Latın dilində gərmə sözü var və “isti” deməkdir. Söz həmin mənada fars dilində də işlədilir, Yunan dilində də var (görünür, termo sözü də buradandır)
İki ağac növü şov komponenti ilə bitir: gərməşov və mürdəşov (murdarça). Gərməşov –“gərilə (əyilə) bilən, sınmayan, elastik olan şov (əsli: şiv)” demə
Gərmək feili, gərgin sifəti ilə qohumdur. Gərnəşmək əzələlərin gərilməsi ilə bağlıdır. Sözün əsli gər-in-ə-əş kimi olub, -in şəkilçisi gər feilindən b
Gəşt fars sözüdür, “gəzmə”, “seyr” mənalarını əks etdirir. Poeziyada çox işlədilib: Hərdəm-hərdəm gəşt edir bu yerlərə, / Aşiqi salmasın yaman hallara
Əsli gəldir kimi olub. Aparmaq yerinə, albar (al və get), bir ildir yerinə, bildir işlədildiyi kimi, gəldir əvəzinə də gətir işlədilib
Gəv “çeynəmək” deməkdir, ondan səpələ qəlibi üzrə gəvələ əmələ gəlib. Gövşəmək də buradandır. (Bəşir Əhmədov
Mənbələrdə gəyir və gəgirdək sözləri var, “boğaz”, “nəfəs borusu” mənasında açıqlanıb. Görünür, gəyirmək, ximirçək, qırtlaq, xirtdək sözləri “boğaz” m
Qoz, nar kimi meyvələrin qabığına və onun rənginə gəzəl, gəz deyirik. Fars dilindən gəlsə də, əsli sloven (Yuqoslaviyada xalqdır) sözüdür
Gic (fırlanma) və bisər (farsca: başsız) kəlmələrindən əmələ gəlib, “sarsaq” anlamını əks etdirir. (Bəşir Əhmədov
Farsca qice “baş fırlanması” deməkdir. Söz də ondan əmələ gəlib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Qıcıq, qıdıq sözləri ilə kökdaşdır. “Qıcıq törədən (dalayan) bitki” deməkdir. Deyim də var: gicitkan dalayar, əməköməci yalayar (müalicə edər)
Bu söz mənbələrdə “yaramaz” mənasında verilib. Məncə, gedən (dəyişkən, sabit olmayan, dayanmayan) sözü ilə bağlıdır
Farscadır, əsli “gile”dir. Bizdə təhrif edilib və sonuna y samiti artırılıb. Mənası “şikayət” deməkdir
Gilə fars, meyvə isə ərəb sözüdür. Giləmeyvə -“giləli meyvə” deməkdir, bura moruq, çiyələk, üzüm, qarağat və s
Fars sözüdür. “Meyvəsi nar giləsinə oxşayan” deməkdir. Bizdə “turş gilas” (albalı) mənasında işlədilir
Farscadır, cənubdan əsən küləyə deyirik.
Fransa inqilabı günlərində inqilabi qanunverici orqanın üzvü, həkim Jozef İqnas Gilyoten məhkumların edam olunması üçün mexaniki bıçaqdan istifadə edi
Demək olar ki, qədim dünyanın heç bir xalqı bədən tərbiyəsini yunanlar qədər sevmirdi. Onlar hesab edirdilər ki, insan hər şeydə – əqli, fiziki və mən
yun. gypsos – təbaşir, əhəng
Farscadır. Əsli girdə ab kimidir. Girdə -“dairəvi, çevrəyə bənzəyən” deməkdir, ab isə “su”. Girdab –“suyun girdə yeri”, yəni “burulğanı”dır
Fars mənşəlidir, girdin (gırdın) sözü ilə qohumdur. “Dairəvi olan” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Dilimizdə mişarla eyni boyda kəsilmiş yoğun odun parçalarına girdin (dialektlərdə: gırdın) deyirlər. Bu, girdə sözü ilə bağlıdır, “dairəvi parçalar” d
Fars sözüdür, əsl mənası “pusqu” deməkdir. Bizdə “fürsət” mənasında işlədilir. Gir kəlməsi də farscadır, mənası “qüvvə” deməkdir (“qıçım girdən düşüb”
Baş girləmək, başını dolandırmaq ifadələrindəki girlə, dolandır sözlərinin mənası nədir? Mənbələrdə girlənmək kəlməsinin mənası “öz ətrafında sürətlə
Farsca “götürmək” mənasını verən qereftən feili ilə bağlıdır, qrammatik əsası qirdir. Bizdə tutuq sözü işlədilib
