Lüğətlərdə axtarış.

Galeana (lat. Galeana) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. == Sinonimləri == === Heterotipik sinonimləri === Chlamysperma Less. == Növləri == Galeana pratensis (Kunth) Rydb.

Kriptokariya (lat. Cryptocarya) — bitkilər aləminin dəfnəçiçəklilər dəstəsinin dəfnəkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Salyana — Qarabağ xanlığında vergi növü. Hərfi mənası farsca «illik» deməkdir. Bəzi müəlliflər qeyd edir ki, xanlıqlar dövründə xəzinənin xeyrinə toplanan malcəhət vergisi «salyana» adlanırdı. Verginin adına istinad etsək, bu verginin arpa və buğda şəklində illik yığılan vergi olduğunu aydınlaşdırmış olarıq.

Taliqan— İranın Əlburz ostanının şəhərlərindən və Taliqan şəhristanının mərkəzidir. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 3,281 nəfər və 988 ailədən ibarət idi.

Tatyana — ad. Tatyana Qubina — Qazaxıstanı təmsil edən su poloçusu. Tatyana Petrova — Rusiyanı təmsil edən su poloçusu. Tatyana Fyodorova — Azərbaycanı təmsil edən voleybolçu. Tatyana Omelçenko — Azərbaycanı təmsil edən qadın güləşçi. Tatyana Şinkarenko — Ukraynanı təmsil edən həndbolçu. Tatyana Xmırova — Rusiyanı təmsil edən həndbolçu. Tatyana Samoylova — Rusiyanın Xalq artisti. Tatyana Zatulovskaya — Tatyana Yosipoviç Tatyana Qorbunova — Rusiyanı təmsil edən bədii gimnast.

Albana — Azərbaycanda, qədim dövrlərdə mövcud olmuş şəhər. Yunan coğrafiyaşünası Ptolemey "Coğrafi təlimnamə" əsərində Albananın Kas çayı mənsəbində olduğunu göstərmişdir. Bir sıra alimlər buranı Qax rayonundakı Torpaqqala, Rusiyadakı Dərbənd və Zərdab rayonundakı Əlvənd kəndi ilə eyniləşdirirlər. Albananın Bakı yaxınlığında olması da güman ediliir. Lakin Quba rayonundakı indiki Alpan kəndinin Albana olması ehtimalı alimlər arasında daha inandırıcı qəbul edilmişdir.

Aşağı Calğan

Haqana (ivr. ‏הַהֲגָנָה‏‎) — 1920–1948-ci illər arasında Britaniya Fələstinində yəhudi əhalisinin əsas sionist yarımhərbi təşkilatı. Bu, 1948-ci ildə ləğv edilmiş və İsrail Müdafiə Qüvvələrinin fundamentinə çevrilmişdir. Əvvəllər mövcud olan milislərdən yaradılan Haqananın ilkin məqsədi yəhudi yaşayış məntəqələrini ərəb hücumlarından qorumaq idi. Təşkilat Britaniya mandatı dövründə Fələstindəki yəhudi icmasına cavabdeh olan rəsmi dövlət orqanı olan Yəhudi Agentliyinin nəzarətində idi. İkinci Dünya müharibəsinin sonuna qədər Haqananın fəaliyyəti orta səviyyədə idi. Qrup Polşadan gizli hərbi dəstək almışdır. Haqana Ox dövlətlərinin Şimali Afrikadan Fələstinə hücum etməsi halında britaniyalılarla əməkdaşlıq etməyə çalışmışdır. İkinci Dünya müharibəsinin sona çatması və Birləşmiş Krallığın yəhudi immiqrasiyasına qoyulan məhdudiyyətləri aradan qaldırmaqdan imtina etməsi ilə Haqana Britaniya hakimiyyətinə qarşı təxribatçı fəaliyyətə keçmişdir. Birləşmiş Millətlər Təşkilatı 1947-ci ildə Fələstinin bölünmə planını qəbul etdikdən sonra Haqana Fələstin yəhudiləri arasında ən böyük döyüş qüvvəsinə çevrilmiş və vətəndaş müharibəsi zamanı ərəb qüvvələri üzərində qələbə əldə etmişdir.

