Lüğətlərdə axtarış.

Yerin Qorunan Tavanı: Atmosfer Əksər hallarda bizim xəbərimiz olmadığı halda hər planetə olduğu kimi, Yerə də çoxlu sayda meteorit düşür. Digər planetlərə düşdükdə nəhəng kraterlər meydana gətirən bu meteoritlərin Yerə zərər verməmələrinin səbəbi planetimizi əhatə edən atmosferin düşən meteoritlərə qarşı güclü müqavimət göstərməsidir. Meteorit bu müqavimətə çox dözmür və sürtünmə nəticəsində yanaraq kütləsinin böyük hissəsini itirir. Beləliklə, böyük fəlakətlərə səbəb ola bilən bu təhlükə atmosfer sayəsində aradan qaldırılır. Göy üzünün "qorunmuş tavan" olmasının ən mühüm nümunələrindən biri Yeri əhatə edən maqnetik sahədir. Atmosferin ən yuxarı təbəqəsi “Van Allen” adlandırılan maqnetik qurşaqdan ibarətdir. Bu qurşaq Yerin nüvəsinin malik olduğu xüsusiyyətlər nəticəsində əmələ gəlib. Nüvə dəmir və nikel kimi maqnetik xüsusiyyəti olan ağır elementləri ehtiva edir. Ancaq daha mühüm olan budur ki, nüvə iki fərqli formadan ibarətdir: daxili nüvə bərk, xarici nüvə isə maye halındadır. Nüvənin bu iki təbəqəsi bir-biri ətrafında hərəkət edir.

May lat. Majus — Qriqorian təqviminin beşinci ayı . Adını qədim Roma tanrısı Mayyadan götürüb. 31 günü var. "May" sözü bəşəriyyətə Bizans İmperiyasından keçib. Maia yaz ilahəsi olan və yaşlı Romalı Faokugotnup və onun həyat yoldaşı Vulcanın qızı olduğu fərziyyə edilir. == Bayramlar == === Beynəlxalq === 1 may — Yaz və əmək bayramı 17 may — Beynəlxalq elektrorabitə günü 18 may — Beynəlxalq muzeylər günü 21 may — Beynəlxalq kosmos günü 31 may — Beynəlxalq tütünsüz həyat günü === Azərbaycan bayramları === 9 may — Qələbə Günü 28 may — Respublika günü.

10 may — Qriqorian təqvimində ilin 130-cu günü. (uzun ildə 131-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 235 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 27 aprel tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === 1291 — Şotlandiya zadəganları kral seçilənə qədər İngiltərə kralı I Eduardın səlahiyyətlərini tanıyıblar. 1534 — Jak Kartye Nyufaundlenda səfər edib. === 1601–1900 === 1774 — XVI Lüdovik və Mariya Antuanetta Fransanın kralı və kraliçası olublar. 1824 — London Milli Qalereyası ictimaiyyətə açılıb. === 1901–cari === 1922 — ABŞ Kinqmen rifini ilhaq edib. 1940 — İkinci Dünya Müharibəsi: Almaniya bombardmanları səhvən Almaniyanın Frayburq şəhərini bombalayıblar. 1941 İkinci Dünya Müharibəsi: Londonda Böyük Britaniya İcmalar palatasına Lüftvaffe tərəfindən havadan zərbələr endirilmişdir.

11 may — Qriqorian təqvimində ilin 131-ci günü. (uzun ildə 132-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 234 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 28 aprel tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === 330 — Konstantinopol təqdis olunub. 1502 — Xristofor Kolumb dördüncü və son səyahətinə çıxıb. === 1601–1900 === 1858 — Minnesota ABŞ-nin 32-ci ştatı olub. === 1901–cari === 1949 — Braziliya milli futbol komandası Amerika Kubokunu qazanıb. 1997 — Şahmat oynayan superkompüter Deep Blue son oyununda Harri Kasparovu məğlub edərək dünya çempionu olan şahmatçını klassik matç formatında məğlub edən ilk kompüter oldu.2013 — Türkiyənin Reyhanlı şəhərində törədilən partlayışda 52 nəfər ölüb. === Azərbaycana aid hadisələr === 1974 — An-2 təyyarəsi Qax rayonunda qəzaya uğramışdır.

