ABŞ milli parkları

1939-cu ildə Yellostoun Milli Parkı üçün hazırlanmış afişa

ABŞ milli parkları — ABŞ-də yerləşən 59 milli parka verilən ümumi ad.

ABŞ Daxili işlər nazirliyinin tabeliyindəki Milli Park Xidməti tərəfindən idarə olunan və milli park adlandırılan xüsusi statuslu 59 qoruq ərazisi mövcuddur (2013). ABŞ-dəki milli parklar ABŞ Konqresinin qərarları ilə yaradılır. İlk ABŞ milli parkı 1872-ci ildə qəbul edilən qanunla və ABŞ prezidenti Uliss Qrantın təsdiqi ilə yaradılan Yellouston Milli Parkıdır. Bundan sonra 1875-ci ildə Mekkinak Milli Parkı yaradılmış, lakin 1895-ci ildə statusunu itirmişdir. Üçüncü və dördüncü milli parklar 1890-cı ildə qurulan Yosemit milli parkı və Sekvoya milli parkıdır. 1916-cı ildə ABŞ Konqresində qəbul olunan "Milli parklar" qanunu ilə federal dövlət adından milli parkları idarə etmək üçün ABŞ Daxili işlər nazirliyinin tabeliyində Milli Park Xidməti quruldu. Qanunda hədəf belə açıqlanmışdır:[1]

"Milli parklardakı təbii mənzərələr və təbii dekorasiya ilə tarixi və təbii ünsürlərin qorunması. Parkların idarəetməsinin hazırda insanların həzz alması üçün təşkili. Müasir dövrümüzdə bu idarəetmə elə bir üsulda və elə bir şəkildə olmalıdır ki, gələcək nəsillər eyni şəkildə milli parkdan həzz alsınlar."

Müasir dövrümüzdə milli park adı ilə qorunan parkların çoxu ABŞ Konqresinin qanunu ilə qurulmuşdan qabaq xüsusi qanunla ABŞ prezidentinin təsdiqi ilə Milli Abidə statusu alaraq federal hökumətin qorunmasına alınmışdılar. Ən son milli park statusu almış park Pinnakles Milli Parkıdır.

6-sı Alyaskada olmaqla 7 milli park həmçinin Milli Qoruma Bölgəsi statusunu da almışdır. Teorik və hüquqi baxımdan hər iki status da fərqlidir.

Hər hansı bir ərazi milli park statusu alması üçün vacib şərtlərə cavab verməlidir. Bu kriteriyalara təbii gözəllik, geoloji quruluşlar, inanılmaz ekosistemlər və ziyarətçilərə turizm imkanı daxildir. Amma bu kriteriyaların hamısı bütün milli parklar üçün əhəmiyyətli deyil, hətta bəzi milli parklar bu kriteriyaların bir neçəsinə cavab vermir.

ABŞ-nin 50 ştatının ancaq 27-si milli parka sahibdir və iki milli park da (Amerikan Samoası Milli Parkı və Amerikan Virgin Adaları Milli Parkı) ştatlarda deyil, ABŞ-yə bağlı ərazilərdə yerləşir. Ən çox milli parka sahib ştat 9 milli parkla Kaliforniyadır. İkinci yerdə 8 milli parkla Alyaska ştatı, üçüncü yerdə 5 milli parkla Yuta ştatı və dördüncü yerdə 4 milli parkla Kolorado ştatıdır.

Ən böyük milli park Alyaskada yerləşən və sahəsi 44.313 km² olan Vranqell-Sent-Elias Milli Parkıdır. Bu milli park ABŞ-nin ən kiçik 9 milli parkının ümumi sahəsindən də böyükdür. Böyüklük sırasında növbəti 3 yerdə də yenə Alyaskada yerləşən milli parklar gəlməkdədir (Artika Darvazaları Milli Parkı (29.405 km²) , Denali Milli Parkı (19.121 km²) və Katmai Milli Parkı 14.616 km²). Ən kiçik milli park isə 20 km² sahə ilə Hot Sprinqs Milli Parkıdır. Bütün milli parkların sahəsi isə 210.000 km²-dir. Orta hesabla hər milli parkın sahəsi 3.620 km²-dir

Ən çox ziyarətçi cəlb edən milli park Şimali Karolina və Tennesi ştatlarında yerləşən Böyük Tüstü Dağları Milli Parkıdır. Bu milli parkı 2011-ci ildə 9.008.830 nəfər ziyarət etmişdir. Ziyarətçi baxımından ikinci yerdə Arizona ştatındakı Böyük Kanyon Milli Parkıdır və bu parka 2011-ci ildə gələn ziyarətçi sayı 4.298.178 nəfər olmuşdur. Ən az ziyarətçiyə ev sahibliyi edən milli park Alyaskadakı Klark Gölü Milli Parkıdır. Bu milli parkı 2011-ci ildə cəmi 5.158 nəfər ziyarət etmişdir.

59 ABŞ milli parkından 14-ü YUNESKO-nun Dünya irsi siyahısındadır.[2]

Xəritə

[redaktə | mənbəni redaktə et]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Siyahı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qeyd: Açıq mavi fon milli parkın YUNESKO-nun Dünya irsi siyahısında olduğunu göstərir.

