Lüğətlərdə axtarış.

Roma (it./lat. Roma) — İtaliyanın paytaxtı, eyni zamanda Roma əyalətinin və Latsio regionunun inzibati mərkəzi. 2,8 milyon nəfər əhalisi olan şəhər Tibr çayı üzərində yerləşir. Roma İmperiyasının paytaxtı olmuş Roma Avropanın ən qədim şəhərlərindən olub çox vaxt "əbədi şəhər", yaxud yeddi təpə üzərində yerləşdiyindən "yeddi təpə şəhəri" adlandırılır. == Tarixi == Rəvayətə görə e.ə. 21 aprel 753-cü ildə Romul tərəfindən bünövrəsi qoyulmuşdur. Qədim Roma səlnaməçisi Liviusa görə hər şey latınların paytaxtı Alba Lonqanın hakimi Numitorun qardaşı Amuli tərəfindən devrilməsindən başlanmışdır. Qisasdan ehtiyat edən Amuli Numitorun qızı Rea Silvianın və Marsın oğulları Romul və Remi toxunma səbətə qoyaraq Tibr çayına atır. Xoşbəxtlikdən çayın sahilinə yan almış səbəti bir canavar taparaq əkizləri əmizdirir. Bir qədər sonra çoban Faustul canavarın əmizdirdiyi əkizləri aşkar edərək övladlığa götürüb böyüdür.

Reconfigurable optical add-drop multiplexer (ROADM) — dalğa uzunluğu təbəqəsində dalğa uzunluğuna bölünən multipleksasiya sistemindən trafikə uzaqdan keçid imkanı əlavə edən OADM forması. Bu dalğa uzunluğunun seçici sviçi modulunun istifadəsi ilə əldə edilir. ROADM məlumat kanallarını daşıyan fərdi və ya çoxlu dalğa uzunluqlarına bütün WDM kanallarındakı siqnalları elektron siqnallara və yenidən optik siqnallara çevirməyə ehtiyac olmadan nəqliyyat fiberindən "add-drop" etməyə imkan verir. ROADM funksionallığı əvvəlcə uzun məsafəli sıx dalğa uzunluğuna bölünən multipleksasiya (DWDM) avadanlığında ortaya çıxdı. 2005-ci ildə paket əsaslı xidmətlərdə artmağa başladığı üçün böyük metropoliten şəbəkələri trafiklərin sıxışmasını önəmli tədbirlərlə aradan qaldırmaq məqsədilə metro optik sistemləri quraşdırdı. ROADM-in kommutasiya və ya yenidən konfiqurasiya funksiyalarına mikroelektromexaniki sistemlər (MEMS), maye kristal, müstəvi dalğaötürən sxemlərdə termooptik və şüa-idarə açarları və tənzimlənən optik filtr texnologiyası daxil olmaqla müxtəlif kommutasiya texnologiyalarından istifadə etməklə nail olmaq olar.

Əməli yaddaş qurğusu (ing. Random Access Memory – RAM) — ixtiyari müraciətə malik yaddaş olub, kompüter və digər qurğularda informasiyanın oxunması və yazılmasını təmin edən yaddaş. Kompüter söndürüldükdə ƏYQ-də saxlanılan informasiya (verilənlər) silinir. Əməli yaddaş kompüterdə iş prosesində lazım olan verilənləri özündə saxlayır. Bu verilənlər həm oxuna, həm də yazıla bilir. Əməli yaddaşa müraciət diskə müraciətdən daha tez olduğundan informasiyanın oxunması və yazılması xeyli sürətlənir. Əməli yaddaş adlandırılması da onun sürətlə işlədiyindən xəbər verir. Baxmayaraq ki, əməli yaddaşın həcmi disklərin həcmindən müqayisə olunmayacaq dərəcədə azdır, ona müraciət sürətli olduğundan əməli yaddaş kompüterdə əvəzolunmaz bir mikrosxemdir.Kompüteri yandırdıqda ilk saniyələrdə daimi yaddaşda yazılmış proqramlar vasitəsilə xarici yaddaşda, yəni sərt diskdə saxlanılan əməliyyat sisteminin proqramları əməli yaddaşa yazılır, eləcə də bizim sonradan daxil etdiyimiz verilənlər də əməli yaddaşa yazılır. Lakin işin axırında kompüteri söndürdükdə əməli yaddaşdakılar pozulur. Odur ki, kompüteri söndürməmişdən əvvəl dəyişdirdiyimiz verilənləri xarici yaddaş qurğularında saxlamaq tələb olunur.

