Q
Latın qrafikalı Azərbaycan əlifbasında 17-cİ hərf, 23 samitdən biri. Cingiltili samitdir.
Futbol klubları ilə bağlı səhifələrdə oyunçuların əvvəlində işlədildikdə qapıcı mənasını verir.
0
2894(
Sıfır — ədəd oxunu müsbət və mənfi ədədlərə ayıran tam ədəd.
== Tarixi ==
Qədim yunan astronomu və riyaziyyatçısı Klavdi Ptolemey astronomik cədvəllərində boş kvadratlara O işarəsi qoyardı (yunan əlifbası ilə omikron hərfi, q.yun. ονδεν — heç nə). Sıfır rəqəmi işarəsinin ondan yarandığı güman edilir.
== Riyaziyyatda ==
=== Sıfırın əsas xassələri ===
İstənilən ədədin üzərinə 0 əlavə etsən, cəm dəyişmir. Bu xassə genişləndirilmiş sistemlərdə, o cümlədən həqiqi və kompleks ədədlər meydanında da doğrudur.
İstənilən ədədin 0-a hasili sıfra bərabərdir.
Sıfırın işərəsi yoxdur, yəni o, nə mənfi, nə də müsbət ədəddir.
0 nə tək ədəddir, nə də cüt ədəddir.
0 istənilən natural ədədə bölünür və qismət 0-a bərabərdir.
Məktəb forması
Məktəb forması - məktəbdə və ya digər təhsil müəssisəsində tələbələr tərəfindən geyilən uniforma. Məktəb geyimlərinin məqsədi şagirdlər arasında bərabərliyi təmin etməkdir və müxtəlif ölkələrdə ibtidai və orta məktəblərdə geniş yayılmışdır.
Ümumiyyətlə kişi tələbə forması uzun şalvar, ağ köynək, qalstuk və gödəkçə, qadın tələbə forması isə ətəklərdən, uzun və ya diz üstü corablardan, qalstuk, köynək və sviterlərdən ibarətdir. İngiltərə, Türkiyə və ya Azərbaycan kimi ölkələrdə təhsil pulsuz olsa da, məktəbli formaları ödənişli ola bilərlər.
Suyun forması
Suyun forması (ing. The Shape of Water — azərb. "Suyun şəkli", "Suyun səsi", yaxud "Suyun pıçıltısı") fantastik janrda olan, Giliermo del Torronun lentə aldığı, Eliz və "balıq-adamın" sevgisindən bəhs edən ekran əsəri.
"Suyun forması" filmi "Oskar" mükafatının 90-cı təqdimat mərasimində "Ən yaxşı film" nominasiyasında qalib gəlib. Filmin baş rollarını Maykl Stalbarq, Maykl Şennon və Oktavia Spenser canlandırıb.
== Məzmun ==
Filmdəki hadisələr 1962-ci ildə, SSRİ və ABŞ arasındakı soyuq müharibə dövrünə təsadüf edir. Filmin baş qəhrəmnı Elayza Espozita
Baltimorda gizli hərbi laboratoriyada xadimə işləyir. İlk baxışdan adi həyat sürən Elayza uşaqlıqda aldığı zədədən sonra laldır. Onun ünsiyyətdə olduğu iki adamdan biri iş yoldaşı qaradərili Zelda və qoca qonşusu Caylsdır.
Bir gün gizli laboratoriyaya tədqiqat üçün qeyri adi obyekt gətirilir.
Səfər forması
Səfər forması — komanda idmanlarında iki komandanın rənglərini ayırd etmək üçün istifadə edilən forma növü. Onun meydan sahiblərinin forması ilə heç bir oxşarlığı yoxdur. Bu formalar oyunçular, menecerlər və tamaşaçılar arasında çaşqınlığın qarşısını almaq üçün istifadə olunur.
Bəzi idman liqalarında qonaq komandanın ev sahibi komandadan fərqli forma geyinməsi, digərlərində isə iki komandanın rənglərinin uyğun gəlməməsi tələb olunur. Reqbi ittifaqı kimi idman növlərində ənənəvi olaraq ev sahibi komanda qonaq komandanın forması ilə fərqli forma seçir.
H.Q.
