hidroksid
hidroksid
Alüminium hidroksid
Alüminium hidroksid – kimyəvi formululu Al(OH)3 olan qeyri –üzvi birləşmədi.
Alüminium hidroksidi alüminium duzlarının ammonyakla reaksiyası nəticəsində almaq olar:
A
l
2
(
S
O
4
)
3
+
6
N
H
3
+
6
H
2
O
⟶
2
A
l
(
O
H
)
3
↓
+
3
(
N
H
4
)
2
S
O
4
{\displaystyle {\mathsf {Al_{2}(SO_{4})_{3}+6NH_{3}+6H_{2}O\longrightarrow 2Al(OH)_{3}\downarrow +~3(NH_{4})_{2}SO_{4}}}}
Alüminium hidroksid jelatinə bənzər ağ çöküntü kimi çökür.
Alüminium hidroksid istehsalının ikinci üsulu isə suda həll olunan alüminium duzlarının qələvi metalların karbonatları ilə reaksiyasıdı:
2
A
l
C
l
3
+
3
N
a
2
C
O
3
+
3
H
2
O
→
2
A
l
(
O
H
)
3
↓
+
3
C
O
2
↑
+
6
N
a
C
l
{\displaystyle {\mathsf {2AlCl_{3}+3Na_{2}CO_{3}+3H_{2}O\rightarrow 2Al(OH)_{3}\downarrow +~3CO_{2}\uparrow +~6NaCl}}}
2
A
l
C
l
3
+
3
N
a
2
S
+
3
H
2
O
→
2
A
l
(
O
H
)
3
↓
+
3
H
2
S
↑
+
6
N
a
C
l
{\displaystyle {\mathsf {2AlCl_{3}+3Na_{2}S+3H_{2}O\rightarrow 2Al(OH)_{3}\downarrow +~3H_{2}S\uparrow +~6NaCl}}}
Alüminium hidroksid, 4 kristal modifikasiyası olan ağ kristal maddədir:
monoklinik (γ) gibbsit
triklinik (γ ') gibbsit (hidrarqillit)
bayerit (γ)
nordstrandit (β)
Gibbsit, alüminium hidroksidin kimyəvi cəhətdən ən sabit formasıdır.
Alüminium hidroksid suda zəif həll olunur, amfoter xüsusiyyətə malikdir.
Təzə çökmüş alüminium hidroksid turşularla və qələvilərlə reaksiyaya daxil olur:
turşularla:
A
l
(
O
H
)
3
+
3
H
C
l
⟶
A
l
C
l
3
+
3
H
2
O
{\displaystyle {\mathsf {Al(OH)_{3}+3HCl\longrightarrow AlCl_{3}+3H_{2}O}}}
qələvi lərlə:
A
l
(
O
H
)
3
+
N
a
O
H
+
2
H
2
O
⟶
N
a
[
A
l
(
O
H
)
4
(
H
2
O
)
2
]
{\displaystyle {\mathsf {Al(OH)_{3}+NaOH+2H_{2}O\longrightarrow Na[Al(OH)_{4}(H_{2}O)_{2}]}}}
Bərk reagentlərin əriməsi nəticəsində:
A
l
(
O
H
)
3
+
N
a
O
H
→
1000
o
C
N
a
A
l
O
2
+
2
H
2
O
{\displaystyle {\mathsf {Al(OH)_{3}+NaOH\ {\xrightarrow {1000^{o}C}}\ NaAlO_{2}+2H_{2}O}}}
Qızdırıldıqda parçalanır:
2
A
l
(
O
H
)
3
→
t
>
575
o
C
A
l
2
O
3
+
3
H
2
O
{\displaystyle {\mathsf {2Al(OH)_{3}\ {\xrightarrow {t>575^{o}C}}\ Al_{2}O_{3}+3H_{2}O}}}
Ammonyak məhlulları ilə reaksiya daxil olmur.
Alüminium hidroksid, suyun təmizlənməsində istifadə olunur, çünki müxtəlif maddələri absorbsiya (udmaq) qabiliyyətinə malikdir. Tibbdə peyvəndlərin istehsalında köməkçi maddə kimi istifadə olunur. Diş pastası, mineral gübrələr, kağız, boyaların tətbiqində istifadə olunur.
Лидин Р.А. и др. Химические свойства неорганических веществ: Учеб. пособие для вузов.
Kalsium hidroksid
Kalsium hidroksid (Ca(OH)2) — kristal ağ rəngli toz halında olan maddə. Qüvvətli əsasdır. Suda zəif həll olur.
Sönmüş əhəng
Əhəng südü
Əhəng suyu
Kalsium oksidin( sönməmiş əhəng) su ilə qarşılıqlı təsirindən alınır və reaksiya istiliyin ayrılması ilə gedir:
CaO + H2O → Ca(OH)2+Q
Kalsium hidroksid qələvilərin bütün reaksiyalarına daxil olur:
Ca(OH)2 + H2SO4 → CaSO4 +2H2O
Ca(OH)2 + SO3 → CaSO4 +H2O
Ca(OH)2 + CO2 → CaCO3 + H2O
Ca(OH)2 + Na2SO3 → CaSO3 +2NaOH
Əgər 520-580ºC-yə qədər qızdırılsa parçalanaraq kalsium oksidə çevrilir:
Ca(OH)2 →CaO + H2O
Güclü əsas kimi suda kalsium kationuna və hidroksid anionuna tam dissosiasiya edir:
Ca(OH)2←→ Ca2+ + 2OH−
Kalsium hidroksidin çox geniş tətbiq sahəsi vardır.Su təsislərində yeraltı suların təmizlənməsində, kağız istehsalında, qida sektorunda, suyun codluğunun aşağı salınmasında, ağardıcılarda, betonun hazırlanmasında istifadə olunur.
Tənəffüs sistemini təhriş edərək öskürək, nəfəs darlığına səbəb olur.Kalsium hidroksid uzun müddət dəriyə təmas edərsə dərini aşındıraraq ciddi yanıqlara səbəb ola bilər.
Химическая энциклопедия. - Т.2. - М.: Советская энциклопедия, 1990. - С. 297-298
N.A.Verdizadə, K.Ə.Quliyev, Ə.Z.Zalov, Ş.Ə.Quliyev. Kimya kursu.