ari

Arilər (hind. ā́rya-, avest. airya-, fars. ariya-‎) — e.ə. 2000-ci ilə yaxın Mərkəzi Asiyadan Hindistana yerləşmiş Hind-İran köçəri tayfalarının özlərinə verdikləri ad. Hindisumda ariler tədricən yerli əhali ilə qarışaraq onlarla birlikdə hindxalqını təşkil etdilər. İran və Azərbaycan ərazilərində yerli əhali ilə qarışan arilərdən, o cümlədən Azərbaycan ərazisində bir çox irandilli tayfalar - parfiyalılar, farslar, midiyalılar, saqartilər, kadusilər, mardlar, kirtilər və b. meydana gəlmişdilər. Müasir İranın adı buradandır; qədim İran dilində aquapat – "arilər ölkəsi" və ya "padşahlığı" deməkdir. İrandilli tayfa və qəbilələr indiki İran ərazisinə b.e.ə.

Ari Oulafsson (isl. Ari Ólafsson; d. 21 may 1998, Reykyavik, İslandiya) — İslandiya müğənnisi. O, "Our Choice" mahnısı ilə İslandiyanı 2018 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində təmsil etmişdir.

Ari Pazovski (d. 2 fevral 1887 Perm Ryazan ö. 6 yanvar 1953 Moskva, Rusiya) — sovet dirijoru, SSRİ xalq artisti (1940). Üç dəfə Stalin mükafatı laureatı (1941, 1942, 1943). == Həyatı == A.Pazovski yəhudi ailəsində Perm 2 fevral, 1887-ci ildə anadan olmuşdur. 1897-ci ildə o, Krasnokutsk sinfində Sankt-Peterburq Konservatoriyasında daxil olmuşdur. O, skripka çalmağı öyrənib. 1905-ci ildə karyerasını dirijor kimi başladı. Debüt, Perm opera teatrında keçirildi. Kazan, Saratov, Minsk, Vilna (indi Vilnius), Tiflis (indi Tbilisi) (1905-08), sonra Moskvada xüsusi opera (1908-1910) ildə, Xarkov, Odessa, Kiyev il teatr üçün opera dirijoru olub.

Hind-ari dilləri – Hind-Avropa dil ailəsinə aid dil qrupu.

Hind-ari köçləri — hind-avropalıların tarixdən əvvəlki dövrdə Hindistana hipotetik köçləri. Nəzəriyyəyə görə, onlar Hindustanın şimal-qərbində (müasir Pakistan ərazisi) məskunlaşıbmış, sonra Hindistanın şimal hissəsinə yayılmışdılar. Arilərin Hindistana ilk köçlər ilə bağlı fərziyyələr əsasən linqvistik dəlillər, eləcə də ilkin Hind-Avropa tayfalarının silahlarına xas olan qədim Hindistanda veda dini, ritualları, poeziyası, ictimai təşkilatı və döyüş arabalarının yayılmasının etnoqrafik təhlili əsasında formalaşmışdır. Eyni zamanda, 2000-ci illərdə aparılan bir sıra genetik tədqiqatların nəticələri göstərir ki, yeni gələn əhalinin Hindustan əhalisinin genofonduna verdiyi töhfə çox əhəmiyyətlidir. Odur ki, R1a1 haploqrupunun daşıyıcıları Hindistanın yuxarı kastalarında, məsələn, kşatriyalar və brahmanlarda 46%-ə çatır. Hindistan və Mərkəzi Asiya əhaliləri üçün bəzi Y-xromosom haploqruplarının ümumiliyi onların qədim qonşuluğu ilə (Şərqi Avropa R1a haploqrupu vəziyyətində), ya da buzlaq və buzlaqdan sonrakı dövrlərə aid Hind-ari köçlərindən çox daha qədim olması ilə izah olunur. Antik dövrdə Hindistana köç etmiş hind-arilər mənşəyi Tunc dövrü Sintaşta yaşayış məskəni və Xəzər dənizinin şərqindəki Andronovo arxeoloji mədəniyyəti ilə əlaqəli olan protohind-İran tayfalarının bir hissəsi idi. Köçlər dövrü Hindistanda Tunc dövrünün ortalarına, axırlarına və son Harrapan sivilizasiyasına (e.ə. 1700–1300) təsadüf edir. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == Горшунова О. В. До того как сказал Заратустра… Индоевропейская экспансия и религиозный кризис в Средней Азии в период поздней бронзы // Религия в XXI веке: Архаика и современность.