Farsca qeristən (ağlamaq) feili ilə bağlıdır, qrammatik əsası qeridir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Giz sözü müşk (yıpar) saxlamaq üçün olan qabı əks etdirib. Deyim də var: müşkü iyi satar. Giz elə qab olub ki, ətirin yayılmasına imkan verməyib
Gizləntut, gizləntap, gizlənpaç, gizlənpus kimi müxtəlif formalarda işlədilir. Ədəbi dilimizdə gizlənpaç variantı sabitləşib
Anadolu türkləri bu sözün yerinə kovan işlədirlər. Vedrə sözünün əvəzinə kova deyirlər. God “arı yeşiyi” deməkdir
Döl ana bətnində olanda onun qidalanması üçün göbək bağı deyilən boru işə yarayır. Doğumda bu bağı kəsirlər, yerdə kiçik bir çuxur qalır ki, ona da g
Mənbələrdə quzu göbəyi ifadəsi var və göbələk (qıcıtqan) mənasında işlədilib. Ehtimal etmək olar ki, elə göbək və göbələk qohumdur
Kurtka (короткий) sözü ilə qohumdur, onun tərcüməsi ilə bağlı əmələ gəlib (kalkadır). (Bəşir Əhmədov
Rus dilində овод, bəzi dialektlərdə biyələk adlanan bu həşəratın adı onun rənginin göy olması ilə bağlıdır
Tuva dilində öl sözü var və “yaş”, “göl” anlamında işlədilir. Onlar dağ çayına öləqə deyirlər. Ölə kəlməsi ruslardakı смочить sözünün tərcüməsi kimi v
Mənbələrdə (M.Kaşğaridə) bu söz “heyvanın soyulmamış və ya aşılanmamış dərisi” mənasında açıqlanıb (el arasında “heyvanının gönünü al”, yəni “soy” dey
Görmək feilindən əmələ gəlmiş feili bağlama olub. Sonra qoşmaya çevrilib. ilə, deyə sözləri də bu qəbildəndir
Gör feilindən girəlgə (giriş yeri) qəlibi üzrə əmələ gəlib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Göstərmək feili ilə bağlıdır, mənfi xüsusiyyətləri özündə cəmləşdirmiş olan şəxsə deyirlər (nümunə üçün göstərilən), görkəzmə adamdır
Bu feilin əsasında qaramaq sözü dayanıb. Qaramaq görməyin qədim sinonimidir. Görmək qaramağa nisbətən sonralar (həm də onun inkişafı prosesində) əmə
Bu sözün əvəzinə mənbələrdə göydo kəlməsi verilib; köynək yerinə, köyülək işlədilib. Zənn edirəm ki, geymək feili də bunlarla qohumdur
Belə zənn edirəm ki, bu sözün rənglə əlaqəsi yoxdur. O, “od” mənasını verən göy (küy) kəlməsi ilə bağlıdır və günəşə, ulduza, ildırıma görə od mənalı
Alça növüdür, rənginə görə belə adlanıb, göyəm sözü ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Zahiri gözəllik anlamında işlədilir. Görcək kimi olub, eybəcər (göyçək olmayan) qadına “görüksüz” deyiblər
Mənbələrdə bir mənası “bərkimiş dəmir” kimi açıqlanır. Belə bir cümlə də var: göydəmir deşib keçər. Buradakı göy kəlməsi rənglə bağlı deyil, “yandırm
Rəng bildirən göy sözündən əmələ gəlib, rənginə görə belə adlanıb. Bəzi dialektlərdə gavalı sözü də göyalı kimi işlədilir
Hərfi mənası “göy quş” deməkdir (boyun tüklərinin rəngi göy olduğundan belə adlanıb). Farsca “kəbutər”, rusca “голубь” adlanır
Kökü çöy kimi olub, “su”, “yaşıl” anlamları ilə bağlıdır. Göyərti həmişə sulu olur, quruyanda artıq suyunu (yaşıllığını, rəngini) itirir
Göy (od) sözü ilə qohumdur, “yanmaq” (soyuqdan da yanmaq olur) anlamını əks etdirir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Hun imperiyası dağılandan sonra ən güclü imperiya Göytürk imperiyası olub. Güman etmək olar ki (bu fikir ədəbiyyatda da verilib), bu söz “Tanrı” anla
Şəxs adı kimi işlədilən bu sözün bir neçə yozumu ola bilər: 1. Qaraş qəlibi üzrə göy sifətindən düzəlib