Lüğətlərdə axtarış.

Fiziki şəxslərin gəlir vergisi müəyyən şəxsin ümumi gəlirindən götürülür. Əsasən vergi ödəyən gəliri əldə etdikcə bu öhdəliyi yerinə yetirir. Vergi ilindən sonra isə kiçik dəyəşiklər baş verə bilər. Bu dəyişikliklər dövlətə ya verginin ödəyiciyinə köçürmələr, kim ki kifayət qədər pul ödəməyib; ya da artıq pulun verginin ödəyiciyinə qaytarılması ola bilər. Vergi sistemlər tez-tez vergi qoyula bilən ümumi gəliri azaltdıran güzəştlərə malikdilər. Bu bir gəlir mənbəsində itkiləri digər gəlir mənbəsində vergi güzəştlər ilə əvəz edə bilər. Misal üçün fond birjasında itkilər maaşlar üzrə vergilərin azaldılması ilə əvəz oluna bilər. == Azərbaycanda gəlir vergisi == Rezident və qeyri-rezident fiziki şəxslər gəlir vergisinin ödəyiciləridirlər. Rezident vergi ödəyicisinin gəliri onun Azərbaycan Respublikasında və Azərbaycan Respublikasının hüdudlarından kənarda əldə etdiyi gəlirdən ibarətdir. Qeyri-rezident vergi ödəyicisinin gəliri onun Azərbaycan Respublikası mənbələrindən əldə etdiyi gəlirlərdən ibarətdir.

Nəqliyyat vergisi — qeydiyyata alınmış nəqliyyat vasitələrinin sahiblərindən tutulan vergi. Avtomobil vergisi ilk dəfə 1908-ci ildə ABŞ-də, demək olar ki, eyni vaxtda Ford Model T-nin meydana çıxması ilə ortaya çıxdı, sonra verginin məbləği benzinin qiymətinə daxil edildi. == Ukraynada == Tariflər və digər vergitutma məsələləri Ukraynanın Vergi Məcəlləsi ilə müəyyən edilir. Nəqliyyat vasitələri vergisinin ödəyiciləri Ukraynada ilkin qeydiyyatı, nəqliyyat vasitələrinin qeydiyyatını, yenidən qeydiyyatını həyata keçirən və/və ya Ukraynada vergitutma obyekti olan şəxsi nəqliyyat vasitələrinə malik olan fiziki şəxslərdir. === Minik avtomobillərinin ilk qeydiyyatı zamanı vergi dərəcələri === Vergi dərəcəsi mühərrik silindrinin həcminin hər 100 sm³ üçün qrivna ilə hesablanır. == ABŞ == Heç bir federal nəqliyyat vergisi yoxdur, lakin bütün ştatlarda illik nəqliyyat vasitəsinin qeydiyyat haqqı var. Bundan əlavə, bəzi dövlətlər nəqliyyat vasitələrinə sahib olmaq üçün əlavə vergilər tətbiq edirlər. == İsrail == İsraildə nəqliyyat vergisinin məbləği ətraf mühitin çirklənmə dərəcəsindən asılıdır. Bu göstəriciyə görə 2009-cu ildə bütün nəqliyyat vasitələri 15 ekoloji qrupa bölünüb. Minimum vergini — nəqliyyat vasitəsinin dəyərinin 10%-ni elektromobil sahibləri ödəyir, ən çox "zərərli" avtomobillər üçün isə maksimum vergi avtomobilin dəyərinin 92%-ni təşkil edir.

Saqqal vergisi (rus. Налог на бороду) — müxtəlif dövrlərdə saqqal saxlayan kişilərə tətbiq olunan vergidir. 5 sentyabr 1698-ci ildə Rusiya çarı I Pyotr saqqal saxlayanlardan saqqal vergisi ödəmələrini tələb edən fərman vermişdi. Keşişlərdən və kəndlilərdən başqa bütün əhali ya saqqalını qırxmalı, ya da vergi verməliydi. Kəndlilər şəhərə daxil olduqda və ya çıxdıqda saqqal rüsumu ödəyirdilər. Vergini ödəyənlər xüsusi ödəmə tarifi olaraq "saqqal sikkələri" (və ya "saqqal nişanələri", "saqqal tarifi") alırdı. "Saqqal sikkə"lərinin ayrı-ayrı vaxtlarda 3 müxtəlif növü olmuşdu. 1705-ci il göstərişilə, saqqala görə ödəmələrin 4 forması ayırd edilmiş, 10 il sonra adambaşına 50 rubl olmaqla, vahid formaya salınmış, 1772-ci ildə isə bu ödəmələr tamamilə ləğv edilmişdi. Saqqal vergisi Rusiyadan əvvəl XVI əsrdə İngiltərə və Fransada tətbiq edilmişdi.