Şəkil Adı Yeri Qurulma tarixi Sahəsi (km²) Məlumat
Akadiya Milli Parkı[3] Men 26 fevral 1916 192 Səhra dağı adası və sahilə yaxın digər adalarla Akadiya Milli Parkı ABŞ-nin Atlantik okeanı sahillərindəki ən yüksək dağa, okean sahillərinə, meşə sahələrinə və göllərə ev sahibliyi edir. Şirin sular, meşələr və qabarma-çəkilmə zamanı ortaya çıxan bataqlıqlar milli parkın əsas görməli yerləridir.
Amerikan Samoası Milli Parkı[4] Amerikan Samoası 31 oktyabr 1988 36.4 Ən cənubda yerləşən bu milli park üç Samoa adasını əhatə edir. İçində mərcan rifləri, ekvatorial meşələri, vulkanik dağları və çimərlikləri var. Bu parkda uçan tülkü, yarasalar, boz sula quşları, dəniz tısbağaları və 900 növ balıq yaşayır.
Arçz Milli Parkı[5] Yuta 12 noyabr 1971 310 Bu milli parkda 2000-dən çox qumdaşı qayasından ibarət təbii kəmər yerləşir. Çöl iqlimində bu quruluşlar milyon illər ərzində eroziya nəticəsində yaranıblar. Parkdakı quraq ərazidə quru torpaq, torpaq dolu təbii çuxurlar və su toplayan təbii hövzələr diqqət çəkir. Digər geoloji quruluşlar arasında baca tipli qaya sütunlar, iti qüllələr və dik qayalar vardır.
Badlands Milli Parkı[6] Cənubi Dakota 10 noyabr 1978 982,4 Bu parkda masa dağ tipi qayalar, qüllələr ve prayri tipli otlaq sahələr mövcuddur. 33,5 milyon il əvvələ aid olan böyük heyvan qalıqlarına ev sahibliyi edir. Bizon, amerikan vəhşi qoyunu, qara ayaqlı gəlincik, ova tülküsü kimi heyvanlar milli parkda yaşayan canlılar arasındadır.
Biq-Bend Milli Parkı[7] Texas 12 iyun 1944 3.242 ABŞ-Meksika sərhədi olan Rio Qrande çayında olan təbii quruluşdan adlandırılmışdır. Bu park Çixuaxuan səhrasının bir hissəsini əhatə edir. Milli parkda bir çox yaxşı halda qorunmuş heyvan qalıqları var. Milli parkda həmçinin yerli xalqa aid kiçik sənət əsərlərini görmək də mümkündür.
Biskeyn Milli Parkı[8] Florida 28 iyun 1980 700 Bu park Biskeyn körfəzində, Florida Keys adalarının şimalında yerləşir. Parkda bir-birilə bağlı 4 ekosistem var: manqrov meşələri, körfəz, Keys adaları və mərcan rifləri. Parkda qorunan heyvan növləri arasında Karib manatisi, Amerika timsahı, müxtəlif növ dəniz tısbağası və bayağı quşlar vardır.
Brays Kanyonu Milli Parkı[9] Yuta 28 fevral 1928 145 Bris kanyonu Paunsauqunt platformasında yerləşən nəhəng bir təbii amfiteatr şəklindədir. Bu ərazidə eroziya nəticəsində ortaya çıxan yüzlərlə baca şəklində Haduu adlandırılan qayalar vardır. Bu ərazidə əvvəllər yerli xalqlar məskunlaşmışdılar. Sonradan Yutaya qaçan Avropa əsilli Mormon məzhəbinə mənsub olanlar burada məskunlaşmışdılar.
Böyük Kanyon Milli Parkı[10] Arizona 26 fevral 1919 4.779 Böyük Kanyon Kolorado çayı tərəfindən əmələ gətirilmiş olub 446 km uzunluğunda, 1,6 km dərinliyində və 25 km genişliyindədir. Kolorado platformasında milyonlarla il ərzində eroziya nəticəsində əmələ gələn bu kanyonda çox rəngli divarlar və maraqlı qaya quruluşları ortaya çıxmışdır.
Böyük Tüstü Dağları Milli Parkı[12] Şimali Karolina,
Tennesi 		15 iyun 1934 2.109 Böyük Tüstü dağları Appalaç dağlarının bir hissəsidir. Böyük Tüstü dağlarında müxtəlif hündürlükdə zirvələr vardır. Bu dağlarda 400 növ onurğalı heyvan, 100 növ ağac və 5000 növ bitki mövcuddur. Bu park ABŞ-nin ən çox ziyarətçi cəlb edən milli parkıdır. Parkda 1.300 km uzunluğunda yürüyüş zolağı mövcuddur. ABŞ-nin 3.500 km uzunluğunda olan Appalaç Yürüyüş Zolağı 110 km-lik hissəsi bu milli parkdan keçir. Ziyarətçilər burada balıq ovu, atçılıq kimi fəaliyyətlərlə məşğul ola və 80-ə qədər tarixi binanı ziyarət edə bilərlər.
Kanyonlands Milli Parkı[14] Yuta 12 sentyabr 1964 366 Bu parkdakı ərazilər Kolorado çayı, Yaşıl çay və yaxınlıqdakı digər çaylar tərəfindən milyonlarla illər ərzində eroziyaya uğradılaraq böyük masa tipli təpələr və qrabenlər ortaya çıxarmışdır. Milli park 3 hissədən ibarətdir. Parkda baca tipli sütunlar və digər geoloji quruluşlar vardır. Həmçinin milli parkda qədim Anasazi xalqına aid arxeoloji qalıqlar tapılmışdır.
