UZUNBURUN¹

Uzunburun (lat. Acipenser stellatus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin şüaüzgəclilər sinfinin nərəkimilər dəstəsinin nərələr fəsiləsinin nərə cinsinə aid heyvan növü. Uzunburun Xəzər, Qara və Azov dənizlərində yaşayır. Nərəkimilər içərisində uzunburun ölçülərinə görə ən kiçiyidir. Xəzər dənizində onun iki populyasiyasi mövcuddur: Cənubi-Xəzər və Şimali-Xəzər populyasiyaları. Xəzərin Azərbaycan sektorunda əksəriyyət təşkil edən Cənubi-Xəzər populyasiyası çoxalmaq üçün Kür çayına girir. Kür populyasiyası Şimali-Xəzər populyasiyasından gec cinsi yetişkənliyi, zəif böyümə tempi və az törəyib artması ilə fərqlənir. Uzunburun balığın mühüm təsərrüfat əhəmiyyəti var. Ümumi nərə ovunda o sayının çoxluğuna görə birinci yerdədir. Azərbaycanda uzunburun ehtiyatı əsasən süni yolla nərə balıqartırma zavodlarında bərpa olunur, qismən isə təbii yolla Kür (Varvara su anbarı aşağıda) və Araz (Qaradonlu kəndində, Bəhramtəpədən aşağı hissədə) çoxalır.

Uzunburun delfin (lat. Stenella longirostris) — elədə böyük olmayan tropik delfin. Dünya okeanının tropiklər arası ərazisində yayılmışlar. Bu növün 4 yarımnövü məlumdur. Ancaq başqa yarımnövlərin olması istisna deyildir. Onlar arasında ibritlərin olması istisna deyildir. Rəngi boz və ya tünd rənglərdə olur. Ölçü baxımından öz cinsinin digər növlərindən elədə böyük deyildir. Nadir halda qrup təşkil edirlər. Akrobatik tullanışlar edirlər.

Uzunburun meymun, və ya Kахаu (lat. Nasalis larvatus) — Əntərmeymunlar fəsiləsinin Nazik bədən meymunlar yarımfəsiləsinə aid növ. Kalimantan adası ərazisindəki meşələrdə yaşayırlar. Uzunburun meymunları digər meymunlardan fərqləndirən əsas xüsusiyyət onların uzun burunlarıdır. Burunları xiyara bənzəyir, bu xüsusiyyət ancaq erkəklərə məxsusdur. Burnun yuxarı hissəsi sarı-qəhvəyi, aşağı hissəsi isə ağ xəzlə örtülü olur. Ayaqları, əlləri və quyruğu boz, tüksüz üzü isə qırmızı olur. Burnuları 66-75 sm olur. Quyruğu uzun olur. Erkəklər 16-22 kq arası çəkiyə malik olurlar.

Uzunburun pazdimdik (lat. Mergus serrator) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin qazkimilər dəstəsinin ördəklər fəsiləsinin pazdimdik cinsinə aid heyvan növü.

Uzunburun zirehli (lat. Lepisosteus osseus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin şüaüzgəclilər sinfinin zirehlikimilər dəstəsinin zirehli durnabalıqları fəsiləsinin kayman balığı cinsinə aid heyvan növü.

Fındıq uzunburunu (lat. Curculio nucum) — buğumayaqlılar tipinin sərtqanadlılar dəstəsinin uzunburun böcəklər fəsiləsinə aid olan növ. == Xarici quruluşu == Fındıq uzunburun böcəyinin başı xortum şəklində irəliyə doğru uzanmışdır. Bu xortum dişi fərdlərdə bədəndəndə uzundur. Böcək qara rəngdədir, sarımtıl pulcuqlarla örtülmüşdür. Xortum və ayaqları qırmızımtıl-qonurdur. Bığcıqları xortumun düz ortasında yerləşmişdir. Yumurtası ellipsvaridir, təzə qoyulan vaxt ağ rəngdə olur, sonra qonurlaşır. Sürfəsi ayaqsızdır, sarılımtıldır, baş və döş buğumları qırmızı olur. axırıncı yaşda uzunluğu 10–15 mm olur, pupu ağ rənglidir, xortumu yaxşı seçilir.

Yonca kök yumrusu uzunburunu (lat. Sitona Longulus) — Buğumayaqlılar tipinin Sərtqanadlılar dəstəsinin Uzunburun böcəklər fəsiləsinə aid olan növ. 3–6 mm uzunluqdadır. Qısa, yoğun xortuma malikdir. Böcəyi uzunsov ovalvarıdır. Əksər hallarda bədənləri kül rəngindədir. Yumurtası ovalvarı olub, açıq sarı rənglidir. Uzunluğu 0,4 mm, eni təxminən 0,3 mm-dir. Sürfəsi ağ və ya çirkli-ağ rəngdə olub. Başı qonurdur.

Uzunburun (lat. Acipenser stellatus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin şüaüzgəclilər sinfinin nərəkimilər dəstəsinin nərələr fəsiləsinin nərə cinsinə aid heyvan növü. Uzunburun Xəzər, Qara və Azov dənizlərində yaşayır. Nərəkimilər içərisində uzunburun ölçülərinə görə ən kiçiyidir. Xəzər dənizində onun iki populyasiyasi mövcuddur: Cənubi-Xəzər və Şimali-Xəzər populyasiyaları. Xəzərin Azərbaycan sektorunda əksəriyyət təşkil edən Cənubi-Xəzər populyasiyası çoxalmaq üçün Kür çayına girir. Kür populyasiyası Şimali-Xəzər populyasiyasından gec cinsi yetişkənliyi, zəif böyümə tempi və az törəyib artması ilə fərqlənir. Uzunburun balığın mühüm təsərrüfat əhəmiyyəti var. Ümumi nərə ovunda o sayının çoxluğuna görə birinci yerdədir. Azərbaycanda uzunburun ehtiyatı əsasən süni yolla nərə balıqartırma zavodlarında bərpa olunur, qismən isə təbii yolla Kür (Varvara su anbarı aşağıda) və Araz (Qaradonlu kəndində, Bəhramtəpədən aşağı hissədə) çoxalır.