Hicri-qəməri təqvim(İranda və Əfqanıstanda); Hicri təqvim, İslam təqvimi, Müsəlman təqvimi (başqa ölkələrdə); (ərəb. الـتـقـويم الـهـجـري, ət-təqviməl-hicri).
Ay səhifələrinin dəyişməsi nəticəsində yaranan 12 dənə 29, yaxud 30 günlük aydan ibarətdir. Adi illərdə günlərin sayı 354, uzun illərdə isə 355-dir.
Ərəbistanda İslam dininin meydana çıxmasına qədər hər biri ay səhifələrinin dəyişməsinə əsaslanan 12, yaxud 13 aydan ibarət 24 illik təqvim stilindən istifadə olunurdu. Bu stildə 15 il 12 aydan, 9 il isə 13 aydan ibarət idi. Lakin Məhəmməd peyğəmbər tərəfindən 13-cü aylar ləğv edildi. Əsas isə Quranın bu ayəsi idi:
إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِندَ اللّهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْراً فِي كِتَابِ اللّهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّمَاوَات وَالأَرْضَ مِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ
(Həqiqətən, Allah yanında, Allah kitabında ayların sayı göyləri və yeri yaratdığı gündən on iki aydır)..
Hicri-qəməri təqvimində illər hicrətin başladığı gündən — 16 iyul 622-ci il tarixdən nömrələnir. Təqvimdə 0-cı il yoxdur; 1-ci il, yaxud hicri erası 16 iyul 622-ci il tarixində başlayır.
Q'ar
𐕍 (səslənməsi /q'/, transkripsiyası Q̇, q̇) — Alban əlifbasının 30-cu hərfi. Matenadaran MS 7117 əlyazmasında hərfin adı erm. Կա́ռ (Kár̄) kimi verilmişdir. Tədqiqatçılar Jost Gippert və Wolfgang Schulze'nin fikrincə bu hərfin əsl adı "Q'ar" olmalıdır, çünki diakritik işarə açıq-aşkar erməni əlifbasında olmayan səsi bildirir və bu, udlaqlaşmış fonemin göstəricisidir. Bundan əlavə, tərkibində bu hərf olan Qafqaz alban sözlərinin udi ekvivalentlərində q hərfinə çevrilmişdir. Qorxu mənasına gələn alb. 𐕍𐕞𐕡 (q̇üw) və udi q'ı̆, iyirmi mənasına gələn alb. 𐕍𐕈 (q̇å) və udi qo, sümük mənasındakı alb. 𐕆𐕞𐕡𐕍𐔴𐕎 (hüwq̇en) və udi ŭq'ĕn sözləri bu qanunauyğunluğun sübutudur. Erməni tədqiqatçı Aşot Abramyan isə səhvən bu hərfi Y hərfi ilə eyniləşdirirdi.
Q-pop
Q-pop (qaz. Qazaq pop - qazax pop) — Qazaxıstanın musiqi janrı. Qazax dilində oxunan, qərbi pop musiqi, Qazaxıstan hip hopu, EDM (elektron rəqs musiqisi), R&B, toy musiqisi və xüsusilə K-pop tərəfindən təsirlənən Qazaxıstan pop musiqinin müasir forması. K-pop kimi, Q-pop da özündə fərqli musiqi janrlarını cəmləşdirir. Bu janr ilk dəfə 2015-ci ildə Ninety One qrupun debütu ilə üzə çıxıb.
== Mənşə ==
Qazaxıstanda həmçinin pop musiqisinə aid olan etnopop (və ya folk pop) musiqisi və onun növü, başqa türk xalqlarına da aid olan toy musiqisi mövcuddur. Q-pop toy musiqisindən fərqli olan bir janr olduğu kimi təqdim olunur.
Ölkəyə Koreya dramaları və filmləri 2000-ci illərin ortasında gələn kimi, o vaxtdan başlayaraq, Qazaxıstan Koreya dalğasının təsiri altındadır. İnternetin əlçatanlığı artmasının köməyi ilə bu fenomen, ölkədə Koreyanın kütləvi mədəniyyətinə marağını alışdı və beləliklə, K-pop janrını Qazaxıstanda məşğurlaşdırıb. Qazaxıstanda K-pop-un məşğurluğu 2014-cü ildə Q-pop layihəsinin başlanğıcını təhrik edib və beləliklə, Juz Entertainment Ninety One qrupunu yaradıb.