Kapitol Rifi Milli Parkı[15] Yuta 18 dekabr 1971 976 Bu parkda yerləşən Vatepoket Fold 160 km uzunluğunda yeraltına doğru bükülmüş geoloji quruluş olub, bu quruluşda yer üzünün üst-üstə olan geoloji təbəqələrini görmək mümkündür. Bu parkdakı digər təbii quruluşlar arasında baca tipli sütunlar, monolitik sütunlar, qübbə şəkilli qayalar da vardır. Qübbəli qayalar ABŞ Konqresinin binasına oxşadıldığı üçün milli park Kapitol adlandırılmışdır.
Karlsbad Mağaraları Milli Parkı[16] Nyu Meksiko 14 may 1930 188 Karlsbad mağaraları sistemində 117 mağara vardır və bu mağaraları bir-birinə bağlayan dəhlizlərin ümumi uzunluğu 190 km-dir. Bu mağaralardan Biq Rum mağarası 1200 m genişliyindədir. Bu mağaralar sistemində 400.000-ə qədər Tadarida brasiliensis növündə yarasa və 16 növdə heyvan yaşamaqdadır. Bu parkın yerüstü hissəsində Çixuaxuan səhrası və Zınqırovlu İlan çayı yerləşir.
Çannel Adaları Milli Parkı[18] Kaliforniya 5 mart 1980 1.009 Cənubi Kaliforniyanın sahillərində yerləşən 8 Çannel adasından 5-i bu milli parkı əmələ gətirməkdədir. Sahili və adaların ətrafını qorumaq məqsədi güdüldüyündən milli parkın yarısı sudur. Bu adalar tipik olmayan Aralıq dənizi iqliminə sahibdir. Bu parkda sayı 2.000-dən çox olan quru heyvanı və bitki növü yaşamaqdadır. Bunlardan 145-i adalar üçün olduqca nadir növdür. Avropalılar Amerikaya gəlməzdən qabaq Çumaş adlı bir yerli Amerika qəbiləsi burada məskunlaşmışdı.
Klark Gölü Milli Parkı[19] Alyaska 2 dekabr 1980 13.881 Milli park Klark gölündən və gölün ətrafında yerləşən 4 aktiv vulkandan ibarətdir. Bunlar arasında Redabt vulkanı da var. Milli parkda üç dağ silsiləsi kəsişir. Milli parkda bir çox şəlalə, buzlaq, çay var. Milli parkda tundra iqlimi hakimdir.
Konqari Milli Parkı[20] Cənubi Karolina 10 noyabr 2003 88 Bu milli park Konqari çayı üzərində yerləşmiş olub Şimali Amerikanın "əl dəyməmiş" meşələrini əhatə edir. Bu parkda bitən bəzi ağaclar ABŞ-nin şərqində ən hündür ağaclardır.
Suyahoqa Vadisi Milli Parkı[21] Ohayo 11 oktyabr 2000 134 Bu milli park Suyahoqa çayının hər iki sahilini əhatə edir. Parkda şəlalər, təpələr və buradakı keçmiş həyatı əks etdirən sərgilər vardır. Bu parkda çoxlu sayda tarixi evlər, körpülər və digər tarixi abidələr vardır. Bu parkda həmçinin dar dəmiryolu xətti də var. Bu xətt üzərində işlədilən lokomotiv keçmiş dəmiryolu haqqında ziyarətçilərə məlumat verməkdədir.
Ölüm Dərəsi Milli Parkı[22] Kaliforniya,
Nevada 		31 oktyabr 1994 13.451 Moyave səhrasının bir hissəsi olan Ölüm dərəsi ABŞ-nin ən isti, ən alçaq yeridir. Burada maksimum temperatur 54 °C olduğu müəyyən olunmuşdur. Əvvəllər buranın ən alçaq yer olduğu düşünülürdü, amma 2001-ci ildə ən alçaq yerin Argentinadakı Karbon laqunu olduğu məlum olmuşdur. Qərbi Amerika tavasının qraben qismində yerləşən Ölüm dərəsində 1000 növ qeydə alınmışdır. Bu parkda həmçinin duz düzənlikləri, dik masa tipli qayalar da görmək mümkündür.
Denali Milli Parkı[23] Alyaska 26 fevral 1971 19.121 Denali Milli Parkının düz ortasında Şimali Amerikanın və ABŞ-nin ən hündür zirvəsi olan Makkinli dağı yerləşir. Bu parkda yerləşən Makkinli dağının və Alyaska dağlarının yamacları buzlaqlar və tayqa meşələri ilə örtülmüşdür. Bu parkda yaşayan nadir növlər arasında Şimali Amerika boz ayısı, Dall qoyunu, canavar vardır. Denali Milli Parkına cəmi bir yol vardır və həmin yol Uonder gölünün sahilindən keçməkdədir.
Dray Tortuqas Milli Parkı[24] Florida 26 oktyabr 1992 249 Dray Tortuqas Milli Parkı Florida Keys adalarının qərbində yerləşən 11 qumsal adadan ibarətdir. Bu parkda bir adada yerləşən Fort Ceferson qalası qərb yarımkürəsində kərpicdən tikilmiş ən böyük tikilidir. Milli parkın diqqət çəkən tərəfi dənizdir. Parkın dəniz hissəsində bir çox mərcan rifi və batmış gəmi görmək mümkündür. Bu milli parka gedən quru yolu yoxdur, ancaq hava və dəniz nəqliyyatı mövcuddur.
Everqleyds Milli Parkı[25] Florida 30 may 1947 5.660 * Everqleyds Milli Parkı ABŞ-nin ən böyük subtropik iqlimli vəhşi təbiət ərazisidir. Bu parkda manqrov ekosistemi mövcuddur və 26 qorumalı heyvan və bitki növü yaşamaqdadır. Bu qorunan növlər arasında Florida panterası, Amerika timsahı və Karib dəniz inəyi kimi növlər də vardır. Milli parkın bataqlıq hissəsinin bir qismi qurudulmuşdur. Hazırda isə bu ərazilərin yenidən bataqlaşdırılması üçün səylər göstərilir.