Miri Ben-Ari (ivr. ‏מירי בן-ארי‏‎; 4 dekabr 1978, Tel-Əviv) — İsrail-ABŞ skripkaçısı.

Our Choice (azərb. Bizim seçimimiz‎) — İslandiyanın 2018 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsindəki mahnısı. Ari Oulafsson "Our Choice" mahnısı ilə İslandiyanı Portuqaliyanın paytaxtı Lissabonda keçirilən Avroviziya 2018-də təmsil etmişdir. Mahnı Torunn Erna Klausen tərəfindən bəstələnmişdir.

Vitis arizonica (lat. Vitis arizonica) — üzümkimilər fəsiləsinin üzüm cinsinə aid bitki növü.

Xalkisli Aristobul (q.yun. Ἀριστόβουλος; I əsr – 92) — Kiçik Ermənistan çarı. == Həyatı == Aristobul Xalkisli İrodun oğlu idi. 54-cü və ya 55-ci ildə Roma imperatoru Neron Aristobulu Kiçik Ermənistanın hökmdarı elan etmişdir. Aristobul bu vəzifədə 72-ci ilə, Ermənistanın Roma imperiyası tərəfindən tutulmasına qədər qalmışdır. 60-cı ildə romalılar ilə Ermənistan arasında gedən müharibə zamanı Aristobul Romanın tərəfində vuruşmuş və buna görə qələbədən sonra Nerondan Ermənistandan ələ keçirilən yeni torpaqları almışdır. İosif Flavinin qeydlərinə görə, Aristobulu öz qoşunları ilə Korbulonun başçılığı ilə 58–63-cü illər Parfiya–Roma müharibəsində iştirak etmişdir. Aristobulu bu xidmətinə görə mükafat olaraq Kiçik Ermənistanı almışdır. Aristobulusun arvadı Salome ilə üç övladı olmuşdur. O, 92-ci ildə vəfat etmişdir.

Adi pıtraq (Xanthium strumarium) == Sinonim == Xanthium abyssinicum Wallr. Xanthium acerosum Greene Xanthium acutilobum Millsp. & Sherff Xanthium acutum Greene Xanthium affine Greene Xanthium albinum subsp. ripicola (Holub) J. Dostal Xanthium americanum Walt. Xanthium americanum Walter Xanthium arcuatum Millsp. & Sherff Xanthium arenarium Lasch Xanthium aridum St.John Xanthium barcinonense Sennen Xanthium brevirostre Hochst. [Invalid] Xanthium brevirostre Wallr. Xanthium bubalocarpon Bush Xanthium californicum var. rotundifolium Widder Xanthium calvum Millsp. & Sherff Xanthium campestre Greene Xanthium cenchroides Millsp.

Yelena Arifova (d. 20 sentyabr 1972) — Azərbaycanı təmsil edən voleybolçu. Yelena Arifova, Azərbaycan yığmasının heyətində 1994-cü ildə baş tutan Dünya Çempionatına qatılıb və 9-cu yeri tutub. == Karyerası == Yelena Arifova, 1994-cü ildə Azərbaycan yığması ilə birgə Braziliyada baş tutan Dünya Çempionatına qatıldı. Yarışların 1/8 final mərhələsində Azərbaycan yığması, Almaniya yığmasını 1:3 hesabı ilə məğlub oldu və Dünya Çempionatını 9-cu yerdə başa vurdu.

Çandler (ing. Chandler) - ABŞ-nın Arizona ştatında bir şəhər.

