Lüğətlərdə axtarış.

İltihab (lat. inflammatio) yerli və ümumi patoloji prosess, və ya patoloji qıcıq və təsirlərin nəticəsində orqanizmin hüceyrə strukturlarının zədələnməsinə qarşı bir reaksiyadır.Normal halda immun sisteminin hüceyrələri toxuma hüceyrələrinin bütün hissələrində səpələnmiş vəziyyətdə olur .Əgər orqanizmin müəyyən sahəsində yoluxma mərkəzi yaranırsa immun sisteminin hüceyrələri və onların sintez etdikləri faktorlar həmin sahədə cəmlənirlər .Bunu təmin edən proseslərə ilktihab reaksiyaları deyilir .İltihab prosesi üçün 3 əsas əlamət xarakterikdir : yoluxmuş sahənin qanla təchizatının güclənməsi endotelial hüceyrələrin yığılması nəticəsində kapilyarların keçiriciliyinin artması leykositlərin venullardan ( venoz kapilyarlardan) yoluxma sahəsinə doğru miqrasiyası.İltihabın ilk mərhələlərində buraya neytrofillər , sonra isə monositlər və limfositlər toplanırlar . Yoluxmanın tipindən asılı olaraq patogenə qarşı müxtəlif cür immunoloji reaksiyalar yaranır:1.Hüceyrəxarici patogenlərə yoluxma zamanı immun sisteminin mübarizəsi bilavasitə bu patogenlərin məhv olmasına və onların toksiki məhsullarının təsirinin neytrallaşdırılmasına yönəlir . Bu Bu prosesdə əsas işi komplement sistemi və faqositar hüceyrələr yerinə yetirir . Anticisimlər isə köməkçi və neytrallaşdırıcı funksiyanı yerinə yetirir. Hüceyrədaxili patogenlərə qarşı mübarizənin isə 2 alternativ üsulu mövcuddur : 1.yoluxmuş hüceyrənin T sititoksiki limfositlərlə məhvi 2 .T helperlər tərəfindən makrofaqların aktivləşdirilməsi . Qədim Roma yazıçısı Avl Korneliy Sels ilk dəfə iltihabın xarici əlamətlərini təsvir etmişdir: lat. rubor — "qızartı", qızarma, eritema lat. tumor — "şiş", şişginlik lat. calor — "hərarət", yerli (nahiyyənin) hərarətin(in) qalxması lat.

Ekssudativ iltihab — İltihab ocağında ekssudatın (iltihabi maye) əmələ gəlməsi ilə müşayiət olunur. İltihab ocağında əsasən neytrofillər müşahidə edilir. Ekssudativ iltihabın bir neçə növü vardır: 1)Seroz ekssudativ iltihab-bu zaman iltihab mayesi ən duru formada olur və tərkibində 2–8% zülal olur. İkinci dərəcəli yanıqlar zamanı dəridə suluqların əmələ gəlməsi buna aiddir. 2)Fibrinoz ekssudativ iltihab-ekssudatın tərkibində çoxlu miqdarda fibrin telləri müşahidə olunur və bu zaman ərp əmələ gəlir. İki növü məlumdur: a)Krupoz fibrinoz iltihab-təkqatlı epitel nahiyəsində əmələ gəlir. Bu zaman əmələ gələn ərp nazik olur və asanlıqla qopur, qanaxma baş vermir. Krupoz pnevmoniyasında, difteriyanın yuxarı tənəffüs yolları formasında rast gəlinir. b)Difteritik fibrinoz iltihab-çoxqatlı epitel nahiyəsində əmələ gəlir. Bu zaman əmələ gələn ərp qalın olur və qopma zamanı qanaxma baş verir.