Artika Darvazaları Milli Parkı[27] Alyaska 2 dekabr 1980 29.405 Bu milli park ABŞ və Alyaskanın ən şimalda yerləşən milli parkıdır. Bruks dağlarının ekosistemini qorumaq üçün qurulmuşdur. Bu parkda ziyarətçilər üçün heç bir təsis yoxdur. Bu park ərazilərində yerli amerikalılar hələ də həyatlarına davam edirlər. Bu xalqlar bura 11.000 il əvvəl məskunlaşmışdırlar.
Qlasier Milli Parkı (Vaterton Milli Parkı)[28] Montana
Alberta 		11 may 1910 4.100 Bu milli park Kanadanın Vaterton Gölləri Milli Parkı ilə birlikdə Vaterton Qlasier Milli Sülh Parkını əmələ gətirir. Rokki dağlarının ətrafında qurulmuş bu milli parkda 26 buzlaq və 130 adlandırılmış göl yerləşir. Bu parka daxil olan Rokki dağlarının ətrafı zəngin fosil yataqları kimi məşhurdur.
Qlasier Körfəzi Milli Parkı[30] Alyaska 2 dekabr 1980 13.043 Bu milli park dənizə enən bir çox buzlağı, çayları ehtiva edir. Parkdakı mülayim iqlim meşələrin yaranmasına zəmin yaratmışdır. Milli parkda Şimali Amerika boz ayısı, dağ keçiləri, qartallar, balinalar, suitilər kimi heyvanlar yaşayır. 1784-cü ildə Corc Vankuverin ekspedisiyası zamanı körfəz tamamən buzla örtülü ikən, hazırda buzlaqlar 105 km geri çəkilmişdir.
Qrand Titon Milli Parkı[32] Vayominq 26 fevral 1929 1.245 Qrand Titon milli parkı Titon dağlarının ən uca zirvəsidir. Park Cekson Houl vadisi, piedmont gölləri, otlaqları, buzlaq nəticəsində yaranmış relyef formaları ilə tanınır.
Böyük Basin Milli Parkı[33] Nevada 27 oktyabr 1986 312 Bu park Nevadada yerləşən Vhiler dağının ətrafında olan ərazini əhatə edir. Bu parkda çox üzunömürlü olan və hətta 5.000 illik olan "Balfourianae" növündə şamlar qorunur. Əlavə olaraq milli parkda moren relyef quruluşlarını və Lehman mağaralarını görmək mümkündür. Ətrafda yaşayış məskəni olmadığından park gecələr göy üzü ABŞ-nin ən qaranlıq göy üzü sayılır . Parkda yaşayan nadir heyvanlara Taunsend böyük-qulaqlı yarasası, Amerika antilopu və Bonnevil alabalığı aiddir.
Böyük Barxanlar Milli Parkı[34] Kolorado 13 oktyabr 2004 164 Bu parkda hündürlüyü 230 metrə çatan və Şimali Amerikada ən yüksək olan barxanları görmək mümkündür. Bu barxanlar Rio Qrande çayının San Luis vadisinə qum yığması nəticəsində əmələ gəlmişdir. Barxanların yaxınlığında bataqlıqlar, çayırlar yerləşir. Parkın diqqət çəkən digər yerləri alpin göllər, hündürlüyü 3.000 metrdən çox olan 6 dağ və keçmiş meşələrdir.
Quadalupe Dağları Milli Parkı[35] Texas 15 oktyabr 1966 349 Bu milli parkda Texas ştatının ən yüksək nöqtəsi hesab olunan Quadalupe dağı yerləşir. Qərbi Amerikaya xas olan Böyükdiş ağcaqayınları ilə dolu olan və gözəl mənzərəyə sahib Makkitrik kanyonu, Çixuaxuan səhrasının bir qismi, Perm dövrünün heyvan qalıqları ilə zəngin olan yataqlar bu milli parkdadır.
Qanninson Blək Kanyonu Milli Parkı[36] Kolorado 21 oktyabr 1999 124 Park Kembric dövründən qalma tünd rəngdə dik divarları olan Qanninson çayı kanyonunun ¼ hissəsini əhatə edir. Kanyondan axan çayın yatağı çox meyilli olduğundan burada salaminmə idmanı olduqca məşhurdur. Kanyonun dik divarlarında divaradırmaşma yarışları da keçirilir. Kanyon "Blək" (qara) adını dik divarlar gün işığının düşməməsi üzündən qazanmışdır.
Haleakala Milli Parkı[37] Havay adaları 1 avqust 1916 117 Milli park Havay adalarının Maui adasındakı Haleakala vulkanını əhatə edir. İki hissədən ibarətdir. Haleakala zirvəsində böyük krater və yaxınlıqda çoxlu sayda kül krateri yerləşir. Dağ yamaclarında isə nadir növ ağaclar yetişməkdədir. Havay adalarına xas olan və bir zamanlar nəslinin kəsiləcəyi düşünülən Havay qazı bu yamaclarda yaşayır. Parkın ikinci hissəsi olan dağ yamaclarında çoxlu sayda şirin göl vardır. Göllərdə isə nadir şirin su balıqları yaşayır. Bu milli park ABŞ-də nəslinin kəsiləcəyi qorxusu olan növlərə ev sahibliyi edir.
Havay Vulkanları Milli Parkı[38] Havay adaları 1916 1.309 Bu milli park Havay arxipelaqındakı Böyük adada qurulmuşdur. Dünyada ən aktiv iki vulkan olan Kilauea və Mauna Loa vulkanları bu milli parkdadır. Bu parkda dəniz səviyyəsindən 4.000 m yüksəklikdə olan ekosistem mövcuddur.