13 may — Qriqorian təqvimində ilin 133-cü günü. (uzun ildə 134-cü) Bu tarixdə ilin sonuna 232 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 30 aprel tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === === 1901–cari === 1989 — Böyük tələbə qrupları Tyananmen meydanına daxil olub, aclıq aksiyasına başlayırlar. 2020 — Lesoto və Madaqaskarda ilk dəfə COVID-19 qeydə alınıb. === Azərbaycana aid hadisələr === 2017 — 2017 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində Azərbaycanı təmsil edən Diana Hacıyeva "Skeletons" mahnısı ilə 14-cü yeri tutmuşdur.

14 may — Qriqorian təqvimində ilin 134-cü günü. (uzun ildə 135-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 231 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 1 may tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === 1796 — Edvard Cenner təbii çiçək xəstəliyinin ilk peyvəndini həyata keçirib. 1900 — II Yay Olimpiya Oyunları Parisdə keçirilib. === 1901–cari === 1948 — İsrail müstəqil dövlət elan edilib və müvəqqəti hökumət qurulub. 1955 — Soyuq müharibə: Sovet İttifaqı daxil olmaqla, səkkiz kommunist bloku ölkəsi Varşava Müqaviləsi Təşkilatı adlı qarşılıqlı müdafiə müqaviləsi imzalayıb. 1970 — Andreas Baader Ulrike Maynhof, Qudrun Ensslin və başqaları tərəfindən həbsdən azad edildi. Bu Qırmızı Ordu Fraksiyasının formalaşmasında mühüm məqam oldu. 1973 — ABŞ-nin ilk kosmik stansiyası olan Skylab orbitə buraxılıb.

15 may — Qriqorian təqvimində ilin 135-ci günü. (uzun ildə 136-cı) Bu tarixdə ilin sonuna 230 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 2 may tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === === 1901–cari === 1905 — Las-Veqas şəhəri ABŞ-nin Nevada şəhərində yaradılmışdır. 1940 — Makdonald qardaşları ilk McDonald's restoranını açıb. === Azərbaycana aid hadisələr === 1992 — Azərbaycanda Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Azərbaycan hakimiyyətinə qarşı uğurlu hərbi çevriliş edib. 2009 — Bakıda Bədii gimnastika üzrə 25-ci Avropa çempionatının açılışı olmuşdur. 2022 — 2022 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində Azərbaycanı təmsil edən Nadir Rüstəmli "Fade to Black" mahnısı ilə 16-cı yeri tutmuşdur.

18 may — Qriqorian təqvimində ilin 138-ci günü. (uzun ildə 139-cu) Bu tarixdə ilin sonuna 227 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 5 may tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === 1804 — Fransa Senatı Napoleon Bonapartı Fransanın imperatoru elan edib. === 1901–cari === 2009 — Tamil İlamin Azadlıq Pələngləri Şri-Lanka hökuməti tərəfindən məğlub olaraq iki tərəf arasında təxminən 26 illik vətəndaş müharibəsinə son qoydu. 2020 — Kiribati və Mavrikidə ilk dəfə COVID-19 qeydə alınıb. === Azərbaycana aid hadisələr === 1992 Azərbaycan və Moldova arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. Qarabağ müharibəsi: Ermənistan Silahlı Qüvvələri Laçın rayonunu işğal edib. 2013 — 2013 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində Azərbaycanı təmsil edən Fərid Məmmədov "Hold Me" mahnısı ilə 2-ci yeri tutmuşdur. 2019 — 2019 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində Azərbaycanı təmsil edən Çingiz Mustafayev "Truth" mahnısı ilə 8-ci yeri tutmuşdur.

19 may — Qriqorian təqvimində ilin 139-cu günü. (uzun ildə 140-cı) Bu tarixdə ilin sonuna 226 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 6 may tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === 1900 — Böyük Britaniya Tonqa adasını ilhaq edib. === 1901–cari === 1919 — Mustafa Kamal Atatürk Samsunda enərək, Türkiyə İstiqlaliyyət müharibəsini başlatdı. 1968 — İran milli futbol komandası Asiya Kubokunu qazanıb. 1972 — İran milli futbol komandası Asiya Kubokunu qazanıb. === Azərbaycana aid hadisələr === 2007 — İsrafil Aşurlı Everest dağının zirvəsinə çıxan ilk azərbaycanlı olmuşdur. 2015 — Bakının Binəqədi rayonunda yaşayış binasında yanğın nəticəsində 15 nəfər həlak olmuş, 63 nəfər yaralnmışdır. 2019 — "Qəbələ" Azərbaycan Kubokunu qazanıb.

