Beynəlxalq Fərdi Hüquq Üzrə Haaqa Konfransı

1951-ci ildə nizamnaməsi qəbul edilib, 1955-ci ildə qüvvəyə minib. 45 dövlət onu qəbul edib. Konfrans tərəfindən beynəlxalq alqı-satqı müqavilələrinə tətbiq olunan hüquq haqqında Konvensiya işlənib, qəbul olundu. Bu, Haaqa konvensiyası adlanır. Bu, konvensiya beynəlxalq alqı-satqı sazişlərinin bağlanılması və yerinə yetirilməsinin vahid şəkilə salınmasında mühüm rol oynadı.
Beynəlxalq Əmtəə Hərracları
Beynəlxalq Fond Birjaları Federasiyası
OBASTAN VİKİ
Beynəlxalq hüquq
Beynəlxalq hüquq — hüququn bir sahəsi olmaqla dövlətin xarici münasibətlərini, əlaqələrini nizamlayan normalar sitemidir. Buraya dövlətlər, beynəlxalq təşkliatlar, özünüidarəetmə qabiliyyətinə malik olan xalqlar, milli azadlıq mücadiləsi verən millətlər bəzən isə fiziki və hüquqi şəxslər də aid edilir. Beynəlxalq hüquq çox geniş sahələri əhatə edən beynəlxalq münasibətlər və normalar sistemidir. == Müasir Beynəlxalq hüquq == Müasir Beynəlxalq hüququn 400 il əvvəl yarandığını, formalaşmağa başladığını desək də beynəlxalq sistemin fundamental konsepsiyalarının yaranmasını min illər əvvəl dövlətlərarası siyasi münasibətlərdə görə bilərik. Təxminən e.ə 2100-cü ildə Laqaş və Umma hakimlərinin bağladıqları müqaviləni buna misal göstərmək olar. Bu müqavilə dövlətlərarasındakı sərhədləri müəyyənləşdirirdi. Başqa bir nümunə II Ramzes və Hetlər arasında bağlanmış əbədi sülh və qardaşlıq müqaviləsini göstərə bilərik. Hansı ki e.ə 1286-cı ildə bağlanmışdı. Bu müqavilə Şam şəhərinin şimalında (Kadeş şəhərində) bağlanıb və müharibənin bitməsini, ərazi bütövlüyünü və nəhayət müdafiə alyansının yaradılmasını da nəzərdə tuturdu. Beynəlxalq hüququn əsas on prinsipi mövcuddur: ərazi bütövlüyü prinsipi, xalqların öz müqəddaratını təyin etmə prinsipi və s.
Haaqa
Haaqa (Niderland dili:Den Haag vəya 's-Gravenhage), Şimal dənizinə baxan qərb sahilində yerləşən Niderlandın bir şəhəri və bələdiyyəsidir. Niderlandın inzibati və kral paytaxtı və onun hökumət mərkəzi, həmçinin Cənubi Hollandiya əyalətinin paytaxtıdır. Burada Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi və Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsi yerləşir. Yarım milyondan çox əhalisi olan bu, Niderlandın Amsterdam və Rotterdamdan sonra üçüncü ən böyük şəhəridir. Haaqa Böyük Haaqa şəhər ərazisinin əsas bələdiyyəsidir, şəhərin özündən və şəhərətrafı bələdiyyələrdən ibarət olmaqla, 800.000-dən çox insanı əhatə edir və onu Amsterdam və Rotterdam şəhər ərazilərindən sonra Niderlandın üçüncü ən böyük şəhər ərazisinə çevirir. Rotterdam-Haaqa metropoliten ərazisi, təxminən 2,6 milyon əhalisi olmaqla Avropanın ən böyük və ölkənin ən sıx məskunlaşdığı metropoliten ərazilərindən biridir; ərazidə Rotterdam Haaqa Hava Limanı yerləşir. Niderlandın qərb sahilində yerləşən Haaqa, Avropanın ən böyük şəhərlərindən biri olan daha böyük Randstad konurbanizasiyasının cənub-qərb küncündə yerləşir.
Haaqa Konfransı (1922, iyun-iyul)
Haaqa konfransı — I dünya müharibəsindən sonra dünyada iqtisadi, siyasi sistemi normallaşdırmaq, rusiyadan borcların geri alınması üçün təşkil olunan beynəlxalq konfransdır. Haaqa konfransından əvvəl İngiltərənin baş naziri Lloyd Corc Kannda keçirilən Müttəfiqlərin Ali Şurasının iclasında dünyada maliyyə-iqtisadi problemləri həll etmək üçün beynəlxalq konfransın çağırılmasını təklif edir. Onun bu təklifi qəbul olunur. Qəbul olunan qətnaməyə görə Genuyada çağırılacaq konfransda baş nazirlər iştirak etməli idi. Konfransda İngiltərəni baş nazir Lloyd Corc, Almaniyanı kansler Virt, Fransanı xarici işlər naziri Lui Bartu, İtaliyanı baş nazir Fakta təmsil edirdi. Sədr Fakta seçilir. Konfrans qarşısına qoyduğu problemlərin-Almaniyadan təzminat almaq, borclar, Rusiya məsələsi və Yaxın Şərq məsələlərinni demək olar ki, heç birini həll edə bilmir. Qəbul edilən qərara əsasən, bu problemlərin həllinin davamı (xüsusilə Rusiyadan borcların alınması) Haaqada keçiriləcək konfransa qədər ertələnir. Haaqa konfransı 1922-ci il iyun ayının 15-dən iyulun 20-dək davam etmişdir. Konfransda rus və qeyri-rus komissiyaları, xüsusi mülkiyyət, borclar və kredit yarımkomissiyaları yaradıldı.