Daimi yaddaş (ROM) - enerjidən asılı olmayan yaddaş. Daxili və ya əsas yaddaşın bir hissəsidir. Daimi yaddaşın tutumu əməli yaddaşa nisbətən az olur və istifadəçilər oraya informasiya yaza bilmir. İnformasiya oraya kompüterin hazırlanması zamanı yazılır və adi hallarda dəyişdirilə bilməz. Orada tez-tez istifadə olunan proqramlar və verilənlər saxlanılır (məsələn, əməliyyat sisteminin bəzi proqramları, kompüterin düzgün işləməsini yoxlayan proqramlar və s.). Daimi yaddaş enerjidən asılı olmur, yəni kompüter şəbəkədən çıxarıldıqda oradakı informasiya saxlanılır. == Əmrlər == ROM – daimi yaddaşda yerləşir. ROM çipləri xüsusi əmrlər saxlayır, bu əmrlər birlikdə yerinə yetirilir. ROM-un daxilində olan əmrlər bunlardır: POST (ingiliscə: Power On Self Test) – kompüter qoşulduqda qurğuların elektrik enerjisinə qoşulmasını yoxlayır; CMOS (ingiliscə: Complementary metal-oxide semiconductor) – Fərdi kompüterlərə xidmət göstərən proqramların işləməsi üçün cari tarix, saat, kompüterin konfiqurasiyası haqqında müəyyən informasiya lazım olur. Bütün bu verilənlər CMOS-da saxlanılır.

Abbey Road — Böyük Britaniyanın "The Beatles" rok qrupunun on ikinci studiya albomu. == Haqqında == Albom Apple Records leyblı ilə 26 sentyabr 1969-cu ildə buraxılmışdır. Abbey Road üzərində işlər 1969-cu ilin fevral ayından avqust ayınadək davam etmiş və qrupun bütün dörd üzvünün birlikdə işlədiyi sonuncu layihə olmuşdur (qrupun 1970-ci ildə buraxılmış və sayca sonuncu studiya albomu sayılan "Let It Be"nin böyük hissəsi 1969-cu ilin yanvarında yazılmışdı). Albomun prodüserliyini 1962-ci ildən qrup ilə işləyən Corc Martin etmişdir. Qrup üzvlərinin Ebbi-Roud küçəsini keçən zaman çəkilmiş albomun üz qabığındakı fotoşəkil geniş şöhrət qazanmışdır. Foto çəkiliş 8 avqust 1969-cu ildə baş tutmuşdur. Fotoqraf Lain Makmillanın şəkili çəkə bilmək üçün cəmi on dəqiqəsi var idi: Ebbi-Roud Londonun ən işlək küçələrindən biri olduğundan, küçənin bu sahəsi xüsusi olaraq polis tərəfindən bağlanılmışdı.

Mixail İliç Romm (rus. Михаи́л Ильи́ч Ромм; 11 (24) yanvar 1901, İrkutsk, Rusiya imperiyası – 1 noyabr 1971[…], Moskva) — Sovet kinorejissoru. SSRİ xalq artisti (1950). == Həyatı == Mixail Romm 1901-ci yanvarın 24-də Rusiyanın İrkutsk şəhərində anadan olub. 1925-ci ildə Ali Bədii-Texniki İnstitutunu bitirərək, heykəltaraş və tərcüməçi ixtisasına yiyələnib. 1930-cu illərdən kino sahəsində işləməyə başlayıb. Əvvəlcə ssenarilər yazır, sonra “Soyuzkino” (indiki “Mosfilm”) studiyasında rejissor assistenti işləyib. 1933-cü ildə quruluşçu rejissor kimi fransız yazıçısı Gi de Mopassanın “Gonbul” hekayəsinin motivləri əsasında eyniadlı film çəkir. İlk ekran işi uğur qazanır və bundan sonra rejissor Orta Asiyada sovet hakimiyyətinin qurulması mövzusunda “On üçüncü” filmini lentə alır. Mixail Romm daha çox Oktyabr inqilabı və Lenin haqqında filmləri ilə məşhurdur.