Tobin vergisi (ing. Tobin tax) — 1978-ci ildə Nobel mükafatı laureatı Ceyms Tobin tərəfindən kapitalın miqrasiyasına nəzarət etmək, valyuta bazarlarında “həddindən artıq səmərəliliyi azaltmaq” və qiymətli kağızlar bazarında dalğalanmaları azaltmaq vasitəsi kimi təklif edilən spot valyuta əməliyyatlarına vergi. Valyuta əməliyyatlarının vergiyə cəlb edilməsinə alternativ bank haqqıdır. Xüsusilə, Almaniyada maliyyə böhranı ilə əlaqədar 2007-ci ildə tətbiq edildi və 2010-cu ildən maliyyə xidmətləri təminatçıları və kredit təşkilatları tərəfindən ödənilir. Rüsum maliyyə sektorunda kredit və ticarət əməliyyatlarının sistem riski ilə bağlı xərcləri ödəmək üçün nəzərdə tutulub. == Tarixi == Yel Universitetinin professoru Ceyms Tobinin orijinal ideyası Şərq İqtisadi Assosiasiyasının 1978-ci ildə Vaşinqtonda keçirilən konfransındakı çıxışında təqdim edilmiş və “Valyuta İslahatına dair Təklif” məqaləsində dərc edilmişdir. Onun təklifi valyuta bazarında spot əməliyyatlar üzrə vahid beynəlxalq verginin tətbiqi olub. Tobin vergisi qısamüddətli kapitalın transsərhəd miqrasiyasını məhdudlaşdırmalı idi. Əvvəlcə Tobin vergi dərəcəsinin 1% civarında ola biləcəyini düşünürdü, lakin sonradan onu 0,1-0,25%-ə endirdi. Xarici valyuta əməliyyatlarının vergiyə cəlb edilməsi, Tobinə görə, iki nəticə verməli idi.

Maddə 1. Azərbaycan Respublikasının Torpaq Məcəlləsinə uyğun olaraq Azərbaycan Respublikasında torpaqdan istifadə pulludur. Torpağa görə haqq torpaq vergisi və icarə haqqı şəklində alınır. Torpaq mülkiyyətçilərindən, torpaq sahiblərindən və torpaq istifadəçilərindən (icarədarlar istisna olmaqla) hər il torpaq ver-kisi tutulur. İcarə haqqının məbləği tərəflərin razılığı ilə müəyyən edilir.Torpaq Bu Qanunun 22-ci maddəsində nəzərdə tutulan məqsədlər üçün torpaqların normativ qiyməti müəyyən edilir. Maddə 2. Torpaq vergisinin tətbiqindən məqsəd torpaqdan səmərəli istifadəni təmin etmək, torpaqların keyfiyyətini və münbitliyini artırmaq, onları mühafizə etmək, dövlət torpaq kadastrı və yer quruluşu tədbirlərini həyata keçirmək üçün vəsaiti səfərbər etməkdir. Maddə 3. Torpaq vergisinin müəyyən edilməsi və ödənilməsi bu Qanunla, habelə Azərbaycan Respublikasının Torpaq Məcəlləsi və digər qanunvericilik aktları ilə tənzimlənir. Azərbaycan Respublikasının ərazisində başqa dövlətlərin, yaxud Azərbaycan Respublikasının başqa dövlətlərlə birgə ehtiyac-ları üçün istifadə olunan torpaq sahələrinə görə vergi dövlətlər-arası müqavilələrlə tənzimlənir.

Uşaqsızlıq vergisi (rus. налог на бездетность) — 1940-cı illərdən etibarən Sovet İttifaqı və digər kommunist ölkələrində natalist siyasətin tərkib hissəsi kimi tətbiq edilən vergi. Yerli əhali arasında "subaylıq vergisi" adı ilə də bilinir. İosif Stalin rejimi, yetkin insanları çoxalmağa təşviq etmək məqsədilə vergi yaratdı və beləliklə Sovet İttifaqı əhalisinin sayını artırdı. Gəlirin 6%-nin cəlb edildiyi vergi 25-50 yaşlı kişiləri və 20-45 yaşlı evli qadınları əhatə edirdi.Vergi Sovet İttifaqı dağılanadək qüvvədə qalmış, lakin məbləği dayanmadan azalmışdır. 2006-cı ildə Səhiyyə naziri Mixail Zurabov və Dövlət Dumasının Sağlamlığın qorunması Komitəsinin sədr müavini Nikolay Gerasimenko bu vergini Rusiyada yenidən bərpa etməyi təklif etsələr də, ideya reallaşmamışdır. == SSRİ == İlkin olaraq SSRİ-də 1941-1990-cı illərdə tətbiq edilən vergi uşağı olmayan bir çox 25-40 yaşlı kişiləri və 20-45 yaşlı evli qadınları təsir dairəsinə almışdı. Vergi uşaqsız şəxsin əmək haqqının 6%-ni təşkil edirdi. Burada müəyyən istisnalar da var idi: övladları İkinci Dünya müharibəsində həlak olmuş şəxslər, eləcə də müəyyən mükafatlar almış müharibə qəhrəmanları bu vergini ödəmirdi. Ayda 70 rubldan az aldığına görə bir çox tələbələr vergidən azad edilmişdi.