Q-sxemləri
Kütləvi xidmət sistemləri (Q-sxemləri) -Kəsilməz stoxastik yaxınlaşmada riyazi sxemlər kimi Q-sxemləri adlandırılan kütləvi xidmət sistemlərindən (Queuing system) istifadə edilir. Kütləvi xidmət sistemləri mahiyyətinə görə xidmət prosesi olan sistemlərin fəaliyyət proseslərini formalaşdırmaq üçün kütləvi xidmət nəzəriyyəsində və ona əlavələrdə işlənilmiş riyazi sxemlər sinifini təmsil edirlər. Xidmət prosesi kimi öz fiziki təbiətinə görə müxtəlif iqtisadi, istehsal, texniki və digər sistemlərin fəaliyyət proseslərini göstərmək olar. Bu zaman qeyd olunan obyektlər üçün xidmətə qəbul olunan sifarişlərin təsadüfi meydana gəlməsi və onların xidmətinin başa çatması təsadüfi zaman anlarında olması xarakterikdir. Başqa sözlə onların fəaliyyət prosesi stoxastik xarakter daşıyır .
Q (dəqiqləşdirmə)
Q — Latın qrafikalı Azərbaycan əlifbasında 23-cü hərf.
Q (jurnal) — Böyük Britaniyada dərc olunan jurnal.
QX (jurnal) — İsveç və digər Skandinav homoseksual auditoriyasına yönəlmiş populyar jurnal.
Q (jurnal)
Q — Böyük Britaniyada dərc olunan, 130,179 tirajlı (iyun 2007 ) 1986 cı ildə Mark Ellen (ing. Mark Ellen) və Devid Hepuort (ing. David Hepworth) tərəfindən təsis edilmiş aylıq musiqi jurnalı. İlk əvvəllər jurnal ing. "The modern guide to music and more" şüarı ilə dərc edilmiş və Cue (ing. "cueing a record" — "buraxılış üçün hazır val") adlanmışdır.
== İstinadlar ==
== Xarici keçidlər ==
4music.com — Rəsmi saytı
Q Recordings of the Year. — Q jurnalının illik siyahısı.
Q faktoru
Radiolar müəyyən bir elektromaqnit spektrini dinləmək üçün hazırlanmışdır. Radionun keyfiyyətini seçicilik və həssaslıq amillərinə görə qiymətləndirmək mümkündür, buna Q faktoru deyilir.
Bu tezlik diapazonundakı radio qəbulediciləri keyfiyyətinə və xüsusiyyətlərinə görə bir çox fərqli modelə bölünə bilər.
Q kodu
Q kodları; hamısı Q ilə başlayan, 3 hərfli mesajlarıdır. İlk dəfə ticari məqsədlərlə simsiz teleqraf (radio-teleqraf) əlaqəsində, xüsusilə həvəskar radioçuluqda istifadə edilmək üçün qurulmuşdur. Əvvəllər Morze kodu ilə istifadə edilməsinə baxmayaraq, şifahi ünsiyyətin icadından sonra da istifadə edilməyə başlanılmışdır.
QAA-QNZ arasındakı kodlar aviasiyaya, QOA-QQZ dənizçiliyə, QRA-QUZ bütün xidmətlərə ayrılmışdır.
Q kodları hansısa sözün qısaltması deyillər. Həvəskar radioçuluqda istifadəsindən nümunələr:
QRL: Məşğulsan?
QRV: Hazırsan?
QTR: Saat neçədir?
Aviasiyadakı istifadəsinə nümunələr:
QNH: Dəniz səviyyəsindəki atmosfer təzyiqi.
QFE: Hər hansı bir səviyyədə atmosfer təzyiqi
QNE: Standart təzyiq xətti.
H.q.
Hicri-qəməri təqvim(İranda və Əfqanıstanda); Hicri təqvim, İslam təqvimi, Müsəlman təqvimi (başqa ölkələrdə); (ərəb. الـتـقـويم الـهـجـري, ət-təqviməl-hicri).