İstishab (ərəb. مرجع تقليد‎) — islam hüququ termini. Qısaca İstishab; keçmişdə müəyyən edilmiş müddəanın sonradan dəyişdiyi məlum deyilsə və yaxud dəyişdiyinə dair heç bir dəlil yoxdursa, eyni qalacağına hökm etməkdir. Məsələn: ər-arvadın nikahı əks xəbər gələnə qədər davam etmiş sayılır. Bu ikinci dərəcəli sübutdur. Lüğətdə bu söz özünə yaxın birini tapmaq və onun dostluğunu istəmək deməkdir. Termin olaraq, əvvəllər məlum olan bir vəziyyətin əksini sübut edən dəlil olmadıqda, mövcudluğunu davam etdirdiyini mühakimə etmək deməkdir. İstishab müharibə, zəlzələ və ya yanğın kimi fəlakətlərdən sonra itkin düşən insanların qazanılmış hüquqlarını qorumaq məqsədi daşıyır. Ölüm xəbəri gələnə qədər həmin şəxsin mövcud hüquqları qorunur. Lakin həmin şəxs həmin vaxt yeni hüquqlar əldə edə bilməz.

İntihar və ya özünəqəsd — qəsdən özünün ölümünə səbəb olan hərəkət. Risk faktorlarına depressiya, bipolyar pozuntu, şizofreniya, şəxsiyyət pozğunluğu kimi ruhi nasazlıqlar da aiddir. İntihar maliyyə çətinliklərindən, münasibətlər ilə bağlı çətinliklərdən və ya zorbalıqdan yarana bilər. Əvvəlki intihar cəhdlərinin tarixi intiharın tamamilə dəqiq göstəricisidir. İntiharların təxminən 20%-ində əvvəlki cəhd etmiş, onların 1%-i bir il ərzində və 5%-dən çoxu isə 10 il ərzində intihar ediblər. Özünə zərər verən hərəkətlər adətən intihar cəhdi deyil və özünə zərər verənlərin əksəriyyətində intihar riski yüksək deyildir. Bəzi özünə zərər verənlər intihar yolu ilə həyatlarını sona qoya bilər və ya özünə zərər və intihar riski üst-üstə düşə bilər. Qumarbazlıq intihar düşüncəsinin və cəhdlərinin artması ilə əlaqələndirilir. Patoloji qumarbazların 12–24%-i intihar cəhdləri edirlər. Qumarbazların arvadlarının intihar nisbəti ümumi əhalidən üç dəfə yüksəkdir.

İttiham — şəxsin cinayət qanunu ilə nəzərdə tutulmuş konkret əməli törətməsinin israr edilməsi. İttihamın əksi bəraətdir ("təqsirli deyil"). Şotlandiya və Niderlandda həmçinin "sübut edilmədi" verdikti də mövcuddur, hansı ki o da bəraət sayılır.

İztirab — müxtəlif fəlsəfi və dini sistemlərə mövzu meydana gətirmiş, mistisizm, ezoterizm və spiritualizmdə əhəmiyyət verilən və ruhi inkişafı provayderi, təlimçi xüsusiyyəti ilə ələ alınan bir anlayışdır.

İştihard— İranın Əlburz ostanının şəhərlərindən və İştihard şəhristanının mərkəzidir. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 16,988 nəfər və 4,813 ailədən ibarət idi.

İctihad — Quranda və ya hədisdə haram-halal vəziyyəti qeyd olunmayan bir suala cavab tapmaq üçün bir fəqih və ya İslam hüququ mütəxəssisi tərəfindən mülahizələrdən istifadə etməkdir. İctihad Ərəb dili, kəlam, nazil olan mətnlər və usul-ul-fiqh, Həm sünnilər, həm də şiələr ictihad edirlər. İctihad, onu yerinə yetirmək qabiliyyətinə malik olanlar üçün dini bir vəzifə sayılır. İctihad etmək qabiliyyətinə malik olan İslam alimi "müctəhid" adlanır. Əxbarilər ictihadı rədd edirlər, çünki yalnız 14 məsumun qərəzsiz hökm verə biləcəyinə inanırlar. Əxbarilər bir şeyin haram və ya halal olduğuna əmin deyillərsə, onu haram hesab edirlər. Kənan Rövşənoğlu. "Şiəlikdə müctəhidlik institutu - Baku Research Institute". Bakı Araşdırmalar İnstitutu (az.). 2023-05-18.

