lüğətdə “sevilən şey” mənasını verən bu söz Məhəmməd peyğəmbərin hərdənbir etmiş olduğu əməlləri ifadə edir
ismaili təriqətlərindən birinin ardıcıllarıdırlar. Fatimi xəlifəsi Müstənsirin oğlü Müstəlini imam saymış ismaili təriqətidir
müsəlmanlardan sığınacaq istəyən insanlardır. Cinayət törətməyən, zülmdən qaçan müsəlmanlara sığınacağın verilməsi və onların qorunması savab əməllərd
bax: MÜCƏSSİMİLƏR.
bax: BÜTPƏRƏSTƏR.
müəyyən bir müddətdə tərəflərin razılığı ilə bağlanılmış evlilik anlaşması və ya müvəqqəti kəbindir. Tərəflər arasında qeyd edilən müddət bitdikdə kəb
təfsirçilər üçün mənaları aydın olmayan və suallar doğuran batini mənalı Quran ayələridir. Mütəşabih ayələr haqqında Quranda (3: 7) məlumat verilir
bir-biri ilə tanış olmayan çox saylı ravilərin eşitdikləri, gördükləri və ötürdükləri xəbərləridir. Onlar İslam ilahiyyatında ən etibarlı hədislər hes
(117/736-cı ildə vəfat etmişdir) – tabiundan olan ən tanınmış hədis ravilərindən biri olmuşdur. Onun soyu Nişapurdan, Deyləm və ya Kabildən olmuşdur
vacib olmayan, ancaq qılındığı təqdirdə savab qazandıran namazlardır. Müsəlmanlar inanırlar ki, vacib namazlardan öncə və ya sonra nafilə namazlar qıl
vacib olmayan, ancaq icra edildikdə savab qazandıran ibadətlərdir. Bu ibadətlər zamanı möminlər Allah rizasını qazandıqlarına inanırlar
müəyyən səbəblərdən həccə gedə bilməyən mal varlığı yerində olan müsəlmanın yerinə Məkkəyə göndərilən şəxsdir
qəbirdə həyatda etdiyi əməllərə görə insanı ilk sorğuya çəkən mələklərdir. Rəvayətlərə görə qəbirdə ilk axirət sınaqları başlayır
müəyyən olunmuş qaydalarla icra edilən günlük ibadətdir. İslam dininin şərtlərindən biridir. Namazların qılınmasının haqqında Quranda bir neçə ayə var
ilin aylarının yerlərini dəyişməkdir. Bütpərəst ərəblərin adətinə görə “haram” aylarda savaşların aparılması qadağan edilmişdir
aydın olan, təfsir edilməyə və heç bir şərhə ehtiyacı olmayan Quran ayələridir. İlahiyyatçılar İslamda bu kimi ayələrin hökmlərini qanun sayır və onla
İranda XIII/XIV əsrdə yaranmış sufi təriqətlərindən birinin adıdır. Öncə sünni, sonra isə şiə yönlü olmuş təriqətdir
Nəcaşi bütpərəstlərin ağır təqibləri ilə üzləşən müsəlmanlara öz ölkəsində sığınacaq vermişdir. O, müsəlmanlarla görüşüb, Məhəmmədin peyğəmbərliyi və
yaşadıqları cəmiyyətə yeni şəriət gətirməyən, ancaq özlərindən əvvəlki rəsulların gətirdiyi dini təbliğ edən peyğəmbərlər olmuşdurlar
insan və ya heyvan ifrazatıdır. Nəcasətə nəyin aid olması məsələsində məzhəblərin fərqli görüşləri vardır
Məhəmməd peyğəmbərin dövründə yaşamış Həbəşistan kralı idi. Rəvayətlərə görə o, öncə xristian olmuş, sonra isə İslam mənbələrinə görə İslamı qəbul etm
xarici təriqətinin ifrat qollarından birinin davamçıları olmuşdurlar. Təriqətin yaranması Nəcd ibn Üveymir adlı bir adamla bağlıdır
bax: KÜBRAVİLƏR
Ərəbistan yarımadasının cənubunda yerləşən şəhərdir. Məhəmməd peyğəmbərin zamanında oranın əhalisi xristian olmuşdur
İsrafilin sur borusuna üfürməsidir. Müqəddəs kitablara görə İsrafil sur’a iki dəfə üfürəcəkdir. Birinci üfürməsində dünyada bütün müsəlmanlar məhv ola
