Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • КӀАНЗ-КӀАНЗ

    zərf istəyə-istəyə, istəyərək; öz istəyi ilə, öz xoşu ilə, öz arzusu ilə; sevərək.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • КӀАНЗ:

    кӀанз(ни)-такӀанз нар. 1) жуван патай разивал авачиз. КӀанзни-такӀанз вил Дуьньядихъай атӀанва... Е. Э. Гъуцар, Ви сир вуч я зун халкь авунин?! 2) м

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • кӀанз-такӀанз

    (нареч.) - неохотно, без желания; хочешь не хочешь, волей-неволей : кӀанз-такӀанз фена - неохотно пошёл.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • КӀАНЗ-ТАКӀАНЗ

    zərf istər-istəməz, ürəksiz, könülsüz, həvəssiz, meylsiz, istəksiz, istəmədən; qeyri-iradi, özü istəmədən, istəməyərək

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • KANZI

    (Dərbənd) pilləkən. – Mahmud əmə qart olançin kanzılardan qeyin <çətin> çixədi

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • КАНТӀ

    ...чӀулуник кутуна, магъарадиз фонардин экв яна! А. Сайд. Кьисас. * кантӀ эляна нар. сиви сивди ацӀурна. Ремихан, я дуст, на рюмкаяр ацӀур, Къаравилиди

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • къана

    прош. вр. от къун ӀӀ.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • кяна

    прош. вр. от кягъун.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • кант

    (-уни, -уна, -ар) - большой нож, косарь.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • кана

    прош. вр. от кун [ккун].

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • КӀАНЧӀ

    ...чӀавуз. 2) яцӀу кӀарасдин атӀай пай. ... Магьмуд бубади вичин кал нехирдал виридалайни вилик акъуддай, къалияндиз цӀайни яна, кундал алай кӀанч

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • КӀАНИ

    ...гьикӀда, жезва гел хаинарин мецерин? Бес гьарайдиз къвез кӀани кас аламачни чилел, дуст. Е. Э. Дуст. - Ам, гадаяр, куьди Дректорди гьерер незва лугь

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • КЪАНА

    къун глаголдин деепричастидин форма. Кил: КЪУН.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • КУНЗ

    ...масла и сахара; готовят к праздникам, этимологически гунзар югъ - канун праздника - в лит. яз. очевидно, связано с кунз и гунз )

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • КНЯЗЬ

    м knyaz (1. qədim Rusiyada qoşun sərkərdəsi və vilayət hakimi; 2. inq. əv. Rusiyada xüsusi xidmətlər üçün verilən və nəslən keçən fəxri rütbə)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • КАНА

    кун глаголдин алатай вахтлунин форма. Кил. КУН.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • Kann

    coğ. Cannes

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • кӀани

    1. желательный; нужный; необходимый : заз вавай кӀани затӀ авач - ничего мне от тебя не надо. 2. (перен.) любимый, возлюбленный, дорогой, желанный : к

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • КАНТ

    КАНТ I м 1. kant, haşiyə; 2. qaytan, köbə. КАНТ II м köhn. kant (təntənəli və ya dini nəğmə).

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • КАЗНЬ

    ж 1. edam, ölüm cəzası; 2. məc. işgəncə, əziyyət, əzab, iztirab

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • KƏNZ

    ə. əsli f. «gənc» xəzinə, dəfinə

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • KANI

    fikir, əqidə; kanımca – mənim fikrimcə; buna kanıyım – mən buna əminəm əqidə, fikir, qənaət

    Tam oxu »
    Türkcə-azərbaycanca lüğət
  • KANT

    (Qax, Zaqatala) peysər

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • КНЯЗЬ

    м князь (1. къадим замандин Россияда са областдин, чкадин гьаким ва кьушундии кьил, мес. хан, бег хьтин. 2. гуьгъуьнлай пачагь. 3. виликди Россияда ч

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • КАНТ₁

    кант (тарифдин мани ва я шиир).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • КАНТ₀

    1.рангунинкъайтан(сазатIунинкъерехдивгутунвай);куьбе.2.сижиф(мес.шикилдин ва масабрун къерехдихъ галай)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • къяна

    прош. вр. от къягъун.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • КАНА

    кун [ккун].

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • кӀанчӀ

    ...акъудун - корчевать, выкорчёвывать пни; тум кӀанчӀ хьиз кьун - держать хвост торчком; ам кӀанчӀ хьиз акъвазнава - он стоит как пень (т. е. неподвижно

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • КАНИ

    [ккани] bax кӀани.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • князь

    -я; мн. - князья, -зей; м. см. тж. княжеский, княжий, княжой 1) В феодальной удельной Руси: предводитель войска и правитель области. Киевские князья.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • кант

    I -а; м. (нем. Kante) см. тж. кантик 1) Цветной шнурок, узкая полоска ткани, обычно другого цвета, вшитые по краям или швам платья или форменной одежд

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • казнь

    ...ж. 1) Высшая мера судебного наказания - лишение жизни. Смертная казнь. 2) устар. Суровое наказание, кара. Принимать казни за свои проступки. 3) Страд

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • КӀАНШ

    ...bitkisi; qarğıdalı (döyülməmiş); ацӀай кӀанш dolu qarğıdalı; 2. bax кӀаш.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • КӀАНЧӀ

    (-уни, -уна, -ар) 1. kötük; кӀанчӀар акъудун ağacların kötüklərini çıxartmaq, kötükdən təmizləmək; 2

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • КӀАНИ

    ...lazımi, gərəkli; 2. istəkli, sevgili, əziz, mehriban, sevimli; кӀани руш istəkli qız, yar, məşuqə; 3. sevimli, arzu olunan, istənilən; xoşa gələn, xo