Şamo Arif (tam adı: Rəhimov Şamo Arif Süleyman oğlu; 9 iyul 1936, Əyin, Qubadlı, Azərbaycan SSR, SSRİ) — Azərbaycan yazıçısı, publisist, geoloq. Yazıçı Süleyman Rəhimovun oğlu. == Həyatı == Arif Rəhimov 1936-cı il iyulun 9-da Qubadlı rayonunun Əyin kəndində anadan olub. Mənşəcə kürddür. 1965-ci ilin iyulunda 34 yaşında ikən qəflətən vəfat edən qardaşı Şamonun vaxtsız vəfatından bir müddət sonra atası və anasının razılığı ilə qardaşının adını yaşatmaqdan ötrü adının qarşısına Şamo adını qəbul edib, Şamo Arif olub. == Elmi fəaliyyəti == O, həm də geologiya və minerologiya üzrə tanınmış alimdir. 1954-cü ildən Neft Sənayesi Elmi-Tədqiqat Layihə İnstutunda çalışmışdır. Onun 1961-ci ildə R.Rəhimovla birgə çap etdirdiyi "Xəzər və neft" kitabı bu gün gədər öz aktuallığını saxlayır. == Ədəbi fəaliyyəti == Ədəbi fəaliyyətə 1960-cı illərdən başlayıb. İlk olaraq "Qoşa çinar" hekayəsi çapdan çıxıb.

Şıpeytim Arifi (Doğum: May.3, 1979, Priştina) Kosovo-Albaniyalı və Almaniya vətəndaşı olan futbol hücumçusudur. Arifi 2011ci ilin İyun ayında Təbrizin Traktor Sazi klubuna qoşulmuşdur. O Traktor Sazi klubuna gələndən öncə Almaniyanın SSV Reutlingen 05 və FSV Oggersheim, və İranın Pəyami Məşhəd və Persepolis futbol klublarında oynamışdır.

Hacı Əbdürrəhman Məhəmməd Arif əl-Cümeyli (ərəb. عبد الرحمن محمد عارف الجميلي‎; 1916[…], Bağdad – 24 avqust 2007[…], Amman) — İraqın 3-cü prezidenti. Həccə getdiyi üçün "Hacı" ləqəbini daşıyır. == Həyatı == Karyera əsgəri idi və 1958-ci ildə monarxiyanı devirən hərbi çevrilişə dəstək verdi. 1963-cü ildə qardaşı Abdul Salam Arif-i hakimiyyətə gətirən zərbəni də dəstəklədi. Qardaşı çevrilişdən sonra onu ordu başçısı təyin etdi və kiçik Arif 1966-cı ilin aprelində təyyarə qəzasında öldü, Baş nazir Əbdül Rəhman -Bazzaz ("Qərbyönümlü vəkil" və 1958-ci il inqilabından bəri İraq hökumətinə rəhbərlik edən ilk mülki şəxs) prezident vəzifəsini icra etdi; üç gün sonra əl-Bazzaz prezident olmaq üçün seçildi, sonra əl-Bazzaz dərhal prezidentlikdən Əbdül Rəhman Arifin ixtiyarına verildi. Ehtimal olunur ki, hakimiyyətin təhvil verilməsi İraq hərbi qüvvələrinin Əbdül Salamın zəif və yerinə qardaşı ilə manipulyasiya etməsini asanlıqla yerinə yetirməsini düşündüyü üçün baş verib. Arif İraq İnqilab Komandanlıq Şurası tərəfindən prezident təyin edildi. Qardaşının siyasətini davam etdirdi, lakin daha millətçi bir profil ilə. Qardaşı Əbdül Salam kimi, o da Misirin pan-Ərəbist prezidenti Qamal Abdel Nasserin açıq dəstəkçisi idi.

