Sabiha Görkey
Xədicə Sabiha Görkey ― türk müəllim və siyasətçi, Türkiyə Böyük Millət Məclisinin ilk 18 qadın millət vəkilindən (deputat) biri. O, Türkiyənin 5-ci parlamentində Sivas seçki dairəsinin millət vəkili kimi fəaliyyət göstərib.
| Sabiha Görkey | |
|---|---|
| türk. Hatice Sabiha Görkey | |
 | |
Türkiyə Böyük Millət Məclisinin V çağırış deputatı | |
| 1 mart 1935 – 27 yanvar 1939 | |
| Seçki dairəsi | Sivas seçki dairəsi |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1888 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 22 noyabr 1963 |
| Partiya | |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Erkən həyatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Xədicə Sabiha Görkey 1888-ci ildə İstanbulun Üsküdar ilçəsində Hacı İsmayıl və həyat yoldaşı Ayşənin ailəsində anadan olub.[1] Sabiha 1903-cü ildə Üsküdar qız peşə liseyini, 1906-cı ildə isə İstanbul Darülmuallimatını (İstanbul qız müəllimlər məktəbi) bitirmişdir.[2]
Pedaqoloji fəaliyyəti
[redaktə | mənbəni redaktə et]Sabiha 31 yanvar 1907-ci ildə Molla Gürani Orta Peşə Liseyində bədii tikmə müəllimi kimi işləməyə başlayıb. O 1904–1908-ci illərdə daha bir neçə məktəbdə müəllim kimi işləyib. O bundan sonra indiki İstanbul Universiteti olan Darülfünunda riyaziyyat üzrə təhsil almış və 1917-ci ildə oranı ən yüksək qiymətlə bitirmişdir.[1] O həm də, universiteti bitirən ilk beş qız tələbədən biri idi. Sabiha 1917-ci ilin sentyabrında Bursadakı Müəllimlər Texnikumuna müdir köməkçisi və riyaziyyat müəllimi təyin edilib. O, vəzifəsindən ayrılaraq məzuniyyət üçün İstanbula getmiş və bundan sonra vəzifəsinə qayıtmamışdır. Sabiha 1919-cu ilin fevral ayında Ədirnədəki Qız müəllimlər texnikumuna müdir köməkçisi və riyaziyyat müəllimi təyin edilib və 1922-ci ilin sentyabrına qədər burada işləyib.[2]
Xədicə Sabiha Ədirnədə olduğu müddətdə lisey direktoru Kamal Görkeylə ailə həyatı qurub və bu evlilikdən bir uşağı dünyaya gəlib.[1][2]
Görkey Osmanlı imperiyasının son illərində, 1922-ci ilin oktyabrından 1923-cü ilin sentyabrına qədər işsiz qalıb. O 1923-cü ildə Adanada Qız Müəllimlik Məktəbində qısa müddət üçün riyaziyyat müəllimi kimi işləyib. Görkey 1923-cü ilin oktyabrından Türkiyə Cümhuriyyətinin qurulmasından 1933-cü ilin avqustuna qədər Sivasdakı Qız Müəllim Texnikumunda, daha sonra isə 1935-ci ilin fevralına qədər Tokat orta məktəbində riyaziyyat müəllimi olub.[1][2]
Siyasi karyerası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Türkiyədə 1934-cü ildə qüvvəyə minən seçki hüququ qanununa görə, türk qadınlarına parlamentdə səs vermək və namizəd olmaq hüququ verilirdi. Görkeyin siyasi karyerası 1935-ci il parlament seçkilərində Cümhuriyyət Xalq Partiyası (CHP) tərəfindən namizəd göstərilməsi ilə başlamışdır. O, bu seçki nəticəsində 873 seçicinin səsi ilə Türkiyənin 5-ci parlamentinə Sivas seçki dairəsinin millət vəkili olaraq daxil olub.[3] Beləliklə, o, parlamentin ilk 18 qadın üzvündən biri olmuşdur.[4] O, parlamentdəki dörd illik fəaliyyəti müddətində parlamentin Daxiliyyə Əncümənində fəaliyyət göstərib və 1939-cu il parlament seçkilərindən sonra könüllü olaraq təqaüdə çıxıb.[2] Dövrün nəşrlərinə görə o, millət vəkili olduğu dövrdə heç vaxt Sivasda olmayıb.[3]
Görkey 22 noyabr 1963-cü ildə vəfat etmiş və Cəbəci Əsri qəbiristanlığında dəfn edilmişdir.[1][2]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 3 4 5 Şahin, Cemile. Türk parlamentosundakı kadın milletvekilleri (1935-2007) (Tezis) (türk). Ərzurum: Atatürk Universitetinin Sosial Elmlər İnstitutu. 2010. 2022-12-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-28.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 Duroğlu, Sibel. "Türkiye'de İlk Kadın Milletvekilleri" (PDF) (türk). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2007. 109–110. 2015-02-07 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2018-01-06.
- ↑ 1 2 "Hatice Sabiha Görkey (1888-1963)". Atatürk Ansiklopedisi (türk). 2021-04-19. 2024-05-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-05-01.
- ↑ "Tarihe yön veren kadınlar". Hürriyet (türk). 2007-03-08. 2018-01-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-01-08.