Beynəlxalq Hüquq İnstitutu
Beynəlxalq Hüquq İnstitutu (IML) — (fr. Institut de Droit International, IDI) dünyada beynəlxalq hüququn prinsiplərini müəyyənləşdirən, kodlaşdırmasını yaradan və beynəlxalq problemlərin həlli yollarını təklif edən ilk təşkilatlardan biridir. 1904-cü il üçün Nobel sülh mükafatı laureatı olmuşdur. == Tarixi == Beynəlxalq Hüquq İnstitutunun yaradılmasına təşəbbüs Belçika hüquqşünası və Revue de Droit International et de Législation Comparée (International Law and Comparative Law Journal) jurnalının redaktoru Qustav Rolen-Jakmen tərəfindən edilmişdir. Fransa-Prussiya müharibəsindən sonrakı dövrdə (1870-1871) beynəlxalq hüququn inkişafına yönəlmiş kollektiv elmi fəaliyyətlərin təşkili yollarını axtaran bir neçə başqa vəkil ilə yazışmalara başladı. Rolen-Jakmen, İnstitutun yaradılması ilə bağlı təklifləri olan qeyd hazırladı və 10 mart 1873-cü ildə onu Avropa və Amerikanın müxtəlif ölkələrində beynəlxalq hüquq sahəsində iyirmi iki ən məşhur mütəxəssisə göndərdi. 8 sentyabr 1873-cü ildə, Gent bələdiyyə binasının binasında, Rolen-Jakmendən əlavə 10 tanınmış vəkilin iştirak etdiyi İnstitutun təsis konfransı açıldı. Konfransda Tobias Asser (Hollandiya), Vladimir Bezobrazov (Rusiya), İohan Kaspar Blunçhli (Almaniya), Karlos Kalvo (Argentina), David Dadli Fild (ABŞ), Emil de Lavile (Belçika), Ceyms Lorimer (Böyük Britaniya), Paskuale Stanislao Mançini (İtaliya), Qustav Muane (İsveçrə) və Auqusto Pirantoni (İtaliya) iştirak edirdilər. İnstitutun yaradılması qərarı 11 sentyabr 1873-cü il tarixli konfransda verildi; ilk iclas isə 1874-cü ildə Cenevrədə keçirildi. Təsis konfransında İnstitutun Əsasnaməsi və İnstitutun məqsəd və vəzifələrini müəyyənləşdirən və fəaliyyət prinsiplərini elan edən "İzahlı Qeyd" qəbul edildi.
Beynəlxalq humanitar hüquq
Beynəlxalq humanitar hüquq — silahlı münaqişələr zamanı tətbiq olunan, döyüş aparılmasının müəyyən üsul və metodlarının tətbiqini qadağan edən və ya məhdudlaşdıran və silahlı münaqişə dövründə fərdin hüquqlarının qorunmasına yönəlmiş beynəlxalq-hüquqi normaların və prinsiplərin sistemidir. "Beynəlxalq humanitar hüquq" termini Jan Pikte tərəfindən beynəlxalq-hüquqi leksikona daxil edilmişdir, nisbətən yeni termindir. Beynəlxalq hüququn bu mühüm sahəsi müxtəlif cür adlandırılır: silahlı münaqişələr dövründə tətbiq edilən hüquq; müharibə hüququ (jus in bello); silahlı münaqişələr hüququ; müharibə qanun və adətləri və s. Beynəlxalq humanitar hüquq müharibəni qadağan etmir. O, artıq başlamış müharibəni — onun xarakterindən və başlama səbəblərindən asılı olmayaraq — müəyyən normativ çərçivəyə salmağa çalışır. Bundan çıxış edərək, beynəlxalq humanitar hüququn iki başlıca məqsədini göstərmək olar: 1. Kombatant olmayanları, yəni mülki şəxsləri və sıradan çıxmış hərbi qulluqçuları müdafiə etmək və onlarla humanist rəftarı təmin etmək. Bu məqsədi beynəlxalq humanitar hüququn bir hissəsi olan "Cenevrə hüququ" həyata keçirir. "Cenevrə hüququ" termini, əsas etibarilə, Müharibə qurbanlarının müdafiəsinə dair 1949-cu il Cenevrə Konvensiyalarına istinad edilərək götürülmüşdür. 2.
