Lüğətlərdə axtarış.

Soya (lat. Glycine max L.) — paxlakimilər fəsiləsinin botaniki cinsi. == Bioloji xüsusiyyətləri == Soya istilik və rütubət sevən bitkidir. Çiçəkləmə və yetişmə dövründə daha yüksək yəni 18–25 °C temperatur tələb edir. Toxumlar 6–8 °C temperaturda cücərir. Soyanın cücərtisi –2–5 °C ətrafında olan yaz şaxtalarını yaxşı keçirir. Bu bitki çiçəkləmə və dənədolma fazasında ən çox su tələb edir. Transpirasiya əmsalı 600-ə yaxındır. Çiçəkləmə fazası 15–40 gün, gecyetişən sortlarda isə 80 günə qədər davam edə bilir. Soya qısa gün bitkisidir.

Soya burnu (yap. 宗谷岬) — Hokkaydo adasının ucqar şimal nöqtəsidir. İnzibati cəhətdən Soya dairəsinin Vakkanay şəhəri ərazisinə daxildir. Yaponiyanın Kuril adalarına olan iddiası istisna olaraq ölkənin ucqar şimal nöqtəsini təşkil edir. Reallıqda isə Yaponiyanın ucqar şimal nöqtəsi Hokkoydadan 1 km şimal-qərbdə yerləşən Bentencima adasında yerləşir. Aydın havada Laperuz boğazının digər sahilində Saxalin adasında yerləşən Krilon burnu görünür. Burnun cənubunda Porosiri dağı yerləşir. Burunda çoxlu sayda memarual mövcuddur. Burada hətta burnun qutaracağında belə abidə vardır. Ən məşhur abidələrdən biri Dua gülləsidir.

Soya cərəyanı (yap. 宗谷海流) — Yapon dənizinin ən şimal hissəsindən keçən isti dəniz cərəyanı. Son qolosen dövründə Soya cərəyanının sürəti zəyifləmiş Oxot dənizinin cənub hissəsinə təsiri olduqca azalmışdır. Bu baxımda Kiçik Kuril adaları daha çox seçilir. Burada Sakit okeanın ərazisindən keçən soyuq Oyaşio cərəyanı Soya cərəyanının zəyifləməsinə təsir göstərir. Soyanın ən güşlü sıəsiri isə hələ də Saxalin adasının cənub-qərb və cənub hissələrinə, Moneron adasına, Kunaşir və İturup adalarının Oxot dənizi hissələrinə təsir göstərir. == Coğrafiyası == Soya cərəyanı öz növbəsində Tsuşima cərəyanınin şimal qolunu təşkil edərək onun güçünün 30 % özü ilə aparır. Burada Primorsk cərəyanının təsiri ilə şimala istiqamətlənir. Laperuz boğazı ilə Soya burnunun yaxınlığından Oxot dənizinə keçir. Burada isə iki qola bölünür.

Soyad — bir insanın ümumi əcdaddan başlayaraq bir nəslə, yaxud daha dar mənada bir ailəyə mənsubluğunu göstərən irsi ata adı. Hazırda Azərbaycan vətəndaşlarının çoxunun soyadı "ev,ov" və "yev" şəkilçiləri ilə bitir. Bəzi soyadlar -zadə sonluğu ilə bitir. "ev,ov" və "yev" rus mənşəli, "zadə" isə fars mənşəlidir. == Soyadlar şəkilçilərlə == Soyadların araşdırılıb və təsdiq olunması dünyada nisbətən yeni haldır. İsveçdə soyadın mütləq olması 1901-ci ildə qərarlaşdırılıb. Avropada yalnız zadəgan ailələr soyadlarını təsdiqləyirdilər. Bunu ona görə edirdilər ki, miras yalnız soyadın davamçılarına qismət olsun. Rusiyada bu hərəkat təhkimçilik hüququnun ləğv olunmasından sonra başladı, 1861-ci ildə və XX əsrdə sona yetdi. Əvvəllər burada insanlar ad əvəzinə ləqəblərdən istifadə edirdilər, yerləşdiyi məkanın adlarını verirdilər, sahiblərinin adlarını, heyvanların, quşların, təbiət hallarının.

Orxan Asena — türk teatr sənətçisi. Duyğu Asena — türk jurnalist və yazıçı. Reyhan Asena Keskinci — türk aktyor.

Rafael Erix (1879—1946) — siyasətçi.

Gözəl — Soyad. Abdulbari Gözəl — iş adamı, Azersun Holdinqin prezidenti. Həsən Cəlal Gözəl (1945–2018) — türk siyasətçisi və bürokrat. Tahir Gözəl (1972) — "Qarabağ" futbol klubunun vitse-prezidenti.