Hot Sprinqs Milli Parkı[40] Arkanzas 4 mart 1921 20 Bu park şəhər bölgəsində yerləşən yeganə ABŞ milli parkıdır. Eyni zamanda ABŞ-nin ən kiçik milli parkıdır. Bu milli park XVIII əsrdən etibarən bu bölgədən çıxarılan isti suyu xalqa çatdıran qurumların qorunması məqsədilə Arizonanın Hot Sprinqs şəhərində qurulmuşdur. Bu parkda insan xəstəliklərinin müalicəsində əvəzsiz rol oynayan suların çıxdığı 47 mənbə qorunmaya alınmışdır.
Royal Adası Milli Parkı[41] Miçiqan 3 mart 1940 2.182 Bu park Yuxarı göldə yerləşən Royal adasını və bu adanın 7,5 km uzaqlığındakı 400 irili-xırdalı adanı özündə birləşdirir. Bu adalarda əhali çox-çox seyrəkdir, demək olar ki, adalar kimsəsizdir. Adaların ətrafında batmış gəmilər görmək mümkündür. Bu milli parkda sadəcə 30 növ məməli yaşayır.
Çoşua Tri Milli Parkı[42] Kaliforniya 31 oktyabr 1994 3.112 Bu park Kolorado səhrasının bir qismi, Moyave səhrası və Kiçik San Bernardino dağlarından ibarətdir. Milli park adını burada yetişən Yuşşa ağacından almışdır. Parkda barxanlar, quru göllər, sıldırım dağlar və qranit sütunlar kimi təbii quruluşlar yerləşir.
Katmai Milli Parkı[43] Alyaska 2 dekabr 1980 14.616 Bu milli park Alyaska yarımadasında yerləşən Katmai dağını, On Min Duman vadisini və Novarupta vulkanını əhatə edir. 1912-ci ildə Novarupta vulkanının püskürməsi nəticəsində ətrafa yayılan vulkan külü hələ də milli parkın ərazisindədir. Bu parkın çaylarında yumurtlamaq üçün gələn qızılbalıqları ovlamaqdan ötrü hər il milli park ərazisinə 2.000-dən çox boz ayı gəlməkdədir.
Kenai Fiordları Milli Parkı[44] Alyaska 2 dekabr 1980 2.436 Bu park Kenai yarımadasındakı Sevard şəhərinin yaxınlığında yerləşmiş olub, Harliq Buzluq Bölgəsini, 38 buzlağı və buzlaqlardan əmələ gəlmiş fiordları qorumaq üçün qurulmuşdur.
Krallar Kanyonu Milli Parkı[45] Kaliforniya 4 mart 1940 1.869 Bu park bir neçə nəhəng sekvoya ağacını və dünyanın ikinci ən böyük ağacı olan General Qrant ağacını ehtiva etməkdədir. Milli parkda həmçinin Krallar Çayı vadisinin bir hissəsi mövcuddur və bu hissədə qranitdən olan dik divarlı Krallar kanyonu, San Coaquin çayı, Boyden mağarası yerləşməkdədir.
Kobuk Vadisi Milli Parkı[46] Alyaska 4 mart 1980 6.758 Kobuk Vadisi Milli Parkı Kobuk çayını və vadisinin 94 km-lik hissəsini və üç qumluq ərazini birləşdirir. Bu üç qumluq ərazi Böyük Kobuk, Kiçik Kobuk və Hant çayı qumluqları olub, buzlaqlardan yaranmışdır. Burada bəzi barxanların yüksəkliyi 30 m-ə çatır və bu barxanlar Artika ərazisinin ən yüksək barxanları sayılır. Milli parkda temperaturun −38 °C-yə qədər düşdüyü müşahidə olunmuşdur. İldə iki dəfə bu qumluqların və çayların yanından yarım milyondan çox şimal maralı keçir. Çay sahilindən isə heyvan qalıqları tapılmışdır. Milli park tamamilə Şimal Qütb Dairəsində yerləşdiyindən bura quru yolu yoxdur. Parkda gediş-gəliş ancaq yürüyüşlə mümkün olduğundan bu milli parkı 2011-ci ildə cəmi 11.485 nəfər ziyarət etmişdir
Krater Gölü Milli Parkı[47] Oreqon 22 may 1902 741 Krater gölü 7.700 il əvvəl Mazame vulkanının püskürməsi və kalderasına su dolması nəticəsində əmələ gəlmişdir. Bu göl ABŞ-nin ən dərin gölüdür. Suyu isə şəffaflığı və mavi rəngi ilə məşhurdur. Göldə iki ada vardır. Gölə heç bir çay tökülmür. Gölün səviyyəsi ancaq yağış sularından asılıdır.
Lassen Vulkanik Milli Parkı[48] Kaliforniya 9 avqust 1914 430 Lassen vulkanı dünyada ən böyük lava qübbəli vulkandır. Bu parkda digər tipdə də vulkanlar mövcuddur (qalxanlı, kül qübbəli və qarışıq qübbəli vulkanlar). Lassen vulkanı sonuncu dəfə 1915-ci ildə püskürmüşdür. Bu vulkan səbəbi ilə ətraf ərazilərdə hidrotemal bulaqlar yaranmışdır.
Mamont Mağarası Milli Parkı[49] Kentukki 1 iyun 1941 210 Mamont mağarası sistemi ümumi uzunluğu 631 km-ə çatan dəhliz, tunel, salon və mağaralardan ibarətdir. Dünyanın ən uzun mağara sistemi hesab olunur. Bu mağaralarda 7 növ yarasa, kor Kentukki kreveti, kor şimal mağara balığı, mağara salamandrası kimi işıqsız mühitə uyğunlaşmış heyvanlar yaşayır. Mağaranın üstündə isə Yaşıl çay, ümumi uzunluğu 100 km-dən çox olan yürüyüş zolaqları, bulaqlar yerləşir.