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • КУНЗ

    dairəvi iri qutab.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • КАНТӀ

    (-уни, -уна, -ар) məişətdə işlədilən iri, yöndəmsiz bıçaq, qiyməkeş.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • КАНТ

    (-уни, -уна, -ар) 1. kant, haşiyə; 2. qaytan, köbə.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • КАНА

    1. keçm. zam.: bax кун¹ [ккун]; 2. “кун¹”-dan f.bağl. yanıb, yanaraq; кана руьхъ хьун yanıb kül olmaq.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • кӀяна

    прош. вр. от кӀягъун.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • КАМЗ

    dial. quş ovlamaq üçün tələ (qurğu).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • КӀАНЧӀ

    (-уни, -уна, -ар) 1) n. block, chunk; lump, billet; 2) n. idiot; stiff.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • КӀАНИ

    adj. necessary, indispensable; sought for. КӀАНИВАЛ n. love; amour; affection, fondness. КӀАНИДИ adj

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • КЪЯНА

    къягъун.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • КЪЯНА

    къягъун.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • КЪАНА

    къун ӀӀ.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • КЪАНА

    къун ӀӀ.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • КЯНА

    кягъун.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • КАНТ

    (-уни, -уна, -ар) n. knife, tool with a thin sharp blade that is used for cutting; chopper, device for chopping (axe, etc

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • КАЗНЬ

    ж кьиникьалди жаза

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • kant

    kant (poliq.)

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • ŞÖVQLƏ

    нареч. гьевесдалди, ашкъидалди, илгьамдалди, кӀанз-кӀанз, рикӀяй, рикӀ алаз (мес. кӀвалахун, кӀелун).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • КӀАНЗНИ-ТАКӀАНЗ

    zərf istəyə-istəməyə (bax кӀанз-такӀанз).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • XAHNƏXAH(İ)

    [fars.] нареч. кӀанз-такӀанз, кӀанивал авачиз.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • YARIKÖNÜL

    нареч. бегьем рикӀяй тушиз, рикӀ алачиз; кӀанз-дакӀанз.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • XOŞAXOŞLUQ,

    XOŞAMXOŞLUQ нареч. вичин хушуналди, вичин кӀанивилелди, вичиз кӀанз.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • KÖNÜLSÜZ-KÖNÜLSÜZ

    нареч. гьевес (ашкьи, гуьгьуьл) авачиз, рикӀ алачиз, кӀанз-такӀанз.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • KÖNÜLSÜZCƏ

    нареч. гьевес (ашкьи, гуьгьуьл) авачиз, рикӀ алачиз, кӀанз-такӀанз.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ÇAR-NAÇAR

    [fars.] нареч. чарасуз, чара атӀана, кӀанз-такӀанз, мажбурдаказ, гужа-гуж.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ELÇİLƏMƏK

    гл. илчивалун, илчивиле фин, илчида фин, руш кӀанз (це лугьуз) фин.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • LABÜDDƏN

    ...1. мажбур яз, гьар гьикӀ хьайитӀани, мутӀлакь; 2. чарасуз, кӀанз-такӀанз, мажбури.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • SİNOV:

    sinov getmək рах. тамарзу хьун, ашкъида хьун, гьасретда хьун, ...кӀанз кьин (пер.).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • SUSUZLUQ

    сущ. 1. къарихвал, яд кӀан хьунухь, яд кӀанз кун; 2. яд авачирвал (тахьунухь), кьурагьвал.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ŞÖVQSÜZ

    прил., нареч. гьевессуз; гьевес авачиз, кӀанивал авачиз, кӀанз-такӀанз, рикӀ алачиз (мес. кӀвалахун).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ELÇİLİK

    ...кӀвалах, везифа (кил. elçi (1,3); 2. илчивал, илчида фин, руш кӀанз (це лугьуз) фин.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • KÖNÜLSÜZ

    ...алачиз, кӀанивал (разивал) авачиз, гьевес (ашкьи, гуьгьуьл) авачиз, кӀанз-такӀанз (мес. кӀелун, кӀвалахун).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • QATLAŞMAQ

    гл. эхун, сабур авун, таб гъун (авун), кӀанз-такӀанз рази хьун, кьабул авун; ağrıya qatlaşmaq тӀалдиз эхун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • İŞTAH(A)SIZ

    ...кӀанивал авачир; 2. нареч. иштягь авачиз, гьевес авачиз, рикӀ алачиз, кӀанз-такӀанз.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • MÜLKİYYƏTÇİ

    ...кьилдин иеси; са мулкунин иеси, сагьиб; 2. пер. кьилди иесивал ийиз кӀанз алахъдай кас, кьилди вичиз хьун кӀандай кас.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • KEÇİNMƏK¹

    ...яшамиш хьун, кьил хуьн, югъ акъудун, югъ ряден авун; 2. рекье фин (кӀанз-такӀанз, са жуьре), динж яшамиш хьун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • HƏVƏSSİZ

    1. прил. гьевес авачир, са кар рикӀ алачиз, кӀанз-такӀанз ийидай; 2. нареч. гьевес авачиз, рикӀ алачиз, ашкъи авачиз, такӀанз-такӀанз (мес. жаваб гун)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ДАЛДА

    ...таквадай. Садра кьванни «КичӀе я!» гьарайиз Зун са далда чка кӀанз атанач. А. С. ВетӀер. Антоним: ачух.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ZƏRURİ

    ...мумкин тушир, хьун чарасуз тир; 2. нареч. тахьана амукь тийир, кӀанз-такӀанз жедай, жери, мажбури, мутӀлакь.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ЯМАНВАЛ

    сущ.; -или, -иле; -илер, ~илери, -илера писвал. Алудиз кӀанз ви пашманвал, Ви яманвал, ви яванвал, Агакьариз зи дарман вал, Ийизва за ваз иманвал...