1 may — Qriqorian təqvimində ilin 121-ci günü. (uzun ildə 122-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 244 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 18 aprel tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === 1840 — İlk rəsmi yapışqanlı poçt markası olan "Qara penni" Birləşmiş Krallıqda buraxılmışdır. === 1901–cari === 1931 — ABŞ-də Empayr Steyt Bildinqin açılışı olub. 1961 — Kubanın baş naziri Fidel Kastro Kubanı sosialist ölkəsi elan edir və seçkiləri ləğv edir. === Azərbaycana aid hadisələr === 1955 — Gəncə trolleybusu təsis edilib. 2016 — "Qarabağ" Azərbaycan Premyer Liqası çempionu olmuşdur.

29 may — Qriqorian təqvimində ilin 149-cu günü. (uzun ildə 150-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 216 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 16 may tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === 1848 — Viskonsin ABŞ-nin 30-cı ştatı olub. === 1901–cari === 1919 — Braziliya milli futbol komandası Amerika Kubokunu qazanıb. 1959 — Birləşmiş Ərəb Respublikası milli futbol komandası Afrika Millətlər Kubokunu qazanıb. === Azərbaycana aid hadisələr === 1992 — Azərbaycan və Tacikistan arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. 2006 — "Bakı" Azərbaycan Premyer Liqası çempionu olmuşdur. 2010 — 2010 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində Azərbaycanı təmsil edən Səfurə Əlizadə "Drip Drop" mahnısı ilə 5-ci yeri tutmuşdur. 2019 — Bakıda 2019 UEFA Avropa Liqası finalının açılışı olmuşdur.

2 may — Qriqorian təqvimində ilin 122-ci günü. (uzun ildə 123-cü) Bu tarixdə ilin sonuna 243 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 19 aprel tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === === 1901–cari === 2011 — 11 sentyabr terror aktlarının təşkilatçısı olan Üsamə bin Laden Pakistanın Abbottabad şəhərində ABŞ HDQ-nin Xüsusi Təyinatlıları tərəfindən öldürülüb. === Azərbaycana aid hadisələr === == Doğumlar == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === 1772 — Novalis, Almaniya zadəganı və şairi 1860 — Teodor Hertsl, Avstriya-Macarıstan jurnalisti 1892 — Manfred fon Rixthofen, Almaniya pilotu 1893 — Norman Bor, İrlandiya botaniki === 1901–cari === 1906 — Filipp Halsman, ABŞ fotoqrafı 1912 — Kulyaş Bayseyitova, Qazaxıstan opera müğənnisi 1913 — Məmməd Sadıqov, Azərbaycan aktyoru 1918 — Camal Məmmədov, Gürcüstan deputatı 1920 — Ətayə Əliyeva, Azərbaycan aktrisası 1924 — Yunis Rzayev, Azərbaycan dövlət xadimi 1933 — Səbah Fəxri, Suriya opera müğənnisi 1941 — Hafiz Paşayev, Azərbaycan diplomatı 1942 — Jak Roqqe, Belçika idman administratoru 1977 — Yusif Eyvazov, Azərbaycan opera müğənnisi 1987 Bahodir Nəsimov, Özbəkistan futbolçusu Saara Aalto, Finlandiya müğənnisi 1990 — Pol Corc, ABŞ basketbolçusu 1995 — Lüsi Dakus, ABŞ müğənnisi 1996 Siyasət Mustafayev, Azərbaycan kiçik çavuşu Yulian Brandt, Almaniya futbolçusu == Ölümlər == === 1600-cü ildən əvvəl === E.ə.

12 may — Qriqorian təqvimində ilin 132-ci günü. (uzun ildə 133-cü) Bu tarixdə ilin sonuna 233 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 29 aprel tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === === 1901–cari === 2008 — Çinin Sıçuan əyalətində baş verən zəlzələ nəticəsində 69.000-dən nəfər çox həyatını itirmişdir. === Azərbaycana aid hadisələr === 1994 — Azərbaycan və Ermənistan arasında Qarabağ müharibəsi bitmişdir. 1995 — Azərbaycan və Venesuela arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. 2017 — Bakıda 2017 İslam Həmrəyliyi Oyunlarının açılışı olmuşdur. 2021 Azərbaycan Silahlı Qüvvələri Qaragöl istiqamətindən irəliləyərək Ermənistanın 3,5 kilometr ərazisini ələ keçirib. Şuşada 30 ildən sonra Xarıbülbül Musiqi Festivalı keçirilib.