Mesa Verde Milli Parkı[51] Kolorado 29 iyun 1906 210 * Bu parkda antik Amerika xalqı olan anasazilərə aid 400-ə qədər arxeoloji qazıntı yeri vardır. Bu antik xalq burada 700 il əvvəl yaşamışdır. Milli parkda yüksəkdə tikilmiş, XII-XIII əsrə aid evlər vardır. Bu antik binalardan olan Yarğan Evinin 150 otağı vardır. Eyvan binasında isə qazılmış dəhlizlər, otaqlar görmək mümkündür.
Rayner Dağı Milli Parkı[53] Vaşinqton 2 mart 1899 954 Rayner dağı Kaskad dağlarının şimalında yerləşən hündür dağdır. Bu dağ aktiv bir vulkandır. Bu dağın yamaclarında adlandırılmış 26 buzlaq yerləşir. Bu buzlaqlardan Emmos buzlağı 11 km2 sahəsi ilə Alyaska istisna olmaqla ABŞ-nin ən böyük buzlağıdır. Karbon buzlağı isə 9.2 km uzunluğu ilə Alyaska xaricində ABŞ-nin ən uzun buzlağıdır. Parkın yarısı meşələrdən ibarətdir. Dağın cənub yamacında yerləşən Paradis Ziyarətçi Mərkəzi dünyada ən çox qar yağan məskənlərdən biridir. Parkda dağçılıq və dırmaşma kimi idman fəaliyyətləri keçirilir. Müxtəlif yürüyüş zolaqları mövcuddur. Lonqmir Ziyarətçi Mərkəzindən başlayan Vunderland yürüyüş zolağı dağın ətarfını dolanır.
Şimali Kaskad Dağları Milli Parkı[54] Vaşinqton 2 oktyabr 1968 2.042 Bu park Kaskad dağlarının şimalında yerləşən və iki ayrı hissədən ibarət kompleksdir. Bu iki park qismi arasında "Ross Gölü Milli Turizm Bölgəsi" və "Çalan Gölü Milli Turizm Bölgəsi" yerləşir. Bu parkda Şuksan, Triumf və Eldorado kimi dağlar, buzlaqlar vardır.
Olimpik Milli Parkı[55] Vaşinqton 29 iyun 1938 3.697 Olimpik yarımadasındakı bu milli park qabarma-çəkilmə hadisələri zaman dolub-boşalan dağ hovuzları, mülayim iqlimi, meşələri, Olimpik dağı ilə tanınır. Bir tərəfdə buzlarla örtülü Olimpik dağları, bir tərəfdə isə ABŞ-nin materik hissəsində ən nəmli bölgəsi Hoh və Kvinolt meşələri yerləşir.
Petrifid Forest Milli Parkı[57] Arizona 9 dekabr 1962 379 Çinli quruluşunun bir hissəsi olan bu milli parkda 200 milyon illik ağac gövdələri vardır. Bu bölgənin ətrafında isə eroziyaya uğramış qırmızı rəngli Boyanmış çöl yerləşir. Həmçinin bir çox dinozavrlara aid qalıqlar da tapılır. Ərazidə 350 Amerika xalqlarına məxsus arxeoloji qazıntı yeri vardır.
Pinnakıls Milli Parkı[58] Kaliforniya 10 yanvar 2013 107.7 Bu park ABŞ-nin ən yeni milli parkı olub pinnakıl adlandırılan baca tipli qaya sütunları ilə tanınır. Qayalar eroziya və vulkan fəaliyyəti nəticəsində yaranmışdırlar. Bu parkda qayaya dırmaşma idmanı çox populyardır.
Ridvud Milli Parkı[59] Kaliforniya 2 oktyabr 1968 315 Bu park və bu parkla birlikdə idarə edilən 2 Kaliforniya ştat parkı ilə dünyada ən böyük ağac olan Sahil Ridvud ağaclarının yarısını qorumaq üçün yaradılmışdır. Bu park ərazisi tez-tez zəlzələlərə məruz qalmaqdadır. Milli parkda üç böyük çay sistemi vardır. Bu milli parkdakı 60 km-lık Sakit okean sahili qorunma alınmmışdır. Parkın içərisində müxtəlif növ heyvan və bitkilərin yaşadığı prayr tipli otlaqlar vardır.
Rokki Dağları Milli Parkı[61] Kolorado 26 yanvar 1915 1.074 Bu park Rokki dağlarının kiçik bir hissəsini ehtiva edir. Bu park üçün ərazi seçilərkən yüksəklikdəki ekosistemlər nəzərə alınmışdır. Parkda 150 göl vardır. Bu parkdakı vulkank təpələrdə və buz vadilərində qatır maralı, Amerika qoyunu, Amerika ayısı və puma yaşamaqdadır. Bu parkda diqqət çəkən coğrafi yerlərdən Lonqs dağı və Kolorado Ayı gölü hesab olunur.
Saquaro Milli Parkı[62] Arizona 14 oktyabr 1994 354 Bu milli park Sonara səhrasında yerləşmiş olub iki hissədən ibarətdir: Rinkon dağları və Tukson dağları. Bu parkda 6 qrupda bitki növü yaşamaqdadır. Bu bitkilər arasında milli parka adını verən nəhəng Saquora kaktusları, Varil kaktusları, qaynanadili, çola kaktusu sayılır. Parkda nəsli kəsilmək üzərə olan Meksika ləkəli bayquşu və uzun burunlu yarasa qorunmaqdadır.
Sekvoya Milli Parkı[63] Kaliforniya 25 sentyabr 1890 1.635 Bu parkda Nəhəng meşə adı verilən böyük sekvoya meşəsi qorunur. Bu meşədəki General Şerman ağacı dünyada mövcud olan ən böyük ağacdır. Bu park dünyada ən böyük 9 ağacın 4-nü birləşdirir. Parkda 240-dan çox mağara vardır. Parkda qitə cəhətdən ABŞ-nin ən yüksək zirvəsi olan 4.421 metrlik Uitney dağı yerləşir. 2.050 m hündürlüyündəki Moro Rok adlı dağ da buradadır.