Off-road (ing. off-road — yolsuzluq) — yolsuzluq maşını adlandırılan tamötürücülü avtomobil ilə çətin və keçilməz trayektoriya üzrə hərəkət etməni nəzərdə tutan aktiv istirahət və idman növü. Yolsuzluq avtomobilinin ekipajı ən azı iki nəfərdən ibarət olmalıdır: pilot və şturman. Şturman naviqasiya sistemi ilə, hərəkət marşrutunu müəyyən edir, keçilməz yollarda pilota tövsiyələr verir. Pilot yolsuzluq və ekstremal şəraitdə avtomobili yaxşı idarə etmək bacarıqlarına malik olmalıdır. Offroad-ı iki kateqoriyaya bölmək olar: idman və aktiv istirahət.

Rione Roma şəhərinin inzibati bölgü vahidinin adı. Termin öz mənbəyini Qədim Roma dövründən götürür. E.ə. VI əsrdə Roma şəhəri inzibati cəhətcə nahiyələrə (it. rione; lat. regio) bölünürdü. Müasir Romada 22 rionedən ibarətdir.

Road and Traffic — Xəzər regionunda yol infrastrukturu, ictimai nəqliyyat, yol təhlükəsizliyi və informasiya texnologiyaları kimi sektorların peşəkarlarını öz meydançasında bir araya toplayan biznes platforma. == Məqsəd == Sərgi yol, körpü və tunellərin layihələndirilməsi və inşası əsnasında bu sahənin mütəxəssislərinə müasir həll seçimlərini təqdim etmək, habelə bazarın tələbatlarını və intellektual nəqliyyat sistemi (İNS) sektoruna aid olan məhsullarınızın satış potensialını tədqiq etmək, Azərbaycanın ictimai nəqliyyat operatorları ilə görüşmək və bu sahə üzrə tenderlərdə iştirak etmək imkanı yaradır. == Tarix == === 2014 === Road&Traffic 2014 sərgisində Azərbaycan, Almaniya, Türkiyə və Fransa şirkətləri tərəfindən geniş çeşiddə yol-tikinti avadanlıqları, materiallar, infrastruktur və servis xidmətləri nümayiş etdirilib. === 2018 === "Road & Traffic 2018" sərgisində yol-tunel inşaatı, yol hərəkətinin idarə edilməsi sahəsində müasir informasiya texnologiyalarının tətbiqi və ictimai nəqliyyat sahəsi üzrə istehsalçı və operatorların görüşü baş tutmuş, eləcə də yol təhlükəsizliyi ilə bağlı problemlərin həlli yolları üzrə əldə olunan ən son nailiyyətləri nümayiş etdirilmişdir. === 2022 === Road&Traffic 2022 sərgisində Azərbaycan, Almaniya, Belarus, Yunanıstan, İtaliya, Qazaxıstan, Rusiya Federasiyası, Türkiyə və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin (BƏƏ) şirkətləri öz məhsul və xidmətlərini təqdim ediblər.

Roar Flaten (15 yanvar 1950, Norveç) — Norveç Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyasının sabiq rəhbəri.

