lirik-fəlsəfi

Lirika "lira" sözündən olub, yunanca simli musiqi aləti deməkdir. Şərq ədəbiyyatında lirik şeirlərə rübabi şeirlər də deyilir. Rübab da ərəb sözü olub, simli alətə deyilir. Elə bədii əsərlər var ki, orada həm epik lövhələrlə, hadislərin təhkiyə yolu ilə verilməsinə, həm də şairin (lirik qəhrəmanın) bu və ya digər obraza, hadisəyə, əşyaya, təbiətə lirik münasibətinə təsadüf olunur. Əvvəldən axıra qədər həyat hadisələrinin müəyyən bir süjet əsasında təsviri ilə şairin daxili duyğularının ifadəsi üzvi şəkildə birləşir, iki növ (epik və lirik növlər) bir-birilə demək olar ki, qaynayıb qarışır. Buna görə də bu cür əsərlər qeydsiz-şərtsiz bir janra (ya epik, ya da lirik janra) daxil olmur. Belə əsərlər xüsusi bir janr təşkil edərək epik-lirik növ adlanır. Ədəbiyyatşünaslıqda buna qarışıq lirik də deyilir. Ayrı-ayrı poemalarda hadisənin epik təsviri ilə lirik tərənnümün nisbəti müxtəlifdir. Bəzi əsərlərdə təhkiyə, bəzilərində isə tərənnüm üstün olur.

Lirik abstraksiya müharibədən öncəki modernist üslublu rəssamlıqda iki əlaqəli, lakin fərqli tendensiyalardan biridir. Avropa Lirik Abstraksiyası Paris şəhərində təşəkkül tapmışdır. Bu ad ilk dəfə 1947-ci ildə Jan Joze Merşand tərəfindən işlənmişdir. Abstrakt Ekspresionizm ilə əlaqəli mücərrəd boyama növünü xarakterizə edən təsviri termin 1940-cı ildən bəri istifadə olunur. Arxeil Qorki kimi tanınmış çoxsaylı ekspresyonist rəssamlar kontekstdə göründüyü kimi lirik abstraktlıqdan istifadə etmişdir.

Lirika "lira" sözündən olub, yunanca simli musiqi aləti deməkdir. Şərq ədəbiyyatında lirik şeirlərə rübabi şeirlər də deyilir. Rübab da ərəb sözü olub, simli alətə deyilir. Elə bədii əsərlər var ki, orada həm epik lövhələrlə, hadislərin təhkiyə yolu ilə verilməsinə, həm də şairin (lirik qəhrəmanın) bu və ya digər obraza, hadisəyə, əşyaya, təbiətə lirik münasibətinə təsadüf olunur. Əvvəldən axıra qədər həyat hadisələrinin müəyyən bir süjet əsasında təsviri ilə şairin daxili duyğularının ifadəsi üzvi şəkildə birləşir, iki növ (epik və lirik növlər) bir-birilə demək olar ki, qaynayıb qarışır. Buna görə də bu cür əsərlər qeydsiz-şərtsiz bir janra (ya epik, ya da lirik janra) daxil olmur. Belə əsərlər xüsusi bir janr təşkil edərək epik-lirik növ adlanır. Ədəbiyyatşünaslıqda buna qarışıq lirik də deyilir. Ayrı-ayrı poemalarda hadisənin epik təsviri ilə lirik tərənnümün nisbəti müxtəlifdir. Bəzi əsərlərdə təhkiyə, bəzilərində isə tərənnüm üstün olur.