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • КОЛБАСА

    ...-да; -яр, -йри, -йра якӀукай ийидай дулдурма. Колбаса кӀанз акурла, «Башуьсте, дуст» лугьуда, Еке сумка ацӀурна, Поэмаяр вугуда. Ш. Ю. Байрам С

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • İDDİAÇI

    сущ. 1. кӀанз дяве кьазвай кас, садавай са затӀ кӀан хьуниз, тӀалаб авуниз асас авай кас; 2. вичин гьакъинда чӀехи фикирда авай, гьа фикир масабуруни

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • SÜMSÜK

    прил. гьамиша тӀуьнин гуьгъуьна авай, недай затӀунихъ къекъведай, кӀус кӀанз гьидан-гьадан рикӀинихъ жедай, ина-ана къекъвез гьатнавай (кицӀ); sümsük

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • БАЦИ:

    ...гьайванриз эвердай гаф. «Бацибаци» авуна ада кьуназ эверна, кьун кӀанз- дакӀанз адаз килигна, амма патав атанач. А. Сайд. Кьисас.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • КЬИГЪИТӀ

    ...-ра куьлуь ва сагъсуз цицӀиб, верч. РикӀе аваз еке къастар, Жез кӀанз гьар са хирен устӀар, Гузва жуваз мугьмандин тӀвар, Ферени кьигъитӀ тийижиз. С

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • КӀАНАРУН

    ...something that is discarded, rubbish, trash, waste, refuse, junk. КӀАНЗ-ТАКӀАНЗ adv. unwillingly, reluctantly, grudgingly.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • БИКЕ

    ...йикъарикай са юкъуз атана иниз хандин бикедин са нуькер шилик кӀанз. Ф. Кесибдин хва Къагьриман. 3) ( чӀехи гьарфунилай Б ) дишегьлидин хас тӀвар

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ÖTƏRݹ

    ...экъуьрун; 2. пер. винелай, кӀуфукай, рикӀ алачиз, гуьгьуьл авачиз, кӀанз-такӀанз (мес. салам гун); 3. вахтуналди тир, алатна фидай (мес. хъел).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ВАЯКЬАН

    ...КӀвалах тийиз, гьукуматдин ва колхоздин гьисабдай дуланмиш жез кӀанз алахънавай ваякьанар кими туш. И. В. Чирхчир. Ревизор. Ваякьанди фурс ийида

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ВАЯКЬАН

    ...КӀвалах тийиз, гьукуматдин ва колхоздин гьисабдай дуланмиш жез кӀанз алахънавай ваякьанар кими туш. И. В. Чирхчир. Ревизор. Ваякьанди фурс ийида

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ZƏRURƏT

    [ər.] сущ. 1. са кардиз гьар са гьалда (везиятда) мажбур хьун, кӀанз-дакӀанз ам арадал гъун; мажбурвал, чарасузвал; 2. лазим хьунухь, лазимвал, важибв

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • MÜDDƏİ

    [ər.] сущ. куьгьн. 1. тӀалаб ийизвайди, кӀанз дяве кьазвай, садавай са затӀ кӀан хьуниз, тӀалаб авуниз асас авай кас; // прокурор; 2. клас. мидя, душм

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • LABÜD

    ...(мес. затӀ); // labüd olmaq важиб яз хьун; 2. чарасуз, мажбур (яз), кӀанз-такӀанз; // labüd qalmaq мажбур яз хьун, чарасуз хьун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ДЕНБЕЛ

    ...шараг. Денбелдиз чим квай кака хьиз герек я Хъире хазвай экъечӀиз кӀанз алахъна. И. Гь. Накьан югъ. Дуьнядикай кичӀе хьана денбелдиз Вич экъечӀай

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • QEYRİ-İRADİ

    ...ихтияр жував гвачиз, ихтиярсуз, течиз, фагьум тавуна, хабар авачиз, кӀанз-такӀанз (мес. хъуьруьн, къудгъун хьун).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • XALA

    ...амукь тавурай лагьана, рикӀ алачиз, гуьгьуьл авачиз, кӀанивал авачиз, кӀанз-такӀанз авур кар ва я лагьай гафунин гьакъинда.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • TALİB

    [ər.] сущ. 1. клас. кӀанзавайди (кӀан хьайиди, кӀанз атайди), садахъ галаз эвленмиш жез кӀанзавай гада (итим) ва я садаз гъуьлуьз физ кӀанзавай руш (д

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • TƏŞƏBBÜS

    ...са кардик кьил кутун, авалун, са кардив эгечӀун (са кар ийиз кӀанз, ийиз жедатӀа акваз); инициатива; // təşəbbüs qaldırmaq цӀийи фикир арадал вегьин,

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ИЛИС:

    ...гьатна. А. И. Самур. 2) алкӀун. Са арадилай хуьшрекан, чӀиж фитӀаниз кӀанз, адал илис хьана. А. Сайд. ЧӀижни хуьшрекан.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • НЕФИНЖ

    ...аквазвай, къуват ацӀанваз, нефинж тир, кӀвачер сагъ яз, кьекьвезни кӀанз амачир къамба яз. А. Исм, Эхиримжи къув. Синонимар: нахуш, сагъсуз, уьзуьрл

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ПАРТАЛ

    ...затӀ... электробритвадал чуру туна, парталар алукӀна, куьчедиз экъечӀиз кӀанз рак ахъайнамаз, Ольгадин сес акъатна... А. М. Мурк ракъини цӀурурда. Т

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ЧАБАЛМИШУН

    ...чӀугваз-чӀугваз кутӀуннавай аялдин чинив яр гекъифна гъил хкудиз кӀанз чабаламишзавай. З. Э. Муькъвел гелер. Рагъул це, инсандин тушир сесиналди цӀ

