is. [ər.] klas. 1. Üzük. Barmağında xatəm, guşində tənə; Gireh-gireh zülfün tökə gərdənə. M.P.Vaqif. Barmağında xatəm, belində kəmər; Telində güşvarə,
Полностью »is. [ər.] Sonuncu, axırıncı, ən sonuncu. ◊ Adəmdən xatəmə – dünyanın əmələ gəlməsindən bu günə kimi; heç vaxt, heç zaman. Adəmdən xatəmə görünməmişdi
Полностью »[ər.] сущ. хатам, (лап) эхиримжи; ** Adəmdən xatəmə Адемалай хатемал кьван, дуьнья арадал атайдалай къениндалди; са чӀавузни, са вахтундани.
Полностью »...işlənir. Atı çapdım Çənlibelin düzünə, Qurban olum şagirdinin gözünə, Xırda xətəm doğra sazın üzünə Usta, qulun olum, yola sal məni.
Полностью »Ərəbcədir, el arasında hətəm kimi də işlədilir. Hərfi mənası “problemləri həll edən” deməkdir. Ad kimi, Hatəm-Tai (səxavət simvolu olan adamın adı) il
Полностью »ə. ölü üçün ağlayıb məclis qurma; yas, hüzr. Matəmi-şühəda’ şəhidlərin matəmi (Kərbəla şəhidləri nəzərdə tutulur).
Полностью »ə. 1) qət edən, əmr edən; qanun verən; 2) ərəb əsatirində: çox səxavətli bir adamın adı; 3) m. comərd, əliaçıq, səxavətli
Полностью »I. i. mourning; funeral; ~ə qərq olmaq to go* into mourning; bir kəsə ~ saxlamaq to be* in mourning for smb
Полностью »MATƏM – SEVİNC Matəm içindədirlər gördülər hamı (M.Rahim); Bu kəndin əhalisi elə bil sevincdən yatmaq istəmirdi (S.Vəliyev).
Полностью »is. deuil m ; ~ içində olmaq être en deuil ; habiller (s’) de noir ; ~ marşı marche f funèbre ; ~ mərasimi funérailles f pl, obsèques f pl ; ~ günü jo
Полностью »...Matəm saxlamaq kimə, nəyə соблюдать траур по кому-л., чему, matəm içində olmaq быть в трауре, matəm elan etmək объявить траур II прил. траурный: 1. о
Полностью »MATƏM Bu matəm nə deyir Azərbaycana? Nə deyir oğlunu sevən bir ana? (S.Vurğun); AĞLAŞMA (dan.) [Əbdürrəhman bəy:] Arvad, bilirsən nə var, mən sənə çox
Полностью »[ər.] сущ. яс, тазият; matəm geymək пер. чӀулав алукӀун, яс хуьн, яс кьун; matəm saxlamaq яс хуьн, яс кьун; // пер. гъам, дерт; matəm çəkmək яс чӀугун
Полностью »сущ. гьатем (рагъэкъечӀдай патан махарик квай гзаф варлу са касдин тӀварцӀикай), гъил ахъа, заха, жумарт касдин гьакъинда.
Полностью »...saxlamaq, təziyə tutmaq. Mən köçdüm dünyadan vaxtından qabaq; Ki, matəm geyməsin bu ana torpaq. M.Rahim. Matəm qopmaq – ağlaşma başlamaq, yas qurulma
Полностью »местоим. нареч. см. тж. затем чтобы 1) После этого, потом. Вошли в прихожую, затем в комнату. Девушка посмотрела спокойно, затем веки её дрогнули. Неб
Полностью »...bağlayırsan? Ə.Haqverdiyev. [Faytonçu:] Bəli, bəs kişilərdə belə bir Hatəm səxavəti gördüm. S.Rəhimov.
Полностью »bax xanım 1-ci mənada. [Xəlil:] Gəncədə elə sizin kimi xanımxatın bir doktor vardı. S.Rəhman.
Полностью »мат. катет (дуьз пипIерин пуд пипIенда дуьз пIипI арадал гъизвай кьве къвалакай са къвал).
Полностью »гарем (1. виликди мусурманрин кIвалера дишегьлияр жедай пай. 2. садан папар. 3. садан ашна папар).
Полностью »is. Qatma, qarışdırma, qatışdırma. ◊ Qatım-qatım qatlamaq – tamamilə əldən salmaq, əzmək. Bir yandan Koroğlu, bir yandan Qırat, az vaxtda dəstəni qatı
Полностью »[yun. kathetos] riyaz. Düzbucaqlı üçbucaqda düz bucağı əmələ gətirən tərəflərdən biri
Полностью »...məsafələrdə işləmək üçün motorlu və ya yelkənli kiçik gəmi. Zirehli kater. Yedək kateri. Motorlu kater. Torpeda kateri (torpedalarla silahlanmış kate
Полностью »...bərabər. Tut ağacının dibində … samovarı qoydurdum və qonağımız ilə bahəm başladıq çay içməyə. C.Məmmədquluzadə. Aslan çox çalışqan olduğu üçün, hər
Полностью »...zəhmət və s. yolu ilə bir şeyi əldə edən, bir şeyə nail olan. Xam torpaq fatehləri.
