Varı farsca “sayağı” deməkdir. Boruvarı “borusayağı” kimi başa düşülür. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Yunan sözüdür, mənası “dar boğaz” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Boş sözü “sərbəst, azad” deməkdir. Onun üzərinə -a şəkilçisi artırmaqla azad olmaq mənasını verən boşamaq feili əmələ gətirilib
Əsli daşqab olub. Gildən (saxsıdan) düzəldiyi (ağac qablardan fərqləndiyi) üçün belə adlanıb. Mənbələrdə daşayaq (ayaq “qab”, “piyalə” demək olub) kim
Yunan sözüdür, mənası “bitki” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
“Nəsil” (bodun), “qəbilə” anlamında işlədilən bu sözün əsas mənası “birləşmə” deməkdir. Qohumların birləşməsi nəsil (boy) yaradır
İngiltərədə Boykot familiyalı sahibkar olub və 1880-ci ildə irlandiyalılar ona qarşı boykot keçirib, istehsal etdiyi malları almaqdan imtina ediblər
Boyun və boylan eyni kökə malikdir. Kökü boy sözüdür, ad – feil omonimi olub (boyun feildən, boylan isə isimdən yaranıb)
Boylu kimi də işlədilir, “hamilə” deməkdir. Boy sözünün qədim mənalarından biri “bədən” deməkdir. Boylu “qarınlı” (qarını qalxmış) anlamını əks etdi
Qılıncın tiyəsi ilə dəstəyin birləşdiyi yerə “boyun” deyiblər. Arabanın qolunun oxa birləşdiyi yerə indi də “boyun” deyirlər
Əsli boynuna almaq (yükü öz üzərinə götürmək) kimi olub, sonra boyun olmaq şəklinə düşüb. (Bəşir Əhmədov
Boyuna (əmələ) arxalan, dəvə boyuna güvənərək deyib ki, təzə ili mən hamıdan tez görəcəyəm. Siçan isə onun başına çıxıb ona qalib gəlib
Ulağın (öküz, kəl...) boynuna geydirilən alətdir. Boyun və durmaq sözlərindən əmələ gəlib. Aşağıdakı hissələrdən ibarət olur: boğazaltı, iç samı, daş
Qarğış var: “boyuna boz ip ölçüm”. Sözün əsli qazmaq (ölçmək) kəlməsi ilə bağlıdır. Qəbri qazmaq üçün meyiti iplə ölçürlər, əvvəl qaz-ı ipi olub, son
Göyər, qızar tipli kəlmələrlə heç bir model yaxınlığı yoxdur, yəni boz sifətindən boz –ar –maq feili əmələ gəlməyib
Qızartma, bozartma sözləri rənglə bağlıdır: qızartma (su vurulmur) qırmızıya, bozartma (suda bişir) boza çalır
Fevralın 22-sindən martın 21-nədək olan dövr el arasında bozay adlanır. Görünür, burada boz rəng bildirir, havanın bozarması ilə bağlıdır
Xörəyə baş soğan (bütöv halda) tökülür. Baş sözü bununla bağlıdır. Boz isə xörəyin rəngi ilə əlaqədardır, farslar buna “abguşt” deyirlər
Əsli biçək kimi olub, “sancaq” deməkdir. Biçmək feilindən sancaq qəlibi üzrə əmələ gəlib. İkinci yozum: təqlidi sözdür, çıxardığı səslə bağlıdır
Ərəb dilində olan bu sözün türk dilində qarşılığının biri də yala kəlməsi olub (yalan sözü də buradandır)
Bizdə canavar sözünün sinonimi kimi böri kəlməsi də olub. Mənası “tünd boz” deməkdir. Ehtimal ki, canavar öz rənginə görə böri adlanıb (porsuq da boz
Sözün börük forması da olub. Bəzi türkoloqlar sözün bürümək feili ilə bağlı olduğunu yazıblar. İnandırıcıdır
Bu, “üstü örtülü” (bükülü) mənasını əks etdirir, bükmək, bürümək feili ilə bağlıdır. Puçur sözü də mənbələrdə belə izah olunur, büri, bür, buruq kimi
