekommunikasiya Standartlaşdırma Sektoruna görə NGN-nin tərifi belədir: == Tətbiqi == Birləşmiş Krallıqda BT (British Telecom) tərəfindən başqa bir məşhur abreviatura olan 21CN kimi təqdim edilmişdir. Bu, NGN üçün başqa bir termindir, 2006–2008-ci illərdə BT-nin NGN açarlarını və şəbəkələrini yerləşdirmək və idarə etmək təşəbbüsünü ifadə edir. Burada məqsəd 2008-ci ilə qədər BT-də öz şəbəkələrində yalnız tam IP açarlarının olması idi. Bununla belə, bu konsepsiya mövcud nəsil avadanlıqların saxlanması lehinə tərk edilmişdir. Niderlandda KPN "all-IP" adlı şəbəkə transformasiya proqramında NGN inkişaf etdirir. "Next Generation Networks" həmçinin, mesajlaşma domenini əhatə edir və İrlandiyada "Openmind Networks" bütün IP şəbəkələrinin tələb və tələblərini idarə etmək üçün "Traffic Control"u layihələndirmiş, inşa etmiş və yerləşdirmişdir.

Efiopiya (amh. ኢትዮጵያ — ʾĪtyōṗṗyā) və ya rəsmi adı ilə Efiopiya Federativ Demokratik Respublikası — Şərqi Afrikada dövlət. Efiopiya dənizə çıxışı olmayan ölkələrdən biridir. Şimaldan Eritreya, şimal-şərqdən Cibuti və tanınmayan Somalilend, şərqdən Somali, cənubdan Keniya, qərbdən Cənubi Sudan, şimal-qərbdən isə Sudanla həmsərhəddir. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Əddis-Əbəbə, ümumi sahəsi 1,100,100 kvadrat kilometr, əhalisinin sayı 109 milyon nəfərdən çoxdur. Efiopiya qədim islam mənbələrində Həbəşistan, qərbdə isə Abissiniya adları ilə tanınmışdır. Bu ölkə Afrikanın ən qədim dövlətlərindən biri və XX əsrin əvvəllərinə kimi Liberiya ilə yanaşı Afrikadakı iki müstəqil dövlətdən biri olmuşdur. == Ümumi məlumat == Şərqi Afrikada dövlət. Qərbi Sudan və Cənubi Sudanla, c.-da Keniya, c.-ş. və ş.-də Somali, şm.-ş.-də Cibuti, şm.-da Eritreya ilə həmsərhəddir.

Kipr Türk Federativ Dövləti və ya Qıbrıs Türk Federasiyası, qısaca KTFD və ya QTF (türk. Kıbıs Türk Federe Devleti, KTFD; 1975–1983)-Kipr adasının şimalında mövcüd olmuş türk respublikası. KTFD, Kipr Türk Muxtar İdarəçiliyinin varisi idi. KTMİ-nin adının "Kipr Türk Federativ Dövləti" olmasını Milli Məclisdə Rauf Denktaş bildirdi. Daha sonra, QTF ŞKTR-yə dəyişərək dağıldı. Paytaxtı Şimali Lefkoşa olmuşdur. KTFD Konstitusiyası Kipr türk xalqı tərəfindən 8 iyun 1975-ci ildə qəbul edilib.

Nepal (nepal. नेपाल) və ya rəsmi adı ilə Nepal Federativ Demokratik Respublikası (nepal: सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपाल) – Cənubi Asiyada dövlət. Nepal Himalay dağlarının ətəklərində yerləşir. Şimalda Çin, cənub, qərb və şərqdə Hindistanla həmsərhəddir. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Katmandu şəhəri, ümumi sahəsi 147,181 kvadrat kilometrdir. Ölkənin sərhədləri daxilində dünyanın ən yüksək zirvəsi olan Everest yerləşir. == Tarixi == Böyük Britaniya müstəmləkəsi olan Nepal dövlət müstəqilliyini 1923-cü ildə qazanmışdır. Ölkə İkinci dünya müharibəsinin sonuna qədər 1846-cı ildə ingilislərin köməyi ilə hakimiyyəti ələ keçirmiş Rana feodal ailəsinin nümayəndələri tərəfindən idarə olunurdu. İrsi olaraq baş nazir vəzifəsini tutan həmin şəxslər kralın bütün hüquqlarını da mənimsəmişdilər. Kral hakimiyyəti nominal bir xarakter daşıyırdı.

Yuqoslaviya Sosialist Federativ Respublikası (1945-1992) — Balkan yarımadasında keçmiş sosialist ölkəsi. Bosniya və Herseqovina, Xorvatiya, Şimali Makedoniya Respublikası, Monteneqro, Serbiya, Sloveniya, Voyevodina və Kosovodan ibarət olmuşdur. Ondan qabaq Yuqoslaviya krallığı (1918, dekabrın 1-dən 1943-1945 il noyabrın 29-da qədər), sonra isə Yuqoslaviya Federativ Respublikası (1992-ci il aprelin 27-dən 2003-cü il fevralın 4-dək) mövcud olmuşdur. == İstinadlar == == Xarici keçidlər == Vikianbarda Yuqoslaviya ilə əlaqəli mediafayllar var.