Əbdüssəlam Arif (ərəb. عبد السلام محمد عارف الجميلي‎‎; 21 mart 1921, Bağdad – 13 aprel 1966[…], Şəttül-Ərəb, Bəsrə mühafəzəsi) — İraqın 2-ci prezidenti.Rütbəsi polkovnikdir. == Həyatı == Prezident Aref 26 mart 1921-ci ildə Bağdadda Fəllucə şəhərinin ətrafındakı Xan Dari bölgəsindən enən parçalar ticarəti ilə məşğul olan nüfuzlu bir ailədə anadan olub. Birinci dünya müharibəsində o, Bağdadda böyüdü və ibtidai və orta təhsilini 1934-cü ildə tamamladı. 1941-ci ildə ikinci leytenant rütbəsi ilə bitirdiyi hərbi kollecə qoşuldu. 1941 May May İnqilabının Baş nazir Rəşid Əli əl-Kilani Paşanın başçılığı ilə II Dünya Müharibəsi əsnasında İngilis tərəfindən işğal edilmiş hökumətə qarşı çıxan inqilabçılardan: "Qızıl Meydan" ləqəbli dörd kolonist: Polkovnik Salah əl-Din əl Sabbagh, Polkovnik Fəhmi Səid, polkovnik Kamil Şəbib və polkovnik Mahmud Salman devrildikdən sonra Bəsrəyə köçürülüb 1944-cü ilə qədər inqilab hökumətində. 1944-cü ildə Nasiriyə köçürüldü. 1946-cı ildə Hərbi Kollecdə məşqçi seçildi. bunda yalnız ilk və tanınmış rəhbərlik və peşəkar ruh qəbul edildi. 1948-ci ildə Kərkükə köçürüldü və oradan Fələstinə getdi.

Ədil Arifoğlu – jurnalist, tədqiqatçı jurnalist, AzTV-nin hərbi vətənpərvərlik redaksiyasının baş rejissoru, hərbi reportyor və müharibə reportyoru Birinci və İkinci Qarabağ Müharibəsinin hərbi jurnalist kimi iştirakçısı. Arxivində Birinci Qarabağ Müharibəsinə aid 500 saatlıq videomateriallar var. Füzuli, Cəbrayıl, Qubadlı, Ağdam və Kəlbəcər istiqamətində gedən döyüşlərin videoçəkilişlərini edib. Müharibə zamanı qarşı tərəfdən açılan snayper atəşi nəticəsində boğazından yaralanıb.

Əhməd Arif (1927 Diyarbakır - 1991) şerləri ilə məşhurdur. Bir neçə dəfə həbs edilib. Bələdiyyə Məclisi Sur rayonun Yağçı küçəsinə yazıçı Əhməd Arifin adının verilməsi ilə bağlı qərar qəbul edib.

Əhməd Arif Hikmət Əfəndi (1786, Konstantinopol – 22 mart 1859, Konstantinopol) — Osmanlı alimi və şeyxülislamı. == Həyatı == Tam adı Seyid Hacı Əhməd Arif Hikmət Əfəndidir. 1786-cı ildə İstanbulda anadan olmuşdur. Atası İbrahim İsmet bəy padişah lll Selim dönəmində nakib-ül-eşraf [1] və kazasker[2] idi. Böyük babası və babası dövlət adamları olub vəzirlik rütbəsinə qədər yüksəlmişdilər. == Mənbə == Ârif Hikmet, Dîvân-ı Ârif Hikmet Beyefendi (nşr. Mehmed Zîver), İstanbul 1283; Şem‘dânîzâde, Müri’t-tevârîh (Aktepe), III, 40, 46; Vâsıf, Târih (İlgürel), s. 237, 256–257; Şehâbeddin Mahmûd el-Âlûsî, Ârif Hikmet: hayâtühû ve meâsirüh (nşr. Muhammed el-Hatrâvî), Beyrut 1403/1983; Fatîn, Tezkire, s. 70–71; Devhatü’l-meşâyih, s.

Əhməd Arifi paşa (1830, Konstantinopol – 1895, Konstantinopol) — II Əbdülhəmid səltənətində 29 iyul 1879 - 18 oktyabr 1879-cu il tarixləri arasında iki ay iyirmi gün sədrəzəm olan Osmanlı dövlət xadimi. == Həyatı == Sədrəzamlıyindən əlavə Əhməd Arifi paşa noyabr 1875 - may 1876-cı illər Vyana səfirliyi, 1874-cü ildə Xariciyə nazirliyi daha sonra da 19 oktyabr 1879-12 sentyabr 1880, 30 noyabr 1882-2 dekabr 1882 və 25 sentyabr 1885-4 sentyabr 1891 tarixlərinde 3 dəfə Şura-yi Dövlət sədri olmuşdu. Əyan məclisinin ilk təşkilində əyanlığa seçilmiş və daha sonra Əyan məclisi rəis vəkilliyinə gətirilmişdir.

