Mədən qazmaları

faydalı qazıntıları çıxarmaq üçün mədən işləri nəticəsində Yer qabığında yaradılmış süni qurğular.
Mədən işləri
Mədən vergisi
OBASTAN VİKİ
Mədən
Mədən— faydalı qazıntılar istehsalı və zənginləşdirilməsi ilə məşğulı olan dağ-sənaye müəssisəsi. == Mədən sənayesi == Mədən sənayesi faydalı qazıntı yataqlarını kəşf edən, faydalı qazıntıları çıxaran və ilkin emal edən (zənginləşdirən) istehsal sahələri kompleksidir. Mədən sənayesi aşağıdakı əsas qruplara bölünür: Yanacaqçıxarma (neft, təbii qaz, kömür, şist, torf); Filizçıxarma (dəmir filizi, manqan filizi, əlvan, nadir və nəcib metal filizləri, radioaktiv elementlər); Qeyri-metal qazıntılar və yerli tikinti materialları sənayesi (mərmər, asbest, qranit, dolomit, təbaşir, kaolin, gips, əhəng və s.); Mədən kimyası (apatit, kalsium duzları, nefelin, selitra, kükürd kolçedanı və s.); Hidromineral (yeraltı mineral sular, su təchizatı və digər məqsədlər üçün su). Respublikamızda daha çox neft, qaz, dəmir filizi, mərmər, tikinti daşı, mineral sular və s. çıxarılması inkişaf etmişdir.
Amasra mədən qəzası
Amasra mədən qəzası — 14 oktyabr 2022-ci il tarixində Bartının Amasra ilçəsində Türkiyə Daşkömür İdarəsinin Amasra Müəssisə Müdirliyinə bağlı mədəndə baş vermiş qəza. Mədəndə yerin altında qalan 110 işçidən 42-sinin ölümü ilə Türkiyənin ən ölümcül iş və mədən qəzalarından biri olmuşdur. Partlayış günü verilən açıqlamaya görə, qəzanın qaz partlayışı nəticəsində baş verib və partlayışın səbəbləri araşdırılır. İçəridə heç kim qalmadığından axtarış-xilasetmə işləri oktyabrın 15-də başa çatıb. == Fon == Məlum olub ki, mədən hadisə baş verməmişdən 9 gün əvvəl Türkiyə Hesablama Məhkəməsi tərəfindən yoxlanılıb. == Qəza == Partlayış 18:15-də (Türkiyə saatı) baş verib və partlayışdan bir neçə saat sonra mədəndə yanğın baş verib. Partlayış zamanı mədəndə 110-a yaxın işçi olub və onların demək olar ki, yarısı 300 metr dərinlikdə olub. Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan 41 nəfərin həyatını itirdiyini, 28 nəfərin isə öz imkanları ilə xilas edildiyini açıqlayıb. Səhiyyə naziri Fəxrəddin Qoca 11 nəfərin xilas edilərək xəstəxanada müalicə olunduğunu bildirib. Bəzi məlumatlarda 5 nəfərin 350 metrdən, 44 nəfərin isə 300 metrdən aşağıda işlədiyi bildirilir.
Azərbaycanın mədən sənayesi
Azərbaycanın mədən sənayesi — Azərbaycan Respublikasının əsas təbii sərvətləri təbii qaz, neft, əlvan metallar, boksit və dəmir filizidir. Filiz və metal olmayan minerallar əsasən Kiçik və Böyük Qafqaz dağlarında, dağətəyi yanacaqlar isə Cənubi Xəzər hövzəsində cəmlənir. 2010-cu ildə Azərbaycanda bir sıra faydalı qazıntılar və metallar hasil edildi və neft sektorunda əhəmiyyətli istehsal və ixrac işləri həyata keçirildi. Ölkənin xam neft istehsalçısı olmasına baxmayaraq, 1991-ci ildən bu yana dəniz ehtiyatlarını inkişaf etdirməyə yönəlmişdir. 2010-cu ildə əsas layihələr Şahdəniz qaz-kondensat yatağı və «Azəri-Çıraq-Günəşli» dəniz neft platforması idi . 2013-cü ildə sənayedə 33,7 milyard manatlıq məhsul və xidmətlər istehsal olunmuşdur, ümumi məhsulun 74 faizi mədən sənayesində olmuşdur. Elə həmin il sənayedə əsas kapitala qoyulan bütün investisiyaların 66,2 % mədənçilikdən gəldi. 2014-cü ildə mis filizi istehsalı 135% artdı. Əhəng istehsalının 88% artdığı təxmin edilir. Xam polad və sement istehsalı müvafiq olaraq 29% və 24% artdı.