İnflyasiya vergisi — pul və digər dəyər ekvivalentlərinin sahiblərinin məruz qaldığı iqtisadi zərər. Belə zərər inflyasiya nəticəsində valyutanın dəyərinin azalması, inflyasiyaya səbəb olan müavinətlərin emitent mərkəzi tərəfindən eyni vaxtda mənimsənilməsi nəticəsində yaranır. Əgər emitent mərkəzinin gəlirinin bir hissəsi büdcəyə gedirsə, məsələn, Rusiya Federasiyasının Mərkəzi Bankı öz mənfəətinin 75%-ni büdcəyə ödəyirsə (2016-cı il yanvarın 1-dək 50%), bu hissə şərti olaraq pul sahiblərindən alınan gizli vergi hesab edilə bilər. Bir çox iqtisadçı qeyd edir ki, varlılar inflyasiya vergisinə daha az, kasıblar və orta təbəqə isə daha çox tabedir, çünki onlar gəlirlərinin böyük hissəsini nağd şəkildə saxlamağa meyllidirlər. Bundan əlavə, yoxsullar və orta təbəqə gəlirlərinin böyük hissəsini sabit formada alır: maaşlar, pensiyalar və müavinətlər, bu da vaxtında indeksləşdirmənin mümkünsüzlüyünə səbəb olur. Bəzi iqtisadçılar inflyasiyanın reqressiv istehlak vergisi olduğunu açıq şəkildə qeyd edirlər. == Mexanizmi == Mərkəzi banklar əskinasları çap etdikdə və dövlət krediti buraxdıqda, adətən pisləşən iqtisadi şəraitə cavab olaraq iqtisadiyyatda dövriyyədə olan pulun miqdarını artırırlar. Real pul balansındakı bu dəyişiklik inflyasiyaya səbəb olur. Bu yolla əldə edilən xərclərin maliyyələşdirilməsi senyoraj (emitentin senyorajı) adlanır. İnflyasiyanın ən bariz dəyəri pul kütləsinin artması və pul sahiblərinin inflyasiya vergisi ödəməyə məcbur edilməsidir.

Əmlak vergisi — təşkilatların və ya şəxslərin əmlakına qoyulan birbaşa vergi. == Tarixi == Əmlak vergisi Roma İmperiyasında artıq məlum idi. Avropada orta əsrlərin sonlarına qədər vergitutmanın əsas formalarından biri olmuşdur. O, torpaq və pul üzərində mülkiyyətə məruz qalırdı. == Fransada == Fransada müasir formada əmlak vergisi 1982-ci ildən mövcuddur. 2012-ci ilin payızından etibarən Fransua Ollandın sosialist hökuməti dərəcəsi xeyli artırdı və yuxarı həddini qaldırdı. İndi vergi 1.300.000 avrodan yuxarı olan əmlakdan 0.5%-dən (ilk 800.000 avroda) 1.5%-ə qədər mütərəqqi dərəcə ilə tutulur. == Almaniyada == Almaniyada əmlak vergisi vergi ödəyicisinin müəyyən bir gündə sahib olduğu əmlakın məbləğindən (xalis, yəni borc hesablanmış) asılı idi. 1995-ci ildə daşınmaz əmlakın qiymətləndirilməsi metodunun konstitusiyaya zidd olduğu müəyyən olundu və buna görə də 1997-ci ildə vergi ləğv edildi. == Rusiyada == Korporativ əmlak vergisi regional vergidir.

Kənd təsərrüfatı vergisi — SSRİ-də əhalidən tutulan dövlət vergilərindən biri. 1923-cü ildən tətbiq edilmişdir. Kənd təsərrüfatı vergisini kənd yerlərində həyətyanı torpaq sahəsi və xidməti pay torpağı olan vətəndaşlar ödəyirdilər. Müttəfiq respublikaların qanunvericiliyi ilə kolxozşuların təsərrüfatı üçün orta (hektarın 1/100-dən) və bundan xeyli çox vergi dərəcəsi muəyyən edilmişdir. Kənd təsərrüfatı fəhlə və qulluqcularının təsərrüfatlarından da bu dərəcə üzrə vergi tutulurdu. Fərdi təsərrüfatçılar vergini ikiqat ödəyirdilər. Kənd təsərrüfatı vergisi üzrə bəzi güzəştlər müəyyən olunmuşdur. Müəyyən şəraitdə kənd ziyalıları (müəllimlər, tibb işçiləri), kənd təsərrüfatının bəzi mütəxəssisləri, hərbi qulluqcular, əlillər və s. vergidən azad edilirdi. Kənd təsərrüfatı vergisi maliyyə orqanları tərəfindən hər il 1 iyuna olan vəziyyətə görə hesablanırdı.

Əlavə dəyər vergisi (ƏDV) istehlak vergisinin növüdür. Bu vergi məhsula və ya materiala hər bir istehsal və çatdırma (distribusiya) mərhələsində əlavə olunan bazar dəyərinə qoyulur, və axırda istehlakçının üzərinə düşür. Bu satış vergisindən fərqlidir, çünki satış vergisi alış-veriş nöqtəsində götürülür. Fransanın Vergi Vəkalətinin (Direction générale des impôts) birgə direktoru Maurice Lauré 1964-cü ildə aprelin 10-da bu vergini ilk dəfə tətbiq edən olub, baxmayaraq ki bu konsepti 1918-ci ildə təklif edən alman sənayeçi Vilqeym fon Simens (Wilhelm von Siemens) olub. İlkin olaraq o böyük bizneslərə yönəldilmişdir, amma sonra biznesin bütün sahələri əhatə edib. Fransada o dövlət gəlirlərin 50%nı təşkil edən dövlət maliyyənin vacib mənbəyidir.Fərdi axrıncı istehlakçılarda ƏDV-ni geri qaytarmaq imkanı yoxdur, amma müəssisələr təchizat zənciri çərçivəsində alınan və növbəti mərhələrə satılan (digər müəssisəyə və ya istehlakçılara) məhsullar və xidmətlər üçün ödənilmiş ƏDVni geri ala bilərlər. O cümlədən təchizat zəncirin hər bir mərhələsində vergi biznes tərəfindən əlavə olunan dəyərin daimi hissəsidir, və verginin yığması ilə bağlı xərclər dövlətə yox, daha çox bizneslərə düşür. ƏDV ona görə yaradılıb ki, yüksək satış vergiləri onlardan qaçmağa və fırıldaqlığa səbəb olurdu. Verginin tənqidçiləri qeyd edir ki, o qeyri-proporsional olaraq aşağı və orta gəliri olan ev təsərrüfatları üçün vergi ağırlığını artırır. ƏDV-nin mahiyyəti və dolayı vergilər sistemində ƏDV dolayı vergi olmaqla məhsulun qiymətinə əlavə formasında çıxış edir.