Hacılı — Azərbaycanda çox işlədilən soyad və təxəllüs. Bu soyadı olan tanınmış insanlar Arif Hacılı — Müsavat Partiyası Mərkəzi İcra Aparatının rəhbəri. Vəkil Hacılı — tənqidçi, ədəbiyyatşünas, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü (1970). Ramin Hacılı — azərbaycanlı siyasi-ictimai xadim. Hacı Hacılı — Təbiət elmləri doktoru.Bu təxəllüsü olan tanınmış insanlar Asif Hacılı — Bakı Slavyan Universitetinin rektoru.

Həsənli — Azərbaycanda çox işlədilən soyad, təxəllüs. Bu soyadı olan tanınmış insanlar Alı Həsənli (1995—2020) — Vətən müharibəsi şəhidi. Amid Həsənli (1996—2020) — Vətən müharibəsi şəhidi. Cəmil Həsənli (d. 1952) — azərbaycanlı tarixçi; alim; ictimai-siyasi xadim. Elxan Həsənli (d. 1974) — Azərbaycan əsilli İsveçrə tarixçisi. Fərrux Həsənli (d. 1947) — Azərbaycan alimi. Elçin HəsənliElçin Həsənli (çavuş) (1998—2020) — Vətən müharibəsi şəhidi.

Kərimbəyli — Azərbaycanda daha çox işlədilən təxəllüs və soyad. Bu soyadı və təxəllüsü olan tanınmış insanlar Bəhram bəy Kərimbəyli — sərhəd komandiri, milis rəisi. Şirinxanım Kərimbəyli — şair-dramaturq, publisist.

Lomonosov — rus soyadı. Mixail Lomonosov — Dünya səviyyəli birinci rus alimi-təbiətşünası, ensiklopedist, kimyaçı, fizik. Sergey Lomonosov — Rusiya siyasətçisi. Yuri Lomonosov — Rus dəmir yolu mühəndisi, dünyanın ilk teplovozlarından birinin ixtiraçısı, sosial-demokrat, Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası Mərkəzi Komitəsi yanında Döyüş Texniki Qrupunun üzvü.

Milan — soyad.

Osmanlı — Türkiyənin keçmiş adı; Osman adından yaranan soyad və təxəllüs. Natella Osmanlı — azərbaycanlı yazıçı, bloger, jurnalist Dəyanət Osmanlı — Erkin Osmanlı — Azərbaycan müğənnisi, bəstəkar-şairi, yazıçısı və aktyoru.

Qızlıq soyadı — qadınlarda soyadın evlənmədən əvvəl ailəsindən qalmasına deyilir. Bir qadın evlənmədən əvvəl ailəsindən aldığı soyadı daşıyır. Evləndikdən sonra isə evləndiyi kişinin ailəsindən daşıdığı yeni soyadı alır. Köhnə soyada "qızlıq soyad" deyilir. Bəzi ölkələrdə isə qadınlar, istədiyi soyadı daşıyabilir.

Soyad Qanunu (türk. Soyadı Kanunu), hər bir Türk vətəndaşı üçün soyad daşımaq məcburiyyətini qoyan 2525 saylı qanundur. İsveçrədən alınaraq hazırlanan qanun 21 iyun 1934-cü ildə qəbul edilərək, 2 iyul 1934-cü ildə rəsmi qəzetdə dərc edilmişdir. Qanun 2 yanvar 1935-ci ildə isə qüvvəyə minib. Bu qanun qəbul edildikdən sonra soyadı, Türkiyədəki şəxslərin şəxsiyyət vəsiqəsinin ayrılmaz bir hissəsi olmuşdur. Soyadı Qanununun qəbulu sosial sahədə gerçəkləşdirilmiş Atatürk islahatlarından biridir. == Mənşəyi == Qanunun məqsədi, bu vaxta qədər soyad əvəzinə dini, sosial və ailə adlarının yaratdığı müsbət və ya mənfi ayrı-seçkiliyi, məktəb qeydiyyatı, işə qəbul, əgər xidmət, alqı-satqı işlərindəki qarışıqlığı aradan qaldırmaq idi. Bu qanunun davamı olaraq 26 noyabr çıxarılan 2590 saylı qanunla "ağa", "hacı", "hafiz", "hoca", "usta", "bəy əfəndi", "xanım", "paşa" "həzrət" kimi ad və ləqəblərin istifadəsi qadağan edildi.Qanuna görə deyərkən və yazarkən ad öndə soyad sonda istifadə edilməlidir. Ədəbə zidd və gülünc soyadların, qəbilələrin, yad irqlərin və millətlərin adlarını, rütbə və vəzifəni göstərən soyadları soyad kimi götürməyə icazə verilmir. == Tətbiqi == Soyad seçmək vəzifəsi 2003-cü ildə mülki qanun dəyişənə qədər ailənin başçısı sayılan ərə həvalə edilmişdir.

