Lüğətlərdə axtarış.

Barometr (q.yun. βάρος) – atmosfer təzyiqini ölçən cihaz. Mayeli, qazlı və metal (aneroid) Barometrlər olur. Hipsotermometrlər də Barometrlərə aiddir. Mayeli Barometrlərin əksəriyyəti civəlidir. Atmosfer təzyiqi dəyişdikdə borudakı civə sütunu da atmosfer təzyiqinə uyğun olaraq dəyişir. Civəli barometr 1644-cü ildə italyan fizik və riyaziyyatçı Evangelista Torriçelli tərəfindən kəşf edilmişdir.

Hiqrometr — rütubət ölçən cihazdır. Yunan sözü hiqros — "nəm" deməkdir. İki növ hiqrometr vardır: kondensasyalı metal hiqrometr və tük hiqrometri. Kondensasyalı metal hiqrometr bilavasitə şeh nöqtəsini təyin etməyə imkan verir. O, bir üzü yaxşı cilalanmış metal qutudan ibarətdir. Qutuya temperaturu ölçmək üçün termometr və efir vurmaq üçün rezin kürəcik birləşdirilir. Şeh nöqtəsi — havadakı su buxarının doymuş buxar halına keçdiyi temperatura deyilir. Efir buxarlandırmaqla qutunun hamar üzündə şeh yaranmasına nail olunur. Bu hala uyğun tempraturu bilməklə cədvələ əsasən havadaki mütləq rütubət təyin edilir. Mütləq rütubət — ədədi qiymətcə havanın bir m3 həzmindəki su buxarınən kütləsinə bərabər olan kəmiyyətə deyilir, ρ=m/V .

Kilometr (qısaca km) — geniş yayılmış uzunluq ölçü vahidi.

Mikrometr (mkm, beynəlxalq işarəsi µm; yunan μικρός «balaca» + μέτρον «ölçü vahidi» sozlərindən) Beynəlxalq Vahidlər Sistemində (SI) uzunluq vahidi. == Ölçüsü == Metrin milyonda bir hissəsinə (10−6 metrə və ya 10−3 millimetrə) bərabərdir: 1μm = 0,001mm = 0,0001sm = 0,00001dm = 0,000001m == Tarixi == 1879-1967-ci illərdə adı mikron (μ) rəsmi olaraq istifadə edilmiş, sonra XIII ağırlıq və tədbirlər üzrə Baş Konfrans (1967/68) tərəfindən ləğv edilmişdir.

Nilometr — Nilin səviyyəsini ölçmək üçün inşa edilən tikili. Nilometrlər Fironlar dönəmindən istifadə edilməyə başlanılır. Nil daşqınından sonra vadiləri zəngin humuslu torpaq örtürdü. Bundan sonra əkin dövrü başlayırdı. Zəif daşqınlar kütləvi aclığa səbəb olurdu. Belə ki, daha az ərazi bu zəngin humusla örtülürdü. Güclü daşqınlarda böyük fəlakətlərə səbəb ola bilirdi. Daşqınların həcmini müəyyən etmək məqsədi ilə Elefantina adası və Nilin axarı boyunca bu tip tikililər inşa edilmişdir. Orta əsrlər dövründə nilometrlərin böyük qismi bərpa edilir. Hətta yeniləri belə inşa edilir.

Parametr — (q.yun. παραμετρέω «ölçürəm») — bir çox eyni tip elementlərin oxşarlığını müqayisə etmək üçün qəbul edilən ölçüdür.

Perimetr (yun. περίμετρον — çevrə, yaxud yun. περιμετρέο — ətrafı ölçürəm) — fiqurun sərhəddinin ümumi uzunluğu (əsasən müstəvi üzərində). Uzunluq kəmiyyətləri ilə ölçülür. Bəzən həndəsi fiqurun sərhədini də perimetr adlandırırlar. == Həndəsi fiqurların perimetr düsturları == Müxtəliftərəfli üçbucaq: a+b+c; Bərabəryanlı üçbucaq: 2a+b; Bərəbərtərəfli (düzgün) üçbucaq: 3a; Düzbucaqlı və paraleloqram: 2(a+b); Kvadrat və romb: 4a; Müxtəliftərəfli trapesiya: a+b+c+d; Bərabəryanlı trapesiya: 2a+b+c. == Nümunə == Çoxbucaqlının perimetri onun tərəfləri cəminə bərabərdir. dairənin perimetri (onun çevrəsinin uzunluğu) ;;; P = 2 π r = π d , {\displaystyle P=2\pi r=\pi d,} -yə bərabərdir, burada π {\displaystyle \pi } =3.14159… -sabit, r {\displaystyle r} — dairənin radiusu; d {\displaystyle d} — dairənin diametridir. Üçbucaqla əlaqəli düsturlarda (məsələn üçbucağın sahəsinin Heron düsturu ilə hesablanması zamanı) yarımperimetr anlayışından da istifadə edirlər.