Roma Dakiyası (lat. Dacia Romana) — Roma imperatoru Trayanın 106-cı ildə dakların ərazisini işğal etdikdən sonra yaratdığı Roma əyaləti. == Tarixi == Roma işğalı sosial təbəqələşmə, quldarlıq münasibətlərinin inkişafı, digər əyalətlərdən gəlmələrin axını hesabına əhalinin etnik tərkibinin dəyişməsi ilə müşayiət olunurdu. Dakların romanlaşması nəticəsində kütləvi (xüsusilə taxılçılıq) intensivləşmiş, mədən işi və metal emalı inkişaf etmiş, dulusçuluq təkmilləşdirilmiş, ticarət artmışdı. Romanlaşma yeni şəhərlərin salınması və köhnələrinin (Apulum, Porolissum, Drobeta və s.) məskunlaşdırılması, koloniyalarda və pereqrinlərə məxsus torpaqların ixtisarı hesabına munisipilər səviyyəsinədək yüksəlmiş məskənlərdə latın dilinin və Roma hüququ normalarının yayılması ilə nəticələnmişdi. == Quruluşu == Dakiyada romanlaşmanın daşıyıcıları legionerlər və veteranlar, əsasən, Kiçik Asiyadan və şərq vilayətlərindən gəlmələr olmuşlar. Roma planı əsasında yenidən qurulmuş Sarmizegetusa Dakiyanın paytaxtı olaraq qalmaqda idi. Yaradılmış əyalət qonşu yaziqlər, bastarnalar, roksolanlar, karplar və azad dakların arasıkəsilməz basqınlarına məruz qalırdı. Bu çətinliklər Adrianı 118/119-ci illərdə Dakiyanı Aşağı Pannoniya ilə birləşdirməyə, sonradan isə Dakiya əyalətini iki hissəyə: Aşağı Dakiya (Olteniya və Banatın ş. hissəsi) və Yuxarı Dakiyaya bölməyə vadar etdi.

"Roma FK" (it. Associazione Sportiva Roma) ― İtaliyanın Roma şəhərini təmsil edən futbol klubu. 1927-ci ildə bir neçə klubun birləşməsi ilə yaradılan komanda, 1951/52-ci ildən etibarən İtaliyanın əsas komandalarından biridir. 1941/42, 1982/83, 2000/01-ci illərdə İtaliya liqasının qalibi olmuşdur. İtaliya kubokunda 9 dəfə çempion olan komanda, 2 dəfə İtaliya Superkubokunun qalibi olmuşdur. 1960/61-c ildə İntertoto Kubokunu, 1983/84 və 1990/91-ci illərdə UEFA Kubokunun qalibi olmuşdur. Bu günə qədər komandada oynayan futbolçulardan 15-i FİFA Dünya Kubokunun qalibi olmuşdur (Ferrais, Quaita, Masetti 1934, Donati, Monzeglio və Serantoni 1938, Bruni Konti 1982, Rudi Voller və Berthold 1990, Aldair 1994, Kandela 1998, Kafu 2002, Daniele De Rossi, Simone Perrotta və Françesko Totti 2006). 1953-cü ildən bəri komanda, rəqibi olan Latsio FK ilə birlikdə Roma şəhərində yerləşən "Stadio Olimpiko" Stadionunda keçirir. Stadion 72.000 azarkeş tutumuna malikdir. O, tutumuna görə İtaliyada sadəcə San Siro Stadionundan geri qalır.

Roman Nikolayeviç Orexovski (Roma Kenga ləqəbi ilə tanınır; d. 15 may 1980, Yeysk) — rus pop ifaçısı. Karyerasının başlanğıcı ilə 3 albom buraxmışdı: onlardan ikisi - «Там, Где Любовь» və «Summer Night City» Rusiya və MDB ölkələrində satışa buraxılmış, "Now Or Never" albomu isə Qərbi Avropa ölkələrində yayılmış, satışından bütün gəlir ksenofobiyanın bütün formaları ilə mübarizə aparmaq fonduna köçürülmüşdür. == Bioqrafiya == Rusiyanın cənubunda Yeisk kurort şəhərində anadan olmuşdur. O, yerli musiqi məktəbində valideynlərinə göndərdiyi zaman, 5 yaşında piano çalmağa başlamışdır. Musiqi məktəbində Roma parlaq, tələbə, pianoçu idi. O, Yeysk şəhərində müxtəlif yarışlarda iştirak etmişdir. Yerli caz kollektivində Rostov pop-caz kollec paralel solisti bir tələbə kimi 17 il. Artist o Musiqi Rusiya Elmlər Akademiyasının pop-caz fakültəsini bitirmişdir Moskvada təhsilini davam etdirmişdir. Eyni zamanda Kenga bir musiqiçi, vokalçı, aranjimançı kimi yaradıcılığı davam == 2008 == Nəhəng səsyazma studiyası olan Universal Music Russia Roma Kenga ilə müqavilənin imzalayır və «Let me be your guide» mahnısının video çəkilişinə başlayırlar.