Publi Vergili Maron (15 oktyabr e.ə. 70 – 21 sentyabr e.ə. 19, Brindizi, Roma imperiyası) — Roma ədəbiyyatının qızıl dövründə yaşamış görkəmli şair. E.ə. 70-19-cu illərdə yaşamışdır. Romanın klassik şairi və ən qüdrətli ədəbi xadimlərindən biri sayılır. Vergilinin üç əsəri çox məşhurdur: "Ekloqlar" "Georgikilər" "Eneida" == Həyatı == Vergili Roma yaxınlığında And kəndində varlı ailədə anadan olmuşdur. Sonralar əmlakının böyük bir hissəsini itirən şairə bunları geri almağa imperator Oktavian Avqust və Messenat kömək etmişdir. Buna görə də onun əsərlərində xüsusilə də bukolikalarında onlar mədh edilir. == "Ekloqlar" == Bu Vergilinin ilk kitabıdır.

Publi Vergili Maron (15 oktyabr e.ə. 70 – 21 sentyabr e.ə. 19, Brindizi, Roma imperiyası) — Roma ədəbiyyatının qızıl dövründə yaşamış görkəmli şair. E.ə. 70-19-cu illərdə yaşamışdır. Romanın klassik şairi və ən qüdrətli ədəbi xadimlərindən biri sayılır. Vergilinin üç əsəri çox məşhurdur: "Ekloqlar" "Georgikilər" "Eneida" == Həyatı == Vergili Roma yaxınlığında And kəndində varlı ailədə anadan olmuşdur. Sonralar əmlakının böyük bir hissəsini itirən şairə bunları geri almağa imperator Oktavian Avqust və Messenat kömək etmişdir. Buna görə də onun əsərlərində xüsusilə də bukolikalarında onlar mədh edilir. == "Ekloqlar" == Bu Vergilinin ilk kitabıdır.

Publi Vergili Maron (15 oktyabr e.ə. 70 – 21 sentyabr e.ə. 19, Brindizi, Roma imperiyası) — Roma ədəbiyyatının qızıl dövründə yaşamış görkəmli şair. E.ə. 70-19-cu illərdə yaşamışdır. Romanın klassik şairi və ən qüdrətli ədəbi xadimlərindən biri sayılır. Vergilinin üç əsəri çox məşhurdur: "Ekloqlar" "Georgikilər" "Eneida" == Həyatı == Vergili Roma yaxınlığında And kəndində varlı ailədə anadan olmuşdur. Sonralar əmlakının böyük bir hissəsini itirən şairə bunları geri almağa imperator Oktavian Avqust və Messenat kömək etmişdir. Buna görə də onun əsərlərində xüsusilə də bukolikalarında onlar mədh edilir. == "Ekloqlar" == Bu Vergilinin ilk kitabıdır.

Dante və Vergili Cəhənnəmdə (ing. Dante And Virgil in Hell, fr. Dante et Virgille en Enfe) — Vilyam Buqro ən məşhur əsərlərindən biri. Əsər 1850-ci ildə Parisdə tamamlanmışdır. Əsərdə tanınmış şairlər Dante Aligyeri və Vergili Cəhənnəmdə baş verən hadisələri heyrətlə seyr edərkən təsvir edilmişdir. Tablonun mərkəzində vampirizm - bir oğlanın qanını soran başqa bir oğlan təsvir edilmişdir. Arxada isə odda yanan müxtəlif insanlar və onları izləyən qanadlı eybəcər məxluq göstərilmişdir. Əsər 2005-ci ildə rejissor Yuv Bollun çəkdiyi fantastik qorxu filmi BladReynin preambulasında istifadə edilmişdir. == Sərgilərdə == Salon, Paris, Fransa, 1850 Vilyam Buqro: 1825 - 1925, Paris Fransa, 1984 Vilyam Buqro: 1825 - 1925, Monreal, Kanada, 1984 Vilyam Buqro: 1825 - 1925, Hardford, ABŞ, 1984 == Ədəbiyyat == Crespelle Jean-Paul, Les Maîtres de la belle époque, Paris, 1966 Adhémar Hélène [sous la direction de], Chronologie Impressionniste : 1803—1905, Paris, 1981 Gaudieri Alexander V. J. — Burollet Thérèse — Atkinson Tracy, William Bouguereau 1825—1905 [cat. exp.], Paris, 1984 Compin Isabelle — Roquebert Anne, Catalogue sommaire illustré des peintures du musée du Louvre et du musée d’Orsay, Paris, 1986 Compin Isabelle — Lacambre Geneviève — Roquebert Anne, Musée d’Orsay.

