Qaynaqlarda busar kəlməsi var və ruscaya “покрыться туманом” kimi tərcümə edilib. Busaraq dumanlı-çənli havaya deyirlər
Farsca busidən (öpmək) feili ilə bağlıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
ital. bossolo – qutu
ər. – qüssə atası
Bu söz boynuz kimi də işlədilib. “Çıxıntı, şaxə” mənalarını əks etdirib. Tısbağa sözü münüz (buynuz) bağa kimi də qeydə alınıb
Uyğur dilində buy feili “приказывать” mənasını əks etdirir. –ur şəkilçisi köç –ür qəlibi üzrə təsirli feil düzəldib
Büzüşmək feili ilə qohumdur. “Suyun üzünün soyuqdan büzüşməsi” deməkdir. Mənbələrdə feil kimi verilib və rus dilində “замерзать” kimi tərcümə olunub
Buz üstündə yeriyərkən sürüşməmək üçün ayaqqabının altına vurulan naldır. İndi ədəbi dildə işlədilmir
İlkin mənada “doğulmuş” deməkdir. Qarnında balası olan heyvana “boğaz” deyirik (əsli: buza, buzağ olub)
İngilis sözüdür, “dövlətin, müəssisənin müəyyən müddət üçün gəlir və çıxar smetası” deməkdir. (Bəşir Əhmədov
Bud (ayaq) sözü ilə bağlıdır, –rə şəkilçisi feil düzəlib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Burmaq, bürümək, bükmək kəlmələri etimoloji baxımdan kökdaş sözlərdir. Görünür, sözün ilk kökü bu kəlmədir, onun üzərinə -k şəkilçisi artırmaqla yeni
Bürümək, pətək, fitə sözləri ilə qohum ola bilər, əsli betədir (hər tərəfdən örtmək). (Bəşir Əhmədov
Mənbələrdə bilək daşı kimi qeydə alınıb, əsli biləklayu olub, biləgü kimi də işlədilib, “biləyə oxşayan” deməkdir
“Həddi-büluğa çatıb” deyirik. Büluğ ərəb mənşəlidir, “yetkinlik” (ərgənlik) deməkdir. (Bəşir Əhmədov
Həməl, Sur, Cövza, Sərətan, Əsəd, Sünbülə, Mizan, Əqrəb. Qövs, Cedy, Dəlv, hut-bu 12 ulduz topasının hər biri bürc adlanır
“Əlinin doğulduğu bürcdə doğulan” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə “dinin təsdiqi” deməkdir. Bürhan ”sübut, dəlil, isbat” anlamını əks etdirir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Rus dilindəki духота sözünün qarşılığı kimi işlənən bu kəlmə bürümək (bəlkə də boğmaq) sözü ilə bağlıdır
Bəzi türk dillərində börkençek kimi işlədilir. Ehtimal ki, “papaq” mənasını əks etdirən börk sözü ilə eyni kökə malik olub
“Yığmaq” mənasında işlədilən burmaq feili lə bağlıdır. r-z əvəzlənməsi nəticəsində bürüşməkdən büzüşmək də törəyib
Basat kimi də işlədilir. Ərəb mənşəlidir, “şənlənmə” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Bütpərəstlərin səcdə etdikləri məbəd belə adlanıb, “pravoslav kilsəsi” mənasında işlədilib. Buddanın adı ilə bağlayırlar
Mənbələrdə bütrü (целиком), bütün (целый) kimi sözlər verilib. Dialektlərdə bütrəm sözü də mövcuddur
Qərb dialektlərində gögöyünlə yanaşı, büyələk (biyələk) sözü də işlədilir. Qaqauz dilində gögöyün yerinə böyrək sinəyi (milçəyi) işlədilir
Kök burmaq (büzmək) məsdəri ilə bağlədır, -üş şəkilçisi qayıdış növdə olan feil düzəldir. Qızışmaq, bürüşmək tipli sözlərdə də belədir
fr. bief – kanal
Bu şəkilçi cür sözünün zəminində yaranıb (rusca, yəni “rus cür”…). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Allahın adlarından biridir. Ərəbcə “hər şeyə qadir olan” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Cad sözü “qırılan, ovxalanan, hissələrə bölünən” kimi anlamlarda işlədilir. Qarğıdalı və darı unundan bişirilən əppəyə cad deyirlər (tez parçalanır)
İlk komponenti fars dilindən alınmadır və cadugər sözünün köküdür. Piti isə türk mənşəlidir. Qədim mənbələrdə “müqəddəs yazı, mətn” mənalarında (bitik
Bu, araba laydırının alt və üst hissələrini (qollarını) birləşdirən taxtalardan ibarətdir. Təkərin topu ilə qasnağını (el arasında qəsək kimi də işl
Farscadır. Ca fars dilində “yer” deməkdir, sözün əsli ca-be-ca olub, sonra cağbacağ şəklinə düşüb. Kəlmə “yerbəyer” mənasını əks etdirir
Qərb dialektlərində “cavan” anlamında işlədilir, ərəbcə olan cahil sözünün təhrifi ilə bağlı yayılıb
Fars mənşəlidir, iki yozumu var: 1) İlahinin dünyaya (cahana) bəxş etdiyi (şəxs); 2) Elə bir şəxs ki, cahanı ona bəxş etməyə dəyər
Gir hissəsi farsca qereftən (götürmək, almaq) məsdərinin əsasıdır. Cahan isə “dünya” deməkdir. (Bəşir Əhmədov
Ərəbcə “böyüklük” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Güman olunur ki, yamamaq sözü ilə qohum olub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Farsca camə “paltar” deməkdir, şur isə şostən (yumaq) feilinin əsasıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Rəvayətə görə, şərabın ilk ixtiraçısı Cümşüd (Cəmşid) olub. Cami-cəm sözündəki birinci hissə qab deməkdir, cəm isə Cümşüd (Cəmşid) sözünün ixtisarıdır
Əsli qavmış kimidir. Farsca inəyə qav, camışa qavmış deyirlər. Bizdə isə müvafiq qaydada sığır və su sığırı (bəzən də qara sığır) deyilib
Qarı nənə deyərmiş: “mart gözünə barmağım, yaza çıxdı oğlağım”. Sonra soyuq olur, oğlaqlar qırılır. Camışqıran buna tam uyğun gəlir: aprelin 1-ci ongü
Cümə sözü ilə qohumluğu ehtimal olunur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Dilimizdə can, canan və cənan sözləri var. Mənbələrdə sonuncu (cənan) ərəb, əvvəlkilər isə fars mənşəli hesab olunur
Farscadır,ca“yer” deməkdir, canamaz “namaz xalçası” (namaz zamanı yerə salınan kiçik xalça) deməkdir
Bu sözü fars mənşəli hesab edənlər var. Lakin qədim mənbələrdəki həmin sözü rus dilinə “кровожадный” kimi tərcümə ediblər
Yəqin ki, can sözü ilə bağlıdır, “canı məhv edən” deməkdir, cinayət sözü ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov
Farsca ca (yer) və neşen (oturma) sözlərindən əmələ gəlib, “müavin” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Farscadır, “canı polad kimi möhkəm olan” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Əsli can-lı-raq kimi olub. Yaxşıraq kəlməsi “çox yaxşı” mənasını əks etdirib. İndi -raq şəkilçisi tamam əks mənada işlədilir, kiçiltmə bildirir