"Əl Arin" (ərəb. مجلة العرين‎) — ərəb dilində nəşr edilən dərgi. == Haqqında == Hərbi, mədəni, şəkilli ərəb dilində nəşr edilən “Əl Arin”in adının mənası “Aslan” deməkdir. 1960-cı ilin iyulunda çap edilmiş yeddinci sayında qeyd edildiyinə görə, İraq Baş Qərargah İdarəsinin 1959-cu il 12 noyabr tarixli rəsmi icazəsi ilə Kərkükdə 2-ci firqə komandanlığı tərəfindən nəşr olunub. Əsgərlik həyatı ilə bağlı mövzuları əhatə edən və zabitlər tərəfindən hazırlanan dərginin yazı işləri katibi leytenant Namiq Bayraqdar idi. İlk sayı 1959-cu il dekabrın 1-i nəşr edilmiş bu dərginin 1961-ci ildə 1958-ci il 14 iyul inqilabının xatirəsinə həsr edilmiş sayı dərc edilib. Daha sonra dərginin başqa saylarının çap edilməsi ehtimal olunmur. Dərginin bütün sayları şəkilli olaraq Kərkükdə Bələdiyyə mətbəəsində çap olunub. Üz qabıqları parlaq kağızlı olub, rəngli nəşr edilirdi.

Ərəbzadə Mehmed Arif Əfəndi (1740, Konstantinopol – 14 may 1826, Konstantinopol) — Osmanlı alimi və şeyxülislamı. Atası Ataullah Əfəndi özü kimi şeyxülislam olmuşdur. == Həyatı == 1740-cı ildə dünyaya gəlmişdir. Atası I Əbdülhəmid səltənətində şeyxülislam olmuş Ərəbzadə Ataullah Əfəndidir. İlk təhsilini atasından və dönəmin önəmli alimlərindən almış, dini təhsilini də tamamladıqdan sonra 1785-ci ildə Yenişəhər, bir müddət sonra Məkkə, 1789-cu ildə isə İstanbul qazısı olmuşdur. 1795-ci ildə Anadolu, 1800-cü ildə isə Rumeli başqazılığına təyin edilmiş, vəzifə müddəti başa çatdıqdan bir müddət sonra ikinci dəfə Rumeli başqazılığına gətirilmişdir. III Səlimin taxtdan endirilməsi və IV Mustafanın cülusunun ardından şeyxülislamlıq rütbəsində də dəyişiklik edildi və Ərəbzadə Mehmed Arif Əfəndi şeyxülislamlığa yüksəldi (21 iyul 1808). Cəmi 25 gün davam edən şeyxülislamlığı olduqca çətin və böhranlı keçdi. Belə ki, İstanbula gələn və Sultan Səlimi yenidən taxta çıxarmağı planlaşdıran Ələmdar Mustafa Paşa öncəliklə Çələbi Mustafa Paşadan zorla sədarət möhürünü aldı. Ardından şeyxülislam Arif Əfəndini çağıraraq Sultan Mustafanı yola gətirməsini və elçi olaraq saraya getməsini tələb etdi.

Aristadromips cydonus (lat. Aristadromips cydonus) — heyvanlar aləminin buğumayaqlılar tipinin hörümçəkkimilər sinfinin mesostigmata dəstəsinin phytoseiidae fəsiləsinin aristadromips cinsinə aid heyvan növü.

Aristadromips sangangensis (lat. Aristadromips sangangensis) — heyvanlar aləminin buğumayaqlılar tipinin hörümçəkkimilər sinfinin mesostigmata dəstəsinin phytoseiidae fəsiləsinin aristadromips cinsinə aid heyvan növü.