Leipzig sərgisi (alm. Leipziger Messe‎) — dünyanın əhəmiyyətli ticarət sərgilərindən biri. == Tarixi == === Orta əsrlərdə sərginin təməli === Leypsiq şəhəri iki əhəmiyyətli ticarət, keçmiş Romanın kəsişməsində yerləşirdi, yollar: (lat. Via Regia) (Sileziyaya Reyndən) kral yolu və (lat. Via imperii) (Baltika dənizinə İtaliyadan) İmperiya yolu. Belə vəziyyət sənətlərin və ticarətin inkişafına imkan yaradırdı, xüsusilə xarici. Müasir yarmarka üçün əsas 1190-cı ildə maysenskim markqraf Ottonu qoyulmuşdu (girov qoyulmuşdu), hansı ki, yaz və payız yarmarkalarının keçirilməsinə Leypsiğin hüququnu (haqqını) təsdiq etdi. XV əsrdə, şəhərə üçüncünü keçirməyə icazə vermiş (həll etmiş) Fridrix II-in əvvəlcə Saksoniya kurfürstü — yeni il yarmarkasını, və (amma) sonra 1497-ci ildə Maksimillian I-in Müqəddəs Roma imperiyasının imperatoru, leyptsiq yarmarkalarına imperiyaların statusunu vermiş (bu status üzrə (görə) heç bir başqa şəhərə, radiusda təxminən Leypsiqdən 115 kilometr yerləşdirilmişə belə ticarətlərin keçirilməsi həll edilmirdi (icazə verilmirdi)), Leypsiqdə bu işin inkişafına imkan yaradırdılar. Bütün istiqamətlərdə ticarət əlaqələrini qaydaya salmağa icazə verən xüsusi status və əlverişli coğrafi mövqe və gələcəkdə ona imkan yaradırdılar ki, bir neçə yüzillik sonra leyptsiq yarmarkaları Avropada ən əhəmiyyətli oldu. === Sərgi keçidinə nümunə === 1895-ci ildə, ilk dəfə dünya tarixində, Leypsiqdə yarmarkaların keçirilməsi prinsipi dəyişdi, satışın yerinə yalnız nümunələri qoyulmağa başladılar, və (amma) artıq bağlanmış sazişlər üzrə (görə) mal, lazımlı miqdarda və müzakirə edilmiş keyfiyyət, bilavasitə istehsalçıdan nəqliyyatla sifarişçilərə yola düşürdü.

Leipzig sərgisi (alm. Leipziger Messe‎) — dünyanın əhəmiyyətli ticarət sərgilərindən biri. == Tarixi == === Orta əsrlərdə sərginin təməli === Leypsiq şəhəri iki əhəmiyyətli ticarət, keçmiş Romanın kəsişməsində yerləşirdi, yollar: (lat. Via Regia) (Sileziyaya Reyndən) kral yolu və (lat. Via imperii) (Baltika dənizinə İtaliyadan) İmperiya yolu. Belə vəziyyət sənətlərin və ticarətin inkişafına imkan yaradırdı, xüsusilə xarici. Müasir yarmarka üçün əsas 1190-cı ildə maysenskim markqraf Ottonu qoyulmuşdu (girov qoyulmuşdu), hansı ki, yaz və payız yarmarkalarının keçirilməsinə Leypsiğin hüququnu (haqqını) təsdiq etdi. XV əsrdə, şəhərə üçüncünü keçirməyə icazə vermiş (həll etmiş) Fridrix II-in əvvəlcə Saksoniya kurfürstü — yeni il yarmarkasını, və (amma) sonra 1497-ci ildə Maksimillian I-in Müqəddəs Roma imperiyasının imperatoru, leyptsiq yarmarkalarına imperiyaların statusunu vermiş (bu status üzrə (görə) heç bir başqa şəhərə, radiusda təxminən Leypsiqdən 115 kilometr yerləşdirilmişə belə ticarətlərin keçirilməsi həll edilmirdi (icazə verilmirdi)), Leypsiqdə bu işin inkişafına imkan yaradırdılar. Bütün istiqamətlərdə ticarət əlaqələrini qaydaya salmağa icazə verən xüsusi status və əlverişli coğrafi mövqe və gələcəkdə ona imkan yaradırdılar ki, bir neçə yüzillik sonra leyptsiq yarmarkaları Avropada ən əhəmiyyətli oldu. === Sərgi keçidinə nümunə === 1895-ci ildə, ilk dəfə dünya tarixində, Leypsiqdə yarmarkaların keçirilməsi prinsipi dəyişdi, satışın yerinə yalnız nümunələri qoyulmağa başladılar, və (amma) artıq bağlanmış sazişlər üzrə (görə) mal, lazımlı miqdarda və müzakirə edilmiş keyfiyyət, bilavasitə istehsalçıdan nəqliyyatla sifarişçilərə yola düşürdü.