Ay səhifələrinin dəyişməsi nəticəsində yaranan 12 dənə 29, yaxud 30 günlük aydan ibarətdir. Adi illərdə günlərin sayı 354, uzun illərdə isə 355-dir.
Ərəbistanda İslam dininin meydana çıxmasına qədər hər biri ay səhifələrinin dəyişməsinə əsaslanan 12, yaxud 13 aydan ibarət 24 illik təqvim stilindən istifadə olunurdu. Bu stildə 15 il 12 aydan, 9 il isə 13 aydan ibarət idi. Lakin Məhəmməd peyğəmbər tərəfindən 13-cü aylar ləğv edildi. Əsas isə Quranın bu ayəsi idi:
إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِندَ اللّهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْراً فِي كِتَابِ اللّهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّمَاوَات وَالأَرْضَ مِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ
(Həqiqətən, Allah yanında, Allah kitabında ayların sayı göyləri və yeri yaratdığı gündən on iki aydır)..
Hicri-qəməri təqvimində illər hicrətin başladığı gündən — 16 iyul 622-ci il tarixdən nömrələnir. Təqvimdə 0-cı il yoxdur; 1-ci il, yaxud hicri erası 16 iyul 622-ci il tarixində başlayır.
0.(9)
0.999… (həmçinin 0.9, 0.(9) kimi yazılır) — Riyaziyyatda onluq nöqtədən sonra yazılan sonsuz sayda 9 rəqəmindən ibarət olan rasional ədəd. 0.999… ədədi 0.9, 0.99, 0.999 və s. kimi ədədlərin hamısından böyükdür. Bu ədəd 1-ə bərabər olaraq göstərilə bilər. Başqa sözlə "0.999 …" və "1" eyni ədədi təmsil edir. Bu bərabərliyin riyazi olaraq sübuta yetirilməsinin bir çox yolu var.
== Cəbri isbatlar ==
=== Dövri kəsrlərdən ===
Hər rasional ifadə sonlu sayda rəqəm ehtiva edən onluq ədədlərlə ifadə edilə bilməz. Məsələn;
5
9
=
0
,
(
5
)
{\displaystyle {\frac {5}{9}}=0,(5)}
1
3
=
0
,
(
3
)
{\displaystyle {\frac {1}{3}}=0,(3)}
kimi.
Əgər ikinci bərabərliyin hər iki tərəfini 3-ə vursaq:
3
3
=
3
×
0
,
3
¯
{\displaystyle {\frac {3}{3}}=3\times 0,{\bar {3}}}
1
=
0
,
(
9
)
{\displaystyle 1=0,(9)}
bərabərliyini alarıq.
=== Dörd əməliyyatdan ===
0.
0 (say)
2894(
Sıfır — ədəd oxunu müsbət və mənfi ədədlərə ayıran tam ədəd.
== Tarixi ==
Qədim yunan astronomu və riyaziyyatçısı Klavdi Ptolemey astronomik cədvəllərində boş kvadratlara O işarəsi qoyardı (yunan əlifbası ilə omikron hərfi, q.yun. ονδεν — heç nə). Sıfır rəqəmi işarəsinin ondan yarandığı güman edilir.
== Riyaziyyatda ==
=== Sıfırın əsas xassələri ===
İstənilən ədədin üzərinə 0 əlavə etsən, cəm dəyişmir. Bu xassə genişləndirilmiş sistemlərdə, o cümlədən həqiqi və kompleks ədədlər meydanında da doğrudur.
İstənilən ədədin 0-a hasili sıfra bərabərdir.
Sıfırın işərəsi yoxdur, yəni o, nə mənfi, nə də müsbət ədəddir.
0 nə tək ədəddir, nə də cüt ədəddir.
0 istənilən natural ədədə bölünür və qismət 0-a bərabərdir.
0 (ədəd)
2894(
Sıfır — ədəd oxunu müsbət və mənfi ədədlərə ayıran tam ədəd.
== Tarixi ==
Qədim yunan astronomu və riyaziyyatçısı Klavdi Ptolemey astronomik cədvəllərində boş kvadratlara O işarəsi qoyardı (yunan əlifbası ilə omikron hərfi, q.yun. ονδεν — heç nə). Sıfır rəqəmi işarəsinin ondan yarandığı güman edilir.