CAR dağ-mədən sənayesi
== Cənubi Afrika dağ mədən sənayesi == Cənubi Afrikadakı dağıntılar bir zamanlar Afrikanın ən inkişaf etmiş və ən zəngin iqtisadiyyatının tarixi və inkişafı üçün əsas vasitə idi. Böyük miqyaslı və gəlirli mədən 1867-ci ildə Erasmus Jacobs tərəfindən Orange Çayının sahillərində bir almazın tapılması və bir neçə il sonra Kimberley borularının aşkarlanması və istismarı ilə başlamışdır. Briliant və qızıl istehsalı artıq yaxşıdır, baxmayaraq ki Cənubi Afrika qızılı hələ də 5 nömrə qızıldır, lakin mineral zənginliklərin kölgəsində qalır. Dünyanın ən böyük xrom, manqan, platin, vanadium və vermikulit istehsalçısıdır. İmanit, palladium, rutil və zirkonyumun ikinci ən böyük istehsalçısıdır. Həm də dünyanın üçüncü böyük kömür ixracçısıdır. Cənubi Afrika dəmir filizinin böyük bir istehsalçısıdır; 2012-ci ildə Hindistan dünyanın ən böyük dəmir filizi istehlakçıları üçün Çin üçüncü ən böyük dəmir filizi tədarükçüsü olmaq üçün Hindistanı aşdı. Cənub Afrika dağ-mədən sənayesində korrupsiya və maladministration tarixinə görə, ANC-nin baş katibi Gwede Mantashe 2013-cü ilin əvvəlində niyyətlərini yanlış təqdim edən dağ-mədən şirkətlərinin lisenziyalarını ləğv edə biləcəyini elan etdi == Tarixi == Briliant və qızıl kəşflər, Cənubi Afrika iqtisadiyyatının erkən dövründə böyüməsində əhəmiyyətli rol oynadı. Cape Townun şərqindəki bir yataqda zəngin biriliant yataqları tapıldı və kəşfdən faydalanmaq üçün minlərlə insan Kimberley sahəsinə qaçdı. İngilislər daha sonra alman sahələrini əhatə edən Griqualand West bölgəsini birləşdirdi.
Qaraçı-i Mədən (Culfa)
Qaraçı-i Mədən (fars. قره چي معدن‎) — İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Culfa şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 43 nəfər yaşayır (10 ailə).