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ŞƏLƏ

    ...(döyüşək) ша къуншияр – кикӀин (л.х.м. са себебни авачиз кикӀиз кӀанз багьнадихъ къекъвезвай касдин гьакъинда); şələsini sudan çıxarmaq, çıxara bilmə

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ЦӀУРУН

    ...катун, квахьун. * цӀраз-кӀуьрез хьун нугъ., гл. вуж-вуч ятӀани кӀанз дерин гьиссер аваз хьун. Шумуд фагъир пӀуз акъатна. Таз на цӀраз-кӀуьрез, къази.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • YANIQ

    ...(хер); кайи чкадин лишан, гел; 3. прил. цихъ кузвай (канвай), яд кӀанз кьуранвай; 4. прил. пер. дертлу, гъамлу, рикӀе дерт авай, кузвай; 5. прил. яху

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • МИДЯВАЛ

    ...-1956 йисара лезгияр Азербайжандин чкадин халкь туширди субутиз кӀанз алахъна ни кьилел гъайи мусибатрикай хабар авачир. Авайвал лагьана кӀапда

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • КӀАНЗАМА

    кӀан хьун вахтунин форма. 1) алай вахтундани муьгьуьббатдин гьиссери кьур гьалда амаз ава. 2) алай вахтундани са кар кьилиз акъуддай хияддик кваз а

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • КӀАНЗАВА

    кӀан хьун глаголдин вахтунин форма. 1) алай вахтунда муьгьуьббатдин гьиссери кьур гьалда ава. 2) алай вахтунда са кар кьилиз акъуддай хиялдик ква