Beynəlxalq hüquq mənbələri
Beynəlxalq ictimai hüququn mənbələri bu qanunun ifadə olunduğu xarici formalardır. Müasir beynəlxalq hüququn mənbələrinin, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi Əsasnaməsinin 38-ci maddəsinin 1-ci bəndində sadalanması ümumiyyətlə qəbul edilir. Ona verilən mübahisələri beynəlxalq hüquq normaları əsasında həll etməyə borclu olan məhkəmə aşağıdakılara şamil olunur: a) mübahisəli dövlətlər tərəfindən xüsusi olaraq tanınan qaydaları müəyyən edən ümumi və xüsusi beynəlxalq konvensiyalar; b) qanunun aliliyi kimi tanınan universal bir təcrübənin sübutu kimi beynəlxalq adət; c) sivil xalqlar tərəfindən tanınan ümumi hüquq prinsipləri; d) 59-cu maddədə göstərilən bəndlərə, müxtəlif millətlərin ən ixtisaslı ictimai hüquq mütəxəssislərinin qanun normalarının müəyyənləşdirilməsinə yardım olaraq verilmiş məhkəmə qərarları və doktrinaları nəzərə alınmaqla. Beləliklə, beynəlxalq hüququn mənbələri aşağıdakılardır: Əsas (ilkin): beynəlxalq müqavilə beynəlxalq adət hüququ Beynəlxalq təşkilatların aktları (məsələn: BMT qətnaməsi) ümumi hüquq prinsipləri Əsas mənbələr arasında aydın bir iyerarxiya yoxdur . Bir tərəfdən beynəlxalq müqavilələri şərh etmək və tətbiq etmək daha rahatdır. Digər tərəfdən, müqavilələrin normaları yalnız üzv dövlətlərə şamil olunur, beynəlxalq hüquq adətləri isə beynəlxalq hüququn bütün subyektləri üçün məcburidir. Adi beynəlxalq hüquqla əlaqədar olaraq, Lotus işi vacibdir. Beynəlxalq hüququn daxili xüsusiyyətlərindən fərqləndirən öz xüsusiyyətləri var. Beynəlxalq hüquq subyektləri öz aralarında sazişlər qururlar; xarici “hakim” yoxdur, bütün ölkələr bir-birlərinə bərabərdir. Hər bir dövlətə subyektiv hüquq və vəzifələr verilir; mübahisələr ümumiyyətlə dövlətlərin daha subyektiv öhdəlikləri ilə əlaqədardır.
Beynəlxalq hüquq tarixi
Beynəlxalq hüquq tarixi — dövlətlərarası və digər beynəlxalq münasibətləri tənzimləyən hüquq normalarının məcmusu olaraq beynəlxalq ictimai hüququn yaranmasını və inkişafını öyrənən beynəlxalq hüquq elminin bir qolu. Beynəlxalq hüququn tarixi dövlətlərin inkişafı və onlar arasındakı münasibətlərlə birbaşa əlaqədardır və Antik dövrdən başlayır. Beynəlxalq hüququn müstəqil hüquq sistemi kimi formalaşması prosesində onun əsas prinsipləri və təsisatları (məsələn, beynəlxalq müqavilələr qanunu, xarici münasibətlər qanunu və digərləri) quruldu. Beynəlxalq hüququn inkişaf tarixində əsas rolu iki amil oynadı: cəmiyyətdəki siyasi və sosial dəyişikliklər və Hüqo Qrotsi , Ceremi Bentam kimi məşhur hüquqşünasların əsərləri. == Beynəlxalq hüququn yaranması və tarixi inkişafı == Beynəlxalq hüquq tarixinin ayrıca bir sənaye və elmi istiqamət kimi demək olar ki, tamamilə tanınmasına baxmayaraq, bu bilik kompleksinin yekunlaşdırılması hələ baş verməmişdir. Bu, xüsusilə qədim dövrlərin beynəlxalq hüququna gəldikdə aydın olur, çünki göstərilən dövrdə fundamental elmi araşdırmalar sadəcə yoxdur. Lakin sonrakı dövrlər və xüsusən 1648-ci ildən sonrakı dövrlər ətraflı araşdırılmış və elmi ədəbiyyatda geniş şəkildə işıqlandırılmışdır. Beynəlxalq ictimai hüquq tarixinin öyrənilməsinin obyekti bəşər sivilizasiyasının bütün tarixi boyu qlobal miqyasda beynəlxalq hüquq münasibətlərinin yaranması, dəyişməsi və daha da inkişaf etməsi qanunlarını öyrənməkdir. Beynəlxalq hüquq tarixinin ayrıca konseptual intizam kimi birbaşa tədqiqi nisbətən bu yaxınlarda başlandı. Bu günə qədər beynəlxalq hüquq tarixinin ayrı bir elm sahəsi olub-olmaması məsələsi açıq qalır və elmi dünyada hələ də həll olunmamışdır.
