1. bax qayış 1-ci mənada. Kəməri qırılmaq. Təzə kəmər almaq. Belinə kəmər bağlamaq.
// Paltar, palto və s.-də belə sarınan uzun ensiz parça; belbağı. Paltonun kəməri. Paltarın kəmərini açmaq.
□ Kəmər yeri – kəmər bağlanan yer; bel.
Şal qarının çiynindən yavaş-yavaş sıyrılıb kəmər yerinə qədər düşdü.
// Keçmişdə paltarın üstündən belə bağlanan qızıl, gümüş və s. ilə bəzədilmiş belbağı, qurşaq; təkbənd. Qızıl kəmər. Enli kəmər.
– Aşıq oldum telə, qız; Kəmər bağla belə, qız; Yarı gücnən tapmışam; Ana doğmaz belə qız. ().
[Səlma:] İştə gümüş kəmər! Həm də yepyeni; Sonra yenə məmnun eylərəm səni.
Bəyin enli kəmərindən gümüş qınlı iri bir xəncər sallanırdı.
// Tüfəng qayışı.
…Həcər təkrar papağı başına qoydu, əlini aynalıya atdı, kəməri çiyninə aşırdı.
// Patrondaş mənasında.
[Qoca:] Tüfəngi doldurub aldım əlimə; Kəməri bağladım qoşa, belimə. “”.
// Ümumiyyətlə, bir şeyin belinə bağlanan, sarınan, dövrələnən ip, qurşaq, çənbər və s. Çəlləyin kəməri. – Aləm bayram içində idi.
Böyük binaların belindən qırmızı kəmər çəkilmişdi.
◊ Kəmər bağlamaq məc. – əmrə hazır vəziyyətə gəlmək; hazır, amadə olmaq.
Kəmər kimi – düz və uzun. Kəmər kimi cığır.
– İlansayağı yol dağların döşündən burularaq kəmər kimi aşağıya doğru burulur.
Kəmərin altı boş olmaq – ac olmaq, acımaq.
Kəmərin altını bərkitmək zar. – doyunca yemək, doymaq.