== Riyaziyyatda ==
=== Sıfırın əsas xassələri ===
İstənilən ədədin üzərinə 0 əlavə etsən, cəm dəyişmir. Bu xassə genişləndirilmiş sistemlərdə, o cümlədən həqiqi və kompleks ədədlər meydanında da doğrudur.
İstənilən ədədin 0-a hasili sıfra bərabərdir.
Sıfırın işərəsi yoxdur, yəni o, nə mənfi, nə də müsbət ədəddir.
0 nə tək ədəddir, nə də cüt ədəddir.
0 istənilən natural ədədə bölünür və qismət 0-a bərabərdir.
0 yanvar
0 yanvar (sıfır yanvar; alternativ adı: 31 dekabr) — bir çox astronomik və texniki materiallarda qeyd olunan mövcud olmayan təqvim tarixidir.
0,(9)
0.999… (həmçinin 0.9, 0.(9) kimi yazılır) — Riyaziyyatda onluq nöqtədən sonra yazılan sonsuz sayda 9 rəqəmindən ibarət olan rasional ədəd. 0.999… ədədi 0.9, 0.99, 0.999 və s. kimi ədədlərin hamısından böyükdür. Bu ədəd 1-ə bərabər olaraq göstərilə bilər. Başqa sözlə "0.999 …" və "1" eyni ədədi təmsil edir. Bu bərabərliyin riyazi olaraq sübuta yetirilməsinin bir çox yolu var.
== Cəbri isbatlar ==
=== Dövri kəsrlərdən ===
Hər rasional ifadə sonlu sayda rəqəm ehtiva edən onluq ədədlərlə ifadə edilə bilməz. Məsələn;
5
9
=
0
,
(
5
)
{\displaystyle {\frac {5}{9}}=0,(5)}
1
3
=
0
,
(
3
)
{\displaystyle {\frac {1}{3}}=0,(3)}
kimi.
Əgər ikinci bərabərliyin hər iki tərəfini 3-ə vursaq:
3
3
=
3
×
0
,
3
¯
{\displaystyle {\frac {3}{3}}=3\times 0,{\bar {3}}}
1
=
0
,
(
9
)
{\displaystyle 1=0,(9)}
bərabərliyini alarıq.
=== Dörd əməliyyatdan ===
0.
Qarabağ 0–0 İnter Milan
Qarabağ–İnter Milan 0:0 — UEFA Avropa Liqası 2014/2015 qrup mərhələsinin 6-cı turunda 11 dekabr 2014-cü ildə Bakıda keçirilmiş qarşılaşma. Oyundan əvvəl "Qarabağ" 5 xalla qrupda ikinci, "İnter Milan" 11 xalla birinci yerdə idi.
== Arxa plan ==
"Qarabağ" 2013-14 mövsümündə Azərbaycan Premyer Liqasının qalibi olaraq UEFA Çempionlar Liqasında iştirak etmək hüququ qazanıb. I təsnifat mərhələsində Maltanın "Valletta" klubunu mübarizədən kənarlaşdırıb. II mərhələdə Avstriyanın "Red Bull Zalsburq" klubuna məğlub olaraq mübarizəni UEFA Avropa Liqasının pley-off mərhələsində davam etdirib. Bu mərhələdə Niderlandın "Tvente" klubunu mübarizədən kənarlaşdıraraq tarixində ilk dəfə UEFA Avropa Liqasının qrup mərhələsinə vəsiqə qazanıb.
"İnter Milan" İtaliya A seriyasının 2013-14 mövsümünü 5-ci yerdə başa vuraraq UEFA Avropa Liqasının pley-off mərhələsinə vəsiqə qazanıb. Bu mərhələdə İslandiyanın "Styarnan" klubunu məğlub edərək qrup mərhələsinə yüksəlib.
3 oktyabr 2014-cü ildə "Qarabağ" və "İnter" arasında Milanda keçirilmiş ilk oyunda "İnter" Danilo D'Ambrozio və Mauro İkardinin qolları ilə 2-0 hesabı ilə qələbə qazanmışdı.