Arif Yusif oğlu Bağırov (1 oktyabr 1930; Lənkəran şəhəri, Azərbaycan — 7 oktyabr 1999; ) == Həyatı == Arif Bağırov Yusif oğlu-1930-cu il oktyabrın 1-də Lənkəran şəhərində anadan olmuşdur. 1949-cu ildə Lənkəran 4 nömrəli orta məktəbin rus bölməsini bitirmişdir. Həmin ildə Gürcüstan Kənd Təsərrüfatı İnstitutuna daxil olmuş və 1954-cü ildə həmin institutu bitirmişdir. 1954-cü ildən Azərbaycan çay sənayesində ayrı-ayrı rəhbər vəzifələrində çalışmış, 1990-cı ildən Lənkəran çayçılıq filialının direktoru işləmişdir. A.Y.Bağırov ET.B və SBİ-nin Lənkəran Çay filialına rəbərlik etdiyi illərdə müəssisənin elmi fəaliyyətinin yüksəlməsində böyük xidmətləri olmuşdur.Belə ki, A.Y.Bağırov çayın emal texnologiyasının elmi əsaslarla öyrənilməsində və bu sahə də gənc kadrların yetişdirilməsində böyük əməyi olmuşdur. 1967-ci doktorluq dessertasiyası etmiş, 200-dən artıq elmi əsəri vardır. 1993-cü ildən Lənkəran Dövlət Universitetində çayın emal texnologiyasından mühazirə oxumuşdur. Həmin illərdə Lənkəran şəhər deputatı seçilmişdir. 1998-ci ildə Lənkəran şəhəri Lənkəran Dövlət Universitetində "İqtisadiyyat və texnologiya" kafedrasının müdüri vəzifəsinə təyin olunmuş və ömrünün sonuna kimi o vəzifədə çalışmışdır. Üç övladı və doqquz nəvəsi var, nəvələrindən biri adını daşıyır.

Arif Heydərov (kimyaçı)

Arif Həsən oğlu Həsənov (6 iyun 1939, Bakı – 24 yanvar 2008, Azərbaycan) — Azərbaycanlı; geologiya-mineralogiya elmləri doktoru; Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü, professor == Həyatı == Arif Həsənov 1939-cu il iyun 6-da Bakı şəhərində böyük ictimai-siyasi xadim Həsən Məmməd oğlu Həsənovun ailəsində anadan olmuşdur. 1956-cı ildə Bakıda 160 saylı orta məktəb]i bitirərək, M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinin geologiya fakültəsinə daxil olmuş, 1961-ci ildə bitirmişdir. Arif Həsənov seysmologiya və zəlzələnin proqnozu sahələrində görkəmli mütəxəssis və tanınmış alimdir. Onun elmi fəaliyyətinin əsas istiqaməti Azərbaycanın neftli-qazlı bölgələrinin geoloji xüsusiyyətləri və neftin fiziki-kimyəvi xüsusiyyətlərinin öyrənilməsinə, seysmoloji məlumatlara əsasən respublika ərazisinin seysmikliyinin, seysmik sahənin kinematik və dinamik parametrlərinin, zəlzələ ocağı meхanizmlərinin öyrənilməsinə, seysmotektonik elementlərin və seysmogen bölgələrin neftli-qazlılıq perspektivlərinin dəqiqləşdirilməsinə yönəldilmişdir. == Elmi fəaliyyəti == Arif Həsənov elmi fəaliyyətə 1961-ci ildə "Neft və qaz yataqlarının geokimyası" laboratoriyasında baş laborant kimi başlamışdır. Həmin ildən kiçik elmi işçi kimi "Aşağı Kür çökəkliyi Abşeron yarusunun neft-qaz yataqlarının öyrənilməsi" mövzusu ilə məşğul olmuşdur. 1967-ci ildə "Kürovdağ, Qarabağın, Babazənən sahələrində geoloji struktur və litofasial xüsusiyyətləri ilə əlaqədar neft və qazın Abşeron çöküntülərində yatım şəraiti" mövzusunda dissertasiya işini müdafiə etmiş və geologiya-mineralogiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almışdır. A.H.Həsənov Azərbaycanın neftli-qazlı bölgələrinin geoloji xüsusiyyətləri və neftin fiziki-kimyəvi xüsusiyyətlərinin öyrənilməsi ilə məşğul olmağa başlamışdır. Tədqiqatların nəticəsi Azərbaycan EA-nın elmi nəşrlərində, keçmiş SSRİ EA-nın mərkəzi nəşrlərində və xarici ölkələrdə dərc olunmuşdur. A.Həsənova 1991-ci ildə Respublikanın neftli-qazlı yataqlarının tədqiqatlarında olan xidmətlərinə görə "Azərbaycan SSR-nin neft və qaz sənayesinin əməkdar işçisi" Fəxri adı verilmişdir.