Beynəlxalq kosmik hüquq
Beynəlxalq kosmik hüquq — insanların kosmosla əlaqədar olan fəaliyyətlərini tənzimləyən bütün hüquqi institutlardır. Kosmik hüquq, ümumi beynəlxalq hüquq kimi, müxtəlif beynəlxalq müqavilələrdən, konvensiyalardan, BMT-nin GKO qətnamələrindən və beynəlxalq təşkilatların qaydaları və qanunlarından ibarətdir. “Kosmos Qanunu” termini, BMT-nin fəaliyyətləri nəticəsində qanuni qüvvəyə minmiş beş ayrı beynəlxalq müqaviləni və bu müqavilələrin müəyyən etdiyi bütün qayda və qanunları əhatə edir. Bundan əlavə, bir çox dövlət kosmik qanunla əlaqəli fəaliyyətlərini tənzimləyən “Milli Kosmik Qanunları”nıda tətbiq etmişdir. Kosmik hüquq çərçivəsində nəzərdən keçirilən bəzi vacib məsələlər arasında; Yer üzündə və kosmosda ətraf mühitin mühafizəsi, kosmik obyektlərin vurduğu ziyana görə məsuliyyət, mübahisələrin həlli, astronavtların xilası ilə bağlı fəaliyyətlər, kosmosdakı potensial təhlükələr barədə məlumat mübadiləsi, kosmik texnologiyaların istifadəsi və beynəlxalq əməkdaşlıq qaydalarını nümunə göstərmək mümkündür. Bu sahə həm də kosmosla əlaqəli fəaliyyətlərin əsas prinsiplərini müəyyənləşdirmişdir. Bu prinsiplər arasında kosmosun bütün bəşəriyyətin xidmətində olan bir ərazi kimi tərifi, dövlətlər arasında ayrı-seçkilik qoyulmadan kosmosun kəşfi və istifadəsi, həmçinin kosmik məkanın suverenliyi kimi əsas prinsiplər mövcuddur. == İnkişafı == Kosmosun kəşfi və hökumətlər tərəfindən istifadəsi 1957-ci ildə ilk süni peykin kosmosa buraxılması ilə başlamışdır. Kosmik yarış adlanan bu dövrün başlanğıcı ilə, digər ölkələr kosmosun dinc məqsədlər üçün istifadə olunduğundan əmin olmaq üçün mübahisələrə başladılar. Bu müzakirələr ABŞ və SSRİ-nin bu məsələnin müzakirə və qərar qəbul edilməsi məqsədi ilə Birləşmiş Millətlər Təşkilatına təqdim etməsi ilə nəticələndi.
Beynəlxalq xüsusi hüquq
Beynəlxalq xüsusi hüquq- xarici elementli mülki hüquqi münasibətlərə tətbiq olunmalı hüquq normalarını müəyyən edir. Xarici elementli mülki hüquqi münasibətlərə tətbiq olunmalı hüquq Beynəlxalq xüsusi hüquq haqqında qanunla bərabər, həm də digər müvafiq qanunvericilik aktları, beynəlxalq müqavilələr və ümumi qəbul olunmuş beynəlxalq adətlər, habelə tərəflərin razılığı əsasında müəyyən edilir.
Kondominium (beynəlxalq hüquq)
Kondominium (lat. con — birlikdə və dominium — mülkiyyət hüququ) beynəxalq hüquqda eyni ərazinin bir neçə dövlət tərəfindən ortaq idarə edilməsi deməkdir. Nəzəri cəhətdən mümkün olan kondominium tarixdə çox da tez rast gəlinmir. Az olmanın əsas səbəbi suveren dövlətlər arasında əməkdaşlıq təminatının çətinliyidir; ölkələr arasında anlayış pozulan kimi, kondominium statusunu itirmək təhlükəsi ilə qarşılaşır. 688-ci ildə Bizans imperatoru II Yustinian və Əməvilər xəlifəsi Əbdülmalik ibn Marvan Kipr üzərində kondominium yaradılması haqqında görünməmiş razılaşmaya nail oldular, bu razılaşmanın nəticəsində adadan yığılmış vergilər iki tərəfin arasında bərabər bölünməyə başlandı. 1684-cü ildən 1826-cı ilə qədər Fellesdistrikt (Ümumi Rayon) (norv. Fellesdistrikt, rus. Общий район) adlı yerdə Rusiya və Norveç arasında kondominium mövcud idi. İngilis-Misir Sudanı 1899-cu ildən 1956-ya qədər Britaniya və Misirin kondominiumu idi, hərçənd əslində Misir Sudanın hökumətində heç bir rola oynamırdı, ölkəyə bəzi idarə edicilərin göndərilməsindən başqa: bütün siyasi qərarlar İngiltərə tərəfindən qəbul edilirdi və Ingilis-Misir Sudanının bütün qubernatorları ingilislər idilər: Misir və Sudan millətçiləri sistemdən narazı idilər və sonradan Misir Hökuməti tərəfindən ləğv olunmuşdur. Kondominium 1882-ci ildən başlayan və ən azı 1936-cı ilə qədər davam edən Birləşmiş Krallığın Misir üzərində güclü nəzarəti səbəbiylə mövcudluğunu davam etdirə bilirdi.