Qalqan (fr. Galgan, oks. Galganh) — Fransada kommuna, Cənub-Pireneylər regionunda yerləşir. Departament — Averon. Monbazan kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Vilfranş-de-Ruerq. INSEE kodu — 12108. Kommuna təxminən Parisdən 490 km cənubda, Tuluza şəhərindən 120 km şimal-şərqdə, Rodezdən isə 36 km şimal-qərbdə yerləşir. 2008-ci ildə əhalinin sayı 349 nəfər təşkil edirdi. 2007-ci ildə 192 yaşda olan (15-64 yaş arasında) 145 nəfər iqtisadi fəal, 47 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstərici 75.5%, 1999-cu ildə 70.7%).

Talkan (şirniyyat) — qovrulmuş arpa və ya buğda unundan hazırlanmış sərt lapa. Talkan (Meşkinşəhr) — İranın Ərdəbil ostanının Meşkinşəhr şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd.

Toğanalı — Azərbaycan Respublikasının Göygöl rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Toğanalı Göygöl r-nunda kənd. İlxıdərə çayının (Kürəkçayın qolu) sahilindədir. Oykonim regionda Toğana kimi məşhurdur. Bəzi tədqiqatçılara görə, oykonim toğanlı etnonimi ilə əlaqədardır. Toğanlı tayfası qıpçaq tayfa birliyinin tərkibində olmuşdur. Hal-hazırda əhalisi 989 nəfərdir. Əhalinin əsasını Azərbaycanlılar təşkil edir. 2009-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən kənddə 894 nəfər əhali yaşayır.

Tülqan — qəsəbə, Rusiyanın Orenburq vilayətinin Tülqan rayonunun mərkəzidir. Orenburq şəhərinin 130 km şimal-şərqində yerləşir. Tülqan qəsəbəsi Kiçik Nakas dağ silsiləsinin bir hissəsini tutur. 1940-cı illərdə Tülqan bölgəsinin ərazisində qonur kömür yatağı tapıldı, bu ərazidə 1953-cü ildə Tülqan qəsəbəsi quruldu. Qəsəbəyə buradan 4 km məsafədə yerləşən Tülqan xutorunun adı verilmişdir. Xutorun adı başqırd dilində tüylügen ("uçurtma") sözündən yaxud türkcə şəxs adı Tülegen sözündən gəlir . 1960-cı ildə Tülqan Troitsky rayonunun regional mərkəzi oldu. 1965-ci ildə Tülqan rayonu quruldu və Tülqan qəsəbəsi onun mərkəzi oldu. 1957–1999-cu illərdə Tülqan işçi qəsəbəsi statusu daşıyırdı. Qəsəbədəki sənaye Tülqan Maşınqayırma Zavodu MMC və Tülgan Elektromekanika Zavodu MMC kimi müəssisələrlə təmsil olunur.

Alana — nazlı, armud və s.-dən hazırlanan çərəz. Əsasən, Azərbaycanın Naxçıvan bölgəsinin Ordubad rayonu ərazisində geniş yayılmışdır. == Hazırlanması == Onu, adətən, şaftalının nazlı növündən və armudun əndiryani və şəkəri növündən hazırlayırlar. Alananı hazırlamaq üçün ilk əvvəl lazım olan meyvələr dərilir. Meyvənin qabığı soyulub 5-6 gün günəş şüası altında qurudulduqdan sonra saplaq tərəfdən dairəvi kəsilir və içərisi oyulur. Yenidən gün düşən yerə bir gün saxladıqdan sonra hazırlanmış içlik meyvənin içərisinə doldurulur. İçliyi hazırlamaq üçün cəviz ləpəsini iri gözlü ət maşınında çəkərək 1:1 nisbətində şəkər tozu əlavə edilir. Alananın tamı daha yaxşı olsun deyə ona 1-2 çimdik vanil əlavə edirlər. Elə ki, içlik qurudulmuş meyvənin içərisinə dolduruldu, onda əvvəlcədən hazırlanmış xırda meyvə qapaqlarını alananın yuxarı hissəsinə qoyaraq sap keçirilmiş təbənə ilə deşərək sapa düzülür. Təxminən 20-30 alana bir sapa düzülərək düyünlənir və üzərinə tənzif keçirilərək münasib bir yerdən asılır.