Ustad jurnalı — aylıq ədəbiyyat və sənət jurnalıdır. == Tarix və format == “Ustad” jurnalı 2016-cı ilin yanvar ayının 17-də “Hədəf Nəşrləri MMC” tərəfindən təsis olunub və elə həmin ilin fevral ayında ilk buraxılışı işıq üzü görüb.Ustad Dərgisi 1-ci say “Ustad” jurnalı 24 aprel 2019-cu il tarixində Azərbaycan Mətbuat Şurasından qeydiyyatdan keçib. == Məzmun == “Ustad” jurnalının əsas məqsədi ədəbiyyatın ölkədə təbliğini təmin etmək, sənət nümunələrini geniş oxucu kütləsinə çatdırmaq, müxtəlif sənət sahələrində öz möhrünü vurmuş, kulta çevrilmiş şəxsləri cəmiyyətə tanıtdırmaqdan ibarətdir. Jurnal öz fəaliyyətini Azərbaycan Respublikasının dövlətçilik prinsipləri əsasında qurur. Dərgidə “Poeziya”, “Hekayələr”, “Tərcümə”, “Araşdırma”, “Esselər” kimi rubrikalar var. Bu rubrikaların bəzisi daimi, bəzisi də nömrədən-nömrəyə yenilənir. “Ustad”da yerli müəlliflərlə yanaşı, xarici müəlliflərin də yazılarına yer verilir. == Keçirilən müsabiqələr == “Ustad” jurnalının 2018-ci ilin may ayında keçirdiyi “Cümhuriyyət-100” adlı hekayə müsabiqəsi qaliblərinin mükafatlandırma mərasimi 19 may 2018-ci ildə keçirilib. “Ustad” jurnalı məktəblilər arasında istedadlı uşaqların üzə çıxarılması məqsədilə 2019-cu ilin fevral ayında “Üst Ad” adlı uşaq yazıları müsabiqəsi elan edib. “Üst Ad” müsabiqəsinin mükafatlandırma mərasimi 6 aprel 2019-cu ildə keçirilib.

Varlıq (ərəb qrafikası ilə: وارلیق) — İranda 1979-cu ildən 3 ayda bir dəfə dərc edilən jurnal. Azərbaycan və fars dillərində çıxır. == Haqqında == "Varlıq" İranda 1979-cu il islam inqilabından sonra, vətəndaşlara ana dilində jurnal nəşr etdirmək icazəsindən sonra yaradılmışdır. Jurnalın işıq üzü görməsində xüsusilə Cavad Heyətin böyük rolu olmuşdur. Cavad Heyət bütün ömrü boyu jurnalı şəxsi vəsaiti hesabına nəşr etdirib.Yazıların 80 %-i Azərbaycan dilində, 20 %-i isə fars dilindədir. Bütün İran cəmiyyətinə hesablanan məqalələr fars dilində verilir. Dərgidə Azərbaycanın müdafiəsi, Qarabağ problemi ilə bağlı məqalələr də yer alır. "Varlıq" jurnalı İranda tanınan və ciddi oxunan nəşrlərdəndir.Jurnalın redaksiya heyətində Cənubi Azərbaycan poeziyası və ədəbiyyatının görkəmli nümayənədlərindən sayılan Professor Həmid Nitqi, Məmmədəli Fərzanə, Kərim Sönməz, Həsən Məcidzadə Savalan, Mənzuri Xamneyi, Səməd Sərdariniya, və Qulamhüseyn Beqdeli kimi tanınmış qələm sahibləri təmsil olunurdular. == Mövzular == Bu jurnal mədəniyyət və elmi-tarixi mövzularda çıxır, Azərbaycan dilinin və ədəbiyyatının problemləri mövzusunda maraqlı yazılar çap edirdi. Varlıq mövcud olduğu dövrdə həm də mədəni mərkəz funksiyasını daşımışdır.

Ötüken Dərgisi - Nihal Atsız tərəfindən 1964-cü ildə çapına başlanılmış olan aylıq türkcə dərgi. Nihal Atsızın 1964-cü ildən vəfatına qədər 143 sayı çap olunub. Türkçü-Turancılar tərəfindən 144-cü sayıdan etibarən davam etdirilmişdir.

Ümumdünya sərgisi və ya Ekspo, Expo — xalqların nailiyyətlərini nümayiş etdirmək üçün beynəlxalq sərgidir. Bu sərgilər xarakterə görə fərqlənir və dünyanın müxtəlif yerlərində keçirilir. Sənayeləşdirmə simvolu olan beynəlxalq sərgi, texniki və texnoloji nailiyyətləri nümayiş etdirmək üçün açıq platformadı. 1928-ci ildə Beynəlxalq Sərgilərə dair Konvensiyanın qüvvəyə minməsi ilə Beynəlxalq Sərgilər Bürosu Ümumdünya sərgisi üçün beynəlxalq idarəedici orqan kimi xidmət edir. Beynəlxalq Sərgilər Bürosu tərəfindən təsdiqlənmiş sərgilər üç növdən ibarətdir: universal, beynəlxalq və bağçılıq. Onlar adətən üç həftədən altı aya qədər davam edirlər. == Tarix == İlk Ümumdünya sərgisi Şahzad Albert təşəbbüsü ilə 1851-ci ildə Hayd-parkda keçirildi. Sərginin əsas cazibəsi "Crystal Palace" idi. Sərgi cəmiyyətin bir çox aspektlərinin, o cümlədən incəsənət və dizayn təhsilinin, beynəlxalq ticarətin və əlaqələrin, həmçinin turizmin inkişafına təsir etmişdir. 1851-ci ildə yarandığı gündən bəri Ümumdünya Sərgilərinin təbiəti üç dövrə bölünür: sənaye dövrü (1851–1938), mədəniyyət mübadiləsi dövrü (1939–1987), milli brending dövrü (1988—bu günədək).