Haaqa konvensiyası
Haaqa konvensiyası — (hərbi konfliktlər zamanı mədəni dəyərlərin qorunması haqqında) 1954-cü il Haaqa konfransında (21.04.-14.05) qəbul edilmiş və 07.08.1954-cü ildən qüvvədədir. 133 ölkə bu konvensiyanın incəsənət, tarixi abidələr, arxeoloji qazıntılar kimi daşınan və daşınmaz mədəni dəyərlərin müdafiə edilməsini iştirakçı dövlətərin qarşısında vəzifə kimi qoyur. Konvensiyanın iştirakçıları özlərinin qanun vericiliyində elə qanunlar qəbul etməlidir ki, bu konvensiya onun şərtlərin pozan və pozmağa göstəriş verənləri cəzalandıra bilsin. Haaqa konvensiyasında konvensiyanın tətbiq edilməsi qaydaları müəyyən edən icraedici reqlament və işğal edilmiş ərazilərdən mədəni dəyərlərin çıxarılmasını qadağan edən protokol qəbul edilmişdir.
Haaqa məhkəməsi
Fərdi Tərəfdaşlıq üzrə Əməliyyat Planı
Fərdi Tərəfdaşlıq üzrə Əməliyyat Planı (ing. Individual Partnership Action Plans; IPAP) — NATO ilə müxtəlif ölkələr arasında hazırlanmış, hər iki tərəf arasında dialoq və əməkdaşlıq üçün kommunikasiyanın məqsədlərini və çərçivəsini müəyyən edən planlar. NATO FTüƏP təşəbbüsünü 2002-ci ildə Praqa Sammitində irəli sürmüşdür. Fərdi Tərəfdaşlıq üzrə Əməliyyat Planı aşağıdakı ölkələrdə tətbiq olunur: Gürcüstan (29 oktyabr 2004) Azərbaycan (27 may 2005) Ermənistan (16 dekabr 2005) Qazaxıstan (31 yanvar 2006) Moldova (19 may 2006) Bosniya və Herseqovina (10 sentyabr 2008) Serbiya (15 yanvar 2015) Azərbaycan, Ermənistan, Moldova, Qazaxıstan və Serbiya hazırda NATO-ya üzv olmaq niyyətində olmadıqlarını bildirsələr də, onların hamısı NATO-nun Sülh Naminə Tərəfdaşlıq proqramında iştirak edirlər. Gürcüstan və Ukrayna hazırda NATO-ya üzvlük üçün intensivləşdirilmiş dialoqdan keçir, Bosniya və Herseqovinanın isə Üzvlük Fəaliyyət Planı var və NATO-ya daxil olmaq üçün fəal çalışır.
Hüquq
Hüquq — davranışı tənzimləmək üçün sosial və ya hökumət institutları tərəfindən yaradılmış və tətbiq edilə bilən qaydalar toplusu, onun dəqiq tərifi uzun müddətdir müzakirə olunan bir məsələdir. "Hüquq" sözü ərəbcədən "haqq" sözünün çoxluğunu ifadə edir. Bu söz ingilis dilində "right" sözünə uyğun gəlir. Müasir hüquq ədəbiyyatında hüququn ümumi qəbul edilmiş anlayışı yoxdur. Müxtəlif nəzəriyyələrdə hüquqa fərqli tərif verilmişdir. normativlik (məcburi davranış qaydasını müəyyən edir); ümumilik; dövlətin təminatı ilə icra edilir; obyektivlik; rəsmilik — normalar rəsmi yazılı formada mövcuddur; dəfələrlə qeyri müəyyən müddətdə tətbiq edilir; ədalətlilik; sistemlilik — hüququn daxili sistemləşdirilməsi mövcuddur. Bu nəzəriyyələr daha çox hüququn mənbəyini və onun xüsusiyyətlərini izahetmə baxımından irəli sürülmüşdür. Habelə bu nəzəriyyələrdən bəziləri eyni zamanda fəlsəfi məqsəd də güdür. Pozitiv nəzəriyyə — hüququn əsasını dövlətin müəyyən etdiyi normalar təşkil edir və müvafiq məcburiyyət tədbirləri ilə dövlət onun icrasını təmin edir. Hüququn əsas əlaməti onun normalarının məcburi xarakter daşımasıdır.
BDU Beynəlxalq münasibətlər və beynəlxalq hüquq fakültəsi
Bakı Dövlət Universitetinin Beynəlxalq münasibətlər və iqtisadiyyat fakültəsi — Bakı Dövlət Universitetinin fakültələrindən biri. == Tarixi == Bakı Dövlət Universiteti Elmi Şurasının tarixi qərarı əsasında 1991/92-ci tədris ilindən yeni bir fakültə – Beynəlxalq münasibətlər və beynəlxalq hüquq fakültəsi yaradıldı. Fakültənin tələbə kontingenti həmin ixtisaslar üzrə ilkin qəbulun, eləcə də BDU-nun Hüquq fakültəsinin beynəlxalq hüquq ixtisası və Tarix fakültəsinin və Lənkəran Dövlət Universitetinin beynəlxalq münasibətlər ixtisası üzrə təhsil alan tələbələri hesabına formalaşdırıldı. Bolonya təhsil sisteminə keçidlə əlaqədar olaraq, fakültədə bir sıra struktur dəyişiklikləri aparılmışdı. 2011-ci ildə ilk əvvəl beynəlxalq hüquq ixtisası üzrə təhsil alan tələbələr Hüquq fakültəsinə köçürülmüşdü. 2011-ci ildə Sosial elmlər və psixologiya fakültəsinin tərkibində olan İqtisadiyyat ixtisası, 2013-cü ildə Politologiya ixtisası isə müvafiq ixtisasların bir mərkəzdə cəmləşdirilməsi məqsədi ilə fakültənin tərkibinə daxil edildi. Buna görə də, 2011-ci ildə Beynəlxalq münasibətlər və beynəlxalq hüquq fakültəsinin adı dəyişdirilərək Beynəlxalq münasibətlər və iqtisadiyyat fakültəsi adlandırıldı və buna müvafiq olaraq fakültədə beynəlxalq münasibətlər, maliyyə, iqtisadiyyat, dünya iqtisadiyyatı, biznesin idarə edilməsi, dövlət və ictimai münasibətlər, politologiya ixtisasları üzrə kadr hazırlığı həyata keçirilir. == Rəhbərlər == Fakültəyə ilk rəhbərlik prof. Mahmud Quliyevə (1991–1992) həvalə olundu. 1992–2006-cı illərdə fakültəyə dosent Sədiyar Zeynalov rəhbərlik etmişdir.