27 may — Qriqorian təqvimində ilin 147-ci günü. (uzun ildə 148-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 218 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 14 may tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === === 1901–cari === 1905 — Yaponiya və Rusiya imperiyaları arasında Tsuşima döyüşü baş vermişdir. 1937 — Kaliforniyada Qolden Qeyt körpüsü piyadaların hərəkəti üçün açılır və San-Fransisko ilə Kaliforniyanın Marin qraflığı arasında mühüm əlaqə yaradır. === Azərbaycana aid hadisələr === 2018 — Günnüt əməliyyatı nəticəsində Şərur rayonunun Günnüt kəndi, "Ağbulaq" yüksəkliyi, Qızılqaya və Qaraqaya dağı Ermənistanın işğalından azad olunub. 2022 — "Qarabağ" Azərbaycan Kubokunu qazanıb.

28 may — Qriqorian təqvimində ilin 148-ci günü. (uzun ildə 149-cu) Bu tarixdə ilin sonuna 217 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 15 may tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === 1871 — Paris kommunası iki aydan sonra ləğv olunub. === 1901–cari === 1937 — Volkswagen təsis olunub. === Azərbaycana aid hadisələr === 1918 — Müsəlman Şərqində ilk dünyəvi demokratik dövlət olan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti yaranmışdır. 1993 — "Qarabağ" Azərbaycan Kubokunu qazanıb. 1994 ANS ÇM radio kanalı təsis edilib. "Kəpəz" Azərbaycan Kubokunu qazanıb. 1995 — "Neftçi" Azərbaycan Kubokunu qazanıb.

30 may — Qriqorian təqvimində ilin 150-ci günü. (uzun ildə 151-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 215 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 17 may tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === === 1901–cari === 1975 — Avropa Kosmik Agentliyi təsis olunub.

31 may — Qriqorian təqvimində ilin 151-ci günü. (uzun ildə 152-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 214 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 18 may tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === 1859 — Vestminster sarayının Biq Ben saat qülləsi işləməyə başlayıb. === 1901–cari === 2010 — İsrail Silahlı Qüvvələri Qəzzə bölgəsinə humanitar yardım aparan gəmilərə hücum etmişdir. 2020 — Palauda ilk dəfə COVID-19 qeydə alınıb. === Azərbaycana aid hadisələr === 1912 — Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrında Üzeyir Hacıbəyovun "Əsli və Kərəm" operasının premyerası keçirilmişdir. 2021 — Bakıda 8 Noyabr metrostansiyasının açılışı olmuşdur.

4 may — Qriqorian təqvimində ilin 124-cü günü. (uzun ildə 125-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 241 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 21 aprel tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === === 1901–cari === 1904 — ABŞ Panama kanalının tikintisinə başlayıb. 1953 — Ernest Heminquey "Qoca və dəniz" əsərinə görə Pulitser mükafatını qazanıb. === Azərbaycana aid hadisələr === 1994 — Azərbaycan NATO-nun "Sülh naminə tərəfdaşlıq" proqramına qoşulub. 2014 — Bakıda 2014 Taekvondo üzrə Avropa Çempionatının açılışı olmuşdur.

5 may — Qriqorian təqvimində ilin 125-ci günü. (uzun ildə 126-cı) Bu tarixdə ilin sonuna 240 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 22 aprel tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === === 1901–cari === === Azərbaycana aid hadisələr === 1960 — Bakı funikulyoru istifadəyə verilib. 1970 — Bakıda Ulduz metrostansiyasının açılışı olmuşdur. 1994 — Qarabağ müharibəsində atəşkəs niyyəti ilə apanlan danışıqlar nəticəsində Bişkek protokolu imzalanıb. 1999 — "Bizim Əsr" qəzeti ilk dəfə nəşr olunub. 2015 — Bakıda İnturist otelinin açılışı olmuşdur. 2017 — "Qarabağ" Azərbaycan Kubokunu qazanıb. 2019 — "Qarabağ" Azərbaycan Premyer Liqası çempionu olmuşdur.

8 may — Qriqorian təqvimində ilin 128-ci günü. (uzun ildə 129-cu) Bu tarixdə ilin sonuna 237 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 25 aprel tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === 1886 — Əczaçı Con Pemberton ilk dəfə patent dərmanı kimi "Koka-Kola" adlı qazlı içki satıb.1986 1986 — Qədim Alban Məbədlərində aparılan qazıntılar zamanı hələ eramızdan əvvəl 2 ci yüz illikdə 1986 cı il, May ayının 8-i gələcəkdə Vəndam adlanacaq bölgədə bəşəriyyatın xilaskarı, Şəbnəm Lətifova Hacıağa qızı dünyaya gələcək deyə qeydlər tapılmışdır. Maraqlı fakt bundan ibarətdir ki, qeydlərdə məhz bir az fake bir az publikaya oynayan Hijran adlı şəxslə ailə quracağı da qeyd olunmaqdadır. === 1901–cari === 1978 — Everest dağına ilk yüksəlişi Raynhold Messner və Piter Habeler tərəfindən əlavə oksigen olmadan ediblər. 2022 — Şimali Koreyada ilk dəfə COVID-19 qeydə alınıb. === Azərbaycana aid hadisələr === 1992 - Şuşa şəhəri Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal olunmuşdur. 1992 — Azərbaycan və İsveç arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. 2014 — "Qarabağ" Azərbaycan Premyer Liqası çempionu olmuşdur.