Bəzi dialektlərdə kök, yağlı, piyli adamlarla bağlı işlədilir. Səbəbi isə odur ki, böyrək piylə örtülü olur
Boy sözü ilə bağlıdır: boyun artması. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Bağırmaq kəlməsi ilə qohumdur və təqlidi yolla yaranıb. Əsli böy +ğür –mək kimi olub, bu əlamət bağırmaq sözündə özünü daha çox büruzə verir
Ədəbiyyatda, hətta məktəb dərsliklərində bu kəlmə “böyük tikanlı” şəklində açıqlanır. Türk dillərinin çoxunda həmin söz börleqen, bögürtlen (Anadolu
ing. browser < browse – gözdən keçirmək
ital. breccia – çınqıl, qırıntı
ing. brand – damğa
Fransız sözüdür, hərfi mənası “qabıq”, “pərdə” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
fr. brises – zəif külək
Əbu Həyyan (1256-1344) “Kitab Əl-idrak li-lisan əl-ətrak” (Bakı, 1992, s. 17) əsərində göstərir ki, bu əvəzliyi yerinə, şu (uş) əvəzliyi işlədilir (A
Sözün kökü biçmək (kəsişmək) feili ilə bağlıdır. Xətlərin kəsişməsi bucaq əmələ gətirir. Bulunmaq feili ilə də əlaqələndirmək olar, mənbələrdə buluncu
Çanaq oynağı (el arasında “çanaqlıq” deyirlər) ilə diz arasında olan hissənin adıdır. Güman ki, budaq, buynuz və baldır sözləri ilə qohumluğu var
Bu sözlə yanaşı, adır kəlməsi də mövcud olub, ayırmaq feili ilə bağlıdır. Budaq və bud (ayaq, qıç) sözləri kökdaşdır
Bud (“çıxıntı” mənasında) sözündən -a şəkilçisi vasitəsi ilə düzəlmiş feildir. Budaq sözü ilə qohumdur
sanskr. budda – oyanmış, fərqində olan
“Buxarlanmaq” mənasını əks etdirən bu feili mövcud olub. Ba (bağla) feilindən bağ ismi əmələ gəldiyi kimi, həmin qəlib üzrə də bu feilindən buğ ismi t
Döllük kələdir. İki hörgüclü erkək dəvəyə “buğra” (buğur) deyilir. Ehtimal ki, buğa sözü buğra sözünün dəyişmiş formasıdır
Buğa və öc sözlərindən əmələ gəlib (buğdadan öc alan). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Axsaq (əsli: ağsaq), bağırsaq (əsli: borusaq), qarsaq (əsli: göysaq), qursaq (əsli: yumrusaq), sarımsaq, qaysaq kimi sözlərdəki –sa (-saq) şəkilçisi
Buğday kimi də işlədilən bu kəlmə monqol mənşəlidir. Türk dillərində buğda yerinə, aşlıq işlədilib (Əbu Həyyanda və başqalarında belə verilib)
Xörək adıdır, bozartmanın bir növüdür: azca su vurur, öz buğunda bişirirlər. Buğ kəlməsi əsasında əmələ gəlib, “buğda bişən” deməkdir
Sümüklərin uclarının bir-birinə birləşdiyi yer, bənd, qamış kimi bitkilərdə düyün anlamında işlədilən bu söz qədim bo feilindən əmələ gəlib
Sözün birinci hissəsi (buğum) boğmaq feili zəminində əmələ gəlib. Ayaqlarında boğuq yerlər olur (məsələn: yenəclər, yəni “xərçənglər”)
“Şiş, sallantı” anlamı ilə əlaqədardır. Sözün mənşəyi boğaz kəlməsi ilə kökdaşdır: boğazla çənə arasında əmələ gələn ətli hissədir, bir qədər sallanmı
Alimlərin fikrincə, alınma sözdür və buxar kəlməsi ilə bağlıdır. Türk dillərində onun əvəzinə tarixən tütündük sözü işlədilib
Mənbələrdə boğağı kimi göstərilib. Boğmaq (ehtimal ki, bu da bağlamaq) feili ilə qohumdur. Buxovluq (mənbələrdə bokağılıq kimi qeydə alınıb) sözü də m
Buxov sözündəndir, atın ayağında buxov bağlanan hissənin (бабка) adıdır. El arasında buxoyluq kimi də işlədilir