Zaqafqaziya Demokratik Federativ Respublikası (ZDFR, Azərbaycanca:زاقافقازیا خالق فدراتیو جومهوریتی, Gürcücə:ამიერკავკასიის დემოკრატიული ფედერაციული რესპუბლიკა, Ermənicə:Անդրկովկասեան Ժողովրդավարական Դաշնային Հանրապետութիւն; 22 aprel – 28 may 1918) indiki Ermənistan, Azərbaycan və Gürcüstan ərazisinin böyük hissəsini, Rusiya və Türkiyənin bəzi hissələri habelə Qafqazda qısa ömürlü dövlət idi. Gürcüstan müstəqilliyini elan edənə qədər dövlət cəmi bir ay yaşamış, az sonra isə Ermənistan və Azərbaycan olmuşdur . ZDFR-ni təşkil edən bölgə Rusiya İmperiyasının bir hissəsi idi. 1917-ci il Fevral Inqilabı zamanı imperiya dağılan və müvəqqəti hökumət ələ keçirən kimi, Xüsusi Zaqafqaziya Komitəsi (Ozakom) adlı oxşar orqan Qafqazda da eyni şeyi etdi. Oktyabr inqilabından və Rusiyada bolşeviklərin yüksəlişindən sonra Ozakomu Zaqafqaziya Komissarlığı əvəz etdi. 1918-ci ilin martında Birinci Dünya müharibəsi davam edərkən, Komissarlıq bölgəni işğal etmiş Osmanlı İmperiyası ilə sülh danışıqlarına başladı. Lakin Osmanlılar Komissarlığın səlahiyyətlərini qəbul etməkdən imtina etdiyi üçün danışıqlar pozuldu. Rusiyanın müharibədə iştirakına son qoyan Brest-Litovsk müqaviləsi Zaqafqaziyanın bir hissəsini Osmanlı İmperiyasına verdi və o, əraziyə nəzarəti ələ keçirmək üçün onun işğalını davam etdirdi. Bu gözlənilməz təhlükə ilə üz-üzə qalan 22 aprel 1918-ci ildə Komissarlıq özünü ləğv etdi və ZDFR-ni müstəqil dövlət olaraq elan etdi. Dövləti dərhal tanıyan Osmanlı İmperiyası ilə danışıqlara rəhbərlik etmək üçün qanunverici orqan olan Seym yaradıldı.

Briqadir — polkovnik hərbi rütbəsindən yuxarı, general-mayor rütbəsindən aşağı hərbi rütbə. Bəzi ölkələrdə o briqada generalı adlanır.

Ordu generalı — == Azərbaycanda == Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrində general-polkovnik rütbəsindən daha yüksək olan hərbi rütbə. Bu, ordu generalının ümumi rütbəsindən əlavə xidməti (qüvvələr) və xüsusi təyinatlı qüvvələrin (1993-cü ildə siyahıdan çıxarıldı) marşallarının sıraları mövcud olduğu SSRİ Silahlı Qüvvələrindən fərqli olaraq, bütün qoşunların (qüvvələrin) və xüsusi təyinatlı qüvvələrin hərbçilərinə təyin edilə bilər. == Həmçinin bax == Dörd ulduzlu general Böyük Admiral Ordu generalı (Rusiya) Həqiqi dövlət ədliyyə müşaviri Ordu generalı (SSRİ) == İstinadlar == == Xarici keçidlər == Azərbaycanda Ordu generalı rütbəsi kimə verilə bilər?

Almaniya Federativ Respublikası digər adı ilə Qərbi Almaniya — XV əsrdən etibarən Almaniya olaraq adlandırılan dövlətin, İkinci dünya müharibəsindən sonra siyasi və çoğrafi olaraq parçalanması nəticəsində yaranmış iki dövlətdən biri. == Tarixi == 1949–1990-cı illər aralığında mövcud olmuş Qərbi Almaniya 1990-cı ildə Almaniya Demokratik Respublikası ilə birləşmişdir. Qərbi Almaniyanın paytaxtı Bonn şəhəri idi. 1989-cu ildə Berlin divarının dağıdılmasının ardından Qərbi Almaniya ilə Almaniya Demokratik Respublikası birləşmiş və nəticədə mövcud Almaniya yaradılmışdır. Soyuq müharibənin başlanğıcında Avropa Qərb və Şərq blokları arasında bölündü. Almaniya iki ölkəyə bölündü. Əvvəlcə Qərbi Almaniya özünü 1871-1945-ci illərdəki Alman Reyxinin demokratik şəkildə yenidən təşkil edilmiş yeganə davamı kimi təqdim edərək, bütün Almaniya üçün müstəsna mandat iddia etdi. Qərbi Almaniyanın üç cənub-qərb əyaləti 1952-ci ildə Baden-Vürtemberqi meydana gətirmək üçün birləşdi və Saar əyaləti 1957-ci ildə Fransa tərəfindən Müttəfiqlər tərəfindən işğal edilmiş Almaniyadan Saar Protektoratı olaraq ayrıldıqdan sonra Qərbi Almaniyaya bir dövlət olaraq qoşuldu (ayrılıq tam qanuni deyildi). Sovet İttifaqının buna qarşı çıxdığı kimi). Nəticədə on ştatdan əlavə, Qərbi Berlin qeyri-rəsmi de-fakto on birinci ştat hesab olunurdu.