Arif Həsən oğlu Həsənov (7 noyabr 1936, Bakı) — Azərbaycan alimi, AMEA akad. Yusif Məmmədəliyev adına Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunun "Tsikloolefinlər" laboratoriyasının müdiri, kimya üzrə elmlər doktoru, professor. == Ümumi məlumatlar == Arif Həsənov 1936-cı il noyabrın 7-də Bakı şəhərində, müəllim ailəsində anadan olmuşdur. 1944-cü ildə Ağdam şəhər orta məktəbinin birinci sinfinə daxil olmuş və oranı 1954-cü ildə bitirmişdir. 1954-cü ildə Azərbaycan Sənaye İnstitutunun (indiki Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyası) "Neft və qaz texnologiyası" fakültəsinə qəbul olmuş və 1959-cu ildə oranı mühəndic-texnoloq ixtisası ilə başa vurmuşdur. Həmin ildə Azərbaycan Respublikası Nazirlər Sovetinin sərəncamı ilə "Parçaların kimyəvi texnologiyası" ixtisasına yiyələnmək üçün Rusiya Federasiyasının İvanovo şəhərinə ezam olunmuşdur. İl yarım müddətində həmin ixtisasa yiyələndikdən sonra, 1961–1963-cü illərdə H. Z. Tağıyev adına Toxuculuq kombinatının "Boyaq-bəzək" işləmə fabrikində sex rəisi vəzifəsində işləmişdir. 1963-cü ildən başlayaraq A. H. Həsənovun sonrakı əmək və elmi fəaliyyəti bilavasitə Azərbaycan MEA akademik Y. Məmmədəliyev adına Neft-Kimya Prosesləri İnstitutu ilə bağlıdır. O, burada əvvəlcə mühəndis, sonralar kiçik və böyük elmi işçi vəzifələrində çalışmış, 1989-cu ildən bu günə kimi isə İnstitutun "Tsikloolefinlər" laboratoriyasının müdiridir. == Əsas elmi nailiyyətləri == Alitsiklik karbohidrogenlər və onların törəmələrinin kimyası professor A. H. Həsənovun elmi fəaliyyətində xüsusi yer tutur.

Arif Həsən oğlu Həsənov (6 iyun 1939, Bakı – 24 yanvar 2008, Azərbaycan) — Azərbaycanlı; geologiya-mineralogiya elmləri doktoru; Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü, professor == Həyatı == Arif Həsənov 1939-cu il iyun 6-da Bakı şəhərində böyük ictimai-siyasi xadim Həsən Məmməd oğlu Həsənovun ailəsində anadan olmuşdur. 1956-cı ildə Bakıda 160 saylı orta məktəb]i bitirərək, M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinin geologiya fakültəsinə daxil olmuş, 1961-ci ildə bitirmişdir. Arif Həsənov seysmologiya və zəlzələnin proqnozu sahələrində görkəmli mütəxəssis və tanınmış alimdir. Onun elmi fəaliyyətinin əsas istiqaməti Azərbaycanın neftli-qazlı bölgələrinin geoloji xüsusiyyətləri və neftin fiziki-kimyəvi xüsusiyyətlərinin öyrənilməsinə, seysmoloji məlumatlara əsasən respublika ərazisinin seysmikliyinin, seysmik sahənin kinematik və dinamik parametrlərinin, zəlzələ ocağı meхanizmlərinin öyrənilməsinə, seysmotektonik elementlərin və seysmogen bölgələrin neftli-qazlılıq perspektivlərinin dəqiqləşdirilməsinə yönəldilmişdir. == Elmi fəaliyyəti == Arif Həsənov elmi fəaliyyətə 1961-ci ildə "Neft və qaz yataqlarının geokimyası" laboratoriyasında baş laborant kimi başlamışdır. Həmin ildən kiçik elmi işçi kimi "Aşağı Kür çökəkliyi Abşeron yarusunun neft-qaz yataqlarının öyrənilməsi" mövzusu ilə məşğul olmuşdur. 1967-ci ildə "Kürovdağ, Qarabağın, Babazənən sahələrində geoloji struktur və litofasial xüsusiyyətləri ilə əlaqədar neft və qazın Abşeron çöküntülərində yatım şəraiti" mövzusunda dissertasiya işini müdafiə etmiş və geologiya-mineralogiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almışdır. A.H.Həsənov Azərbaycanın neftli-qazlı bölgələrinin geoloji xüsusiyyətləri və neftin fiziki-kimyəvi xüsusiyyətlərinin öyrənilməsi ilə məşğul olmağa başlamışdır. Tədqiqatların nəticəsi Azərbaycan EA-nın elmi nəşrlərində, keçmiş SSRİ EA-nın mərkəzi nəşrlərində və xarici ölkələrdə dərc olunmuşdur. A.Həsənova 1991-ci ildə Respublikanın neftli-qazlı yataqlarının tədqiqatlarında olan xidmətlərinə görə "Azərbaycan SSR-nin neft və qaz sənayesinin əməkdar işçisi" Fəxri adı verilmişdir.