== Oyundan əvvəl ==
Bu oyuna qədər "İnter" 11 xal toplayaraq növbəti mərhələyə vəsiqəni təmin etmişdi.
Kar (relyef forması)
Kar (relyef forması)- dağların zirvə hissəsinə yaxın yamaclarda, nival iqlim şəraitində, kiçik buzlaqların (kar buzlaqları) və şaxta aşınmasının təsiri ilə yaranmış fincanşəkilli təbii çökəklikdir. Karın yamacları sıldırım, dik, dibi isə hamar və ya batıq olur. Kar qar xəttindən yuxarıda yerləşdikdə, o, fəal aşağıda olduqda isə relikt kar tipli göl əmələ gətirir.
== Kar buzlağı ==
Kar buzlağı yerli Kar sərhəddindən yuxarıda, buzlaq sirkinin (karın) dibində formalaşmış, nisbətən kiçik (qısa buzlaq dibinə malik) buzlaqdır. Kar buzlağı planda oraqvari və ya dəyirmi formalı olub, nadir halda dil hissəsi qar xəttindən bir qədər aşağı düşə bilər.
== Kar gölü ==
Kar gölü yerli qar sərhəddindən aşağıda yerləşən relikt qar çalasında əmələ gələn göl, əsasən yağış suları ilə qidalanır. Kar gölü buzlaq tipli göllərə aiddir.
== Kar pilləsi ==
Kar pilləsi dağ yamacı boyu bir-birinin üzərində yerləşən və aydın nəzərə çarpan çıxıntılarla biz-birindən ayrılmış karlar seriyasıdır.
Qravitasion relyef forması
Qravitasion relyef forması — Qravitasion relyef əmələgətirici proseslər bilavasitə ağırlıq qüvvəsinin təsiri və yer səthinin süxur kütlələrinin hərəkəti və yerdəyişməsi nəticəsində baş verir və müvafiq morfoskulpturlar formalaşır. Azərbaycanın dağlıq ərazisində fiziki-coğrafi şəraitin mürəkkəbliyi ilə əlaqədar olaraq, qravitvsiya proseslərinin təzahürü öz müxtəlifliyi ilə seçilir və sürüşmə, uçqun, daş axınları, çınqıl, ufantı, səpinti və s.kimi hadisələrlə əlaqədar müvafiq morfoskulpturlar əmələ gətirir. Bunların inkişafının intensivliyi, relyefdə təzahürü, sahəvi paylanması və başqa xüsusiyyətləri bir sıra təbii amillərdən — ərazinin yüksəkliyi, səthin meylliyi, forması, süxurların litoloji tərkibi, çatlılıq dərəcəsi, atmosfer yağıntıları və hidrogeoloji şəraitin bir-biri ilə qarşılıqlı münasibətilə əlaqədardır. Həmin parametrlərin yüksəklik və üfüqi istiqamətdə differensasiyası artdıqca qravitasiya prosesinin intensivliyi və onun yaratdığı relyef formalarının tutduğu sahələr də genişlənir.
== Sürüşmə ==
Azərbaycan Respublikasının dağlıq ərazilərində qravitasiya proseslərinin ən geniş yayılmış növlərindən biri sürüşmələrdir.
Sürüşmə prosesləri əlverişli relyef şəraitində örtük, qırıntı süxur kütlələrinin və ana süxur laylarının yerindən qopması və ağırlıq qüvvəsinin təsiri altında yamacboyu hərəkəti ilə baş verir. Sürüşməyə başlıca olaraq süxur kütlələrinin və blokların yamacda dayanıqlığını itirməsi, süxurların nəmlənməsi, aşınma və s. nəticəsində bunların fiziki vəziyyətinin dəyişilməsi və davamlığının zəifləməsi səbəb olur. Burada başlıca şərt yamaclarda toplanmış kövrək örtük çöküntülərin altında su keçirməyən gilli layın olmasıdır. Sürüşmələrin baş verməsinə yamacların meyllik bitki ilə örtülmə və rütubətlənmə dərəcəsi, onları təşkil edən süxurların litoloji tərkibi (gillər, gilli şistlər, qum və əhəngdaşları), iqlim şəraiti, və ətraf mühitə insanların düşünülməmiş müdaxiləsi, ərazinin seysmikliyi və s.