Piknometr — Laboratoriyalarda istifadə olunan və ya bir elementin həcmini və ya sıxlığını ölçmək üçün istifadə olunan bir qabdır. Öz növbəsində, sözügedən elementin temperaturunu bilməyə imkan verir. Piknometr böyük kömək edir, çünki kimyəvi dünyadakı ən dəqiq ölçmə cihazlarından biridir. Bu səbəbdən də bir çox alimlər laboratoriya təcrübələrində daha dəqiq olmasına imkan verdiyi üçün belə bir cihazdan istifadə etməyi üstün tuturlar. Piknometr tipik olaraq bu alət şüşədən hazırlanır və dəqiq ölçməyə imkan verən və bir çox problemə səbəb ola biləcək tökülmə qəzalarının qarşısını alan bir kapilyar olan bir qab və yer qapağından ibarətdir. Piknometrdən bir termometrlə birlikdə istifadə etmək çox qanunauyğundur, çünki bu şəkildə çalışdığınız maddənin temperaturu da eyni zamanda ölçülə bilər. Piknometrlərin bir çox növü var, lakin ən çox istifadə edilənlərdən biri qaz piknometridir. Bu alət keramika, əczaçılıq maddələri, metal tozlar, sement, neft koku və digərləri kimi qatı elementləri analiz edə bilir. Məsaməsiz qatılar halında, piknometr onların hissəciklərinin sıxlığını ölçür. Piknometrin əsas vəzifəsi həm maye, həm də bərk maddənin həcminin ölçülməsidir.

Havanın nisbi rütubətini təyin etməyə imkan verən cihazlardan biri də psixrometrdir. Onun iş prinsipi buxarlanan suyun soyumasina əsaslanır. Psixrometr iki eyni termometrdən ibarətdir. Onlardan biri havanın temperaturunu ölçür. Digərinin civə(və ya spirt) çəni ucu suya batırılan tənziflə sarınır. Buxarlanan su soyuduğundan bu termometrin göstəricisi quru termometrin göstəricisindən aşağı olur.

Spidometr (ing. speed — sürət+yun. μέτρον — ölçü) — nəqliyyat vasitəsinin hərəkətinin ani sürətini təyin edən ölçü cihazı. == Tarix == Sürətölçən 1888-ci ildən əvvəl Josip Belušić tərəfindən icad edilmişdir. 1888-ci ildə Vyanada ixtirasını patentləşdirmiş və 1889-cu ildə Parisdəki Exposition Universelle-də təqdim etmişdir. İlk dəfə cihaz 1923-cü ildə "Oldsmobile" avtomobillərinə əlavə olundu. Bu günə qədər spidometrlər əhəmiyyətli dəyişikliklərə məruz qalmamışdır. == Təsnifat == Xronometrik — odometr və saat mexanizminin kombinasiyasıdır. Mərkəzəqaçma qüvvəsi ilə işləyən — yayla saxlanan tənzimçi şpindellə birlikdə fırlanır və tərəflərə mərkəzə qaçma qüvvəsi təsir göstərir, yerdəyişmə məsafəsi sürət ilə mütənasibdir. Vibrasiyalı — sürətli dönmə qabiliyyəti olan maşınlarda istifadə olunur.

Pərviz Ramiz oğlu İsaqov və ya PRoMete (15 iyun 1986, Siyəzən) — Azərbaycanlı reper və prodüser. H. O. S. T Alliance-nin yaradıcılarından biri və HOST prodakşnın təsisçilərindəndir. Hal-hazırda PicMus MMC-nin və mikpro MMC-nin təsisçisi və direktorudur. Peşəkar rep karyerasına SRB-də (Sumqayıt Rep Birliyi) başlayıb. == Həyatı == 1986-cı ildə Siyəzən Rayonunda dünyaya gəlib. Ailəsi – atası, anası və bacısı ilə yaşamışdır. Atası Ramiz əvvəllər dəmiryolçu, sonralar isə dülgər işləyib. Anası evdar qadın idi. Orta məktəbi 2-ci sinfə kimi Sumqayıt şəhər 13 saylı orta məktəbində, 3-cü sinifdən etibarən isə həmin şəhərdə yerləşən "Təfəkkür" liseyində təhsil almışdır. Uşaqlığı və ilk gənclik illəri Sumqayıtda keçib.

Kvadrat kilometr (qısaca km²) — sahə ölçü vahidi.

