Vedeno rayonu

Vedeno rayonu (Çeçen. Веданан кlошт[3]) Rusiya Federasiyasının Çeçenistan Respublikasının tərkibindəki inzibati ərazi vahidi və bələdiyyədir (bələdiyyə rayonu). İnzibati mərkəzi Vedeno kəndidir.

Vedeno rayonu
Веданан кlошт
Bayraq Gerb
Bayraq Gerb

43°05′ şm. e. 46°02′ ş. u.HGYO

Ölkə
İnzibati mərkəz Vedeno[1]
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 1923
Sahəsi
  • 956 km²
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi
  • 42.150 nəf. (2024)[2]
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu 87134
Rəsmi sayt
Vedeno rayonu xəritədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Coğrafiya

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vedeno rayonu, respublikanın cənub-şərqindəki dağlıq ərazidə yerləşir. Rayonun sahəsi 956 km² təşkil edir. Vedeno rayonu dağlıq bölgədir və buna görə də iqlim şəraiti şaquli rayonlaşma ilə fərqlənir. Bölgənin şimalında 1000 metr hündürlükdə, iqlimi mülayim kontinental, isti yay və mülayim qış, cənubda yüksəlmə ilə əlaqədar olaraq iqlim daha az kontinental olur və rayonda sərin yay və mülayim soyuq qış müşahidə olunur. Rayonun şimal hissəsində dağ-meşə, qəhvəyi, qarışıq-karbonatlı torpaqlar, bölgənin şimal-şərqində dağ-meşə, boz-qəhvəyi torpaqlar inkişaf etmişdir. Bölgənin cənub hissəsində dağ çəmənliyi zəif podzol, dağ çəmən, subalp, dağ çöl torpaqları inkişaf etmişdir.[4]

Əhali

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əhali sıxlığı 1 km²-ə 41.91 nəfərdir. 2010-cu il Ümumrusiya Əhali siyahıyaalmasına görə Vedeno rayonunun milli tərkibini 96,90 % çeçenlər, 0,93 % Ruslar, 0,46 % avarlar, ləzgilər, 0,95 % digərləri təşkil edir.[5]

Bələdiyyə ərazi quruluşu

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vedeno rayonunda kənd yaşayış məntəqələri statusuna malik 19 bələdiyyə daxildir. Rayonda 50 yaşayış məntəqəsi var.[6]

Məkanlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ərazidə Kezenoyam gölü dağların ən böyük və yeganə gölüdür ki, dəniz səviyyəsindən 1870 metr yüksəklikdə yerləşir. Gölün dərinliyi 72 metr təşkil edir. Dəniz səviyyəsindən böyüklüyünə və hündürlüyünə görə bu göl Kabardino-Balkariya Mavi gölləri və Abxaziyada Ritsa gölü ilə eynidir. Bir vaxtlar, burada SSRİ Olimpiya komandasının bazası yerləşirdi. Vedeno rayonunda yerləşən Xaraçoy kəndində "Qızların hörgüsü" bulaq mənbəyi mövcuddur. Ertan kəndində Xedi Ziyarat (Şeyx Kunt-Hacı Kişiyevin anası Ziyarat) yerləşir.[7] Vedeno Rayonunda yerləşən Qafqaz cökə parkı, demək olar ki, 150 il əvvəl qurulmuşdur. Tarixçilər və yerli tarixçilər qeyd edirlər ki, Lev Tolstoy bu parkın xiyabanlarını gəzməyi xoşlayırdı.[8]

Ümumilikdə Vedeno rayonunun ərazisində 8 arxeoloji abidələr var. Bunlar əsasən məzarlıq və qüllə komplekslərini aid etmək olar.[9]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 http://www.gks.ru/free_doc/2016/oktmo/tom4_oktmo.rar.
  2. ↑ "Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2024 года"..
  3. ↑ Бовза хьай Дайхмохк[ölü keçid]
  4. ↑ "Веденский район". 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-22.
  5. ↑ "Том 4 книга 1 "Национальный состав и владение языками, гражданство"; таблица 1 "Национальный состав населения Чечни по городским округам, муниципальным районам, городским населённым пунктам, сельским населённым пунктам с численностью населения 3000 человек и более"". 2015-09-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-22.
  6. ↑ "Закон Чеченской Республики от 20 февраля 2009 года N 14-рз «Об образовании муниципального образования Веденский район и муниципальных образований, входящих в его состав, установлении их границ и наделении их соответствующим статусом муниципального района и сельского поселения»". 2019-03-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-22.
  7. ↑ "Вести республики". 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-22.
  8. ↑ "Вести республики". 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-22.
  9. ↑ "Веденский район Чечни". 2021-04-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-22.