Şenandoah Milli Parkı[64] Virciniya 22 may 1935 802 Bu parkda yerləşən Mavi Ric dağları on minlərlə heyvana yuva olan ağaclardan ibarət meşələrlə örtülmüşdür. Bu dağlıq parkdan 169 km uzunluğundakı Skaylayn yolu keçməkdədir. Şərqi Amerikanın məşhur 3.500 metrlik Appalaç yürüyüş zolağının bir qismi buradan keçməkdədir. Həmçinin milli parkda ümumi uzunluğu 800 km olan yürüyüş zolaqları vardır. Şenandoah çayı və şəlaləri milli parka ayrı gözəllik verir.
Teodor Ruzvelt Milli Parkı[65] Şimali Dakota 10 noyabr 1978 282 36-cı ABŞ prezidenti olan Teodor Ruzvelt bu dağlıq ərazilərin mənzərəsinə heyran qalmışdı və burada yaşamaq üçün özünə ev də tikdirmişdi. Eroziyaya uğramış badlandslardan ibarət bu milli park prezidentin adını daşıyır. Prezidentin Malta xaçı adlı evi xeyli ziyarətçi cəlb etməkdədir. Parkda yürüyüş etmək mümkündür. Amerika bizonu, Amerika antilopu, Amerika qoyunu və vəhşi at milli parkın daimi "sakinləri"dir.
Virgin Adaları Milli Parkı[66] Amerika Virgin adaları 2 avqust 1956 52 Bu park Amerika Virgin adalarındakı Sent-Con adasından ibarətdir. Sent-Con adası təbiət tarixi və insan tarixi haqqında dəyərli məlumatlar daşıyır. Tayno xalqına aid arxeoloji qalıqlar da tapılmışdır. Xristofor Kolumb Amerikaya çatdıqdan az sonra bu adada şəkər qamışı təsərrüfatı ilə məşğul olmağa başladılar. Milli parkda şəkər qamışı plantasiyası xarabalıqları qalmışdır. Park ərazisinə "əl dəyməmiş" çimərliklər, manqrov meşələri, dəniz yosunu yataqları və mərcan rifləri daxildir.
Voyagers Milli Parkı[67] Minnesota 8 aprel 1975 529 Bu parkda dörd böyük göl vardır. Bu göllər idman fəaliyyətləri üçün geniş istifadə olunur. Ərazidə yerli Oyibva tayfasına və fransız əsilli kürk tacirləri olan "voyager"lərə (səyyah) aid qalıqlar, bir qızıl mədəninə hücumla bağlı xatirələr mövcuddur. Parkda buzlaqlar nəticəsində əmələ gəlmiş körfəzlər, təpələr, göllər vardır.
Külək Mağarası Milli Park[68] Cənubi Dakota 9 yanvar 1903 115 Külək mağarası böyük mağara sistemidir. Bu mağaralar sistemi torpaqda olan bir çuxurdan külək əsmə səsi gəlməsi nəticəsində tapılmışdır. Ən sıx mağara sistemlərindən biridir. Mağaraların üstündə prayr tipli otlaqlar yerləşir və bu otlaqlarda bizon, qara ayaqlı gəlincik və çayır iti kimi məməlilər yaşayır. Qərbi sarı şam meşələrində puma və Kanada maralı kimi heyvanlar məskunlaşmışdır.
Rangel-Sent-Elias Milli Parkı[69] Alyaska 2 dekabr 1980 44.313 Bu çox böyük Alyaska milli parkı Alyaska dağları, Çuqaş dağlarını və Rangel-Sent-Elias dağlarının kəsişdiyi yerdədir. Parkın 25 %-i buzlaqlarla örtülüdür. Bunlar arasında ən böyükləri Habbard, Malaspina və Nabesna buzlaqlarıdır.
  • Bu milli park 1979-cu ildən Kanada milli parkları olan olan Kluan və Tatşenşini-Alsek Milli Parkları və 1993-cü ildən ABŞ-nin Qlasier Körfəzi Milli Parkı ilə birlikdə YUNESKO-nun Dünya irsi siyahısındadır.[31]
Yellouston Milli Parkı[70] Vayominq
Montana
Aydaho 		1 mart 1872 8.983 Bu park Yellouston kalderasında yerləşir və dünyanın ilk milli parkıdır. Bu parkda çox aktiv geotermal yerlər vardır və bunlar yer üzünə qeyzerlər və su bulaqları şəklində çıxır. Old Faytful qeyzeri və Qrand Prismatik Sprinqs qaynar su mənbəyi ən tanınanlarıdır. Bu parkda 4 dağ sırası vardır. Yellouston çayının əmələ gətirdiyi Yellouston Qrand kanyonunda bir neçə Yellouston şəlaləsi yerləşir. Bu parkda Amerika boz ayısı, Kanada maralı, qurd kimi 60 növdə məməli yaşayır.
Yosemit Milli Parkı[72] Kaliforniya 1 oktyabr 1890 3.074 Yosemit parkında çox geniş, çox dəyişik geoloji və hidroloji bölgələri ehtiva edən yüksək qayalar, şəlalələr və sekvoya ağaclarını görmək mümkündür. Buzlaqlar tərəfindən qazılmış Yosemit vadisi ətrafında Half Dom və El Kapitan adı verilmiş dağlar və Şimali Amerika materikinin ən hündür şəlaləsi olan Yosemit şəlaləsi buradadır. Parkda üç böyük sekvoya ağacı mövcud olub müxtəlif heyvan və bitki növlərinə rast gəlmək mümkündür.
Zayon Milli Parkı[74] Yuta 19 noyabr 1919 579 Milli parkda çoxlu sayda kanyon, baca tipli sütunlar, çöl vardır. Bu milli park 4 fərqli ekosistemə ev sahibliyi edir.