Roman Nikolayeviç Orexovski (Roma Kenga ləqəbi ilə tanınır; d. 15 may 1980, Yeysk) — rus pop ifaçısı. Karyerasının başlanğıcı ilə 3 albom buraxmışdı: onlardan ikisi - «Там, Где Любовь» və «Summer Night City» Rusiya və MDB ölkələrində satışa buraxılmış, "Now Or Never" albomu isə Qərbi Avropa ölkələrində yayılmış, satışından bütün gəlir ksenofobiyanın bütün formaları ilə mübarizə aparmaq fonduna köçürülmüşdür. == Bioqrafiya == Rusiyanın cənubunda Yeisk kurort şəhərində anadan olmuşdur. O, yerli musiqi məktəbində valideynlərinə göndərdiyi zaman, 5 yaşında piano çalmağa başlamışdır. Musiqi məktəbində Roma parlaq, tələbə, pianoçu idi. O, Yeysk şəhərində müxtəlif yarışlarda iştirak etmişdir. Yerli caz kollektivində Rostov pop-caz kollec paralel solisti bir tələbə kimi 17 il. Artist o Musiqi Rusiya Elmlər Akademiyasının pop-caz fakültəsini bitirmişdir Moskvada təhsilini davam etdirmişdir. Eyni zamanda Kenga bir musiqiçi, vokalçı, aranjimançı kimi yaradıcılığı davam == 2008 == Nəhəng səsyazma studiyası olan Universal Music Russia Roma Kenga ilə müqavilənin imzalayır və «Let me be your guide» mahnısının video çəkilişinə başlayırlar.

Roma legionu (lat. legio, legionis, lego - yığmaq, toplamaq) — Qədim Roma ordusunun əsas taktiki və təşkilati vahidi. E.ə. VIII əsrə qədər - bütün Roma ordusunun adı. E.ə. IV əsrə qədər legion 4200 piyadadan (3 min ağır və 1200 yüngül) və 300 süvaridən təşkil olunurdu. Lakin onun sayı dəyişirdi. Legion, döyüşdə taktiki müstəqilliyi olmayan senturiyalardan, və hərəsində 30 süvari olan 10 turmadan ibarət idi. Legionun düzülüşü erkən çağlarında 8-12 sıradan ibarət falanqa kimi idi və legionerlərin silahlanması və təcrübəsindən asılı idi. E.ə.

Roma Papası — Roma Baş yepiskopu, Roma Katolik Kilsəsinin başçısı, Katolik xristianların dini lideridir. Katoliklərə görə Həvari Pyotrun xələfidir. İlk zamanlar bütün yepiskoplara verilən papa ünvanı, sonralar yalnız Roma Yepiskopu üçün istifadə edilməyə başlandı. Katolik kilsəsi, kilsə çərçivəsində Pyotr və xələflərinin təmsil etdiyi ən uca vəzifə olan papalığın ilahi bir qurum olduğunu iddia edir: İsa, papalıq vəzifəsini Pyotra təhvil vermiş və Pyotr da bu vəzifəni faktiki görmüşdür. Kilsədə yerləşmiş bir ənənəyə görə Pyotr, Romada din qurbanı olaraq ölmüşdür, bu səbəblə də ən təbii varisləri Romalı yepiskoplardır. == Tarix == Papalıq tarixi bir çox baxımdan kilsə tarixi ilə birləşir; bununla birlikdə bu tarixin bəzi dövrləri Papalıq qurumunun inkişafı baxımından ayrı bir xüsusiyyət daşıyır. İlk üç əsr ərzində papalar, daha çox Roma kilsəsinə əhəmiyyət vermişlər; amma qısa bir müddət sonra müxtəlif ölçülərdə başqa kilsələrə də qarışmağa başladılar: məsələn Papa I. Klementin Korintoslulara Məktubu (I əsrin sonu); Papa Viktorun Pasxa tarixi mövzusunda çıxan müzakirələrə müdaxiləsi (II əsrin sonu) və s. böyük kilsələrarası qurultay dövründə (IV və V əsr) papanın öndərlik təsiri daha da açıq şəkildə meydana çıxdı; 451'dəki Kadıköy məclisi, "Pyotrun Papa Leonun ağzında iradəsini bildirdiyini" irəli sürdü.