insanın mahiyyəti, onun “Mən”idir. Bu sözlə insanların ruhundan gələn istək və niyyətləri ifadə edilir
Məhəmməd peyğəmbərin varislərinin işləri ilə məşğul olan müsəlmanlar idilər. Məhəmməd peyğəmbərin soyu onun qızı Fatimə və Əli ibn Əbu Talibin evliliy
sufilikdə təriqət şeyxinin təkkədəki yardımçısı, onun işlərini aparan insandır. Ən bacarıqlı, mənəvi inkişaf etmiş müridlər nəkib ola bilərlər
İstənilən yerdə Allahı yad etmək olar, kimsə bunun qarşısını almaz; 8. Yad kərd. Ürəklə yanaşı dillə də Allahı yad etmək; 9
(791/1389-ci ildə vəfat etmişdir) – ən tanınmış təriqət şeyxlərindən biri olmuşdur. Tam adı Məhəmməd Bəhaəddin Nəqşibənd Buxari olmuşdur
ən çox yayılmış sufi təriqətlərindən birinin davamçılarıdırlar. Təriqətin adı Məhəmməd Bəhaəddin Nəqşibənd Buxari ilə bağlıdır
(215/830 – 303/915) – görkəmli mühəddis və fəqih olmuşdur. Nəsai hədis elminin sirlərini Xorasan, İraq, Hicaz, Misir və Suriyada mənimsəmişdir
(710/1310-cu ildə vəfat etmişdir) – dövrünün tanınmış ilahiyyatçısı olmuşdur. O, Mavərənnəhrdə doğulmuş və orada dövrünün tanınmış alimlərindən dərs a
bəzi Quran ayələri və hədislərin hökmlərinin qaldırılması, onların başqaları ilə əvəz edilməsidir. İlahiyyatçıların bir çoxuna görə Məhəmməd peyğəmbər
İsa peyğəmbərə və onun gətirdiyi kitaba inanmış dini icmanın ardıcıllarıdırlar. Belə ki, İsa peyğəmbərin dini nəsranilik adlanmışdır
(631/1233 – 676/1277) – tanınmış fəqih, mühəddis və müfəssir olmuşdur. O, Suriyada doğulmuş, mədrəsədə təhsil almış, erkən yaşlarından Quran hafizi ol
Allaha edilən duanın yerinə yetirilməsi qarşılığında hər hansı bir xeyirli əməlin yerinə yetirilməsi üçün edilən əhddir
qadınlarda doğuşdan sonra qan axmanın kəsilməsi ilə nəticələnən zahılıq halıdır. Zahılığın müddəti məsələsində məzhəblər arasında ixtilaf vardır
şəriət qanunlarına uyğun olaraq kişi ilə qadınının birgə yaşamasıdır. Bunun üçün kəbin kəsilməlidir (Quran, 4: 3)
hər-hansı bir işin görülməsi üçün insanın əvvəlcədən o işin reallaşmasını istəməsi və qərarlaşdırmasıdır
İsmaili təriqətlərindən birinin mənsubları olmuşdurlar. Dini təlimləri ismaililiyin ümumi müddəalarının əsasında qurulmuşdur
Quranda adı keçən peyğəmbərlərdən biri olmuşdur. Rəvayətlərə görə İdris peyğəmbərdən sonra insanlar onun əllə çəkilmiş rəsmlərinə və düzəldilmiş heykə
(1293/1876 – 1379/1960) – yeni dövrün müsəlman maarifçisi və ictimai- siyasi xadimi olmuşdur. O, Bitlisin yaxınlığındakı Nurs kəndində doğulmuşdur
nurun peyğəmbərdən başqasına keçməsi inancıdır. Sonda bu nur Əbu ibn Əbu Talibin soyundan olan imamlara keçmişdir
(21/642-ci ildə vəfat etmişdir) – görkəmli müsəlman sərkərdəsi, Məhəmməd peyğəmbərin səhabələrindən biri olmuşdur
bax: ƏLƏVİLƏR
ərəb bütpərəstlərinin məzarlarda və başqa yerlərdə qurduqları qurbanlıq yerləri idi. Burada onlar bütlərə, ölmüş əcdadlarına, müqəddəslərə və mələklər
günəşin doğuşundan batmasına qədər yeməkdən, içməkdən və cinsi yaxınlıqdan uzaq duraraq Allaha edilən ibadətdir
bax: İDƏYN.
(35/656-cı ildə vəfat etmişdir) – Məhəmməd peyğəmbərin yaxın səhabəsi, görkəmli ictimai-siyasi xadim və üçüncü Raşidi xəlifəsi olmuşdur