İştaha və ya İştah — insanın qida qəbuluna xüsusi emosional halı. İştaha qida maddələrinə tələbatın xoş emosiyaları əsasında baş verir. Həzm sisteminin fəaliyyətində də dəyişiklik olur. Bu zaman tüpürcək və mədə şirəsi ifraz olunur. Həzm orqanlarının fəaliyyətinin artması iştahanı artırır. İştaha, əsasən, həzm mərkəzinin və mərkəzi sinir sisteminin qıcıqlanmasından, habelə orqanizmin ümumi vəziyyətindən asılı olaraq törəyir. Şərti reflekslər iştahanın nizamlanmasında böyük rol oynayır. Normal iştaha üçün qida rejiminin, qidanın keyfiyyəti və miqdarının, həzm sistemi vəziyyətinin böyük əhəmiyyəti var. İştahanı saxlamaq üçün tez-tez və az miqdarda qidalanmaq lazımdır. Şirniyyat iştahanı azaldır.

"İttihad" məktəbi — 1906-cı ildə Bakıda açılmış məktəb. Məktəbin müdiri Hüseyn Kamal olmuşdur. "İttihad" məktəbinin həkimi Bəhram bəy Axundov idi. == Məşhur məzunları == İsmayıl Hidayətzadə — 1909-?

Kütləvi intihar – çoxlu sayda insanın birlikdə və ya eyni səbəbdən ayrı-ayrı yerlərdə kütləvi formada intihar etməsi. Kütləvi intihar hallarına tarixdə nadir hallarda rast gəlinsə də, bir çox nümunəsi mövcuddur. == Önəmli kütləvi intihar nümunələri == Eramızdan əvvəl 133-cü ilə baş vermiş Numantiya mühasirəsi zamanı, numantiyalılar təslim olmağın əvəzinə kütləvi intihar etmək yolunu seçmişdir. 1336-cı ildə Litvada yerləşən Pilenayi qalası Tevton ordeninin cəngavərləri tərəfindən mühasirəyə alınmışdır. Knyaz Margiris özünü və adamlarını müdafiə edə bilməyəcəyini başa düşəndə, düşmənin əlinə heç bir şeyin keçməməsi məqsədilə qalanı oda vermiş, özü və əsgərləri ilə birlikdə kütləvi intihar etmişdir. 1945-ci ilin aprel və may aylarında Almaniyanın şimalında yerləşən Demmin şəhərində yaşayan 900 nəfərə yaxın sakin Sovet ordunsunun əlinə keçməmək məqsədilə kütləvi intihar etmişdir. 1978-ci ildə Qayananın şimalında Cim Cons rəhbərliyindəki Xalqlar məbədi tərəfindən yaradılmış Constaun şəhərciyindəki 918 nəfər dini baxışları səbəbindən kütləvi intihar etmişdir.

Qazaxıstanda intihar — ölkədə qeyri-təbii ölümün ümumi səbəbi və uzun müddətli bir sosial problemdir. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının 2011-ci il hesabatına görə, dünyada hər il intihar səbəbindən ölənlərin sayının 3.23% -i Qazaxıstana aiddir. Yeniyetmə və gənc yaşlıların intiharı ölkədə böyük bir problemdir. Qazaxıstanda bütün ölümlərin 12,2% -ni intihar təşkil edir. Qazaxıstandakı Psixoanalistlər Assosiasiyasının prezidenti Anna Kudiyarova deyir ki, əksər hallarda kişilər özünü asaraq öldürürlər. Qadınlarda, dərman həbləri apteklərdə mövcud olduğu üçün ilk növbədə gəlir. Silahlı intihar hərbçilər və polislər arasında geniş yayılmışdır . Tez-tez orduda intihar səbəbi təhlükəlidir. 15 yaşdan 19 yaşa qədər qızlar arasında ölkədə qeydə alınan intiharların sayı ən yüksəkdir və oğlanlar üçün bu, Rusiyadan sonra ikinci ən yüksəkdir. UNİCEF-in 2009-cu il hesabatında 1999-2008-ci illər arasında ölkə gəncləri arasında intihar hadisələrinin sayının 23% artdığı göstərilir.