Hamarmeşə (əvvəlki adı: 30-cu Kilometr) — Azərbaycan Respublikasının Lerik rayonunun Vizəzəmin inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 7 fevral 1991-ci il tarixli, 54-XII saylı Qərarı ilə Lerik rayonunun Vizəzəmin kənd Sovetinin 30-cu Kilometr kəndi Hamarmeşə kəndi adlandırılmışdır. == Toponimikası == Kəndin keçmış adı Otuzuncu kilometr olmuşdur. Yaşayış məntəqəsi Lənkəran-Lerik avtomobil yolunun 30 km.-liyində yerləşdiyinə görə belə adlandırılmışdır. Oykonim "düzənlikdə olan meşə" mənasındadır. == Tarixi == == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Lənkərançayın sahilində yerləşir. == İqtisadiyyatı == Kəndə Lənkəran rayonundakı Narbağı qaztənzimləyici stansiyasından qaz boruları çəkilmiş və 2012-ci il dekabr ayının 22-də ilk dəfə olaraq təbii qaz verilmişdir. == Din == Kəndin tamamı şiə müsəlmanlardır. Kənddə Hamarmeşə kənd məscidi dini icması fəaliyyət göstərir.

Peştətük (əvvəlki adı: 37-ci Kilometr) — Azərbaycan Respublikasının Lerik rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 7 fevral 1991-ci il tarixli, 54-XII saylı Qərarı ilə Lerik rayonunun Vizəzəmin kənd Sovetinin 37-ci Kilometr kəndi Peştətük kəndi adlandırılmışdır. == Toponimikası == Oykonim talış dilindəki peştə (təpə, yüksəklik, zirvə) və tük (bicar, çəltik, əkin) sözlərindən düzəlib, "dağ ətəyində əkin sahəsi" mənasındadır. == Tarixi == == Əhalisi == Əhalisi 215 nəfərdir.

8-ci kilometr — Bakının Nizami rayonunda şəhər tipli qəsəbə. == Mədəniyyəti == Qəsəbədə tikintisinə 2010-cu ilin mayında başlanmış, ümumi ərazisi 22 min 500 kvadratmetr olan, beynəlxalq standartlara cavab verən, müasir avadanlıqla təchiz edilmiş, 11 min tamaşaçı yeri olan stadion 14 sentyabr 2012-ci ildə istifadəyə verilmişdir. == Tarixi == == Tarixi məkanları == Dakar meydanı və ya Dakar dairəsi — Bakı şəhərində yerləşən meydanlardan biri. "Neftçilər" metrostansiyasının yaxınlığında, Rüstəm Rüstəmov küçəsi və Qara Qarayev prospektinin kəsişməsində yerləşir. Bakı sakinləri onu daha çox "Neftçilər dairəsi" kimi tanıyırlar. Meydan, Bakı ilə qardaşlaşmış şəhər olan Seneqalın paytaxtı, Dakar şəhərinin şərəfinə adlandırılmışdır. İki şəhər 1967-ci ildə qardaşlaşmışlar. 1987-ci ilin sentyabrında Dakar şəhərinin əsasının qoyulmasının 100 illiyi münasibətilə Dakar şəhər bələdiyyəsinin nümayəndə heyəti Bakıda səfərdə olmuş və Dakar meydanına baş çəkmişdir.

Kilometr bölünsün saat (km/st formasında da göstərilir), sürət vahidi. Bir cismin 1 saat boyunca getdiyi yolu bildirir. Qısaca km/st ya da km·st−1 istifadə olunur. Bir çox ölkədə sürət vahidi kilometr bölünsün saat hesab olunur.

== Məzmunu == Film 35 yaşlı Bakı metropoliteninin tarixi və fəaliyyətindən bəhs edir. 1966-cı ildə tərkibində hərəkət, hərəkət qatarları, yol və tunel qurğuları, sanitariya texnikası və elektromexanika, işarəvermə və rabitə, material-texniki təminat xidmətləri kimi 6 xidməti olan Bakı Metropoliteni İdarəsi yaradılır. 1967-ci il noyabrın 6-da Bakı şəhərində metropolitenin 5 stansiyası — Bakı Soveti, 26 Bakı Komissarı, 28 Aprel, Gənclik və Nəriman Nərimanov stansiyaları və 9.2 km-lik yeraltı xətləri olan birinci növbəsi istismara verilir, həmin stansiyalardan 4-ü böyük dərinlikdə idi ki, bunlardan da birisi Qara Şəhər adlanan ərazidə yerləşən "Xətai" stansiyası idi. İlk qatarı maşinist Salman Ələkbərov və maşinist köməkçisi Akif Mirzəyev idarə edirdi. 25 noyabr 1967-ci ildən metropolitenin daimi istismarı və qatarların müntəzəm hərəkəti başlandı. Filmdə uzunluğu 80 kilometr olan metropolitenin yaranma tarixi vərəqlənir.