Statusları dəyişdirilmiş milli parklar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

ABŞ-də XIX və XX əsrlərdə milli park statusu qazanmış bir neçə milli park daha sonra çıxarılan qərarlarla bu statuslarını itirmişdirlər:

Keçmiş milli park Qurulma tarixi Ləğv olunma tarixi Qeyd
Abraham Linkoln Milli Parkı 17 iyul 1916 11 iyul 1939 Abraham Linkoln Doğum Yeri Milli Tarixi Yerinə çevrilmişdir.
Fort MakHenri Milli Parkı 3 mart 1925 11 avqust 1939 Fort MakHenri Milli və Tarixi Abidəsinə çevrilmişdir.
Havay Milli Parkı 1 avqust 1916 13 sentyabr 1960 Havay Vulkanları Milli Park və Haleakala Milli Park olaraq iki yerə ayrılmışdır.
Makkinak Milli Parkı 15 aprel 1875 2 mart 1875-ci ildə Miçiqan ştatının idarəsinə buraxılmışdır.
31 may 1895-ci ildə Ştat parkı olmuşdur. 		Makkinak adası Ştat Parkına çevrilmişdir
Platt Milli Parkı 29 iyun 1906 17 mart 1976 Çikkasav Milli Turizm Bölgəsinə çevrilmişdir.
Sallis Hill Milli Parkı 27 aprel 1904 3 mart 1931 Sallis Hill Milli Ov Heyvanları Qoruma Bölgəsinə çevrilmişdir.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "The National Park Service Organic Act" (ingilis). National Park Service. 2008-04-26. 2014-02-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-17.
  2. ↑ "World Heritage List" (ingilis). UNESCO. 2015-03-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-17.
  3. ↑ "Acadia National Park". National Park Service. 2010-10-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-17.
  4. ↑ "American Samoa National Park". National Park Service. 2010-10-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 08-08-2013.
  5. ↑ "Arches National Park". National Park Service. 2010-10-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-17.
  6. ↑ "Badlands National Park". National Park Service. 2010-11-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-17.
  7. ↑ "Big Band National Park". National Park Service. 2010-10-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-17.
  8. ↑ "Biscayne National Park". National Park Service. 2010-10-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-17.
  9. ↑ "Bryce Canyon National Park". National Park Service. 2010-10-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-17.
  10. ↑ "Grand Canyon National Park". National Park Service. 2010-11-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-17.
  11. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2018-12-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-17.
  12. ↑ "Great Smoky Mountains National Park". National Park Service. 2012-04-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-17.
  13. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2018-12-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-17.
  14. ↑ "Canyonlands National Park". National Park Service. 2013-12-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-18.
  15. ↑ "Capitol Reef National Park". National Park Service. İstifadə tarixi: 2015-01-18.
  16. ↑ "Carlsbad Caverns National Park". National Park Service. 2010-10-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-18.
  17. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2018-12-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-18.
  18. ↑ "Channel Islands National Park". National Park Service. 2010-10-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-18.
  19. ↑ "Lake Clark National Park". National Park Service. 2010-08-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-18.
  20. ↑ "Çongaree National Park". National Park Service. 2010-10-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-18.
  21. ↑ "Cuyahoga Valley National Park". National Park Service. İstifadə tarixi: 08-08-2013.
  22. ↑ "Death Valley National Park". National Park Service. 2010-09-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-18.
  23. ↑ "Denali National Park". National Park Service. 2010-10-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-19.
  24. ↑ "Acadia National Park". National Park Service. 2010-10-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-19.
  25. ↑ "Everglades National Park". National Park Service. İstifadə tarixi: 2015-01-19.
  26. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2018-12-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-19.
  27. ↑ "Gates of Arctic National Park". National Park Service. 2006-06-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-19.
  28. ↑ "Glacier National Park". National Park Service. 2010-11-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-19.
  29. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2018-12-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-19.
  30. ↑ "Glacier Bay National Park". National Park Service. 2010-10-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 08-08-2013.
  31. ↑ 1 2 "Arxivlənmiş surət". 2014-03-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-19.
  32. ↑ "Grand Teton National Park". National Park Service. 2010-11-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-19.
  33. ↑ "Great Basin National Park". National Park Service. 2010-10-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-19.
  34. ↑ "Great Sand Dunes National Park". National Park Service. 2010-10-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-19.
  35. ↑ "Guadalupe Mountains National Park". National Park Service. 2010-10-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-19.
  36. ↑ "Günnison's Black Canyon National Park". National Park Service. 2010-10-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-19.
  37. ↑ "Haleakala National Park". National Park Service. 2010-10-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-19.
  38. ↑ "Hawaii Volcanoes National Park". National Park Service. 2010-10-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-19.
  39. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2017-02-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-19.
  40. ↑ "Hot Springs National Park". National Park Service. 2010-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-20.
  41. ↑ "Isle Royal National Park". National Park Service. 2010-10-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-20.
  42. ↑ "Joshua Tree National Park". National Park Service. İstifadə tarixi: 2015-01-20.
  43. ↑ "Katmai National Park". National Park Service. 2010-10-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-20.
  44. ↑ "Kenai National Park". National Park Service. 2010-10-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-20.
  45. ↑ "Kings Canyon National Park". National Park Service. 2008-06-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-20.
  46. ↑ "Kobuk Valley National Park". National Park Service. 2010-10-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-20.
  47. ↑ "Crater Lake National Park". National Park Service. 2010-11-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-20.
  48. ↑ "Lassen Volcanic National Park". National Park Service. 2010-10-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-20.
  49. ↑ "Mammouth Cavern National Park". National Park Service. 2010-10-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-20.
  50. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2018-12-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-20.
  51. ↑ "Mesa Verde National Park". National Park Service. 2010-10-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-20.
  52. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2018-12-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-20.
  53. ↑ "Rainer Mount National Park". National Park Service. İstifadə tarixi: 2015-01-20.
  54. ↑ "North Cascades National Park". National Park Service. 2010-10-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-20.
  55. ↑ "Olimpic Nationa Park". National Park Service. 2006-07-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-20.
  56. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2018-12-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-20.
  57. ↑ "Petrified Forest National Park". National Park Service. 2010-10-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-20.
  58. ↑ "Pinnacles National Park". National Park Service. 2010-10-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-20.
  59. ↑ "Redwood National Park". National Park Service. İstifadə tarixi: 2015-01-20.
  60. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2018-12-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-20.
  61. ↑ "Rocky Mountain National Park". National Park Service. 2010-10-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-21.
  62. ↑ "Saguaro National Park". National Park Service. İstifadə tarixi: 2015-01-21.
  63. ↑ "Sequoia National Park". National Park Service. 2003-08-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-21.
  64. ↑ "Shenansoah National Park". National Park Service. 2010-11-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-21.
  65. ↑ "Theodore Roosvelt National Park". National Park Service. 2010-10-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-21.
  66. ↑ "Virgin Islands National Park". National Park Service. İstifadə tarixi: 2015-01-21.
  67. ↑ "Voyageurs National Park". National Park Service. 2010-10-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-21.
  68. ↑ "Wind Cave National Park". National Park Service. 2010-11-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-21.
  69. ↑ "Wrangell – St. Elias National Park". National Park Service. 2010-08-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-21.
  70. ↑ "Yellowstone National Park". National Park Service. 2010-11-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-21.
  71. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2018-12-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-21.
  72. ↑ "Yosemite National Park". National Park Service. 2010-10-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-21.
  73. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2018-12-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-21.
  74. ↑ "Zion Canyon National Park". National Park Service. 2010-11-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-21.

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Vikianbarda ABŞ milli parklarının siyahısı ilə əlaqəli mediafayllar var.