Lirik tenor (tenor "di-grace", it. Tenore di grazia — "lütf tenoru") — yumşaq, gümüşü tembrin səsi, hərəkətliliyi, həmçinin səsin böyük melodikliyinə malikdir. Lirik tenorun səs diapazonu yüksək do², do²-diez səviyyələrə çata bilər, lakin səs gücü baxımından dramatik tenordan xeyli aşağıdır. Lirik tenora o əsərlərin ifası həvalə olunur ki, orada hisslərin lirik diapazonunu ifadə etmək lazımdır, səsin yumşaqlığı, melodikliyi tələb olunur. Xorda lirik tenorlar adətən birinci tenor hissələrinə daxil edilirlər. == Lirik tenorların klassik opera partiyaları == Alfred (Cüzeppe Verdi, "Traviata") Berendey (Nikolay Rimsky-Korsakov, "Qar qız") Verter (Jules Massenet, "Verter") Vladimir İqoreviç (Alexander Borodin, "Şahzadə İqor") Hersoq (Cüzeppe Verdi, "Riqoletto") Qraf Almaviva (Cioacchino Rossini, "Sevilya bərbəri") Hindistanlı qonaq (Nikolay Rimsky-Korsakov, "Sadko") Levko (Nikolay Rimski-Korsakov, "May Gecəsi") Lenski (Pyotr Çaykovski, "Yevgeni Onegin") Nemorino (Donizetti, "Sevgi İksiri") == Həmçinin bax == Tenor Səs tembri Sergey Lemeşev == Ədəbiyyat == Самин Д. К. 100 Böyük Vokalist. Сикур П. И. Mən sənə mahnı oxuyacağam . Гозенпуд А. Qısa opera lüğəti. == Xarici keçidlər == Какие бывают ТЕНОРА?

Doqquz lirik (lat. novem lyrici) və ya melik şairlər —ellinistik İsgəndəriyyə alimləri tərəfindən tənqidi araşdırmaya layiq görülən qədim yunan şairlərinin kanonik qrupu. "Palatin antologiyası"nda deyilir ki, onlar lirik mahnı yaratmışlar. Onlar: Spartalı Alkman (xor lirikası) Lesboslu Sapfo (monodik lirik) Midilli Alkey (monodik lirik) Teoslu Anakreon (monodik lirik) Metavrlı Stesixor (xor lirikası) Regili İvik (xor lirikası) Keyalı Simonid (xor lirikası) Keyalı Vakxili (xor lirikası) Fivli Pindar (xor lirikası) Doqquz lirik şair ənənəvi olaraq əsasən xor şeirləri bəstələyənlər və monodik şeirlər bəstələyənlər arasında bölünür. Bu bölgü bəzi müasir alimlər tərəfindən mübahisələndirilir.