"My Boy" — amerikalı müğənni Billi Aylişin mahnısı. Mahnı onun ilk mini-albomu "Don't Smile at Me"dən altıncı sinqldır. 28 iyul 2017-ci ildə Darkroom və Interscope Records tərəfindən buraxılıb. Mahnı Aylişin qəlbini qıran oğlanlar haqqındadır.

16 may — Qriqorian təqvimində ilin 136-cı günü. (uzun ildə 137-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 229 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 3 may tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === === 1901–cari === 1929 — Hollivudda ilk "Oskar" mükafatı mərasimi keçirilib. 1966 — Çin Kommunist Partiyası Mədəni İnqilabın başlanğıcını qeyd edən "16 May Bildirişi"ni nəşr edib. === Azərbaycana aid hadisələr === 2009 — 2009 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində Azərbaycanı təmsil edən Aysel Teymurzadə və Arəş "Always" mahnısı ilə 3-cü yeri tutmuşdur.

17 may — Qriqorian təqvimində ilin 137-ci günü. (uzun ildə 138-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 228 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 4 may tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === === 1901–cari === 1990 — Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) Baş Assambleyası homoseksuallığı psixiatrik xəstəliklər siyahısından çıxarıb. === Azərbaycana aid hadisələr === 2012 — "Bakı" Azərbaycan Kubokunu qazanıb.

20 may — Qriqorian təqvimində ilin 140-cı günü. (uzun ildə 141-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 225 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 7 may tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === === 1901–cari === 1940 — Holokost: İlk məhbuslar Auşvitzdəki yeni konsentrasiya düşərgəsinə gətirilmişdir. 2022 — Tuvaluda ilk dəfə COVID-19 qeydə alınıb. === Azərbaycana aid hadisələr === 1986 — Lenin Sarayında Aqşin Əlizadənin "Babək" baletinin premyerası keçirilmişdir.

21 may — Qriqorian təqvimində ilin 141-ci günü. (uzun ildə 142-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 224 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 8 may tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === === 1901–cari === 1904 — Parisdə FİFA təsis olunub. 1932 — Pis hava şəraiti Amelia Earhartı Şimali İrlandiyanın Derri bölgəsindəki otlağa enməyə məcbur edir və bununla da o, Atlantik okean üzərindən təkbaşına uçan ilk qadın olur. === Azərbaycana aid hadisələr === 2004 — Azərbaycan və Malavi arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur.

22 may — Qriqorian təqvimində ilin 142-ci günü. (uzun ildə 143-cü) Bu tarixdə ilin sonuna 223 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 9 may tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === 1762 — Romada Trevi fəvvarəsinin açılışı olub. === 1901–cari === 1906 — Rayt qardaşlarına "Uçan Maşın" üçün 821,393 nömrəli ABŞ patenti verilib. 1960 — Çilidə dünyanın ən güclü zəlzələsi olan Valdivia zəlzələsi baş vermişdir. 2012 — Dünyanın ən yüksək qülləsi olan Tokio Skytree-nin açılışı olub. === Azərbaycana aid hadisələr === 1995 — Azərbaycan və Laos arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. 1996 — Azərbaycan və Liberiya arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. 2002 — Roma papası II İohann Pavel Azərbaycana səfər edib.

Metal oksid yarımkeçirici sahə effekti tranzistoruları (MOYSET) — elektron siqnalları dəyişmək və gücləndirmək üçün istifadə olunan tranzistor. MOYSET rəqəmli və analoq sxemlərin hər ikisində ən əsas tranzistordur. == Tərkibi == Adətən alternativ yarımkeçirici silisiumdur, ancaq bəzi çip istehsalçıları, xüsusən, IBM və Intel son zamanlar silisium və germaniumun kimyəvi birləşmələrindən istifadə etməyə başlayıb.

