(latın de-ayrılma, uzaqlaşdırma və hərfi mənada: milliləşdirmə, yəni şəxsi mülkiyyətin dövlət hesabına keçirilməsi) əvvəllər xalqa, sahibkarlara məxsu
(latın de-ayrılma, uzaqlaşdırma və naturalis-təbii) bu və ya digər səbəblərdən insanla dövlətin arasında “vətəndaşlıq”, “təbəəlik” münasibətlərinin xi
(fransız départemet) müəyyən səlahiy109 yətli və müəyyən fəaliyyət dairəli dövlət orqanı; inzibati ərazi vahidi
(latın deportatio-hərfi mənada: aparılma, daşınma) bu və ya digər səbəblərdən (misal: siyasi, etnik təmizləmə; hüquq pozuntusunun qarşısını alma; krim
latın deputatus - müəyyən edilmiş, göndərilmiş) - millət vəkili, - qanunvericilik (qanunyaradıcılıq) prosesində xalqın (seçicilərin) maraqlarını müdaf
(latın analoqu interpellatio) Deputatların hüququ: dövlətin Ali Qanunvericilik orqanı (Parlament) üzvünün – Deputatın (və ya Deputatların) bu və ya di
(latın de-ayrılma, uzaqlaşdırma və centrum-(əsas) mərkəz) mərkəzdən qaçma: idarəçilikdə sentralizasiyadan (mərkəzçilikdən) uzaqlaşma, zəiflətmə, ləğve
(yunan despotes-hökmdar) 1. mütləq və sərt hökmdar; 2. qeyri-məhdud hakimiyyətə malik, özbaşınalığı rəhbər tutan hökmdar; 3
(despotiya) (yunan despotéia-qeyri-məhdud hakimiyyət) istibdad hakimiyyəti, müstəbidlik - 1. bir şəxsin, despotun, dövlətin və cəmiyyətin bütün üzvlər
(latın de-ayrılma, uzaqlaşdırma və stabilius - sabit, dayanıqlı) (sabitliyin əleyhinə) mütarazlığın pozulması; qeyri-sabitliyə, nizamsızlığa, özbaşına
(latın de-inkar və struktura - quruluş) ictimai həyatın, ictimai münasibətlərin normal axarına maneçilik törədən, onun pozulmasına, dağılmasına xidmət
(son latın devalvatio, de-aşağı hərəkəti bildirən sözönü və valeo-dəyəri var sözündən) dövlətin ödəmə balansının və ticarət münasibətlərinin kəskin pi
1. hər hansı məsələnin kollegial orqanın, məclisin iclasında (qurultay, konfrans, sessiya) müzakirə nəticəsində qəbul edilmiş qərar; 2
(latın diffamare-ləkələmək, pisləmək) şəxsin və ya ictimai birliyin şərəf və ləyaqətini alçaldan, adını ləkələyən, xalq arasında nüfuzdan salan, onun
(latın dictator, dicto-əmr edirəm, sərəncam verirəm) 1. Qədim İtaliyanın bir sıra şəhərlərindən hər il seçilən qeyri-məhdud hakimiyyətə malik hökmdar,
(latın dictature-qeyri-məhdud hakimiyyət) dövlətdə hakimiyyəti qeyri-demokratik, sərt həyata keçirmə sisteminin xarakterizə edən anlayış
demokratiya ilə diktatura arasında mövcud olan “keçid” (hibrid) siyasi-hüquqi rejim, yəni eyni dövlətdə eyni zamanda harmonik vəhdət təşkil edən rejim
(latın analoqu religio) ictimai şüurun formalarından biri; bir və ya bir neçə allahın “müqəddəslərin” – yəni fövqəltəbiliyini bu ya digər növünün real
din və dövlətin qarşılıqlı münasibətləri; dinin dövlətə təsir səviyyəsi; dövlət-hüquq münasibət116 lərində dinin rolu
(fransız directive, latın dirigere-yönəltmək, göndərmək) yuxarı səlahiyyətli orqanın öz səlahiyyətləri çərçivəsində və məqsədlərinə uyğun biləvasitə t
(fransız discrédite-etibarını, nüfüzunu sarsıtmaq) cəmiyyət, xalq qarşısında etibarın, inamın düşməsinə, şərəf və ləyaqətin alçaldılmasına, hörmət və
(fransız disretionnaireşəxsi mülahizədən asılı olan; latın discretio-qəlbin ixtiyarı) yüksək vəzifəli şəxsə (dövlət və hökumət başçısına, hətta Məhkəm
(latın discriminatio-fərqləndirmə, ayırma) insanlar arasında dini, irqi, milli, cinsi, vətəndaşlıq, sosial, siyasi mənsubiyyətinə görə, mülki vəziyyət
(latın dissidere-razılaşmayan) ilk öncə orta əsrlərdə Avropa dövlətlərində kilsədən ”üzdöndərənlərə”, sonralar isə “D
(latın diversus-müxtəlif, fərqli və facere-düzəltmək, etmək) fəaliyyət dairəsini genişləndirmək, dar ixtisaslı iqtisadi obyektin öz gəlirinin artırılm