Cənubi Afrika dağ mədən sənayesi
== Cənubi Afrika dağ mədən sənayesi == Cənubi Afrikadakı dağıntılar bir zamanlar Afrikanın ən inkişaf etmiş və ən zəngin iqtisadiyyatının tarixi və inkişafı üçün əsas vasitə idi. Böyük miqyaslı və gəlirli mədən 1867-ci ildə Erasmus Jacobs tərəfindən Orange Çayının sahillərində bir almazın tapılması və bir neçə il sonra Kimberley borularının aşkarlanması və istismarı ilə başlamışdır. Briliant və qızıl istehsalı artıq yaxşıdır, baxmayaraq ki Cənubi Afrika qızılı hələ də 5 nömrə qızıldır, lakin mineral zənginliklərin kölgəsində qalır. Dünyanın ən böyük xrom, manqan, platin, vanadium və vermikulit istehsalçısıdır. İmanit, palladium, rutil və zirkonyumun ikinci ən böyük istehsalçısıdır. Həm də dünyanın üçüncü böyük kömür ixracçısıdır. Cənubi Afrika dəmir filizinin böyük bir istehsalçısıdır; 2012-ci ildə Hindistan dünyanın ən böyük dəmir filizi istehlakçıları üçün Çin üçüncü ən böyük dəmir filizi tədarükçüsü olmaq üçün Hindistanı aşdı. Cənub Afrika dağ-mədən sənayesində korrupsiya və maladministration tarixinə görə, ANC-nin baş katibi Gwede Mantashe 2013-cü ilin əvvəlində niyyətlərini yanlış təqdim edən dağ-mədən şirkətlərinin lisenziyalarını ləğv edə biləcəyini elan etdi == Tarixi == Briliant və qızıl kəşflər, Cənubi Afrika iqtisadiyyatının erkən dövründə böyüməsində əhəmiyyətli rol oynadı. Cape Townun şərqindəki bir yataqda zəngin biriliant yataqları tapıldı və kəşfdən faydalanmaq üçün minlərlə insan Kimberley sahəsinə qaçdı. İngilislər daha sonra alman sahələrini əhatə edən Griqualand West bölgəsini birləşdirdi.
Sokolovsko-Sarbay mədən və emal istehsalat birliyi
Sokolovsko-Sarbay mədən və emal istehsalat birliyi — Eurasian Resources Group (ERG) tərkibinə daxil olan dəmir filizlərinin çıxarılması və emalı üzrə ən böyük Qazaxıstan müəssisəsidir. == Tarixi == 30 iyun 1954-cü ildə SSRİ Nazirlər Soveti, Maqnetit filizlərinin Sokolovsk və Sarbay yataqları əsasında Sokolovsko-Sarbay mədən və emalı istehsalat birliyinin tikintisinə başlamaq barədə qərar verdi. 1957-ci ilin avqustunda müəssisə Çelyabinsk metallurglarına ilk eşelon satıla bilən filiz göndərdi. 1995-ci ildə şirkət rəqabət qabiliyyətli məhsulların sərbəst buraxılması, Qazaxıstan iqtisadiyyatının inkişafında iştirakı və dünya iqtisadiyyatına inteqrasiyası üçün Beynəlxalq Şərq İnkişafı Fondundan Qızıl Kürə mükafatını, habelə ticarət mükafatını aldı prestij və Milli Marketinq İnstitutunun ən yaxşı markasıdır . == Müəssisənin tərkibi == İstehsalat birliyinə dörd açıq ocaq daxildir — Sokolovsk, Sarbay, Kaçarsk (əvvəlki adıyla Kaçarsk GOK) və Kurjunkulsk, Sokolovsk mədəni, dolomit mədənləri, filiz hazırlama və pelletləşdirmə kompleksləri, Alekseyev dolomit mədəni metal haddesi və mexaniki təmir zavodları. == Məhsullar və xidmətlər == Sokolovsko-Sarbay mədən və emal istehsalat birliyinin əsas məhsulları yüksək fırın istehsalı üçün xammal olan dəmir filizi qranulları və dəmir filizi konsentratıdır. Xammal Karaqanda Metallurgiya Zavoduna, Maqnitoqorsk Metalurji Zavoduna və bir sıra Çin müəssisələrə verilir. Dəmir filizi konsentratı şlak betonundan, əzilmiş xam filizdən, dolomit, əhəng daşı, çınqıldan istehsal olunur. Dərnək yalnız Qazaxıstanda deyil, həm də dəmir filizinin çıxarılması və emalı sahəsində də lider müəssisələrdən biridir. Bir hissəsi olan Sarıbay, Sokolov, Kaşar, Korjınkol mədənlərinin ümumi balans ehtiyatları 3,4 milyard ton təşkil edir.
Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasının Qaz Neft Mədən fakültəsi
Azərbaycan Dövlət Neft və Sənayə Universitetinin Qaz-neft-mədən fakültəsi (QNMF) — Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasının fakültələrindən biridir. == Tarixi == ADNSU-nun aparıcı fakültələrindən biri olan Qaz-neft-mədən fakültəsində kadr hazırlığı 1920-cı ildən həyata keçirilir. 1920–1930-cu illərdə fakültə "Neft-sənaye", 1930–1936-cı illərdə "Dağ-mədən", 1936–1940-cı illərdə "Dağ-mədən və neft texnologiyası", 1940–1979-cu illərdə "Neft-mədən" adlandırılıb. 1979-cu ildən isə "Qaz-neft-mədən" fakültəsi adı altında fəaliyyət göstərir. Fakültənin inkişafında ADNSU-ya müxtəlif vaxtlarda rəhbərlik etmiş rektorların, görkəmli alimlər akademik L.S. Leybenzon, N.S. Uspenskiy, A.R. Serebrovskiy, professor B.S. Dobrovskiy, akademiklər A.X. Mirzəcanzadə, S.M. Quliyev, M.P. Quluzadə, professorlar M.V. Abromoviç, Q.A. İbatulov, K.B. Şahbazbəyov, Z.M. Əhmədov və başqalarının fəal iştirakı və köməyi olub.
Azərbaycan Mədən Fəhlələri Həmkarlar İttifaqının IX qurultayı (film, 1925)
Azərbaycan Mədən Fəhlələri Həmkarlar İttifaqının IX qurultayı qısametrajlı sənədli filmi rejissor Pavel Velski tərəfindən 1925-ci ildə çəkilmişdir. AFKİ və "Kino-Mədənçi" Studiyasının istehsalıdır. Reportaj səpgisində olan filmdə SSRİ Mədən Fəhlələri Həmkarlar İttifaqı Azərbaycan şöbəsinin IX qurultayı, ayrı-ayrı natiqlərin çıxışları, "Azneft" fəhlələri və rəhbərlərinin ordenlərlə təltif edilmələri öz əksini tapmışdı == Məzmun == Reportaj səpgisində olan filmdə SSRİ Mədən Fəhlələri Həmkarlar İttifaqı Azərbaycan şöbəsinin IX qurultayı, ayrı-ayrı natiqlərin çıxışları, "Azneft" fəhlələri və rəhbərlərinin ordenlərlə təltif edilmələri öz əksini tapmışdır.
Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin Qaz-neft-mədən fakültəsi
Azərbaycan Dövlət Neft və Sənayə Universitetinin Qaz-neft-mədən fakültəsi (QNMF) — Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasının fakültələrindən biridir. == Tarixi == ADNSU-nun aparıcı fakültələrindən biri olan Qaz-neft-mədən fakültəsində kadr hazırlığı 1920-cı ildən həyata keçirilir. 1920–1930-cu illərdə fakültə "Neft-sənaye", 1930–1936-cı illərdə "Dağ-mədən", 1936–1940-cı illərdə "Dağ-mədən və neft texnologiyası", 1940–1979-cu illərdə "Neft-mədən" adlandırılıb. 1979-cu ildən isə "Qaz-neft-mədən" fakültəsi adı altında fəaliyyət göstərir. Fakültənin inkişafında ADNSU-ya müxtəlif vaxtlarda rəhbərlik etmiş rektorların, görkəmli alimlər akademik L.S. Leybenzon, N.S. Uspenskiy, A.R. Serebrovskiy, professor B.S. Dobrovskiy, akademiklər A.X. Mirzəcanzadə, S.M. Quliyev, M.P. Quluzadə, professorlar M.V. Abromoviç, Q.A. İbatulov, K.B. Şahbazbəyov, Z.M. Əhmədov və başqalarının fəal iştirakı və köməyi olub.