Fərdi Qurbanov
Fərdi bankçılıq
Fərdi bankçılıq — imkanlı şəxslər üçün müştərinin pulu ilə əməliyyatların həyata keçirilməsini, onun sərvətinin qorunmasını və artırılmasını nəzərdə tutan bank xidməti. İngilis dilli ölkələrdə bu, sərvətlərin idarə edilməsi, yəni özəl kapitalın idarə edilməsi kimi də tanınır. Çox vaxt özəl bankçılıq, investisiya və məsləhət xidmətlərini əhatə edir. Bank depozitləri müxtəlif yollarla gəlir gətirə bilər. Onlardan ən sadəsi kapital qoyulmadıqda və yalnız illik faiz toplamaqla artım əldə edildikdə “faizlə yaşamaq”dır. Başqa bir seçim fərdi proqram çərçivəsində müxtəlif aktivlərə investisiya qoymaqdır. Genişləndirilmiş xidmətlər üçün müxtəlif variantlar var və müştərinin bank hesabına xidmət göstərilməsi ilə bağlı xidmətlər dəsti hər bir müştəri üçün fərdi olaraq seçilir. PricewaterhouseCoopers (PWC) şirkətinin məlumatına görə, Rusiyanın özəl bank bazarının həcmi 10-12 milyard dolları ötməyib, rus zənginlərinin isə təxminən 300-400 milyard dollarlıq “pulsuz” pulları var idi.Merrill Lynch-ə görə, 44 “dollar” milyarder və 88 min dollarlıq milyonerlər. Eyni zamanda, PWC-nin məlumatına görə, varlı müştərilər Rusiya banklarında və idarəetmə şirkətlərində (MC) 10 000-dən çox olmayan hesab açıblar. Beləliklə, məlum olur ki, özəl bank xidmətləri bazarının potensial Rusiya müştərilərinin 10%-dən çoxu bank xidmətləri ilə əhatə olunmayıb.
Fərdi birlik
Şəxsi birlik, sərhədləri, qanunları və maraqları fərqli olaraq qalarkən eyni monarxa malik olan iki və ya daha çox dövlətin toplusudur. Həqiqi birlik, şəxsi birliyin əksinə, müəyyən dərəcədə bir-biri ilə əlaqəli olan təsisçi dövlətləri, məsələn, bəzi məhdud hökumət institutlarını bölüşdürməklə əhatə edərdi. Şəxsi birlikdən fərqli olaraq, federasiya və unitar dövlətdə bütün üzv dövlətləri əhatə edən mərkəzi (federal) hökumət mövcuddur və özünüidarəetmə dərəcəsi ikisini fərqləndirir. Şəxsi birlikdə hökmdarın irsi monarx olmasına ehtiyac yoxdur. Termini ilk dəfə alman hüquqşünası İohann Stefan Pütter 1760-cı ildə Elementa Iuris Publici Germanici (Alman Dövlət Qanununun Elementləri) kitabına daxil edərək istifadə etmişdir. Şəxsi birliklər bir neçə səbəbə görə yarana bilər, məsələn: Sülalə birliyi, miras və s. vasitəsilə. Məsələn, Əbu Tahir Yəzid ibn Məhəmməd 917-ci ildən Layzanşah olmağına baxmayaraq, öz əmisinəvəsi Əli ibn Heysəmin ölümü ilə həm də Şirvanşah olmuşdu. Fransalı X Lüdovik Fransanı atasından, Navarranı isə anasından miras aldı Dekolonizasiya vasitəsilə. Bəzi keçmiş koloniyalar müstəqil olduqdan sonra keçmiş müstəmləkəçi gücün monarxını özlərininki kimi saxlayırlar.