İntihar hücumu və ya kamikadze hücumu bir aktivistin daşıdığı partlayıcı maddələrdən istifadə edərək özünü öldürməsi və ətrafına ziyan vurmasıdır. Bu hərəkəti edən şəxsə çox vaxt “canlı bomba” və ya “intiharçı” deyilir. Tarixdəki ilk intihar hücumları, yaponların müharibələrdə həyata keçirdikləri kamikadze hücumlarıdır. 1980-ci illərdən bəri intihar hücumları silahlı təşkilatlar tərəfindən sistematik olaraq istifadə olunur. Canlı bombanın əməliyyatda ölmədiyi təqdirdə əməliyyatın uğursuz hesab olunmasına görə intiharçının ölməsi bu əməliyyatların vacib şərtidir. Bu gün silahlı təşkilatlar adətən bu vasitəni son çıxış yolu kimi görürlər və ictimaiyyətdə səs yaratmaq və qorxu mühiti formalaşdırmaq məqsədi ilə belə əməliyyatlar icra edilir.

Aokiqaxara (yap. 青木ヶ原, "Yaşıl ağaclı düzənlik"); həmçinin Dzyukay (yap. 樹海, "Ağaclar dənizi") — Yaponiyanın Honşu adasında, Fudzi dağı ətəyində yerləşən meşə. 864-cü ildə Fudzinin püskürməsi nəticəsində dağın şimal-qərb yamacında sahəsi 40 km² olan lava yaylası meydana gəldi. Məhz bu ərazidə sonradan, tədricən çox qəribə görünüşə malik meşə meydana gəldi. Ərazidəki ağacların kökləri bərk lava örtüyünü dəlib keçə bilmədiyindən torpaq səthdə qəribə forma almışlar. Meşənin yerləşdiyi bölgənin relyefi çox parçalanmışdır və ərazidə çoxlu mağaralara rast gəlmək olar. Bəzi mağaraların uzunluğu yüzlərcə metr olur. Ümumən, meşənin meydana gəlmə tarixi təxminən 1200 il hesab olnur. Ehtimal olunur ki, meşə altında zəngin dəmir filizi yataqları mövcuddur.

İttihad qəzeti (az-əbcəd. اتحاد‎) — siyasi, ictimai, ədəbi qəzet: İttihad Partiyasının rəsmi mətbu orqanı (1917–1920). Ceyhun Hacıbəyli tərəfındən təsis edilmiş və ilk nömrəsi 1917-ci il dekabrın 4-də onun baş redaktorluğu ilə çıxmışdır. "Güc ittihaddadır" şüarı ilə çap olunurdu. 1918-ci ilin əvvəllərində Ceyhun Hacıbəyli "Azərbaycan" qəzetinin rəhbərliyinə dəvət olunandan sonra "İttihad" 59-cu nömrəsindən etibarən Rusiyada Müsəlmanlıq Fırqəsinin rəsmi orqanına çevrilmişdi. Daşnakların azərbaycanlılara qarşı törətdikləri Mart soyqırımı nəticəsində nəşri müvəqqəti olaraq dayandırılan qəzet 1919-cu ilin fevralından partiya orqanı kimi yenidən çap olunmağa başladı. "İttihad"ın 1918-ci il və 1919-cu ilin aprelinə qədərki nömrələri redaksiya heyətinin (heyəti-təhririyyə) rəhbərliyi ilə çıxırdı. 1919-cu ilin aprelində isə qəzetə "Acaralı Camal" təxəllüsü ilə Qafqaz "İttihad" Firqəsi Mərkəzi Komitəsinin üzvü Camal əfəndi Nakaşidze baş mühərrir təyin olundu. Lakin Camal əfəndi Nakaşidzenin partiyanın tərk etməsi onun qəzetin mühərrirliyindən də getməsi ilə nəticələndi. Bundan sonra qəzetə əvvəl qeyri rəsmi, 1920-ci ilin yanvarından isə Qafqaz "İttihad" Firqəsi II Qurultayının qərarına əsasən, partiyanın sədri Qara bəy Qarabəyov rəhbərlik etməyə başladı.