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
OBASTAN VİKİ
Kianq
Kianq (lat. Equus kiang) — atlar fəsiləsini at cinsinə aid otyeyən təkdırnaqlı məməli yarımnövü. Onlara əsasən, Tibet və onun ətraf ərazilərində müşahidə edilir. Kianq Qulanların bir yarımnövü hesab edilir. Ancaq onlar digər yarımnövlərdən iri olur və daha çox ata bənzəyir. == Xarici görünüş == Kianqların uzunluğu 210 sm, hündürlüyü 142 sm, çəkisi isə 250–400 kq ola bilir. Yayda rəngləri parlaq qırmızı rəng alır. Qışda tükləri uzanır. Rəngi qonurlaşır. Belinin tən ortasından qara xətt keçir.
Klanq
Klanq (əvvəllər Kelanq adı ilə də tanınırdı) — Malayziyada, Selanqor şəhərində şəhər. Kalanq vadisində, Kuala-Lumpur şəhərindən 32 km qərbdə və Port-Klanqdan 6 km şərqdə yerləşir. Kuala-Lumpur şəhərindən əvvəl Selanqor ştatının paytaxtı olmuşdur. Hazırda Şah-Alam ştatının paytaxtıdır. Klanq dairəsində yerləşən Port-Klanq dünyanın ən çox yük daşınan limanlarından biridir. Əhalisi 1 113 851 nəfərdir (2010). == Etimologiyası == Tədqiqatçılar arasında geniş yayılmış mülahizəyə əsasən şəhər öz adını ərazisindən axan Klanq çayının adından götürmüşdür. Bu coğrafi region bütünlüklə Klanq çayının yaxınlığında yerləşdiyinə görə Klanq vadisi də adlandırılmışdır. Digər bir məşhur bir nəzəriyyəyə görə isə bu ad mon-kxmer dilində Klong və ya köhnə malay sözü olan kilang ("anbarlar") sözündən götürülmüşdür, keçmiş zamanlarda şəhərdə çoxlu miqdarda anbarların olması ilə bağlı olduğu ehtimal olunur, müasir dövrdə Kilang" — fabrik mənasında işlənilir. == Rayonlar == Klanq çayı Klanq şəhərini Şimal və Cənub hissələrinə bölür.
Kvant
Kvant mexanikası fizikada təbiətin fiziki xassələrinin atomlar və atomaltı hissəciklər miqyasında təsvirini təmin edən fundamental nəzəriyyədir . O, kvant kimyası , kvant sahə nəzəriyyəsi , kvant texnologiyası və kvant informasiya elmi də daxil olmaqla bütün kvant fizikasının əsasını təşkil edir . Klassik fizika , kvant mexanikasının yaranmasından əvvəl mövcud olan nəzəriyyələr toplusu, təbiətin bir çox aspektlərini adi (makroskopik) miqyasda təsvir edir, lakin onları kiçik (atom və atom altı) miqyasda təsvir etmək üçün kifayət deyil . Klassik fizikada əksər nəzəriyyələr geniş (makroskopik) miqyasda etibarlı bir yaxınlaşma kimi kvant mexanikasından əldə edilə bilər. Kvant mexanikası klassik fizikadan onunla fərqlənir ki , bağlı sistemin enerji , impuls , bucaq impulsu və digər kəmiyyətləri diskret qiymətlərlə məhdudlaşır (kvantlaşdırma), cisimlər həm hissəciklərin , həm də dalğaların xüsusiyyətlərinə malikdir (dalğa-hissəcik ikiliyi) və məhdudiyyətlər var. İlkin şərtlərin tam dəsti (qeyri- müəyyənlik prinsipi) nəzərə alınmaqla, fiziki kəmiyyətin dəyərinin ölçülməzdən əvvəl nə qədər dəqiq proqnozlaşdırıla biləcəyinə . Kvant mexanikası 1900-cü ildə Maks Plankın qara cisim radiasiya probleminin həlli və Albert Eynşteynin 1905-ci ildəki məqaləsindəki enerji və tezlik arasındakı uyğunluq kimi klassik fizika ilə uzlaşa bilməyən müşahidələri izah etmək üçün tədricən nəzəriyyələrdən yarandı . Fotoelektrik effekti izah etdi . İndi " köhnə kvant nəzəriyyəsi " kimi tanınan mikroskopik hadisələri anlamaq üçün bu ilk cəhdlər 1920-ci illərin ortalarında Nils Bor ,Ervin Şredinger , Verner Heyzenberq , Maks Born tərəfindən kvant mexanikasının tam inkişafına səbəb oldu və qeyriləri. Müasir nəzəriyyə müxtəlif xüsusi hazırlanmış riyazi formalizmlərdə formalaşdırılır .
Kana
Kani
Məhəmməd Kabuli və ya təxəllüsü ilə Kani (1898, Mərivan, Kürdüstan ostanı – 1965) — kürd şairi. Qacar dövlətində, Mərivan ətrafındakı Rişen kəndində anadan olmuşdur. O, doğulduqdan az sonra valideynlərini itirmişdir. Poeziyasının böyük hissəsini məzlum insanlara həsr etmişdir. Onun poeziyasının əsas mövzuları azadlıq, kürd mübarizəsi, qadın hüquqları, təbiət və sevgidir.
Kann
Kann (fr. Cannes) — Fransanın şərqində 70 min əhalisi olan şəhər. Şəhərin əsası liqurlar tərəfindən Napul körfəzinin sahilində salınmışdır. Bu şəhər Lacivərd sahilin ən məşhur kurortlarından hesab olunur. == Tarixi == Bu şəhərin salınma tarixi dəqiq məlum deyil. 1834-cü ildə ingilis kansler Lord Breqxem İtaliya səfəri zamanı dəhşətli vəba səbəbindən səfərini yarımçıq qoyaraq bu şəhərdə məskən salmalı olur. Digər ingilis aristokratlar da bundan sonra burada məskunlaşmağa başlayırar. == Şəhəri məşhur edənlər == Kann şəhəri hər il keçirilən Kann kinofestivalı və "Kann şirləri" beynəlxalq reklam festivalına görə məşhurdur. Kannda həmçinin Avropanın əsas mobil rabitə texnologiyası yarmarkası - 3GSM World Congress keçirilir.
Kant