Fərdi istehsal
Fərdi istehsal - məhsulun müxtəlif çeşidlərdə fərdi (bir ədəd) hazırlanması ilə səciyyələnən istehsal növüdür. Fərdi istehsala böyük turbin, yayma dəzgahları, gəmi, unikal dəzgah, metallurji və dağ-mədən avadanlıqları, həmçinin təmir və sınaq zavodları daxildirlər. Kütləvi və seriyalı istehsaldan fərqli olaraq məhsulun hərəkəti üçün konkret vaxt qoyulmur, o sərbəst ritm daxilində hazırlanır. İş yerləri universal avadanlıqlarla təchiz olunur. Sifarişin yerinə yetirilməsi üçün fərdi texnoloji proseslər layihələndirilir. Sexlər arası avadnlıqlar qrupu göstərilməklə texnoloji marşrutlar işlənir.Texnoloji proses sexlərdə dəqiqləşdirilir. Məhsulun çeşidinin müxtəlifliyi və müərəkkəbliyi yüksək ixtisaslı işçilərin cəlb edilməsini tələb edir. Fərdi istehsal üçün təşkilati işlərin mərkəzləşsizdirlməsi səciyyəvidir. Xüsusi avadanlıqların və tərtibatların tətbiqi, tez-tez məhsulların dəyişilməsi əmək tutumunu və istesal tsiklini artırır. Hissələrin və düyümlərin normallaşdırlması və sinifləşdirilməsi, texnoloji proseslərin tipləşdirilməsi sayəsində burada seriyalı istehsalın bəzi elemntləri tətbiq oluna bilər.
Fərdi yetişkənlik
Fərdi yetişkənlik — orqanizmin çoxalmaya hazır olması. R.Ə.Əliyeva, Q.T.Mustafayev, S.R.Hacıyeva. “Ekologiyanın əsasları” (Ali məktəblər üçün dərslik). Bakı, “Bakı Universiteti” nəşriyyatı, 2006, s. 478 – 528.
Əsğər Fərdi
Əsğər Fərdi – şair, yazıçı. İranın "Səhər" telekanalının əməkdaşı, Əsğər Fərdi 1963-cü il noyabrın 19-da Təbriz şəhərində dünyaya gəlmişdir. Uşaq ikən Təbrizdə Azərbaycanın böyük şairlərilə taniş olub onlardan ədəbi incəlikər və ədəbiyyat tarixi və klassiklərin əsərlərini öyrənmişdir. 11 yaşında Azərbaycanin milli şairi Mir Mehdi Etimad Natiqi, Abbas Bariz, Yəhya Şeyda, Cavad Azar, Ustad seyid Məhəmməd Hüseyn Şəhriyar və … kimi şairlər və Qulam hüseyn Saidi, Rza Bərahəni, Rəhim Rəyisniya, Qulamhüseyn Fə rnud kimi yazıçılarla yaxından tanış olmuşdur. Yeni üsul tahsil sistemini dəvam etməklə eyni zamanda dini mədrəsədə ərəb ədəbiyyatının müqəddimatı və fiqh elmi təhsilinidə sürdürmüşdür.[mənbə göstərin] O islam əlifbasını və Quran oxumasını anası Hmidə xanım Hicazi dən örənməyə başlayaraq digər müxtəlif elm sahələrində Təbrizdə və Tehranda yaşayan dövrü alimlərdən istifadə etmişdir. Xəttatlıq sənanətini mərhumlar Hacı mirzə Həsən və mirzə Hüseyn Heisinin yanında meşq etmeklə öyrənmişdir. Azərbaycan musiqisinin muğamlarını və guşələrini əli ağa Səlimidən və iran musiqi dəstgahları və guşələrini Ağa Qulamhüseyn Bəycəxani və Hacı Qulamrza Qeytançı dan öyrənmişdir.[mənbə göstərin] Mətnşünaslığı Mirzə Cəfər Sultan ul qurrai dən, Məntiq və Fəlsəfəni Mirzə Böyük ağa ədib ül üləma dan, klassik ərəb ədabiyatını Ustad seyid Həsən Qazi Təbatəbai dən, Qərb fəlsəfəsini Dr. əbdülkərim Suruş dan, Nəhc ül bəlağə – Mövlana Cəlaləddin Ruminin məsnvisini əllamə Şeyx Məhəmməd Tağı Cə`fəri dən, Muasir Iran – Rus – Fransa ədəbiyyat tarixini Yəhya Mirzə Aryənpurdan, Nizami Gəncəvi və Xaqani şirvaninin irsini Cavad ağa Azər dan, Azərbaycan folkloru və klassik ədəbiyyatını Yəhya Şeyda dan, Dilçiliyi (Linqvistika) Dr. Həmid Nıtqi den, muasir Fars dilli publisistikani Şems Aləhməd dən, Piyes və sennari yazmaq üsullarını Qulamhüseyn Saidi dən, Rejissorluğu möhsün Məxmlbaf dan, senedli film montajını Məhərrəm Zeynalzadə dən, Fransız dillinin müqəddimatını – Quran i kərim – Hafiz – Sə`di və badi` Qafiyə – Şeir incəlikləri və bir çox elmi və ədəbi məsələri Ustad Şəheiyar dan öyrenmişdir.[mənbə göstərin] Həmin yeni yetmə yaşlarında siyasi cərəyanlarla irtibata keçib dəfələrlə həbs edilmişdir. Uzun illər ictimai haqlardan məhrum yaşamışdır.