Bakı Kitab Sərgisi (ing. Baku Book Fair) və ya Bakı Kitab Yarmarkası – hər ilin payızında Azərbaycanın paytaxtı Bakı şəhərində keçirilən beynəlxalq kitab sərgisi. Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə baş tutur. İndiyə kimi 8 dəfə keçirilib. COVID-19 pandemiyasından əvvəl hər iki ildən bir keçirilsə də, 2021-ci ildə hər il keçirilməsi qərara alınmışdır. == Məqsəd == Kitab sərgisinin məqsədi kitab və mütaliəni təbliğ edib populyarlaşdırmaq, ziyarətçiləri həm Azərbaycan, həm də xarici nəşriyyatların məhsulları ilə tanış etmək, nəşriyyat işini dəstəkləmək, nəşriyyatları əməkdaşlıq üçün kitab mağazaları ilə tanış etmək, rəqəmsal dövrdə kitab biznesinin inkişafı ilə bağlı təcrübə və fikir mübadiləsini həyata keçirməkdir. == Tədbirlər == I Bakı Kitab Sərgisi 10-12 sentyabr 2009-cu ildə Muzey Mərkəzində təşkil olunmuşdur. Tədbirdə 60 yerli, 30 xarici nümayəndə iştirak etmişdir.II Bakı Kitab Sərgisi 28-30 sentyabr 2011-ci ildə Bakı İdman Sarayında keçirilmişdir. Sərgidə 100-dən çox yerli, 20-dən çox xarici nəşriyyat iştirak etmişdir.III Bakı Kitab Sərgisi 23-25 sentyabr 2013-cü ildə açıq havada baş tutmuş və sərgiyə 25 ölkədən 120-yə yaxın nəşriyyat qatılmışdır.IV Bakı Kitab Sərgisi 16-18 sentyabr 2015-ci ildə Bakı İdman Sarayında keçirilmiş və sərgidə 120 nəşriyyat iştirak etmişdir.V Bakı Kitab Sərgisi 28-30 sentyabr 2017-ci ildə Bakı İdman Sarayında baş tutmuşdur.VI Bakı Kitab Sərgisi 27-29 sentyabr 2019-cu ildə Bakı İdman Sarayında keçirilmiş və İmadəddin Nəsiminin 650 illiyinə həsr olunmuşdur. Sərgidə 81 yerli və 22 ölkədən 40 xarici nəşriyyat, poliqrafiya müəssisəsi, kitab evləri iştirak etmişdir.VII Bakı Kitab sərgisi Nizami Gəncəvinin 880 illiyinə həsr olunub və 6-10 oktyabr 2021-ci ildə Bakı Ekspo Mərkəzində baş tutmuşdur.

Frankfurt Kitab Sərgisi (alm. Frankfurter Buchmesse‎) — hər il Almaniyanın Frankfurt şəhərində təşkil olunan kitab sərgisi. İştirakçı nəşriyyat şirkətlərinin və sərgiyə gələnlərin sayına görə dünyanın ən böyük kitab sərgisi hesab olunur. Bu sərgi beynəlxalq sazişlərin bağlanması və ticarət əlaqələrinin yaranması sahəsində də liderdir. Beş günlük sərgi oktyabr ayının ortalarında keçirilir. Sərginin ilk üç günü məhz qonaqlar üçün nəzərdə tutulur, ictimaiyyət nümayəndələri isə adətən həftəsonu sərgiyə gəlirlər. == Haqqında == Frankfurt Kitab Sərgisi 600 ildən çox tarixə malikdir. Alman ixtiraçı Yohan Qutenberq tarixdə ilk dəfə metal lövhələrin köməyi ilə kitab çapı üsulunu tətbiq edib. 1440-cı il kitab çapının ixtirası ili hesab olunur. Bu ixtiradan təxminən on beş il sonra, 1454-cü ildə yerli kitab satıcıları Frankfurtda ilk kitab sərgisi təşkil etdilər.

Leypsiq Kitab Sərgisi — (alm. Leipziger Buchmesse‎) — Frankfurtdan sonra böyüklükdə ikinci kitab sərgisi, Leyptsiq yarmarkası tərkibində ən məlum (məşhur) sərgilərdən biri. Hər il mart ayının ortasında keçirilir. == Sərginin tarixi == Leyptsiq kitab yarmarkası XVII əsrdə yaradıldı. XVIII əsrə Leypsiq Almaniyanın kitab ticarətinin mərkəzinə çevrildi. Yarmarka həmçinin İkinci dünya müharibələri dövründə keçirilirdi (aparılırdı), amma onun coğrafiyası onda kəskin azaldı. 2–7 mart 1941 ildə keçirilmiş Leyptsiq yarmarkasında SSRİ, Bolqarıstan, İtaliya, Almaniya, Türkiyə, İsveçrə, İran, İspaniya, Yuqoslaviya, Rumıniya, Slovakiya, Yaponiya, həmçinin Almaniyayla işğal edilmiş Belçika, Niderlandlar, Danimarka və Norveç iştirak etdi. Bu halda yarmarkada 1941-ci il yalnız çap nəşrləri təqdim edilməmişdi . Almaniyada SSRİ-in səfirliyin üçüncü katibi Aleksandr Kapustin bildirirdi ki, ən böyük maraq sərginin adi ziyarətçiləri "xalçalara, körüklərə, şərablara, şirniyyat məmulatlarına və tütünə" göstərdilər. == Müasirlik == Yarmarkada Almaniyadan və dünyanın başqa ölkələrindən çoxsaylı naşirlər müxtəlif növün (nəsilin) ədəbiyyatını, məktəb dərsliklərini, qəzetləri və jurnalları təqdim edirlər, təqvimlər, bədii albomlar, audiokitablar.