İmmanuel Kant (alm. Immanuel Kant‎, 22 aprel 1724[…], Köniqsberq, Prussiya – 12 fevral 1804[…], Köniqsberq, Şərqi Prussiya, Prussiya) — alman filosofu, neoklassik alman fəlsəfəsinin banisi, müasir Avropa fəlsəfə tarixinin ən nüfuzlu nümayəndələrindən, Qərbi Avropada İntibah dövrünün son böyük filosoflarından biri. Kant özünün transsendental idealizm doktrinasında iddia edirdi ki, məkan və zaman sadəcə olaraq təcrübəni təşkil edən "intuisiya formalarıdır" və buna görə də "özündə şeylər" mövcuddur. Onlar təcrübəyə töhfə versələr də, təcrübə obyektlərindən fərqlidirlər. Buradan belə nəticə çıxır ki, təcrübə obyektləri sadəcə olaraq "görünürlər" və şeylərin təbiəti özlüyündə bizim tərəfimizdən dərk olunmazdır. Filosof David Yumun yazılarındakı skeptisizmə qarşı durmaq üçün o, ən məşhur əsərlərindən biri olan "Təmiz idrakın tənqidi" (1781/87) əsərini yazdı. Burada o, sintetik aprior biliyin mümkün olub-olmaması sualına cavab vermək üçün öz təcrübə nəzəriyyəsini inkişaf etdirdi, bu da öz növbəsində metafizik tədqiqatın sərhədlərini müəyyən etməyə imkan verəcəkdi. Kant hesab edirdi ki, zəka həm də əxlaqın mənbəyidir və estetika mühakimə qabiliyyətindən yaranır. Kantın fikirləri müasir fəlsəfəyə, xüsusən qnoseologiya, etika, siyasi nəzəriyyə və postmodern estetika sahələrində böyük təsir göstərməkdə davam edir. O, ağıl və insan təcrübəsi arasındakı əlaqəni izah etməyə və ənənəvi fəlsəfənin, metafizikanın səhvləri hesab etdiyi şeylərdən kənara çıxmağa çalışdı.
Kran
Kran (qurğu)
Avtomobil kranı
Avtomobil kranı — relssiz və ya relslə hərəkət edən avtomobillərə quraşdırılmış kranlardır. Tikinti işlərində tırtıllı gediş mexanizminə malik olan avtomobillərdə quraşdırılmış kranlardan və kiçik məsafədə yerdəyişmə imkanına malik səyyar kranlardan da istifadə olunur. Hal hazırda avtomobil kranlarının layihələndirilməsində ferma strukturlu və ya teleskop tipli kranlara üstünlük verilir (şəkil 1). Bu kranların yükqaldırma qabiliyyəti maks. 1000t-a çatır. Automobil kranlarında hərəkətli hissə üçün adi avtomobil və ya onlarla oxşar olan quruluşlar tətbiq tapır. Bu kranların üstünlükləri onların qısa zamanda yığıla bilməsidir. Buna görə də, avtomobil kranları dəyişən tapşırıqlar üçün qısa zamanda uyğunlaşdırıla bilir.
Cefferson Kpanu
Cizzəx klanı
Cizzəx klanı Özbəkistanın Cizzəx vilayəti ilə bağlı olan qruplaşmadır. Səmərqənd klanı ilə müttəfiqdir. Klanın başçısı Özbəkistan prezidenti İslam Kərimovun müşaviri və keçmiş xarici işlər naziri Əbdüləziz Kamilov sayılır.
Daşkənd klanı
Daşkənd klanı Özbəkistanın Daşkənd şəhəri ilə bağlı olan, ölkənin Milli Təhlükəsizlik Xidmətini (Milliy Xavfsizlik Xizmati), 2005-ci ilin sonlarından etibarən isə Daxili İşlər Nazirliyini təsir altında saxlayan güclü siyasi qruplaşmadır. Onun Özbəkistan hökumətinə nəzarətdə ən böyük rəqibi isə Səmərqənd klanıdır.Daxili İşlər naziri, Səmərqənd klanının üzvü Zakir Almatov 2005-ci ilin sonlarında səhhəti ilə əlaqədar xidmətini davam etdirə bilməyəcəyini bildirərək istefa verdi. Onun yerinə Prezident İslam Kərimov Daşkənd klanından olan, Milli Təhlükəsizlik Xidmətinin direktor müavinini təyin etdi. Bəzi analitiklərin ehtimalına görə, 1999-cu il Daşkənd terror aktlarını məhz Almatovun rəhbərliyi altında Daxili İşlər Nazirliyi həyata keçirmişdi. Digərlərinin fikrincə isə bombalı hücumların həmin vaxt Daşkənd klanının başçısı Rüstəm İnoyatovun rəhbərliyi altında Milli Təhlükəsizlik Xidməti tərəfindən təşkil edilmişdi. Analitiklər hesab edir ki, 2004-cü ildə Daşkənd və Buxarada baş vermiş bombalı hücumlar da Daxili İşlər Nazirliyi əleyhinə Milli Təhlükəsizlik Xidməti tərəfindən həyata keçirilmiş ola bilər.
Franz Ferdinand
Franz Ferdinand — 2002-ci ildə Qlazqoda qurulan rok musiqi qrupu.
Franz Şubert
Frans Piter Şubert (31 yanvar 1797[…], Himmelpfortqrunq[d], Avstriya hersoqluğu, Müqəddəs Roma imperiyası – 19 noyabr 1828[…], Vyana, Avstriya imperiyası) – Avstriya bəstəkarı. 1 fevral 1797ci ildə doğulub.. 6000-ə yaxın Leyder (Leider), səkkiz tamamlanmış simfoniya, məşhur "Tamamlanmamış simfoniya", liturgik musiqi, opera və çoxsaylı kamera və solo piano musiqisinin müəllifidir. O, xüsusilə orijinal melodiyalı və harmonik musiqisi ilə məşhurdur. Sağlığında yaxın dostları və tanışlarından ibarət kifayət qədər pərəstişkarı (buraya müəllimi Antoniyo Salyeri və tanınmış ifaçı Yohan Mixael Vogl da daxil idi) olmasa da, Şubert musiqisi geniş kütlələrin qəlbini ölümündən bir neçə yüzilliklər sonra ala bilmişdir. Onun hər zaman daimi işi olmuş və bəstəkar dostları və ailəsinin dəstəyi olmadan yaşamışdır. Frans List Şubert özünü "bütün dövrlərin ən poetik musiqiçisi" adlandırmışdır. == Həyatı == Frans Şubert 1797-ci ilin 31 yanvar tarixində Avstriyanın paytaxtı Vyana şəhərində anadan olmuşdur. Atası Franz Teodor Florian moravianlı kəndlinin oğlu yerli kilsə məktəbinin müəllimi idi. Anası Elizabet Vitz dəisə dəmirçi qızı idi.
Kiana Eide