Fərdi kompüter
Fərdi kompüter, ingiliscə qısaltması ilə PC — ölçüsü, imkanları və qiyməti onu fərdi istifadə üçün mümkün edən çoxməqsədli mikrokompüter. Fərdi kompüter bir şəxsin istifadəsi üçün nəzərdə tutulmuş kompüterə deyilir. Fərdi kompüterlərin kompüter mütəxəssisi və ya texniki mütəxəssis tərəfindən deyil, birbaşa son istifadəçi tərəfindən idarə edilməsi nəzərdə tutulur. Böyük, bahalı minikompüterlərdən və meynfreymlərdən fərqli olaraq, eyni vaxtda bir çox insan üçün zamanın bölünməsi fərdi kompüterlərdə istifadə edilmir. İlk növbədə 1970-ci illərin sonu və 1980-ci illərdə "ev kompüteri" termini də istifadə edilmişdir. Fərdi kompüterlərin meydana gəlməsi və eyni zamanda Rəqəmsal İnqilab bütün ölkələrdə insanların həyatına əhəmiyyətli dərəcədə təsir etdi. 1960-cı illərdə institusional və ya korporativ kompüter sahibləri maşınlarla istənilən faydalı işi görmək üçün öz proqramlarını yazmalı olurdular. Fərdi kompüter istifadəçiləri öz proqramlarını inkişaf etdirə bilsələr də, adətən bu sistemlər kommersiya proqram təminatını, əksər hallarda mülkiyyətə aid olan havayı proqram təminatını (freeware), "çalışmağa hazır" və ya binar formatında təmin edilən pulsuz və açıq mənbəli proqram təminatını çalışdırır. Fərdi kompüterlər üçün proqram təminatı adətən aparat və ya əməliyyat sistemi istehsalçıları tərəfindən müstəqil olaraq hazırlanır. Son istifadəçi proqramlaşdırmasının hələ də mümkün olmasına baxmayaraq, əksər fərdi kompüter istifadəçiləri artıq öz proqramlarını yazmağa ehtiyac duymurlar.
Hüquq elmləri üzrə fəlsəfə doktoru
Fəlsəfə doktoru (PhD; lat. philosophiae doctor və ya doctor philosophiae; ing. Doctor of Philosophy) — elm sahələri üzrə doktoranturada verilən yüksək elmi dərəcə. Fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi müvafiq ali məktəbin magistratura pilləsini bitirmiş, müəyyən edilmiş imtahanları müvəffəqiyyətlə vermiş, alimlik dərəcələrinin və elmi adların verilməsi haqqında Əsasnamə ilə müəyyən edilmiş qaydada dissertasiya müdafiə etmiş şəxslərə verilir. Bu dərəcə ali məktəblərin (fakültələrin), yaxud elmi-tədqiqat müəssisələrinin ixtisaslaşdırılmış elmi şuralarının təqdimatı əsasında Ali Attestasiya Komissiyasında təsdiq olunur. Fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsini almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya aktual elmi məsələnin yeni həllini verən və müəyyən bilik sahəsi üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edən yetkin elmi tədqiqat işi olmalıdır.
Boğazlar üzrə Beynəlxalq Komissiya
Boğazlar üzrə Beynəlxalq Komissiya — 1923–1936-cı illərdə Millətlər Liqasının himayəsi altında Çanaqqala və Bosfor boğazlarını idarə edən beynəlxalq qurum. Birinci Dünya Müharibəsindən və 1920-ci ildəki Sevr müqaviləsindən sonra boğazlar silahsızlandırıldı və beynəlmiləlləşdirildi. 1923-cü ildə Lozanna müqaviləsi sənədin şərtlərini dəyişdirdi və Türkiyənin boğazlar üzərində suverenliyini bərpa etdi, lakin boğazlar Beynəlxalq Boğazlar Komissiyasının himayəsi altında qeyri-məhdud mülki və hərbi nəqliyyata açıq qaldı. Bu status 1936-cı ildə boğazların statusu haqqında Montrö konvensiyası imzalanana qədər davam etdi, bu, Komissiyanı ləğv etdi və tam nəzarəti Türkiyəyə verdi, ona boğazları yenidən hərbiləşdirməyə icazə verildi və müharibə aparan ölkələrin hərbi gəmilərinin hərəkətinə məhdudiyyət tətbiq edildi.
Kartof üzrə Beynəlxalq Mərkəz
Kartof üzrə Beynəlxalq Mərkəz (ing. CIP) — Kənd təsərrüfatı üzrə Beynəlxalq təşkilat Mərkəz 1971-ci ilin 20 yanvarında Perunun Lima şəhərində yaradılmışdır. 1972-ci ildən kənd təsərrüfatında beynəlxalq tədqiqatların məsləhətləşmə qrupunun çağırışı altında fəaliyyət göstərir. Ərzaq məhsulları istehsalının artırılmasına köməklik göstərmək və kənd təsərrüfatında dayanıqlı ekoloji təhlükəsizliyin yaradılması; adi və şirin kartofun istehsalı üzrə elmi proqramların tətbiqi ilə əhalinin rifahının yüksəldilməsi; kartofun genetik materiallarla və təcrübə mübadiləsi ilə təmin edilməsi.