Xoy (azərb. Xoy‎; fars. خوی‎) — İran İslam Respublikasının Qərbi Azərbaycan ostanındakı Xoy şəhristanının inzibati mərkəzi. Şəhər ərazisi 30 km².-dir.2012-ci ildə aparılmış siyahıya almanın yekunlarına əsasən əhalisi 200,985 & 354,309 nəfərdir. == Tarixi == Xoy şəhərinin tarixi e.ə. 3000–4000-ci illərdən başlayır. Şumer mənbələrində adı çəkilən Arrata adlı bölgənin bu günkü Urmiya ilə Van şəhərləri arasındakı bölgə olduğu tarixçilər tərəfindən təsdiqlənmişdir. O illərdə bu bölgədə məskunlaşmanın olması da öz təsdiqi tapmışdır. Əvvəlcə Xoy şəhəri Azərbaycan ərazisində qurulan Manna dövlətinin sərhədləri içində olmuş, sonra Van və onun ətrafını özündə birləşdirən Urartu dövlətinin ərazisinə qatılmışdır. İslam dininin yayılması və xilafətin bu bölgəni ələ keçirməsi ilə şəhər müsəlmanların idarəsi altına keçmiş və uzun illər müxtəlif bəyliklərin tərkibində olmuşdur.

MOO (ing. Multi-user Object Oriented) texnologiyaları MOO texnolologiyaları obyekt yönümlü çoxistifadəçilərin qısaldılmışıdır. MOO – İnternet vastəsi ilə real vaxtda əlaqələri təşkil edən sistemdir. MOO-nun köməkliyi ilə istifadəçinin kompüteri virtual otaqları (virtual rooms) olan əsas (host) maşına çevrilir. Virtual otaqlarda, sizinlə eyni vaxtda həmin əsas maşına qoşulmuş adamlarla rastaşmaq olar. MOO-nun xarakter üstünlükləri virtual obyektləri yaratmaq imkanıdır. Digər alət – otaqda baş verənləri yazmaq imkanına malik olan virtual maqnitofondur. Həmçinin virtual müzakirələr üçün yazıları yazmaq imkanı verən lövhələr də yaratmaq olar. MOO özündə dərslərin eyni vaxtda keçirilməsi üçün rahat servis təşkil edir. MOO sürətli xətlər tələb etmir onurla hətta 9600 Kbit/san sürətli modemlərlə də işləmək olar.

Riçard Mellvil Holl (ing. Richard Melville Hall) – Moby adı ilə məşhur olan amerikalı bəstəkar, musiqiçi və dj. == Həyatı == Riçard 11 sentyabr 1965-ci il Nyu-York ştatının Harlem şəhərində anadan olub. Konnektikut ştatının Darien şəhərində böyüyüb. Valideynləri onu uşaqlıqdan bəri Moby deyə çağırırdılar. Bu ad onun əcdadı olan Herman Mellvil tərəfindən yazılmış Mobi-Dik adlı əsərdən götürülmüşdü. O uşaqlıqdan bəri gitara, bass-gitara, zərb alətləri və klavişli musiqi alətlərində çalmağı öyrənir. == Musiqi Karyerası == Hələ 13 yaşında olarkən o, hardkor pank-rok qrup olan "The Vatican Commandoes" qrupunda çıxış edirdi. 1989-cu ildə "Instict Records" səsyazma şirkəti ilə müqavilə bağlayır. Bundan əvvəl isə müxtəlif klublarda house dj-i kimi çalışırdı.

Moe (萌え, «cazibə, dəlicəsinə sevgi») — otakuların jarqon sözü. Manqa, anime və ya videooyun qəhrəmanına fetiş dərəcəsində fanatlıq deməkdir. Məsələn, meqanekko-moe (眼鏡っ娘萌え, «eynəkli qıza moe») termini insanın eynəkli qızlardan xoşu gəldiyini bildirir. Sonradan bu söz hər hansı bir hobbi və qeyri-seksual fetiş mənasını daşımağa başladı, məsələn, tetsudo-moe (鉄道萌え, «dəmiryolu» + «moe») — dəmiryolu ilə maraqlanmaq.