Kiana Eide (d. 25 sentyabr 1998) — Birləşmiş Ştatları təmsil edən bədii gimnast. Kiana Eide, 2016-cı ildə Birləşmiş Ştatları XXXI Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib. Eide həmdə 2015-ci ildə Pan Amerika Oyunlarında bir qızıl və iki gümüş medal qazanıb. == Karyerası == Kiana Eide 2016-cı ildə Birləşmiş Ştatların bayrağı altında Braziliyanın Rio-de-Janeyro şəhərində baş tutan XXXI Yay Olimpiya Oyunlarına qatıldı. O, qrup yarışlarında komanda yoldaşları Alisa Kano, Natalie McQiffert, Monika Roxman və Kristen Şaldibin ilə birgə təsnifat mərhələsində 30.244 xal topladı və 14-cü yeri tutaraq mübarizəni dayandırdı.
Kianu Rivz
Kianu Çarlez Rivz (2 sentyabr 1964[…], Beyrut) — məşhur Kanadalı aktyor. Adının mənası Dağlardan əsən külək deməkdir. Kianunun anası əslən ingilisdir, atası isə Çin əsilli Havaylıdır. Ancaq özü Kanadada böyüdüyü üçün özünü Kanadalı hesab edir. Kianu Rivz əslində 3 ölkənin vətəndaşlığına sahipdir. Kianu Bill və Tedin inanılmaz macəraları, Sürət, Qaçış nöqtəsi və Matriks filmlərindəki rolları ilə tanınır.
Klanq adası
Klanq adası (malay Pulau Klang) — Malayziyanın Selanqor ştatı, Port-Klanq şəhərindən 2.5 km aralıda yerləşən ada. Şimal-şərqdən materikdən şimali Kelanq boğazı, Lumut adasından isə Cənubi Kelnaq adası ilə ayrılır. cənubdan Çe-Mat-Szin və Selat-Kerinq adası ilə sərhədlənir. Qərbində isə Ketam adası yerləşir. Adada yaşayış yoxdur. Bölgədə balıqçılıq və gəmiçilik inkişaf etmişdir. Adsa bütünlüklə manqrov meşələri və bataqlıqlarla örtülüdür..
Ksani qalası
Ksani qalası (gürc. ქსნის ციხე), yaxud başqa adı ilə Mtkvari qalası (gürc. მტკვრის ციხე, mt'k'vris tsikhe ) — Şərqi Gürcüstanın Msxeta-Mtianeti bölgəsində yerləşən qaladır. Strateji olaraq Ksani və Mtkvari (Kür) çaylarının kəsişməsinə baxan təpənin üzərində yerləşir. 1512-ci ildə Muxrani knyazı I Baqrat tərəfindən inşa edilmiş və 1746-cı ildə yenidən tikilmişdir. Qala Gürcüstanın Milli Əhəmiyyətli Daşınmaz Mədəniyyət Abidələri siyahısına əlavə edilmişdir. == Yeri və planı == Ksani qalası Msxeta-Mtianeti bölgəsindəki Msxeta bələdiyyəsinə tabe olan Tsihisdziri kəndində yerləşir. Qala Ksani çayının sol sahilində, 600 metr hündürlüyündəki Sarkineti dağının zirvəsində yerləşir. Abidə strateji cəhətdən Ksani və Kür çaylarının kəsişmə nöqtələrində inşa edilmişdir. Qalaya yalnız cənub-qərbdən daxil olmaq mümkündür.
Ksani çayı
Ksani çayı (gürc. ქსანი, oset. Чысандон) — Cənubi Osetiya və Gürcüstanın çayı. Kür çayının sol qolu. == Coğrafi mövqeyi == Cənubi Osetiyanın Leninqorsk rayonundan axır. Yuxarı və orta axarları Gürcüstan ərazisindən keçir. Bu çay öz başlanğıcını Kelsk platosunun Kelistba gölündən götürür. Çayın axın sürəti yüksəkdir. Bu çayın hövzəsi boyu Leninqors rayonunu Cənubi Osetiya ilə birləşdirən magistral yol keçir ki, o da Gürcüstanın əsas magistral yollarından hesab edilir. Ksani çayının yuxarı axarlarında yüksək rekseasiya potensiala malik Dzimır (Jamuri) əyaləti yerləşir.
Kvant elektronikası
Kvant elektronikası — elektromaqnit şüalanma ilə maddənin qarşılıqlı əlaqəsinin öyrənilməsi və cihazların yaradılması ilə məşğul olan elm sahəsi. Kvant sistemlərinin (atom, molekul və s.) məcburi şüalanma ideyası kvant elektronikasının yaranmasına səbəb olmuşdur. == Tarixi == Hələ XVII əsrdə İsaak Nyuton işığın korpuskulyar nəzəriyyəsini yaradarkən işığa zərrəciklər dəstəsi kimi baxırdısa, X.Hügens işığın dalğa nəzəriyyəsini irəli sürdü. Burada da işığa – efirdə yayılan, bütün boş fəzanı və maddələrin zərrəciklərarası aralıqlarını dolduran dalğaların hipotetik mühiti kimi baxılırdı. Sonradan Ceyms Maksvel işığın elektromaqnit nəzəriyyəsini yaratdı. Bu nəzəriyyəyə görə işıq elektromaqnit dalğası olub, dəyişən elektrik və maqnit sahələrinin qarşılıqlı təsirinin (vahid elektromaqnit sahəsi kimi) rəqsləridir. XIX əsrin sonunda X. Lorents maddənin klassik elektron nəzəriyyəsini irəli sürdü, sonra isə E. Rezerford atomun planetar modelini təklif etdi. Bu modelə görə atom daxilində elektronlar müxtəlif diskret orbitlər üzrə müsbət yüklü nüvə ətrafında hərəkət edir və hər bir orbitə elektronun müəyyən enerjisi uyğun gəlir. Hesablamalar göstərir ki, elektronla atom arasında əmələ gələn elektrik sahəsinin intensivliyinin qiyməti, bir santimetrdə milyard volta çatır. Fərz edilirdi ki, işıq dalğalarının şüalanmasına səbəb elektronların orbit üzrə fırlanmasıdır.
Kvant fizikası
Kvant mexanikası fizikada təbiətin fiziki xassələrinin atomlar və atomaltı hissəciklər miqyasında təsvirini təmin edən fundamental nəzəriyyədir . O, kvant kimyası , kvant sahə nəzəriyyəsi , kvant texnologiyası və kvant informasiya elmi də daxil olmaqla bütün kvant fizikasının əsasını təşkil edir . Klassik fizika , kvant mexanikasının yaranmasından əvvəl mövcud olan nəzəriyyələr toplusu, təbiətin bir çox aspektlərini adi (makroskopik) miqyasda təsvir edir, lakin onları kiçik (atom və atom altı) miqyasda təsvir etmək üçün kifayət deyil . Klassik fizikada əksər nəzəriyyələr geniş (makroskopik) miqyasda etibarlı bir yaxınlaşma kimi kvant mexanikasından əldə edilə bilər. Kvant mexanikası klassik fizikadan onunla fərqlənir ki , bağlı sistemin enerji , impuls , bucaq