Talan — kütləvi iğtişaşların bir növü olub dini, etnik və siyasi mənsubiyyətinə görə bir qrupun digər bir qrupun üzərinə hücum edərək insanları öldürülməsi, iş yerlərinin dağıdılması və ya yandırılması, kütləvi davalar, zorakılıq və hədəf alınan etnik qrupa məxsus ibadətxanaların, məktəb və təşkilatların dağıdılması ilə müşayət olunur. Talan mənasında "poqrom" (rus. погром sözünün kökü rus. громить — dağıtmaq, tar-mar etmək, darmadağın etmək, viran etmək sözündəndir) termin kimi ilk əvvələr əsasən Rus imperiyasında yəhudilərə qarşı olan talanları göstərmək üçün işlədilmişdir. İkinci Dünya müharibəsi ərəfəsində yəhudilərə qarşı başlanmış entik zəmində zorakılıqlar talan (poqrom) andlanırdı. Rus dilində 1988-ci ildən Azərbaycanda ermənilərə qarşı olan kütləvi iğtişaşlar da "poqrom" (bax: Sumqayıt poqromu) adlandırılmışdır.

Adam Devid Lallana (ing. Adam David Lallana; 10 may 1988, Sant Albans, Hartfordşir) — hücuma meyilli yarımmüdafiəçi mövqeyində oynayan İngiltərə futbolçusu. Hazırda İngiltərə Premyer Liqasında çıxış edən "Brayton" klubunun ve İngiltərə milli komandasının oyunçususur. Lallana həvəskar karyerasına "Bornmut" klubunda başlamışdır, 2000-ci ildə isə "Sauthempton" klubuna transfer olundu və oranın akademiyasını bitirərək 2006-cı ildə peşəkar karyerasına başladı. "Bormut"da qısamüddətlik icarə müqaviləsi bitəndən sonra "Sauthempton"a geri döndü və klubla iki uğurlu il ardınca Birinci Liqadan Premyer Liqaya yüksəldi və 2012-ci ildə kapitan sarğısını daşımağa başladı. 2 mövsüm ərzində yüksək liqada göstərdiyi oyuna görə o, milli komandadan da dəvət aldı. 2014-cü ilin iyul ayında onun "Liverpul" klubuna 25 milyon funt dəyərində transfer baş tutdu. O, 2018 UEFA Çempionlar Liqası finalında oyuna çıxmış və növbəti mövsüm kuboku başı üzərinə qaldıran heyətin bir hissəsi olmuşdur. O, klubla həmçinin 2019-20 İngiltərə Premyer Liqasının çempionluğu qazanmışdır. Milli karyerası 2013-cü ildə başlayan Lallana İngiltərə yığmasında 34 oyuna 3 qol vura bilmişdir və ölkəsinin 2014 FİFA Dünya Kuboku və UEFA Avro 2016 yarışlarında təmsil etmişdir.

Ageratina jalpana (lat. Ageratina jalpana) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin ageratina cinsinə aid bitki növü.

Kristof Atanqana Assimba (fr. Christophe Atangana Assimba; 2 mart 2000, Duala) — Kamerun futbolçusu, Azərbaycan Premyer Liqasında çıxış edən "Qəbələ" FK-nın qapıçısı. == Karyera == Kristof Atanqana karyerasına İspaniya "La Liqa" təmsilçisi " Atletik Bilbao"da başlamışdır. 2016-cı ildə o, İspaniyanın dördüncü divizionunda "Baskoniya"ya icarəyə göndərilmişdir. 2021-ci ildə Atanqana Azərbaycanda "Qəbələ" ilə müqavilə imzalamışdır. O, 10 dekabr 2021-ci ildə "Qəbələ"nin heyətində "MOİK" ilə 2:1 hesabı qələbə ilə nəticələnən oyunda debüt etmişdir.

Pentacalia jalcana (lat. Pentacalia jalcana) — mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin pentacalia cinsinə aid bitki növü.