Mol — kütləsi 0,012 kq olan karbondakı atomların sayı qədər molekullardan və ya atomlardan təşkil olunmuş maddə miqdarına deyilir. Bu ifadədən görünür ki, karbonun molyar kütləsi 12 q/mol-dur. Mol BS-də 1971-ci ildən başlayaraq əsas yeddi vahiddən biri olub, maddə miqdarının vahididir. Bütün maddələrin 1 molunda 6,023·1023 sayda molekul olur. Şimali Amerikada hər il 23 oktyabr 1991-ci ildən etibarən səhər 6:02-dan, axşam 6:02-yə kimi "Mol günü" keçirilir. Əsas səbəbi isə məhz həmin gün Avoqadro ədədinin (NA=6,023·1023mol−1) hesablanmasıdır. == Düsturlar == v = m M {\displaystyle \mathrm {v={\frac {m}{M}}} } Müəyyən kütləli maddənin neçə mol olduğunu tapmaq üçün həmin kütləni ( m ) {\displaystyle ({m})} maddənin molyar kütləsinə ( M ) {\displaystyle ({M})} bölmək lazımdır. v = V V m {\displaystyle \mathrm {v={\frac {V}{V_{m}}}} } Müəyyən həcmdə verlmiş qazın neçə mol olduğunu tapmaq üçün həmin həcm ( V ) {\displaystyle ({V})} molyar həcmə ( V m ) {\displaystyle ({V_{m}})} bölmək lazımdır. v = N N A {\displaystyle \mathrm {v={\frac {N}{N_{A}}}} } Müəyyən sayda hissəciyin neçə mol olduğunu tapmaq üçün həmin sayı ( N ) {\displaystyle ({N})} Avoqadro ədədinə ( N A ) {\displaystyle ({N_{A}})} bölmək lazımdır.

Moz (Dərələyəz)

Soylar — nəsillər, familiyalar. Sosial həyatın ən mühüm anlayışlarından biri. O, sinfi cəmiyyətə qədərki dövrün əsas ictimai-iqtisadi hüceyrəsidir. Nəsil öz mənşəyini vahid bir əcdaddan götürən qan qohumlarının ittifaqıdır. Antik dünyada nəsil sözünə "gens" anlayışı uyğun gəldiyindən kentil quruluş, kentil təşkilat terminlərindən də istifadə olunur. Ana nəsli – ana xətti ilə qohum olan qan qohumlarının ittifaqıdır. Ata nəsli – isə ata xətti ilə qohum olan qan qohumlarının ittifaqıdır. Qərbi Avropa ədəbiyyatında "klan" termini ata nəsli termini ilə sinonim sayılır. Məsələn, Şotlandiyada ata nəsli quruluşu klan quruluşu kimi xarakterizə olunur. Nəsli ağsaqqallar idarə edirdilər.

Toy — çoxlu adət-ənənələrlə müşayiət olunan, evlənmə prosesinin son mərhələsi, qonaqlıqla başa çatan şənlik, çalıb oynamaq mərasimi. Toyun sosial əhəmiyyəti yeni ailənin yaradılması, qohumluq əlaqələrinin qurulması, ailə və yaş statusunun dəyişməsi, ər-arvadın statusunun ictimaiyyət tərəfindən tanınması ilə əlaqədardır. Toy özündə dil, folklor-poetik, ritual, musiqi, vizual və digər planları birləşdirir. Bir çox xalqlarda toya gəlinin ata-ana evindən bəy evinə ritual olaraq köçürülməsi, hədiyyə mübadiləsi, süfrə və s. adətlər daxildir. Bütün xalqlar arasında bir çox inanclar, əlamətlər və mərasimlər toyla əlaqələndirilir. Dindarlar üçün toy dini ayinlərlə (xristianlıqda toy, islamda nikah və s.) müşayiət olunur. == Tarixi == Azərbaycanda evlənməyin ənənəvi yolu qızı elçilik vasitəsilə ilə nişanlayıb toy etmək olmuşdur. Ulu babalarımız "toy" dedikdə, şənlik məclisi, qonaqlıq, yeyib-içmək, çalıb-oynamaq başa düşüblər. El arasında deyilir: "Filankəs şadyanalıq edib toy çaldırıdı".

Xoy (azərb. Xoy‎; fars. خوی‎) — İran İslam Respublikasının Qərbi Azərbaycan ostanındakı Xoy şəhristanının inzibati mərkəzi. Şəhər ərazisi 30 km².-dir.2012-ci ildə aparılmış siyahıya almanın yekunlarına əsasən əhalisi 200,985 & 354,309 nəfərdir. == Tarixi == Xoy şəhərinin tarixi e.ə. 3000–4000-ci illərdən başlayır. Şumer mənbələrində adı çəkilən Arrata adlı bölgənin bu günkü Urmiya ilə Van şəhərləri arasındakı bölgə olduğu tarixçilər tərəfindən təsdiqlənmişdir. O illərdə bu bölgədə məskunlaşmanın olması da öz təsdiqi tapmışdır. Əvvəlcə Xoy şəhəri Azərbaycan ərazisində qurulan Manna dövlətinin sərhədləri içində olmuş, sonra Van və onun ətrafını özündə birləşdirən Urartu dövlətinin ərazisinə qatılmışdır. İslam dininin yayılması və xilafətin bu bölgəni ələ keçirməsi ilə şəhər müsəlmanların idarəsi altına keçmiş və uzun illər müxtəlif bəyliklərin tərkibində olmuşdur.