Ordu generalı — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrində ən ali hərbi rütbə. == Haqqında == Ordu generalı hərbi rütbəsi NATO təsnifatındakı "OF-9" ranqına, habelə dörd ulduzlu general rütbəsinə uyğundur. "Hərbi vəzifə və hərbi xidmət haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununa əsasən ordu generalı üçün həqiqi hərbi xidmətdə olmağın son yaş həddi müəyyən edilmir. == Təsnifatı == "Xüsusi, hərbi və diplomatik rütbələrin ixtisas dərəcələri ilə qarşılıqlı uyğunlaşdırılması Qaydası"na əsasən ordu generalı hərbi rütbəsi prokurorluq və ədliyyə orqanlarındakı Həqiqi dövlət ədliyyə müşaviri, gömrük orqanlarındakı həqiqi dövlət gömrük xidməti müşaviri, vergi orqanlarındakı həqiqi dövlət vergi xidməti müşaviri ali xüsusi rütbələrinə, eləcə də dövlət qulluğundakı həqiqi dövlət müşaviri ixtisas dərəcəsinə uyğundur. == Fərqlənmə nişanları == Ordu generallarının poqonlarında Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin emblemi əvəzinə rəngli təsvirdə Azərbaycan Respublikasının Dövlət Gerbi yerləşdirilir. Gerbin ölçüləri 45x50 mm-dir. Poqonlarındakı üzərində ölçüsü 30 mm olan 1 ədəd səkkizguşəli ulduz vardır.

Ordu generalı (rus. Генерал армии) — Rusiya Federasiyası Silahlı Qüvvələrində general-polkovnik rütbəsindən daha yüksək və Rusiya Federasiyasının Marşalı rütbəsindən aşağı olan hərbi rütbə. Bu, ordu generalının ümumi rütbəsindən əlavə xidməti (qüvvələr) və xüsusi təyinatlı qüvvələrin (1993-cü ildə siyahıdan çıxarıldı) marşallarının sıraları mövcud olduğu SSRİ Silahlı Qüvvələrindən fərqli olaraq, bütün qoşunların (qüvvələrin) və xüsusi təyinatlı qüvvələrin hərbçilərinə təyin edilə bilər. Ehtiyatda olan və ya istefada olan bir ordu generalı hərbi rütbəsinə müvafiq olaraq "ehtiyat" və ya "istefada olan" sözləri əlavə edilir. Hərbi Dəniz Qüvvələrində Böyük Admiral hərbi rütbəsinə uyğundur; sinfi rütbələri "Rusiya Federasiyasının 1-ci dərəcəli Həqiqi Dövlət Müşaviri" (dövlət qulluğunda), "Rusiya Federasiyasının Həqiqi Dövlət Müşaviri" (Ədliyyə orqanı) və "Həqiqi Dövlət Ədliyyə Müşaviri" (prokurorluqda); xüsusi rütbə "Rusiya Federasiyasının Polis Generalı", "Rusiya Federasiyasının Ədliyyə Generalı", "Rusiya Federasiyası Daxili Xidmət Generalı" və "Rusiya Federasiyası Gömrük Xidmətinin Həqiqi Dövlət Müşaviri".

Ordu generalı — SSRİ-də Ali hərbi rütbə. SSRİ-də bu rütbəni ilk dəfə Georgi Jukov alıb. == SSRİ ordu generalları == 1. Georgi Jukov 2. Kirill Meretskov 3. İvan Tyulenov 4. İosif Apanasenko 5. Dmitri Pavlov 6. Nikolay Vatutin 7. Rodion Malinovski 8.

Porsuq və ya Bursuk — Böyük Səlcuqlu dövlətinə xidmət edən türk hərbi komandandır. Porsuqun atasıdır. Oğlu Məhəmməd Təpərə xidmət etmişdir. == Həyatı == Sultan Toğrul Porsuqu 1059-cu ildə şahnəliyə, 1063-cü ildə isə hacibliyə təyin etmişdir. Sonrakı il Sultan Alp Arslan tərəfindən asılı dövlətlərdən vergi toplamaq vəzifəsi ona verildi. Malazgird döyüşünə qatıldığı deyilsə də, tarixçilər buna şübhə ilə yanaşırlar. 1077-ci ildə Sultan Məlikşah onu Anadolunun fəthinə göndərdi. Bizans imperiyasını Böyük Səlcuqlu dövlətinə 300.000 dinar xərac, birbaşa imperatoru da 30.000 dinar cizyə verməyə məcbur etmişdir. 1078-ci ildə Sultan Məlikşahın əmri ilə Qutalmışın oğulları arasındakı mübarizəyə müdaxilə etmişdir. Süleymanşah ilə ittifaq edərək Mnasuru kənarlaşdırdı.