Fəlsəfi Pentalogiya — Azərbaycan filosofu Adil Əsədov tərəfindən təklif olunan, beş hissədən ibarət fəlsəfi sistem: Gözəlliyin fəlsəfəsi, Varlığın fəlsəfəsi, Təfəkkürün fəlsəfəsi, Əxlaqın fəlsəfəsi və Siyasətin fəlsəfəsi. Gözəllik fəlsəfəsinin başlıca təyinatını var olmalı olan dünyanın təqdimatı, Varlıq fəlsəfəsinin başlıca təyinatını var olan dünyanın təqdimatı, Təfəkkür fəlsəfəsinin başlıca təyinatını var olan dünyanı var olmalı olan dünyaya yüksəltmə imkanının təqdimatı, Əxlaq fəlsəfəsinin başlıca təyinatını var olan dünyanın var olmamalı olan dünyaya endirilməsinə göstərdiyi müqavimətin təqdimatı və nəhayət, Siyasət fəlsəfəsinin başlıca təyinatını var olan dünyanı var olmalı olan dünyaya yüksəltmə əzminin təqdimatı təşkil edir. Gözəlliyin fəlsəfəsi mahiyyətin bir ideal olaraq təxəyyüldə canlandırılmasına, Varlığın fəlsəfəsi mahiyyətin reallıqdan çıxış edilərək anlaşılmasına, Təfəkkürün fəlsəfəsi mahiyyət və reallıq arasında körpü quruculuğuna, Əxlaqın fəlsəfəsi mahiyyətsizləşməyə qarşı müqavimətin aşılanmasına, Siyasətin fəlsəfəsi isə mahiyyətin gerçəkləşdirilməsinə təyinatlıdır. “Mən necə olmalıyam?” sualına müfəssəl cavab vermək öhdəliyindən Gözəllik fəlsəfəsi çıxış etməli, “Mən nəyə güvənə bilərəm?” sualına nəticə etibarı ilə Varlıq fəlsəfəsi cavab verməli, “Mənim nə etmək imkanım var?” sualını son nəticədə Təfəkkür fəlsəfəsi cavablandırmalı, “Nəyi etmək mənə yasaqdır?” sualına Əxlaq fəlsəfəsi cavab tapmalı, “Mən nə etməliyəm?” sualına cavab isə Siyasət fəlsəfəsinin və bütövlükdə fəlsəfənin son sözü olmalıdır. Hər bir tamamlanmış fəlsəfə ideal duyğusundan başlayır, qətiyyət yaşantısının qərarlaşması ilə başa çatır. Başqa sözlə, hər bir fəlsəfə özünün təbii axınında Gözəllik fəlsəfəsi olaraq öz həyatını başlayır, Siyasətin fəlsəfəsi olaraq isə öz missiyasını başa çatdırmış olur. İdeal duyğusu fəlsəfənin başlanğıc məqamı və ilk sözü, qətiyyət yaşantısının qərarlaşması isə onun mütləq məqsədi və son sözüdür. İdeal duyğusundan məhrum olan kəs heç zaman filosof ola bilmədiyi kimi, eləcə də siyasəti öz diqqət dairəsindən kənarda saxlayan filosofun fəlsəfəsi sona çatdırılmamış, tamamlanmamış qalır. Hər bir fəlsəfənin son sualı, həlli ilə hər bir fəlsəfəni tamamlayan məsələ - həyatın mənası ilə bağlı məsələ - özünün birbaşa həllini ən azı məhz ona görə Siyasətin fəlsəfəsində tapır ki, biz yalnız həyatımıza məna tapdığımız zaman tam iradə müəyyənliyinə nail ola bilirik. == Ədəbiyyat == Adil Əsədov.

Fəlsəfi antropologiya — geniş mənada — insanın təbiəti və mahiyyəti haqda fəlsəfi təlim, dar mənada — XX əsrin birinci yarısında Qərbi Avropa, xüsusilə alman fəlsəfəsində yaranmış istiqamət. Bu istiqamət Dilteyin həyat fəlsəsi, Qusserlin fenomenologiya ideyalarından irəli gələn, müxtəlif elmlərin — psixologiya, biologiya, etologiya, sosiologiya, həmçinin dinin və başqa sahələrin insan haqda məlumatlarının istifadəsinə əsaslanır. == Yaranması == XX əsrin birinci yarısında Qərb fəlsəfəsi diqqətini insana doğru çevirdi. İnsan problemi ilə bu və ya digər dərəcədə məşğul olan, həmin problemi əks etdirən çoxsaylı fəlsəfi konsepsiyalar ümumi fəlsəfəyə antropologiya adı altında birləşir. Bu terminin əsas mənası fəlsəfi fikrin insanın təbiətini və imkanlarını dərindən anlamaqla əlaqədardır. Hələ 1929– cu ildə Martin Haydegger "Kant və metafizika problemləri" adlı əsərində Kantın məşhur "Mən nəyi bilirəm?", "Mən nə etməliyəm?" və "Mən nəyə güvənə bilərəm?" fikirlərinin yeni yozumunu verməyə çalışmışdır. Öz məcmusuna görə, "insan nədir" ümumiləşdirici fikrinə aparıb çıxarırdı. Əslində, fəlsəfi antropologiya üçün başlıca vəzifə insan idrakının, fəaliyyətinin və etiqadının predmetinə yeni traktovka ilə yanaşmaqdır. Müasir şəraitdə vacib olan odur ki, biz necə dərk edirik, necə fəaliyyət göstərir və necə etiqad edirik? Fəlsəfi antropologiya tərəfindən tədqiq olunan konsepsiyalar şərti olaraq iki qrupa bölünür — subyektiv–antropoloji və obyektiv–ontoloji.