(çoxdərəcəli seçkilər) Deputatlarının nümayəndəli (təmsilçi) orqanın tərkibinə (misal: Hindistan Parlamenti) və ya, bəzi dövlətlərdə Prezidentin (misa
proporsional seçki sistemi zamanı səslərin nəticələrinin müəyyən edilməsi; bu zaman müəyyən namizədə verilmiş səslərin seçki kvotasını aşan bir hissəs
(orta latın dotatio-bəxşiş, qurban, latın dotaretəchiz, təmin etmək sözündən) dövlət idarə, müəssisə, təşkilatların, inzibati vahidlərin və bəzi halla
vətəndaşları müxtəlif fəaliyyət sahələrində (peşə, müdafiə, sosial-mədəni və s.) xüsusi xidmətlərinə görə, qabaqcıl əməyə görə və ya digər yüksək nail
mürəkkəb tarixi proseslərdən əmələ gələn, ictimai inkişafın məhsulu; özünəməxsus olan bütün atributlara (ərazisi, sərhədləri, paytaxtı, rəmzləri, haki
dövlətin Ali təmsilçisi hesab ediləndövlətin Ali vəzifəli (monarxiyada-Ali titullu) şəxsi, əsasən fərdi şəxsi (misal: Prezident, (Parlamentarizmdə) -
bir qayda olaraq, dövlətin Konstitusiyasında və onun əsasında qəbul edilmiş digər normativ aktlarda müəyyənləşdirilən dövlətin daхili quruluşunun хüsu
dövlət orqanlarının səlahiyyətlərinin, vəzifə və funksiyalarının həyata keçirilməsi sahəsində peşəkar fəaliyyət; Konstitusiyaya və digər qanunlara uyğ
(kontraktasiya) müstəsna hallarda, dövlətin hərbi və iqtisadi təhlükəsizliyini qorumaq və ya iqtisadi münasibətləri tarazlaşdırmaq (defisiti aradan qa
dövlət ərazilərinin hüdudlarını müəyyən edən xətlər; dövlətin suverenliyinin və yurisdikiyasının yayıldığı ərazilərinin çərçivəsi; iki və s
dövlət tərəfindən xüsusi mühafizə edilən mühüm, dövlət əhəmiyyətli hərbi, iqtisadi və siyasi xarakterli məlumat
cinayət hüququna görə dövlətin ən mühüm mənafeyinə qəsd edən və buna görə də, xüsusilə böyük ictimai təhlükə təşkil edən ən ağır cinayətlər
(latın anoloqu sýmbolon) - dövlətin əsas atributlarındandır və onun suverenliyinin rəsmi nişanələridir
(latın dualis-ikili) Konstitutsion monarxiyanın iki formasından biri (digər forması Parlamentli monarxiyadır)
1. хalq hakimiyyəti, hüquqi dövlət, vətəndaş cəmiyyəti, şəхsiyyətin hüquqi mövqeyi və digər ümumbəşəri dəyərlərin quruluşu və inkişafı ideyalarını, -
(yunan. ōikos - məskən, vətən) 1. təbiətin vahid sistemi. E. dedikdə - ətraf təbii mühit başa düşülür, bu, təbii obyektlər və təbii resurslar, o cümlə
(böhran) müasir qlobal ekoloji krizisi, insan cəmiyyətinin təbiət ilə münasibətlərində və ekoloji sistemdə tarazlığın pozulması kimi, müəyyən etmək ol
(latın expansio-yayılma, genişlənmə) inhisarçı birliklərin və qrupların, bəzi hallarda dövlətlərin hökmranlıq dairələrini genişləndirilməsi; istər iqt
(latın ex-...dan, ...dən şəkilçisi və proprius-xüsusi) 1. (hüquq) əmlakın (mülkün) dövlət hakimiyyəti orqanları tərəfindən məcburi surətdə (əvəzsiz, y
(rus экстрeмизм; fransız extrémisme, latın ekstremum, ektremus-kənar, son hədd, sərhəd sözündən) sisyasətdə, ideologiyada, mübarizədə ifrat baxışlara,
(fransız electeur-seçirəm) seçici korpusu: 1. aktiv seçki hüququna (dövlətin vətən-daşı olan, 18 yaş həddinə çatan (lakin, müxtəlif ölkələrdə həmin ya
(latın emancipatio-hərfi mənası: ata hakimiyyətindən oğlunu formal olaraq azad edilməsi) asılılıqdan və tabelikdən, əsarətdən (zülmətdən) alçalmalarda
(latın emiģrare-çıxıb getmək) bax miqrasiya.
(latın emissarius-nümayəndə) bir sıra təşkilat və ya dövlət təşkilatı tərəfindən müəyyən qeyri-rəsmi (çox zaman məxfi) tapşırıqla başqa bir təşkilata
(latın emissio-buraxılış) pulları, banknotları (bank biletlərinin) və ya digər qiymətli kağızları hasil etməklə tədavülə buraxılması