Roma Respublikası (lat. Res publica Populi Romani) — e. ə. 509— e. ə. 27-ci illərində Qədim Romada özündə demokratiya, oliqarxiya və monarxiya elementləri birləşdirən siyasi dövlət quruluşu. Respublika idarə forması üç dövrə bölünür: İlkin respublika e. ə. 509— e. ə.

Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin Roma Əsasnaməsi (ing. Rome Statute of the International Criminal Court) — 15 iyun 1998 – 17 iyul 1998 tarixləri arasında Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Konfransının, İtaliyanın paytaxtı Romada qəbul etdiyi Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin Qurulması haqqında statusdur. Beynəlxalq müqavilələrə tez-tez status deyilir və bu sənəd gündəlik istifadədə Roma Əsasnaməsi adlanır. Sazişin qəbuluna 160 səs verilmişdi; 120 lehinə, 21 bitərəf, 7 əleyhinə olmaqla səs çoxluğu ilə qəbul edilmişdir. 2016-cı ilin mart ayından etibarən 139 dövlət müqaviləni imzaladı, lakin 124 dövlət bu müqaviləni təsdiqlədi.Rusiya əsasnaməni 13 sentyabr 2000-ci ildə imzalamışdı, lakin 2016-cı ilə qədər təsdiqləməmişdir. 16 noyabr 2016-cı ildə prezident Vladimir Putin, Rusiyanın Roma Statutunda iştirakdan imtina edən sərəncam imzaladı. Dmitri Peskov, BCM-nin yurisdiksiyasından çıxmağın "dəqiq milli maraqlar" tərəfindən əmr olunduğunu və "Krımın işğalı" barədə məhkəmə prokurorluğunun bir gün əvvəl yayımladığı hesabatla "heç bir şəkildə əlaqəli olmadığını" söylədi. Roma Statutunun təsir dairəsi dörd əsas beynəlxalq cinayətlə formalaşır: soyqırım, insanlığa qarşı cinayətlər, müharibə cinayətləri və təcavüz cinayətləri. Bu cinayətlərə heç bir məhdudiyyət tətbiq olunmur. Roma Statutuna əsasən, Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsi, dövlətlərin özlərinin həll etməkdə çətinlik çəkdiyi və müdaxilə etmək istəmədiyi vəziyyətlərdə yalnız dörd əsas beynəlxalq cinayətin araşdırmasını apara bilər; məhkəmənin yurisdiksiyası yerli məhkəmələrin səlahiyyətləri ilə ziddyyət təşkil etmir.

Suriya (lat. Syria) — qədim Roma əyaləti. Mərkəzi Antioxiya idi.