Fəlsəfi roman — bir roman növüdür. Bu tip romanların əsas önəmli hissəsin də fəlsəfi suallara və müzakirələrə yer ayrılır.Bu mövzular da cəmiyyətin rolu və xüsusiyyətləri həyatın məqsədi, ənənələr, sənətin insan həyatındakı yeri və ya təcrübə ilə səbəblərin məlumatın inkişafındakı rolu ola bilər. Bu sualların müzakirəsi qondarma hadisələr çərçivəsində həyata keçirilir. Bu növün bir alt növü də "fikir romanları"dır, bu romanlar elm fantastika, utopiya və distopya qurğusu ilə bənzər mövzulara bölünə bilər.

Fəlsəfi anarxizm — anarxizmdə intellektual tənqidə, xüsusən də siyasi hakimiyyətin və hökumətlərin legitimliyinə diqqət yetirən bir düşüncə məktəbi. Amerikalı anarxist və sosialist Benjamin Taker dinc təkamül anarxizmini inqilabi törəmələrdən ayırmaq üçün fəlsəfi anarxizm terminindən istifadə edirdi. Fəlsəfi anarxizm mütləq hər hansı bir hərəkət və ya hakimiyyətin ləğvi istəyini nəzərdə tutmasa da, fəlsəfi anarxistlər hər hansı bir hakimiyyətə tabe olmaq üçün heç bir öhdəlik və ya vəzifəyə inanmırlar və eyni zamanda dövlətin və ya hər hansı bir şəxsin əmr vermək hüququna malik olduğuna təkzib edirlər. Fəlsəfi anarxizm konkret olaraq fərdiyyətçi anarxizmin tərkib hissəsidir. Tədqiqatçı Maykl Friden fərdiyyətçi anarxizmin dörd geniş növünü müəyyən etmişdir. Birinci növ, başqalarına yaxşılıq etməyi nəzərdə tutan "proqressiv rasionalizm" ilə özünüidarəni müdafiə edən Uilyam Qodvin ilə əlaqəlidir. İkinci növ, ən çox Maks Stirnerlə əlaqəli eqoizmdir. Üçüncü növə Herbert Spenserin ilkin proqnozlarında və onun bəzi davamçılarının, məsələn, Uordsvort Donistorp kimi, "dövlətin sosial təkamülün mənbəyində artıqlıq olduğunu" proqnozlaşdırdığı düşüncələrində rast gəlinir. Dördüncü növ eqoizmin zəifləmiş formasını özündə ehtiva edir və sosial əməkdaşlığı bazarın müdafiəçisi kimi izah edir, amerikalı individualist anarxist Benjamin Taker və ekoloq anarxist Henri Devid Toro kimi davamçıları vardır. == Ümumi baxış == === Növləri === Uilyam Qodvin tərəfindən yaradılmış fəlsəfi anarxizm fərdlərdən öz mühakimələrinə uyğun hərəkət etmələrini və hər bir fərdə eyni azadlığı vermələrini tələb edir.

Epik-lirik janr — Ədəbiyyatşünaslıqda buna qarışıq janr (epik və lirik) da deyilir. == Məzmun == Elə bədii əsərlər var ki, orada həm epik lövhələrlə, hadislərin təhkiyə yolu ilə verilməsinə, həm də şairin (lirik qəhrəmanın) bu və ya digər obraza, hadisəyə, əşyaya, təbiətə lirik münasibətinə təsadüf olunur. Əvvəldən axıra qədər həyat hadisələrinin müəyyən bir süjet əsasında təsviri ilə şairin daxili duyğularının ifadəsi üzvi şəkildə birləşir, iki növ (epik və lirik növlər) bir-birilə demək olar ki, qaynayıb qarışır. Buna görə də bu cür əsərlər qeydsiz-şərtsiz bir janra (ya epik, ya da lirik janra) daxil olmur. Belə əsərlər xüsusi bir janr təşkil edərək epik-lirik növ adlanır. Ədəbiyyatşünaslıqda buna qarışıq janr da deyilir. Ayrı-ayrı poemalarda hadisənin epik təsviri ilə lirik tərənnümün nisbəti müxtəlifdir. Bəzi əsərlərdə təhkiyə, bəzilərində isə tərənnüm üstün olur. Hadisələrin epik təsviri üstünlük təşkil edən əsər epik-lirik əsər adlanır. Məsələn, Məhəmməd Füzulinin "Leyli və Məcnun" poeması epik-lirik əsərdir.