Полностью »is. zool. Şirin sularda yaşayan, yeyilən balıq növü. İldırım qeyzini sel-sel axıdan; Çapaqdan, xəşəmdən, qızıl balıqdan; Rəng alan, dad alan dəli çayl
Полностью »(Borçalı, Dərbənd, Şəki) arvad, qadın. – Əvə xatın şirə verəcək (Dərbənd); – Ərəvin bi gözəl xatını varıydi (Şəki)
Полностью »is. Camış balası, balaq. Yetər xötək və buzovları bağlayırdı ki, qaçıb analarını əmməsinlər. Qantəmir. Qoyun, quzu, dana, xötək; Mal-qara da dolur dam
Полностью »is. [ər.] Bitmə, qurtarma, sona çatma; axır, son, tamam. □ Xitam vermək – 1) bitirmək, tamamlamaq, başa vurmaq. Xanəndə yastı balabanla oxuyub gecəyə
Полностью »...olsun, Qəhrəman qardaş; Xətər görməyəsən heç zaman, qardaş!… S.Rüstəm. □ Xətər dəymək (gəlmək, toxunmaq) – 1) ziyan dəymək, zərər dəymək. Güclü, dolu
Полностью »...demirdim. M.Rzaquluzadə. 3. Hörmət, sayğı. Sənin xatirin üçün. O, xatir bilən deyil. □ Xatir saxlamaq – hörmət saxlamaq, sayğı bəsləmək. 4. Xatirinə
Полностью »bax xatın. İtirilən gənclik üçün artıq həsəd və qısqanclıq xanla xatunu qəribə bir təbə salırdı. S.Rəhimov. // bax xanım 4-cü mənada. Atabəy verdiyi ə
Полностью »is. [ər.] 1. Son, axır. □ Xatimə çəkilmək – son qoyulmaq, bitirilmək. [Şükür] hökumət kabinəsinin süqutilə bütün narəva hallara bir xatimə çəkiləcəyin
Полностью »is. Qadın, xanım. Ağam bir xatın aldı; Davanı satın aldı. (Ata. sözü). [Qazan xan:] A üzü qaralı, başı qadalı, xatınları, oğul-uşağı nə deyə dustaq et
Полностью »...Hörmət və şərəf üçün qadınlara verilən ad; bəyim. [Murad:] Ah, xanım, bir sənsən mənim pənahım; Mən qərib kimsəyəm, yox bir günahım. H.Cavid. Dəlilər
Полностью »is. Yəhudilərdə baş kahin, ruhani başçısı. Sən indi bu gün Gəncədə bir adlı xaxamsan! Ə.Nəzmi
Полностью »...göstərmiş, xidmətləri olan şəxs. Elm xadimi. İctimai xadim. Siyasi xadim. – Ziyafətdə ölmüş xəlifə Müstərşidbillahın qızları, cariyələri, Bağdadın mu
Полностью »(Borçalı, Qarakilsə, Meğri) 1. yağış suyunun axıb getməsi üçün qazılmış kiçik arx (Borçalı, Meğri). – Bərx’ yağanda xarımlardan su hüşdürüm ater (Meğr
Полностью »İlk peyğəmbərdən (Adəm) başlayaraq indiyə qədər (xatəm “sonuncu” deməkdir, görünür, xətm, xitam sözləri ilə qohumdur) olan, yəni “ilk peyğəmbərdən son
Полностью »...bu Göy göl kimidir; Halqa üstündəki zümrüd kimidir (M.Müşfiq); XATƏM (köhn.) Barmağında xatəm, belində kəmər; Telində güşvarə, düymə tamam zər (Q.Zak
Полностью »...ilə nə vaxt getmişəm? – yadıma gəlmir... (Elçin); AXIRDAKI, XATƏM (ən sonuncu).
Полностью »[fars.] klas. Qulaq. Barmağında xatəm, guşində tənə; Gireh-gireh zülfün tökə gərdənə. M.P.Vaqif. □ Guş etmək klas. – qulaq asmaq. [Zeyd:] Harun, guş e
Полностью »...qulaqlarına guşvarə olaraq asılmışdır (A.Şaiq); TANA (köhn.) Barmağında xatəm, guşində tana; Gireh-gireh zülfün tökə gərdənə (M.P.Vaqif).
Полностью »