Zoe Saldana (ing. Zoe Yadira Zaldana Nazario, 19 iyun 1978) — ABŞ aktrisası. Zoe Saldana Amerika Birləşmiş Ştatlarının Nyu-Cersi ştatında anadan olmuşdur.Anası Puerto-Riko, atası Dominikan Respublikasındandır. Uşaq vaxtı ingilis və ispanca öyrənmişdir. O, 9 yaşında atasını avtomobil qəzasında itirmişdir. Atası vəfat etdikdən sonra, anası hər iki qızı ilə birlikdə Dominikan Respublikasına geri dönmüşdür. Dominikan Respublikasında ən yaxşı rəqs məktəblərinə gedərək, balet dərsləri almışdır. ABŞa geri qayıdaraq liseydə teatr kurslarına yazılır və aktyorluq kursuna gedir. Dərsləri ilə yanaşı 1990-cı ilin ortalarında Burger Kingdə kassir kimi işləyir. İlk dəfə 1999-cu ildə "Law & Order" serialına çəkilir.

Tatyana Boçarova (qaz. Татьяна Бочарова; 22 aprel 1983, Şərqi Qazaxıstan əyaləti) — Qazaxıstan idmançısı, uzunluğa və üç təkanla tullanma üzrə mütəxəssis. 1999–2010-cu illərdə Qazaxıstanın atletika üzrə milli komandasında çıxış edib, Asiya Oyunlarının bürünc medalını qazanıb, qapalı məkanlarda keçirilən Asiya çempionatının bürünc mükafatçısı, ölkə çempionatlarının qalibi, Afina Yay Olimpiya Oyunlarının iştirakçısı olub. Qazaxıstan Respublikasının beynəlxalq dərəcəli idman ustasıdır. Tatyana Boçarova 22 aprel 1983-cü ildə Qazaxıstan SSR-in Şərqi Qazaxıstan vilayətində anadan olub. O, Çimkənddə atletika ilə məşğul olub. O, ilk dəfə 1999-cu il mövsümündə Qazaxıstan milli komandasına qoşulduqda və Bşdqoşda gənclər arasında dünya çempionatında uzunluğa tullanmada çıxış edərkən özünü beynəlxalq səviyyədə tanıdır. 2000-ci ildə Santyaqoda gənclər arasında keçirilən dünya çempionatında üç təkanla tullanma bölümündə yarışır. 2001-ci ildə Moskvada keçirilən turnirdə qapalı məkanda uzunluğa tullanmada şəxsi rekordunu - 6,06 metr, üç təkanla tullanmada isə Bandar Seri Beqavanda gənclər arasında Asiya çempionatının qalibi olur. 2002-ci ildə Alma-Atada keçirilən yarışlarda açıq stadionda uzunluğa tullanma üzrə şəxsi rekord vurur - 6,31 metr.

Tatyana Dyaçenko (13 yanvar 1979) — Azərbaycanı təmsil edən qılıncoynadan. Tatyana Dyaçenko 1979-cu il yanvarın 13-də anadan olub. Tatyana Dyaçenko 1999-cu ildə Seul şəhərində (Cənubi Koreya) baş tutan Dünya Çempionatının bürünc medalına sahib olub.

Tatyana Sergeyevna Yesenina (rus. Татьяна Сергеевна Есенина; 11 iyun 1918, Moskva – 5 may 1992, Daşkənd) — rus şairi Sergey Yeseninin və aktrisa Zinaida Rayxın qızı, jurnalist və yazıçı. Valideynləri boşandıqdan və atasının ölümündən sonra o, qardaşı Konstantinlə birlikdə Vsevolod Meyerhold və Zinaida Rayxın ailəsində böyüyüb. Tatyana Yesenina Sergey Yeseninlə Zinaida Rayxın ailəsində dünyaya gəlib. Tatyananın anası ilə atası Petroqradda Rayx Sosialist İnqilabi qəzeti "Delo Naroda" redaksiyasında katib-makinaçı kimi çalışanda tanış olublar. Zinaida Rayx iyirmi iki yaşında qəzetə yazılarını gətirən gələcək əri Sergey Yesenini ilk dəfə burda görüb. Sergey Yesenin Zinaidaya öz şəklini verərək, onun arxasına "Çünki sən yolumda mənə yöndəmsiz bir qız kimi göründün, Sergey — yazmışdı". 30 iyul 1917-ci ildə Sergey və Zinaida Rayx Yeseninin yaxın dostu Aleksey Qaninin yanına Voloqdaya səfərləri zamanı evlənirlər. Toy Voloqda vilayəti Tolstikovo kəndində qədim Kirik və İulitta daş kilsəsində baş tutub. Bəyin şahidləri Spasskaya rayonu, İvanovskaya kəndi, kəndli Pavel Pavloviç Xitrov və Ustyanskaya rayonu, Ustya kəndi, kəndli Sergey Mixayloviç Barayev olub.