Arif Nihat Asya (7 fevral 1904, Çatalca ilçəsi, İstanbul ili – 5 yanvar 1975, Ankara) — Şair Yazar Müəllim Siyasətçi Cumhuriyyət dönəmi Türk şeirlərinin vacib təmsilçilərindəndir. Sadə bir üslubla milli dəyərləri və dini həyəcanlardan bəhs edən şeirlər yazıb. "Bayrak, Bir Bayrak Rüzgar Bekliyor, Fetih Davulları, Selimler, Kubbeler, Süleymaniye" ən tanınmış şeirləridir. "Bayrak" şeirinə görə Türk ədəbiyyatında "Bayrak şairi" olaraq da xatırlanır. Bir zamanalar TBMM'də millətvəkili olaraq işləmişdir. == Həyatı == 1904-cü ildə Çatalca'nın "İnceğiz" kəndində doğulub. Əsl adı Mehmet Arifdir. Tokatlı Zivər Əfəndi ilə Tırnovalı Zəhra Xanım'ın tək uşağı idi. Hələ uşağikən atası vəba xəstəliyindən vəfat edib. Anasın evlənib Filistin'e getməsinə görə üç yaşından etibarən qohumlarının yanında böyüdüldü.

Arif Ağalar oğlu Əliyev (26 iyul 1983, Susuzluq, Kəlbəcər rayonu – 4 iyun 2021, Susuzluq, Kəlbəcər rayonu) — Kəlbəcər Rayon İcra Hakimiyyətinin Susuzluq kənd inzibati dairəsi üzrə nümayəndəsinin müavini, şəhid. == Həyatı == Əliyev Arif Ağalar oğlu 26 iyul 1983-cü ildə Kəlbəcər rayonunun Susuzluq kəndində anadan olub. 1990-cı il tarixində Kəlbəcər rayonunun Susuzluq kənd tam orta məktəbinin 1-ci sinfinə daxil olub. 1993-cü il aprelin 2-də Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Kəlbəcər rayonunun işğal edilməsindən sonra Əliyevlər ailəsi Göygöl rayonunda yaşamağa başlayıblar. Orta təhsilini Göygöl rayonunda davam etdirib. Orta məktəbi müvəffəqiyyətlə bitirdikdən sonra Universitetə qəbul olmuşdur. Universiteti bitirdikdən sonra Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidmətinin Kəlbəcər rayon bölməsi tərəfindən həqiqi hərbi xidmətə çağırılıb. Hərbi xidmətini Silahlı Qüvvələrin "N" saylı hərbi hissəsində xidmət etmişdir. Daha sonra Kəlbəcər rayon Susuzluq kənd İnzibati Ərazi Dairəsi üzrə nümayəndəlikdə müavin vəzifəsində çalışan Arif Əliyev 04 iyun 2021-ci il tarixində rəsmi olaraq Kəlbəcər rayon Susuzluq kəndinə səfəri zamanı düşmənin təxribatı nəticəsində minaya düşərək şəhidlik zirvəsinə ucalmışdır. Ailəli idi.