İttihad Partiyası və ya Qafqaz İttihad Firqəsi, həmçinin 1917–1918-ci illərdə"Rusiyada müsəlmanlıq" "İttihad" — 1917–1920-ci illərdə Azərbaycanda açıq fəaliyyət göstərmiş, Ümum-Rusiya Müəssislər Məclisində, Zaqafqaziya Seymində, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurasında, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentində təmsil olunan və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentində Müsavat və bitərəflər fraksiyasından sonra ən çox üzvü olan, ana müxalifət partiyası. İslam ideologiyasını siyasət səviyyəsinə qaldırmağa çalışan aparıcı təşkilat. Partiya 1921-ci ildə İttihadi-İslam, daha sonra Milliyəti İslam və yekun olaraq isə Azərbaycan Milli Müdafiə İslam Partiyası adını almışdır. Fevral inqilabından sonra Azərbaycanda lokal xarakterli ittihad ideologiyalı partiyalar yaranmışdır. Bunlara nümunə olaraq İrəvan və Gəncədəki İttihad cəmiyyətlərini, Gəncədəki İttihadi-İslam Cəmiyyətini və Firqeyi Məhəmmədiyə partiyasını göstərmək olar. Gəncədəki İttihad cəmiyyətinin lideri Molla Məhəmməd Pişnamazzadə olmuşdur. Heybətqulu Məmmədbəyli xatirələrində partiyanın 1917-ci ilin yayında Bakı şəhərində bir neçə şəxs tərəfindən "Rusiyada müsəlmanlıq" Firqəsinin Təşkil Komitəsi yaradıldığı qeyd olunmuşdur. Bu komitə İsmailiyyə Sarayında yerləşmişdir. Təşkilat Komitəsinin üzvləri sırasında aşağıdakı şəxslər olmuşdur: Partiyanın quruluş ərəfəsində tanışlıq görüşləri təşkil edirdi. Belə yığıncaqlardan biri də 20 oktyabr 1917-ci il tarixində Sultan Məcid Qənizadə və Bəşir bəy Aşurbəyovun iştirakı ilə Təzəpir məscidində keçirilmişdir.

İttihad Partiyası və ya Qafqaz İttihad Firqəsi, həmçinin 1917–1918-ci illərdə"Rusiyada müsəlmanlıq" "İttihad" — 1917–1920-ci illərdə Azərbaycanda açıq fəaliyyət göstərmiş, Ümum-Rusiya Müəssislər Məclisində, Zaqafqaziya Seymində, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurasında, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentində təmsil olunan və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentində Müsavat və bitərəflər fraksiyasından sonra ən çox üzvü olan, ana müxalifət partiyası. İslam ideologiyasını siyasət səviyyəsinə qaldırmağa çalışan aparıcı təşkilat. Partiya 1921-ci ildə İttihadi-İslam, daha sonra Milliyəti İslam və yekun olaraq isə Azərbaycan Milli Müdafiə İslam Partiyası adını almışdır. Fevral inqilabından sonra Azərbaycanda lokal xarakterli ittihad ideologiyalı partiyalar yaranmışdır. Bunlara nümunə olaraq İrəvan və Gəncədəki İttihad cəmiyyətlərini, Gəncədəki İttihadi-İslam Cəmiyyətini və Firqeyi Məhəmmədiyə partiyasını göstərmək olar. Gəncədəki İttihad cəmiyyətinin lideri Molla Məhəmməd Pişnamazzadə olmuşdur. Heybətqulu Məmmədbəyli xatirələrində partiyanın 1917-ci ilin yayında Bakı şəhərində bir neçə şəxs tərəfindən "Rusiyada müsəlmanlıq" Firqəsinin Təşkil Komitəsi yaradıldığı qeyd olunmuşdur. Bu komitə İsmailiyyə Sarayında yerləşmişdir. Təşkilat Komitəsinin üzvləri sırasında aşağıdakı şəxslər olmuşdur: Partiyanın quruluş ərəfəsində tanışlıq görüşləri təşkil edirdi. Belə yığıncaqlardan biri də 20 oktyabr 1917-ci il tarixində Sultan Məcid Qənizadə və Bəşir bəy Aşurbəyovun iştirakı ilə Təzəpir məscidində keçirilmişdir.