Roma boşləçəyi (lat. Dactylorhiza romana) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinin boşləçək cinsinə aid bitki növü. == Arealı == Aralıq dənizi sahillərindən Mərkəzi Asiyaya qədər yayılmışdır. == Qısa morfoloji təsviri == Çoxillik ot bitkisidir. Kök yumruları 2-4 qanadlıdır, uzunluğu 3 sm-ə qədərdir. Gövdənin hündürlüyü 15-30 sm-dir. Yarpaqları 5-12 sayda olub, gövdənin aşağı hissəsində yerləşir, tərs-yumurtaşəkilli və ya uzunsov-lansetşəkilli, xətvari, uzunluğu 8-12 sm, kütdür, yuxarı yarpaqları ensiz, qısadır. Çiçək qrupu sıx, qısa, silindrik, çoxçiçəkli, bəzən tərs-yumurtaşəkilli, uzunluğu 3-8 sm-dir. Çiçəkləri açıq-sarı və ya tünd-qırmızı, bənövşəyi, bəzən agımtıl rəngdədir. Çiçək dodağı girdə-dördkünclü, üçqanadlı, uzunluğu 5-7 mm, yan tərəfdəki qanadı oval, kənarlar bir qədər dişlidir, orta qanadı kvadratşəkilli, qurtaracağında çıxıntılar var.

Qədim Romada din — qədim zamanlardan b.e. IV əsrində xristianlığın hökmranlığına qədər Roma dövlətinin sakinlərinin inancları və adətləri. Romalılar üçün din gündəlik həyatın bir parçası idi. Məhəllələrdə yerləşən ziyarətgahlar, bulaqlar, bağlar kimi müqəddəs yerlər şəhəri əhatə edirdi.Bu, Qədim Yunanıstan dini kimi, vahid təşkilat və qanunlara malik deyildi, lakin politeizm olmaqla, müxtəlif tanrıların kultlarından ibarət idi. Ailə həyatı və şəxsi işlərlə bağlı dini ayinləri ailənin atası özü yerinə yetirirdi. Kənddə onu xüsusi səlahiyyətlərə sahib mülkün ağası əvəz edə bilərdi. Rəsmi dövlət mərasimləri dolayısı ilə bəzi ali hakimiyyət daşıyıcıları tərəfindən həyata keçirilirdi. Bu, ilk növbədə sözdə keşiş padşahları vasitəsilə bir kral kimi, sonra konsul və pretor kimi, kritik anlarda isə diktator kimi həyata keçirilirdi. Eyni zamanda, baş pontifik funksiyasını birləşdirən imperator adətən öz təşəbbüslərini ifadə etmirdi. Kahinlər institutu Numa Pompili ənənəsi ilə təqdim edilmişdir.

Roma fəvvarələri (rus. Римские фонтаны) — öz konstruksiya və dizaynına görə «Peterhof» saray-park kompleksində yerləşən iki eyni fəvvarə. == Tarixi == Fəvvarələrin "Romalı" adlandırılmasının əsas səbəbi, onların xarici görünüşünün Romada, Müqəddəs Pyotr kilsəsinin qarşısındakı meydanda quraşdırılmış iki fəvvarədən götürülmüşdü. "Roma fəvvarələri" Peterhof parkında 1739-cu ildə, memarlar İvan Blank və İ.Davıdovun rəhbərliyi altında yaradılmışdır. O dövrlərdə fəvvarə taxta materiallardan hazırlanmış və qurğuşunlu kasalarla bəzədilmişdi. 1763-cü ildə o zamanın ən tanınmış memarı Rastrellinin rəhbərliyi altında fəvvarələr yenidən tikilmiş və postamentə quraşdırılmışdır. Taxta hissələrə "mərmər effekti" yaratmaq məqsədilə müxtəlif rənglərlə boyanmışdır. 1798— 80-ci illərdə artıq dağılmaya məruz qalmış Roma fəvvarələri kərpic, qranit və həmçinin mərmər üzlüklərlə yenidənqurma işlərinə məruz qalmışdır. Ağacdan hazırlanmış bütün dekorativ elementlər qurğuşunla əvəz olunmuşdu. Böyük Vətən müharibəsi zamanı, faşistlər mərmər üzlükləri zədələmiş, hovuzu dağıtmış, boru kəmərlərini isə tamamilə məhv etmişdilər.

