is. [ər.] 1. Təhlükəsizlik, qorxusuzluq, əminlik, sakitlik, ictimai asayiş. Düşmən sərhədimizdən nə qədər uzaqda olsa, səadət və əmniyyətimiz də o qəd
sif. Qorxusuz, əmin, sakit. Əmniyyətli yer
sif. 1. Əmniyyət və asayişi olmayan; qorxulu və təhlükəli olan. Əmniyyətsiz yer. 2. Etibarsız, inanıla bilməyən, bel bağlana bilməyən
is. 1. Əmniyyət və asayiş olmadığı hal, vəziyyət. 2. Etibarsızlıq, inanıla bilməmə, bel bağlana bilməmə
is. [ər.] İş. [Şah:] Sizi bir əmrdən ötrü məsləhətə çağırmışam, gərək haman xüsusda bir tədbir göstərəsiniz
is. [ər.] 1. Bir işin görülməsi üçün verilən hökm, göstəriş. [İskəndər:] Gərək hər əmrimə baş əysin cahan; Ovcumda top kimi oynasın dövran
is. [ər. “mərəz” söz. cəmi] köhn. Azarlar, xəstəliklər. Sirayətli əmraz. – Mən çəkirəm onun işvəylə nazın; Gör canda artırdı necə əmrazın
is. Olmuş, olub bitmiş iş. Əmri-vaqe qarşısında qalmaq. Əmri-vaqe qarşısında qoymaq. – Zeynal heç inanmayırdı ki, Mehriban öz çocuqlarından əl çəkə bi
is. [ər. əmr və fars. …namə] Əmr yazılmış kağız, yazılı əmr. Əmrnaməyə görə. Əmrnamə ilə tanış olmaq
is. [ər. “misal” söz. cəmi] 1. klas. Oxşar(lar), bənzər kimi(lər). Şiəyəm, əmma nə bu əşkaldən; Sünniyəm, əmma nə bu əmsaldən
is. [ər. “məta” söz. cəmi] iqt. kit. Mübadilə üçün istehsal edilən əmək məhsulları; mal. Əmtəə insanın hər hansı bir ehtiyacını təmin edən, habelə baş
sif. iqt. Əmtəə kimi satılacaq; satlıq, bazarlıq. Əmtəəlik heyvan
is. [ər. əmtəə və fars. …şünas] Əmtəəşünaslıq mütəxəssisi. Əmtəəşünas vəzifəsi
is. Malların növlərindən, keyfiyyətlərindən, istehlak dəyərindən bəhs edən elmlərin məcmusu
[ər.] 1. riyaz. Şaquli olaraq yuxarıdan aşağıya enən və düzbucaq əmələ gətirən xətt; şaquli xətt. 2. Polad toppuz
sif. [ər.] Şaquli. Əmudi xətt
is. [ər. “mal” söz. cəmi] köhn. Mallar. Biz məgər aclara vəqf eyləmişik malımızı? Ta ki hər müstəhəqə bəzl edək əmvalımızı
is. 1. Sormaq üçün körpə uşağın ağzına verilən içiboş rezin borucuq. Uşağa əmzik ver, ağlamasın. – [Xarrat:] Uşaqlar əmziklə bəslənirdilər… T
f. məh. Döş kimi sallanmaq
sif. 1. Südəmər uşağı olan. Əmzikli qadın. 2. Əmzik keçirilmiş, əmziyi olan. İnək və camışları, xüsusən ilkinə doğan düyələri mütləq balasız sağmağa,
ədat. Keyfiyyət bildirən sifətlərin və zərflərin əvvəlinə gətirilərək üstünlük, şiddət bildirir. Ən böyük çay
is. [ər. “nemət” söz. cəmi] Bəxşiş, hədiyyə, mükafat. Ənam almaq. Ənam vermək. – [Odabaşı:] Hətta Mirzə Əhməd ağa qız üçün ənam göndərmişdi
is. [ər.] 1. Kaşalota oxşar bir balığın mədəsindən çıxarılan gözəl qoxulu maddə. Ənbər qara, boz, sarı rəngli, çox yağlı maddədir
sif. [ər. ənbər və fars. …bar] klas. şair. Ənbər saçan, ətir saçan. Ənbərbar zülf. – Görməmişəm belə bir səfalı zülf; Çox sünbüli-ənbərbarı tutmuşam