İştihard şəhristanı (fars. شهرستان اشتهارد‎) — İranın Əlburz ostanının 5 şəhristanından biri və bu ostanda inzibati ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi İştihard şəhəridir. 2012-ci ildə Kərəc şəhristanın bir qismi hesabına təşkil edilib. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, sonradan bu şəhristanı təşkil edəcək yaşayış məntəqələrinin toplam əhalisi 23 601 nəfər və 6 716 ailədən ibarət idi.

Köməkli intihar — başqasının köməyi ilə intihar aktı. Bir çox yurisdiksiyalarda bir insanın intihar edərək ölməsinə kömək etmək cinayətdir. Köməkli intiharın qanuni olduğu əksər ölkələrdə fərdlər müəyyən meyarlara cavab verməlidirlər. Bunlara ölümcül xəstəliyə sahib olmaq, sağlam düşüncəli olduqlarını sübut etmək, ölmək arzusunu könüllü və dəfələrlə ifadə etmək, müəyyən edilmiş ölümcül dozanı özlərinin əl ilə qəbul etməsi daxildir. Qanunların əhatə dairəsi yerdən yerə dəyişir. Birləşmiş Ştatlarda köməkli intihar sadəcə yaşamaq üçün altı ay və ya daha az müddətə malik olanlar üçündür. Almaniya, Kanada, İsveçrə, İspaniya, İtaliya, Avstriya, Belçika və Niderland kimi digər ölkələrdə ölümcül diaqnoz tələb olunmur və könüllü evtanaziyaya əlavə olaraq icazə verilir.

Güzgüdə ittiham (həmçinin güzgü siyasəti, güzgü təbliğatı, güzgü təsviri təbliğatı və ya güzgü arqumenti adlanır) — adətən nifrət nitqinin qızışdırılması kontekstində istifadə edilən bir texnika. Burada insan özü üçün olan niyyətləri və/yaxud həyata keçirmə prosesində olan hərəkətləri yalandan rəqiblərinə aid edir. Bu, dehumanizasiya ilə yanaşı, məsələn, Holokost və Ruanda soyqırımılarında olduğu kimi soyqırımın həyata keçirilməsinə töhfə verən soyqırımına təhrikin dolayı və ya üstüörtülü formalarından biri kimi göstərilmişdir. Güzgüdə ittiham kollektiv özünümüdafiəyə müraciət etməklə fərdi qətlin müdafiəsinə özünümüdafiə olaraq yanaşmaq kimi, soyqırıma haqq qazandırmaq üçün istifadə olunur.