Tatyana Nikolayevna Sivets (belar. Таццяна Мікалаеўна Сівец; 23 iyun 1982, Minsk) — Belarus şairəsi, publisist, dramaturq, tərcüməçi. “Ədəbiyyat və İncəsənət” qəzetinin baş redaktoru, Belarus Yazıçılar İttifaqının üzvü. Tatyana Nikolayevna Sivets 1997-ci ildə 11 saylı musiqi məktəbini, 2000-ci ildə Minsk şəhərindəki 185 saylı orta məktəbi bitirib. İlk şeirlərini 11 yaşında, 1993-cü ildə yazmağa başlayıb. Tatyana Nikolayevna ilk dəfə 1997-ci ilin aprelində “Ailə” qəzetində dərc edilib. Rəhbərlərindən biri məşhur Belarus yazıçısı, Belarus Yazıçılar İttifaqının üzvü Artur Volski olan Minskdəki 176 nömrəli orta məktəbdə “İmknenne” (“Çalışmaq”) ədəbi dərnəyinin üzvü olub. Tatyana Sivets 2003-cü ildən - Belarus Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. O, 2005-ci ildə M.Tanka adına Belarus Dövlət Pedaqoji Universitetini bitib. Svinets Belarus filologiyası və mədəniyyəti fakültəsində “İngilis dili, Belarus dili və ədəbiyyatı” ixtisası üzrə təhsil alıb.

Tatyana Sergeyevna Xodoroviç (rus. Татья́на Серге́евна Ходоро́вич; 23 avqust 1921 – 12 iyun 2015, Qrenobl) — dilçi-dialektoloq, SSRİ-də insan haqları hərəkatının iştirakçısı, SSRİ-də İnsan Hüquqlarının Müdafiəsi üzrə Təşəbbüs Qrupunun üzvü, "samizdat"ın müəllifi, samizdat jurnalının "Cari hadisələrin xronikası"nın iştirakçısı, Rusiya Təqib olunanlara və Onların Ailələrinə Yardım İctimai Fondunun meneceri. Rəssam M. A. Vrubelin böyük qardaşının və admiral A. V. Nemitsin nəvəsi. Tatyana Xodoroviç filologiya təhsili alıb. O, 18 il Rus Dili İnstitutunda işləyib. Tatyana Sergeyevna "samizdat"da yayılan insan hüquqları ilə bağlı məqalələr yazıb, SSRİ-də İnsan Hüquqlarının Müdafiəsi üzrə Təşəbbüs Qrupunun işində iştirak edib. 1971-ci ildə insan hüquqları sahəsində fəaliyyətinə görə işindən qovulmuşdur. Müasiri L. Ternovskinin sözlərinə görə, xristian olduğu üçün hər kəsə kömək edirdi: "Tatyana Sergeyevna təqib olunanlara kömək etməyi özünün mənəvi borcu hesab edirdi. Xodoroviçin müxtəlif siyasi, dini baxışlara malik şəxlərə kömək edirdi. "Hüquq müdafiəçisi A. Tverdoxlebov, marksist L. Plyuşş və vətənpərvər fəalı və rus "statisti" V. Osipov.

Premna serratifolia (lat. Premna serratifolia) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin premna cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Premna obtusifolia f. serratifolia (L.) Moldenke Premna obtusifolia var.