sif. [ər. ənbər və fars. bu] 1. klas. şair. Ənbər qoxulu, ənbər kimi ətirli. 2. Ağ, parlaq, ipi dənəli əla düyü növü
is. köhn. Qızıldan döş bəzəyi. Keçmişdə bir çox kəndlərdə qadınlar döşlərinə ənbərçə taxırdılar
is. Dəyirman çarxını işlədən suyun yığılıb şiddətlə töküldüyü nov. Dəyirmanın suyu ənbərəyə yığılır, oradan tökülür və çarxı işlədir
sif. [ər. ənbər və fars. …fəşan] klas. şair. Ənbər saçan, ətir səpələyən; ənbər qoxuyan. Badi-səba İsa kibi gərçi dirildir ölüyü; Ənbərfəşan zülfün də
sif. [ər.] Ənbər kimi, ətirli, xoşiyli
sif. [ər. ənbər və fars. …in] klas. şair. Ənbər kimi ətirli, ətir saçan. Cənnətin ənbərin qapıları usta Ağabalanın üzünə açıldı
is. Dəmirçi tutğacı, maşası. Dəmirçilər qızğın dəmiri ənbirlə tutub döyürlər
is. [ər. “nəbi” söz. cəmi] Nəbilər, peyğəmbərlər
is. [fars.] 1. Son, axır, nəhayət, nəticə. Hər işi əncamı ilə ölçərlər. Əncamı xeyir olsun (axırı xeyir olsun)
is. Qapı və pəncərə qanadlarını çərçivəyə bağlayan və onların açılıbörtülməsinə imkan verən dəmir hissə; rəzə
is. [fars.] İçində xaş-xaş kimi xırda tumları olan ətli, şirin, yumşaq qabıqlı, yumru meyvə. Əncir mürəbbəsi
sif. 1. Əncir ağacları olan. Mən səni çox görmüşəm cavanlıq çağlarında; Bol əncirli, üzümlü Novxanı bağlarında
is. [fars.] kit. köhn. Məclis, cəmiyyət, şura. Səttar xan məsələni əncüməndə qoymaq üçün bir söz demədi
is. [fars.] 1. Bədən. Qaşı, gözü, əndamı, təmamən əl-ayağı; Hər bir sənəmin başına yüz naz kimindir? M
sif. 1. Boylu, boylu-buxunlu, biçimli, bədən quruluşu çox düzgün, gözəl bədənli. 2. Bir qədər dolğun, bədən quruluşu yerliyerində
sif. Bədən quruluşu yerliyerində olmayan; biçimsiz. // Boysuz, qısaboylu
is. Əndam çirkinliyi, bədən nöqsanı, bədən quruluşunun düzgün olmaması; biçimsizlik
is. [fars.] 1. Kağızdan, kartondan kəsilmiş ülgü. // Ölçü, miqyas, ölçü vahidi. □ Bir əndazədə – bir ölçüdə, bir qaydada
sif. Biçimli, düzgün, mütənasib, qaydalı, hər cəhətdən yerli-yerində
sif. 1. Biçimsiz, ölçülməmiş, tənasübsüz, ölçüsüz. İndi bizim evin quruluşu sənə olduqca ölçüsüz-biçimsiz və əndazəsiz görünür
əndə-məndə demək dan. – yersiz danışmaq, artıq-əskik danışmaq. Pulsuz rəncbər atar bir fitə ortası dəlik; Əndə-məndə desə, ombasına beş-on da təpik
is. [ər.] klas. Bülbül. Hər qanda eşitdi bir təbibi; Gülzarının oldu əndəlibi. Füzuli. Ey əndəlib, səndə bu nə qanundur; Fəğan çəkmək növbaharı görənd
əndər-döndər eləmək dan. – alt-üst etmək, yoxlamaq, axtarmaq, araşdırmaq. Rövşən getdi, dağları, daşları əndər-döndər elədi
“Əndərilmək”dən f.is
f. 1. Hamısı birdən-birə tökülmək. Başına bir vedrə su əndərildi. 2. Birdən yıxılmaq, aşmaq. Ağacın üstündə olan uşaq birdən yerə əndərildi
əndərqəlib eləmək dan. – başdan eləmək, rədd eləmək. Necə, nə təhər eləyim? Get, at çölə, əndərqəlib elə çıxsın getsin