Özünüfəda, həmçinin altruist intihar — şəxsin başqalarını xilas etmək və ya onlara fayda vermək, qrupun rifahı və ya cəmiyyətin adət-ənənələrini və şərəfini qoruyub saxlamaq üçün öz həyatını qurban verməsi. Həmişə qəsdən həyata keçirilir. Xeyirxah intihar insanın daha böyük xeyir üçün öz həyatını fəda etməsini ifadə edir. Belə bir fədakarlıq müəyyən bir hərəkəti yerinə yetirmək üçün və ya cəmiyyətdə təbii tarazlığı saxlamaq üçün edilə bilər. Emil Durkhaym özünün "İntihar: Sosiologiyada tədqiqat" kitabında altruist intiharı cəmiyyətlə ifrat inteqrasiyanın məhsulu kimi görmüşdür. Kitabında real həyat nümunələri arasında "ailəsi/ictimaiyyəti/ölkəsi uğrunda döyüşə getməyi seçən əsgər" daxildir. Bununla belə, bu cür kateqoriyalaşdırma mübahisəli olaraq qalmışdır, çünki bu cür hərəkətlərin cəsarətini aşağı salırdı. Durkhayma görə, altruist intihar eqoist intihar, fatalist intihar və anomik intiharla ziddiyyət təşkil edir. Bunun əksinə olaraq, bir dövlətin gücü ilə törədilən "qurban" yevgenika və ya kütləvi qətl adlandırılır, lakin başqa bir şəkildə "məcburi əhali məhdudiyyətləri" və ya "əhali nəzarəti" kimi adlandırıla bilər. == Etiraz forması kimi == === Tibetdə === 2022-ci ilin may ayına olan məlumata görə, 160 rahib, rahibə və adi insan Tibetdə özünü yandırmışdır.

İntihar

İttiham aktı istintaqın hazırlıq prosesinin ictimai iddianın başlanması üçün kifayət edəcək səviyyəyə çatdığı başa düşüldükdən sonra prokurorun iddia qaldırdığını bildirən yazılı sənəddir. İttiham aktı, müttəhimin hansısa günahını üzə çıxarmaq üçün onun haqqında hazırlanmış sənəddir. Qanun, qanunla səlahiyyətlər verilmiş orqanlar və şəxslər tərəfindən irəli sürülən və dəstəklənən qanun pozuntularının ittihamında nəzərdə tutur. Adətən, ittihamın irəli sürülməsindən sonra ya cinayət və ya digər məsuliyyətə cəlb edilmiş şəxsin təqsirinin sübuta yetirilməsində ifadə olunan dəstək, ya da ittihamın rədd edilməsi ilə müşayiət olunur.

İudaizmdə intihar— Yəhudilərin intihara dair fikirləri qarışıqdır. Ortodoksal Yəhudilikdə, intihar Yəhudi qanunları ilə qadağandır və günah kimi qəbul edilir. Yəhudiliyin Qeyri-ortodoksal formaları bu hərəkəti xəstəlik və ya iğtişaş nəticəsində ölümə daha yaxın bir hadisə kimi tanıya bilər (məqsədyönlü köməkçi intihar halları istisna olmaqla). Rabbi alimlər həm ölənlərə, həm də sağ qalanlara şəfqət əmr edir. İntihar etməkdə kömək etmək və bu cür kömək istəmək (bununla da günahkar bir iş yoldaşı yaratmaq) da qadağandır, Levit 19: 14-dəki "Korun qarşısına əngəl qoymayın" minimal bir pozuntusu, ravvinlər bu ayəni əngəl qoymağın hər hansı bir növünü qadağan etməsi kimi şərh etdilər : teoloji (məsələn, insanları saxta doktrinaya inandırmaq), iqtisadi (məsələn, pis maliyyə məsləhətləri vermək) və ya bu vəziyyətdə mənəvi büdrəmələr, habelə fiziki. Intihara qadağa Traktat Bava Kama 91b-dəki Talmudda qeyd edilmişdir. Semahot (Evel Rabbati) 2: 1–5, Yaradılış 9: 5-də bibliya qadağasını əsas gətirən Yaradılış Rabbah 34:13 ilə birlikdə sonrakı yəhudilərin intihar haqqında qanununun əsasını təşkil edir."Və şübhəsiz ki, canlarınızın qanını tələb edirəm." Yəhudi Qanun və Standartları Komitəsinin Mühafizəkar Yəhudilikdəki Yəhudi Qanunları orqanının alimləri "Mühafizəkar Yəhudilik" jurnalının 1998-ci ilin yay sayında, Vol. L, № 4. Bu qadağanı təsdiqləyir, sonra amerikalıların və avropalıların intihar etmək üçün kömək istəməsinin artan tendensiyasına toxunur. Mühafizəkar teshuva qeyd edir ki, bir çox insan tez-tez ölümcül xəstəliklərə tutulsalar da, əksər insanlar özlərini öldürməyə cəhd etmirlər.