impulsu və digər kəmiyyətləri diskret qiymətlərlə məhdudlaşır (kvantlaşdırma), cisimlər həm hissəciklərin , həm də dalğaların xüsusiyyətlərinə malikdir (dalğa-hissəcik ikiliyi) və məhdudiyyətlər var. İlkin şərtlərin tam dəsti (qeyri- müəyyənlik prinsipi) nəzərə alınmaqla, fiziki kəmiyyətin dəyərinin ölçülməzdən əvvəl nə qədər dəqiq proqnozlaşdırıla biləcəyinə . Kvant mexanikası 1900-cü ildə Maks Plankın qara cisim radiasiya probleminin həlli və Albert Eynşteynin 1905-ci ildəki məqaləsindəki enerji və tezlik arasındakı uyğunluq kimi klassik fizika ilə uzlaşa bilməyən müşahidələri izah etmək üçün tədricən nəzəriyyələrdən yarandı . Fotoelektrik effekti izah etdi . İndi " köhnə kvant nəzəriyyəsi " kimi tanınan mikroskopik hadisələri anlamaq üçün bu ilk cəhdlər 1920-ci illərin ortalarında Nils Bor ,Ervin Şredinger , Verner Heyzenberq , Maks Born tərəfindən kvant mexanikasının tam inkişafına səbəb oldu və qeyriləri. Müasir nəzəriyyə müxtəlif xüsusi hazırlanmış riyazi formalizmlərdə formalaşdırılır .
Kvant kompüteri
Kvant kompüteri (ing. quantum computer, ru. квантовый компьютер) – kvant mexanikası əsasında işləyən hesablama qurğusu. Kvant kompüteri klassik mexanikaya əsaslanan klassik kompüterlərdən prinsip etibarilə fərqlənir. Tam miqyaslı kvant kompüteri hələlik hipotetik qurğudur. Onun qurulması kvant mexanikasının çoxlu zərrəciklər sahəsində ciddi inkişafı və mürəkkəb eksperimentlərlə bağlıdır. Məhdud (128 kubit’ədək) kvant kompüterləri artıq qurulub. Klassik kompyuterlərin yaddaşı bitlərdən təşkil olunur. Hər bir bit 1 və ya 0 qiyməti alır. Kvant kompyuterləri isə məlumatı qubitlər vasitəsilə (“quantum bits”) emal edir.
Kvant mexanikası
Kvant mexanikası — əsası alman fiziki Verner Heyzenberq tərəfindən qoyulmuşdur və nəzəri fizikanın bir bölməsidir. Plank sabiti ilə müqayisə olunan fiziki hadisələri öyrənir. Kvant mexanikası hərəkətin Plank sabiti ilə müqayisə olunan qiymətlərində (atom və ya foton miqyaslarında) fiziki hadisələri izah edən nəzəri fizika sahəsidir. Kvant mexanikasının verdiyi proqnozlar klassik mexanikanın verdiyi proqnozlardan əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənə bilər. Plank sabitinin makroskopik cisimlərin hərəkəti ilə müqayisədə olduqca kiçik qiymətə malik olması səbəbindən kvant effektləri əsasən mikroskopik miqyaslarda müşahidə olunur. Əgər sistemin fiziki hərəkəti Plank sabitindən kifayət qədər böyük olarsa, kvant mexanikası üzvü şəkildə klassik mexanikaya keçir. Öz növbəsində, kvant mexanikası sahənin kvant nəzəriyyəsinin qeyri-relyativist yaxınlaşmasıdır (başqa sözlə, sistemin böyük hissəciklərinin enerji ətaləti ilə müqayisədə aşağı enerjilərə yaxınlaşmasıdır) Makroskopik ölçülərdə olan sistemləri yaxşı təsvir edən klassik mexanika molekul, atom, elektron və foton səviyyələrində bütün hadisələri təsvir edə bilmir. Kvant mexanikası müvafiq olaraq atomları, ion, molekul, kondensə olunmuş mühitləri və digər elektron-nüvə quruluşlu sistemleri kifayət qədər yaxşı təsvir edə bilir. Kvant mexanikası eyni zamanda elektron, foton və digər elementar zərrəciklərin hərəkətlərini təsvir etmək iqtidarındadır, lakin elementar hissəciklərin çevrilmələrinin dəqiq invariant relyavistik təsviri sahənin kvant nəzəriyyəsi çərçivəsində qurulur. Kvant mexanikasının köməkliyi ilə əldə olunmuş nəticələri eksperimentlər birmənalı təsdiq edirlər.
Kvant nöqtəsi
Kvant nöqtəsi (quantum dots) - çox kiçik yarımkeçirici hissəcikdir və yalnız bir neçə nanometr ölçüsündə olur.Belə kiçik olmaları onların optik və elektronik xassələrini digər daha böyük hissəciklərin xassələrindən fərqli edir.Onlar hal-hazırda nanotexnalogiyanın mərkəzində dayanır.Kvant nöqtələrinin əksər növləri özlərinə elektrik və ya işıq qəbul etdikdə xüsusi tezlikdə işıq emissiya edirlər.Bu tezliklər dəqiqliklə nöqtələrin ölçüsünü ,formasını və materialını dəyişə bilir və xassələr kvant nöqtələrinin tətbiqlərini artırır. Kvant nöqtəsi kifayət qədər kiçik olmalıdır ki, kvant effektləri özünü göstərsin.
Kvant optikası
Kvant optikası (ing. Quantum optics) — işığın kvant xassələriylə bağlı olan hadisələri öyrənir, optikanın bölmələrindən biridir. Fotoelektrik effekt, Kompton effekti, Fotokimya, Məcburi şüalanma və başqa hallar belə hadisələrə aiddir. Klassik optikaya nəzərən kvant optikası daha çox ümumi nəzəriyyədir. Kvant optikasının yanaşdığı əsas problem – təbiətdə işığın maddə ilə qarşılıqlı əlaqəsidir, həmçinin spesifik şəraitdə işığın yayılma təsviridir. Bu vəzifələri həyata keçirmək üçün həm maddəni (vakum və ya adi halda), həm də kvant mövqeyi ilə olan işığı təsvir etmək lazımdır. Belə ki, daha çox sadə hallardan istifadə edirlər: komponent sistemlərdən birini (işıq və ya maddə) klassik obyekt kimi təsvir edirlər. Məsələn, lazer mühitlə bağlı tez-tez hesablamalar zamanı rezonatoru klassik sayırlar və yalnız aktiv mühitin vəziyyətini kvantlayırlar.