xələclər
xələclər
Xələclər
Xələclər – İranda, Əfqanıstanda, Türkmənistanda, Pakistanda və digər ölkələrdə məskunlaşmış türkköklü xalqı. Dilləri Altay dil ailəsinin Türk dilləri qrupunun Arqu yarımqrupuna aiddir. İrandan başqa yaşadıqları ölkələrdə digər xalqlar arasında assimilyasiyaya uğramışlar. Hazırda İranda xələclərin böyük əksəriyyəti azərbaycanlılar ilə qarışsa da, az bir qismi öz dillərini məişət səviyyəsində qorumuşdur. İranın Mərkəzi və Qum ostanlarında yaşayırlar.
Xələclər Astara rayonunun Şahağac kəndində yaşayırlar. Məsud Məmmədov namizədlik dissertasiyasını Xələc dilinə həsr etmişdir. Xələclər buraya Şandermandan gəlmişlər.
Divanü Lüğat-it-Türkdə boy adı belə izah edilir;
"….. İyirmi ikilər onlara türkcə "qal ac" deyərlər, "ac qal" deməkdir.
Xələclər sülaləsi
I Xələclər sülaləsi 1290-cı ildən 1320-ci ilədək Dehlidə hökmüranlıq etmiş türk xanədanıdır.
Sultan Cəlaləddin Firuz şah (1292–1296)
Sultan Rüknəddin İbrahim şah (1296)
Sultan Əlaəddin Məhəmməd şah (1296–1316)
Sultan Şihabəddin Ömər şah (1316)
Sultan Qütbəddin Mübarək şah (1316–1320)
II Xələclər sülaləsi 1436-cı ildən 1531-ci ilədək Malvada (Mərkəzi Hindistanda) hökmranlıq etmiş türk xanədanıdır. Bu sülalədən ikinci Dehli sultanları çıxmışdır. Bu soydan biri, Mahmud xan Malvanın sonuncu Quri sultanı Məsud xanın vəziri idi. O, 1436-cı ildə öz bacarıqsız hökmdarını devirib taxt-taca yiyələndi. Onun törəmələri uzun illər Mərkəzi Hindistanı idarə etdilər.