Fəlsəfi Tədqiqatlar Cəmiyyəti 1934-cü ildə Hall, Menli Palmer tərəfindən dünyanın müdrik ədəbiyyatının öyrənilməsini təşviq etmək üçün təsis edilmiş Amerika qeyri-kommersiya təşkilatıdır. Hall, bəşəriyyətin yığılan hikmətinin hər bir insanın doğuş haqqı olduğuna inanırdı və bu məqsədlə geniş ictimaiyyətə xidmət etmək üçün bu cəmiyyəti təsis etmişdi. 1990-cı ildə cənab Hallın ölümündən sonra doktor Elm Obadia Harris ikinci prezident oldu və 2001-ci ildə Fəlsəfi Tədqiqatlar Universitetini açdı. PRS 2019-cu ildə diplomlar olmadan kurslar və sertifikatlar təklif etmək lehinə bu universiteti bağladı. PRS 50.000 cilddən çox bir araşdırma kitabxanasına sahibdir və eyni zamanda müəllifi Hall olan metafizik və ezoterik kitabları satır və nəşr etdirir. 2018-ci ildə PRS Hansell Qalereyasını sənət əsərlərini sərgiləmək üçün açdı. PRS il ərzində sənət, mədəniyyətşünaslıq, ədəbiyyat, fəlsəfə, mifologiya və digər fənləri əhatə edən müxtəlif tədbirlər və mühazirələr təqdim edir. Onun qərargahı Los-Ancelesdə, Kaliforniyadadır və Los Anceles Tarixi Mədəniyyət Abidəsi olaraq təyin edilmişdir.

Əbədi Sülh: Fəlsəfi Eskiz ( alm. Zum ewigen Frieden. Ein philosophischer Entwurf‎ : Zum ewigen Frieden.Ein philosophischer Entwurf ) Alman filosofu İmmanuel Kant tərəfindən 1795-ci ildə esse və siyasi fəlsəfə janrında yazılmış kitabdır.

Albert Eynşteynin dini görüşləri geniş araşdırılmış və çox vaxt səhv başa düşülmüşdür. Albert Einstein, Baruch Spinoza panteist Tanrıya inandığını bildirdi. İnsanların taleyi və hərəkətləri ilə əlaqəli bir şəxsi Tanrıya, sadəlövh kimi təsvir etdiyi bir mənzərəyə inanmırdı. Ancaq "mən ateist deyiləm", özünü aqnostik, və ya "dindar olmayan" adlandırmağı üstün tutduğunu aydınlaşdırdı. Eynşteyn, ölümdən sonra həyata inanmadığını da ifadə edərək, "bir həyat mənə kifayətdir" dedi. Ömrü boyu bir neçə humanist qrupla yaxından maraqlanırdı. == Dini inanclar == Eynşteyn, " aqnostik ", "dinə inanmayan" və " Spinoza tanrısı " ndakı "panteist" inancı da daxil olmaqla, dini fikirlərini təsvir etmək üçün bir çox etiketlərdən istifadə etdi. Eynşteyn, Allah probleminin "dünyada ən çətin" olduğuna inanırdı və "sadəcə bəli və ya yox" cavab verə bilməz. O, "cəlb olunan problem məhdud ağlımız üçün çox böyük olduğunu" etiraf etdi. === Erkən uşaqlıq === Eynşteyn dünyəvi yəhudi valideynləri tərəfindən böyüdü və Münhendə yerli katolik ictimai ibtidai məktəbində oxudu.