Odlu Yurd (türk. Odlu Yurt) — Türkiyə Respublikasında qurulmuş olan jurnal. Azərbaycan siyasi mühacirətinin İstanbulda nəşr etdiyi aylıq ictimai-siyasi topludur. “Odlu yurd” Rəsulzadənin rəhbərliyi ilə Azərbaycan mühacir mətbuatı tərəfindən nəşr olunan üçüncü jurnaldır. İlk nömrəsi 1929-cu ilin martında, son - 31-ci nömrəsi isə 1931-ci ilin avqustunda çıxmışdır. == Haqqında == 1920-ci il rus işğalından sonra Azərbaycanda işğala qarşı mübarizə xaricdə davam etdirildi. Azərbaycan siyasi mühacirətinin məqsədi ilk növbədə istiqlal savaşını dəstəkləmək, onu siyasi, diplomatik və taktiki cəhətdən idarə etmək, Azərbaycanın müstəqillik ideyasını möhkəmləndirmək idi. Bu səbəbdən Rəsulzadəyə görə Azərbaycan siyasi mühacirətinin tarixi məqsədi diplomatik və intellektual fikri təbliğat kimi iki əsas istiqamətdə inkişaf etmişdir. Mühacirətdə olan Azərbaycan ziyalıları istiqlal mübarizəsini intellektual istiqamətdə davam etdirirdilər. Bu məqsədlə M. Ə. Rəsulzadənin rəhbərliyi ilə Azərbaycan mühacir hərəkatının nəşr orqanı kimi 26 sentyabr 1923-cü ildə İstanbulda “Yeni Qafqasiya” jurnalının ilk nömrəsi nəşr olundu.

Türk Yurdu dərgisi - Türkiyədə çap olunan aylıq dərgidir == Tarixçə == Türk Yurdu dərgisi "Türk Yurdu Cəmiyyəti"nin fikirlərini yaymaq üçün 30 noyabr 1911-ci ildə İstanbulda çapa başlamışdır. Türk Yurdu dərgisi 1911-ci ildən etibarən fasilələrlə çap olunmuşdur. Türk Yurdu Cəmiyyətinin bağlanması ilə "Türk Ocaqları"nın çap orqanına çevrilmişdir. Dərgi "Türk Ocakları" Mərkəzinin aylıq çap orqanı olaraq hazırda Ankarada dərc edilir. 30 noyabr 1911 və 15 iyul 1918 tarixləri arasında on beş gündə bir olmaqla İstanbulda otuz iki səhifədən ibarət jurnal dərc edilmişdir. İlk sayı böyük bir maraq ilə qarşılandı və bir neçə dəfə basıldı, Türkiyədə və Türkiyə xaricində geniş bir oxucu kütləsi meydana gəldi.Yeddi il ərzində 14 cild və 161 sayı çıxdı. Ölçüsü 18x25cm idi. Dərginin yayımcısı “Türk Yurdu” idi. Dərginin ilk nəşr olunduğu günlərdə imtiyyaz sahibi Məhəmməd Əmin bəy idi. 1911-ci ildə Məhəmməd Əmin Bəy vali olaraq Ərzuruma göndərilinəndə baş mühasib Akçuraoğlu Yusuf imtiyazçı oldu.

Bütün millətlərin sənayə işlərinin böyük sərgisi (ing. The Great Exhibition of the Works of Industry of All Nations)— 1 May — 15 oktyabr 1851-ci il tarixləri arasında Londonun Hyde Parkında təşkil edilən elm, sənaye, sənət və ticarət nailiyyətlərinin beynəlxalq sərgisidir. Sərgi sənaye inqilabı ideyalarının yayılmasında mühüm bir mərhələ oldu. Bir çox ölkənin iştirakı səbəbindən qısa müddətdə Ümumdünya sərgisi adını aldı. Bu ilk Ümumdünya sərgisində sənaye malları, müxtəlif sənətkarlıq məhsulları, maşın və mexanizmlər, son istehsal texnologiyalarının eksponatları və təsviri sənət əsərləri təqdim edildi. == Sərgiyə Hazırlıq == Sərginin keçirilməsi təşəbbüsü Britaniya Krallığı İncəsənət Cəmiyyətinə məxsusdur. Layihə 1849-cu ildə ictimaiyyətə təqdim edildikdə, İngilis sənayeçilərinin və iş adamlarının cavabı müsbət oldu. Belə bir sərgiyə qlobal sərbəst ticarətin təşviqi üçün ideal bir fürsət kimi baxdılar. == Sərginin nəticələri == 6 milyona qədər insanın (İngiltərə əhalisinin üçdə biri) qatıldığı sərgi ətrafında həyəcan təşkilatçılara Albertopol'un qurulmasına gedən böyük gəlir gətirdi. Krallıq İncəsənət Cəmiyyəti, sərgidən toplanan vəsaiti istifadə edərək Cənubi Kensington Muzeyinin — gələcək Viktoriya və Albert Muzeyinin yaradılması üçün eksponatların əhəmiyyətli bir hissəsini əldə etdi.