MATƏM Bu matəm nə deyir Azərbaycana? Nə deyir oğlunu sevən bir ana? (S.Vurğun); AĞLAŞMA (dan.) [Əbdürrəhman bəy:] Arvad, bilirsən nə var, mən sənə çox məsləhət görürəm durub gedəsən bir ağlaşmaya orada zü tutasan bundan ötrü ki, bir böyük məşğuliyyət olub (N.Vəzirov); ƏZA Bir millətə eyd ikən, nədən bəs; Oldun füqəra əzası, novruz?! (M.Ə.Sabir); TƏZİYƏ Qızıl Arslan: Atabəyin facianə ölümü bərəsində məktub aldığım zaman təziyənizdə iştirak edə bilmədim (M.S.Ordubadi); VAY (dan.) Vaqif: Bizdən hər gün bir təzə xəbər var: ya toydur, ya vay, ortası yoxdur (Çəmənzəminli); YAS (YƏS) Oturmuşdu bir qoca; batıb qəm dəryasına; Qorxunc bir yuxu gəlir; bu amansız yas ona (R.Rza).
Matəm (1990)
== Məzmun ==
Film Qara Yanvar şəhidlərinin xatirəsinə həsr olunmuşdur.
Burada şəhidlərimizin qırxı ilə əlaqədar "Şəhidlər Xiyabanı"nda keçirilən ümumxalq matəmindən söhbət açılır.
== Filmin heyəti ==
=== Film üzərində işləyənlər ===
Rejissor: Teymur Bəkirzadə
Ssenari müəllifi: Teymur Bəkirzadə
Operator: Elxan Əliyev, Azər Salayev, Şərif Şərifov, Nemət Rzayev, Yuri Varnovski
Bəstəkar: Aqşin Əlizadə
Səs operatoru: Şamil Kərimov
== Mənbə ==
Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 356.
Onlayn matəm
Onlayn yas və ya onlayn matəm — internetdə yas tutmaq. Bu, yasda bir inqilab deyil, orta dərəcədə yas tutanların öz kədərlərini ifadə etmək və mərhumun xatirəsini yad etmək üçün istifadə etdikləri bir dəyişiklikdir. Bu dəyişiklik Qərbdə sosial medianın geniş populyarlığı ilə tandemdə baş vermişdir və bunun nəticəsində istifadəçilərin onlayn mühitdə ölümü qəbul etmələrinə ehtiyac yaranmışdır. 2012-ci ilə qədər 30 milyon "Facebook" istifadəçisinin vəfat etdiyi təxmin edilir. Onlayn yas yalnız sosial media saytlarında baş vermir. "Memories.net" və "Legacy.com" kimi nekroloqların yerləşdirilməsi və insanların mərhum yaxınlarının həyat hekayələrinin qeydə alınmasına həsr olunmuş internet saytları var. Onlayn matəmin iki fərqli növü müəyyən edilmişdir: geniş onlayn ictimaiyyətin diqqətini çəkən yüksək profilli hallar və mərhumun xatirəsini yad etmək üçün bir vasitə kimi ölümündən sonra yenidən yaradılmış və yenidən adlandırılmış profillər.
Qəzetlərin meydana çıxmasından bəri nekroloq mərhumun xatirəsini yad etmək üçün üstünlük verilən üsula çevrilmişdir. XXI əsrə qədər nekroloqlar qəzetin ən çox oxunan bölmələrindən biri idi. Radio və televiziya kimi yeni media texnologiyaları yaradılan zaman nekroloq yeni kommunikasiya mediasında mövcud olan imkanları ən yaxşı şəkildə əks etdirmək üçün uyğunlaşdırılmışdır.
Matəm (film, 1990)
== Məzmun ==
Film Qara Yanvar şəhidlərinin xatirəsinə həsr olunmuşdur.
Burada şəhidlərimizin qırxı ilə əlaqədar "Şəhidlər Xiyabanı"nda keçirilən ümumxalq matəmindən söhbət açılır.
== Filmin heyəti ==
=== Film üzərində işləyənlər ===
Rejissor: Teymur Bəkirzadə
Ssenari müəllifi: Teymur Bəkirzadə
Operator: Elxan Əliyev, Azər Salayev, Şərif Şərifov, Nemət Rzayev, Yuri Varnovski
Bəstəkar: Aqşin Əlizadə
Səs operatoru: Şamil Kərimov
== Mənbə ==
Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 356.
Çərkəz Matəm Günü
Çərkəz Matəm Günü (adıq Шъыгъо-шӏэжъ маф, rus. День памяти жертв Кавказской войны) və ya Çərkəz Soyqırımı Qurbanlarının Matəm Günü (Rusiya mediasında adətən Qafqaz Müharibəsi Qurbanlarının Anım Günü kimi senzura olunur) — çərkəz diasporunun üzvləri tərəfindən hər il 21 may tarixində Rusiya–çərkəz müharibəsi qurbanlarının xatirəsi və sonrakı çərkəz soyqırımını yad etmək üçün keçirilən anım günü. Tarixin seçilməsi onunla əlaqədardır ki, 21 may 1864-cü ildə general Pavel Qrabbe Kbaade döyüşündə əldə etdiyi qələbə şərəfinə indiki Krasnaya Polyana ərazisində hərbi parad keçirmişdi.
1990-cı ildə çərkəzlər 21 mayı öz xalqının hüzn günü kimi qeyd etmişdilər. Rusiya Federasiyasının üç respublikasında (Adıge, Kabarda-Balkariya və Qaraçay-Çərkəz ), eləcə də Krasnodar diyarının çərkəz kəndlərində qeyri-iş günüdür. Qismən tanınan Abxaziya Respublikası hökuməti də 21 may matəm günüdür (2011-ci ilə qədər 31 mayda).
Matəmi
Matəmi (XV əsr, Ağqoyunlu dövləti) — XVI əsrdə yaşamış Azərbaycan şairi. Əvvəlcə Səfəvilər sarayında, daha sonra isə Osmanlı imperiyasında yaradıcılıqla məşğul olub.
== Bioqrafiya ==
Matəmi XV əsrdə Ağqoyunlular dövlətinin ərazisində anadan olub. Dini baxışlarına görə müsəlman olan şairin, İslamın şiəlik məzhəbinə aid olduğu güman edilir.
Şah İsmayıl Xətainin dövrundə, Səfəvilər dövlətinin sarayında yaşamış və saraydakı məclislərdə iştirak edib.
1514-cü ildən sonra Osmanlı İmperiyasına köçərək, yaradıcılığını orada davam etdirib.
Şairin vəfat etdiyi tarix məlum deyil.
== Yaradıcılığı ==
Səfəvi sarayında yaradıcılıqla məşğul olduğu zaman, sarayda baş tutan və "Məliküş-şüəra" Həbibi tərəfindən idarə edilən ədəbi məclislərdə iştirak edib. Şair haqqında məlum olan azsaylı məlumatlardan biri, şairin Şah İsmayılın sarayında "şairlərin şahı" sayılan şair Həbibi başda olmaqla Süruri, Şahi, Tüfeyli və Qasimidən ibarət ədəbi məclisin üzvu olmasıdır.
Osmanlı İmperiyası ərazisində yaşadığı zaman Osmanlı şairləri və Matəminin müasirləri onun şeirlərdən ibarət toplularını "Məcməlnəzayer" və "Məcmuətəlnəzayer" adlandırırdılar.