Sayram (qaz. Сайрам) — Qazaxıstanda tarixi kənd. Çimkəndin 10 km şəeqində, Sayramsu çayının sahilində yerləşir. Əhalisi 40 mindən çoxdur. Əhalinin 95 faizini özbəklər təşkil edirlər.. Eləcə də qazaxlar və başqa millətin nümayəndələri yaşayırlar. Əhməd Yəsəvi Qərbi Türküstanın Çimkənd şəhəri yaxınlığındakı Sayram qəsəbəsində dünyaya gəlmişdir. Orta Asiya türkləri arasında İslamı yayan, Anadolunun türkləşməsində və müsəlmanlaşmasında böyük rolu olan Əhməd Yəsəvinin doğum tarixi dəqiq bilinmir. Əhməd bin İbrahim bin İlyas Yəsəvi — Pir Sultan, Xoca Əhməd, Kul Xacə Əhməd kimi də tanınmışdır. O, ilk təlim və tərbiyəsini Yəsi şəhərində almış və bu şəhərin adını özünə təxəllüs götürmüşdür.

İstihsan (ərəb. مرجع تقليد‎) — islam hüququ termini. Hərfi mənada “bir şeyi gözəl hesab etmək” mənasını verən istihsanın İslam şəriətində iki istifadəsi var. Bu istifadələrdən biri daha dar bir sahəni əhatə edərkən, digəri daha genişdir. Qiyası tərk edib ayə və hədislərə ən uyğun olanı götürmək deməkdir. Dar baxımdan istihsan qiyasın bir hissəsidir. Buradakı sillogizmin səbəbi elədir ki, onu dərindən düşünüb tədqiq etdikdə başa düşmək olar. Bu növ istihsanın başqa adı hafi qiyasdır. Bu baxımdan onun tərifi “qiyasdan daha güclü sillogizmə çevrilmək”dir ki, buna görə hər nur qiyas istihsandır, lakin hər istihsan hafi qiyas deyildir. Digər və daha ümumi istihsan isə “müxalif olan və sillogistik qiyasla uyğun gələn dəlil” seçimidir.

İstinad dizaynı başqalarının kopyalaması üçün nəzərdə tutulmuş sistemin texniki planına aiddir. O, sistemin əsas elementlərini ehtiva edir; lakin, üçüncü tərəflər tələb olunduqda dizaynı təkmilləşdirə və ya dəyişdirə bilər. Kompüter dizaynlarını müzakirə edərkən, konsepsiya ümumiyyətlə istinad platforması kimi tanınır. Referans dizaynın əsas məqsədi şirkətlərə ən son texnologiyalardan istifadə edərək gələcək nəsil məhsulların hazırlanmasında dəstək olmaqdır.İstinad məhsulu platforma konsepsiyasının sübutudur və adətən xüsusi proqramlar üçün nəzərdə tutulub.İstinad dizayn paketləri,müştərilərin inteqrasiya layihəsində xərclərin azaldılması və riskin azaldılması ilə bazara sürətli çıxış imkanı verir. İstinad dizaynları üçün üstünlük təşkil edən müştərilər OEM-lər olduğundan, bir çox istinad dizaynları texnologiya komponenti təchizatçıları tərəfindən, istər aparat, istərsə də proqram təminatı, məhsullarının OEM-in məhsuluna çevrilmə ehtimalını artırmaq və onlara rəqabət üstünlüyü vermək vasitəsi kimi yaradılır.