Roma hüququ — Qədim Roma hüquqları toplusudur. == Ümumi anlayış == İndi mövcud olan hüquq normaları birdən-birə yaradılmamışdır. Bu çox uzun sürən bir prosesin məhsuludur. Hüquq normaları səhvlər, təcrübələr və sınaqlar nəticəsində formalaşmış və təkmilləşmişdir. Tarixən belə gətirmişdir ki, indiki müasir hüquq normalarının əsası qədim “Roma hüququ”ndan götürülmüşdür. Müasir dövrdə hər bir ölkənin öz hüquq sistemi mövcuddur. Bu hüquq sisteminin əsas normaları bütün ölkələrdə oxşardır. Fəaliyyətdə olan bu hüquq normalarına yerli adət-ənənələr və cəmiyyət münasibəti normaları da daxil edilir. “Roma hüququ”nda əsasən, quldarların və varlıların hüquqları daha çox qorunurdu. Buna görə də “Roma hüququ” həm də “Sinfi hüquq” adlandırılırdı.

Roma imperatoru — tarixçilər tərəfindən Roma Respublikasının süqutundan sonra Roma imperiyasının hökmdarlarına müraciət etmək üçün istifadə olunan termin. Qədim Romada "Roma imperatoru" titulu yox idi, əksinə, bu başlıq mürəkkəb vəzifə və səlahiyyətlər toplusu üçün lazım olan stenoqram idi. Bu titulun indi populyar olmasına baxmayaraq, bu titul ilk daşıyan IX əsrin əvvəllərində I Mixail olmuş, özünü "Basileus Romaion" (romalıların imperatoru) adlandırmışdır. İmperator tituluna bənzər heç bir titul və ya rütbə yox idi, əksinə imperatorla ənənəvi olaraq bağlı olan bütün titulların mənşəyi respublika dövrünə təsadüf edir. Roma imperatorları haqqında olan müzakirə əsasən müasir tarixçilərin öz baxış bucağından təsirlənir. Romalıların özləri müasir monarxik "imperiya" və "imperator" anlayışlarını bölüşmürdülər. Roma imperiyası mövcud olduğu müddətdə Roma Respublikasının bütün siyasi institutlarını və ənənələrini, o cümlədən senat və məclisləri saxlamışdır. Ümumiyyətlə, imperatorları de-yure hökmdarları kimi təsvir etmək olmaz. Rəsmi olaraq, imperator vəzifəsi "bərabərlər arasında birinci" (primus inter pares) hesab olunurdu və onların bir çoxu de-fakto hökmdarlara çevrilməmişdilər. == Osmanlı imperiyasında == Sultan II Mehmedin dövründə Osmanlı imperiyası 1453-cü ildə Konstantinopolu fəth etmişdir.

Roma imperiyası (lat. Imperium Romanum) — e.ə. 27 — e. 395-cı illərində tarix səhnəsində Roma Respublikasını əvəz etmiş və Qədim Dünya, o cümlədən Qədim Roma tarixində əhəmiyyətli yer tutmuş dövlət. Romanın ərazisi Respublika zamanında genişlənməyə başlamış və İmperator Trayanın hakimiyyəti dövründə ən yüksək nöqtəsinə — 5 900 000 km² çatmışdır. İmperiyanın bir neçə əsr ərzində belə nəhəng əraziyə malik olması nəticəsində, indiyədək müxtəlif millətlərin dillərində, dinlərində, mədəniyyətlərində, memarlıq abidələrində, fəlsəfələrində və qanunlarında Romanın dərin tarixi təsiri müşahidə olunur. == Tarixi == İmperiyanın tarixi qədim Roma dövlətində imperator Avqustun hakimiyyətini və ondan sonrakı dövrü əhatə edir. İmperiya dövründən əvvəl 500 il ərzində mövcud olmuş Roma Respublikası bir neçə vətəndaş müharibəsi nəticəsində zəifləmişdir. O dövrdə Qədim Romada baş vermiş bəzi hadisələr — Yuli Sezarın ömürlük diktator (e.ə. 44) təyin edilməsi, Oktavianın Aktium döyüşündə qələbəsi (2 sentyabr e.ə.