Mon — soyad. Mon Hyan-Ja — Cənubi Koreyanı təmsil edən həndbolçu. Mon Kyon-Ha — Cənubi Koreyanı təmsil edən həndbolçu. Mon Pil-Hi — Cənubi Koreyanı təmsil edən həndbolçu.

Göygöl — Azərbaycan Respublikasının Göygöl rayonunun inzibati mərkəzi. 1938-ci ildə rayon tabeli şəhər statusu almışdır. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 25 aprel 2008-ci il tarixli Qərarı ilə şəhər Göygöl adlandırılmışdır.22 avqust 1819-cu ildə Azərbaycanda ilk alman koloniyası - Yelenendorf (indiki Göygöl) qəsəbəsinin əsası qoyulub. Almanların Qafqaza köçü 1817-ci ildə Rusiya çarının razılığı ilə başlanmışdı. Helenendorfun əsası Vürtemberq krallığından gələn icma tərəfindən qoyulub. Sonra bölgədə daha bir neçə alman qəsəbəsi salındı. 1938-ci ildə qəsəbə Xanlar adlandırılıb, 1941-ci ildə isə Stalinin əmri ilə almanlar Qazaxıstana sürgün edilib. 2008-ci ildə Azərbaycan Respublikası Milli Məclisi Xanlar rayonunun Göygöl adlandırılması barədə qərar qəbul edib. == Coğrafiyası == Göygöl Azərbaycanın şimal-qərbində, Gəncə şəhərindən 10 km cənubda, Kiçik Qafqazın Murovdağ silsiləsinin ətəklərində yerləşir. Kür çayı hövzəsində olaraq, Gəncəçay çayı Göygöldən keçir.

Göygöl — Azərbaycan Respublikasının Göygöl rayonunun inzibati mərkəzi. 1938-ci ildə rayon tabeli şəhər statusu almışdır. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 25 aprel 2008-ci il tarixli Qərarı ilə şəhər Göygöl adlandırılmışdır.22 avqust 1819-cu ildə Azərbaycanda ilk alman koloniyası - Yelenendorf (indiki Göygöl) qəsəbəsinin əsası qoyulub. Almanların Qafqaza köçü 1817-ci ildə Rusiya çarının razılığı ilə başlanmışdı. Helenendorfun əsası Vürtemberq krallığından gələn icma tərəfindən qoyulub. Sonra bölgədə daha bir neçə alman qəsəbəsi salındı. 1938-ci ildə qəsəbə Xanlar adlandırılıb, 1941-ci ildə isə Stalinin əmri ilə almanlar Qazaxıstana sürgün edilib. 2008-ci ildə Azərbaycan Respublikası Milli Məclisi Xanlar rayonunun Göygöl adlandırılması barədə qərar qəbul edib. == Coğrafiyası == Göygöl Azərbaycanın şimal-qərbində, Gəncə şəhərindən 10 km cənubda, Kiçik Qafqazın Murovdağ silsiləsinin ətəklərində yerləşir. Kür çayı hövzəsində olaraq, Gəncəçay çayı Göygöldən keçir.

Devil May Cry (デビル メイ クライ, Debiru Mei Kurai, azərb. İblis də ağlaya bilər‎) — Yaponiya istehsalı olan və "Campcom" tərəfindən hazırlanan videooyun seriyası. Eyni zamanda bu oyun "Daimi bəla" filminin davamı olaraq da bilinir. Oyunun sujet xətti yarı-mələk və yarı-iblis olan Dantenin anası hələ o uşaq ikən öldürüldükdən sonra qisas almaq məqsədilə bütün iblisləri öldürməyə başlamasından ibarəttir.

Devil May Cry (デビル メイ クライ, Debiru Mei Kurai, azərb. İblis də ağlaya bilər‎) — Şin İtaqakinin rejissorluğu ilə Madhouse studiyası tərəfindən Devil May Cry video oyununun motivləri əsasında 2007-ci ildə çəkilmiş anime serialı. Yaponiyada 14 iyun 2007-ci ildən 6 sentyabr 2007-ci ilə kimi yayımlanmış və 12 seriya davam etmişdir.