Soyad — bir insanın ümumi əcdaddan başlayaraq bir nəslə, yaxud daha dar mənada bir ailəyə mənsubluğunu göstərən irsi ata adı. Hazırda Azərbaycan vətəndaşlarının çoxunun soyadı "ev,ov" və "yev" şəkilçiləri ilə bitir. Bəzi soyadlar -zadə sonluğu ilə bitir. "ev,ov" və "yev" rus mənşəli, "zadə" isə fars mənşəlidir. == Soyadlar şəkilçilərlə == Soyadların araşdırılıb və təsdiq olunması dünyada nisbətən yeni haldır. İsveçdə soyadın mütləq olması 1901-ci ildə qərarlaşdırılıb. Avropada yalnız zadəgan ailələr soyadlarını təsdiqləyirdilər. Bunu ona görə edirdilər ki, miras yalnız soyadın davamçılarına qismət olsun. Rusiyada bu hərəkat təhkimçilik hüququnun ləğv olunmasından sonra başladı, 1861-ci ildə və XX əsrdə sona yetdi. Əvvəllər burada insanlar ad əvəzinə ləqəblərdən istifadə edirdilər, yerləşdiyi məkanın adlarını verirdilər, sahiblərinin adlarını, heyvanların, quşların, təbiət hallarının.

Soyadların azərbaycan dilinə uyğunlaşdırılması Azərbaycan müstəqil olduqdan sonra irəli sürülən siyasətdir. 1993-cü ildə Milli Məclisin qəbul etdiyi qərara görə "-ov" "-yev", sonluqlu soyadlarını "-lı" (sözün kökündən asılı olaraq "-li", "-lu", "-lü"), "-zadə", "-oğlu", "-qızı" sonluqlu və ya sonluqsuz ifadə formaları ilə əvəz edə bilərlər. Hal-hazırda ata adı da soyadla birlikdə rəsmi sənədlərdə verilir. Məsələn, Məmməd Bağırovun tam adı "Məmməd Səməd oğlu Bağırov" olur.Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının nəzdində yaradılmış Xüsusi Komissiya soyadlarla bağlı xüsusi konsepsiya hazırlayaraq Prezident Adminstrasiyasına təqdim edib. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının komissiyası dörd variant üzərində dayanıb. Bunlar "-lı", "-li", "-lu", "-lü", "-oğlu" və ikisi bir yerdə "-soy" və "-gil" formasını təklif edib.Milli Məclisin Mədəniyyət komitəsinin sədri Nizami Cəfərova görə, 2010-cu ildə Azərbaycanda mövcud olan soyadlar sonluğu 80 faizə qədəri "-ov", "-yev", 10 faizə qədəri "-li", "-lu", "-lü", 10 faizə qədəri isə "-zadə" ilə qurtarır. Vətəndaşlıq Vəziyyəti Aktlarının Qeydiyyatı İdarələri (VVAQİ) keçmiş qanuna əsaslanaraq "-ov", "-yev" yazılmasını məqbul hesab edirlər. Bəzən isə çətinliklər yaratmaqla olsa belə vətəndaşa "-li", "-lu", "-lü" soyadının yazdırmasına imkan verirlər.Azərbaycanın müstəqilliyindən 1 mart 2022-ci il tarixinə qədər 1 milyon 200 minə yaxın şəxsin soyad sonluğu dəyişdirilib. 2022-ci ilin ilk 2 ayında isə 8 minə yaxın şəxsin soyad sonluğu milliləşdirilib.Gürcüstan azərbaycanlı aktivistləri də rus soyadlarından imtina etmək üçün kampaniya başlatmışdır.

Soyadların erməniləşdirilməsi — erməni mənşəli soyadının qəbul edilməsi aktı. Bu günə qədər əksər erməni soyadları türk, ivrit, fars və ya ərəb lüğətlərindən alınmışdır. Hüseyn İsmayılov, Əziz Ələkbərli və Elbrus Qaraqoyunluya görə hal-hazırda 400-dən çox türk mənşəli erməni soyadı mövcuddur. Buna baxmayaraq, şəxslərin öz təşəbbüsü ilə soyadlarını erməniləşdirməsi halları müşahidə olunmuşdur. Başqa ölkələrdə, məsələn, İsraildə soyadları ivritləşdirmək üçün dövlət proqramı mövcuddur. == Tarixi == Tarixçi Angela Teriyan qeyri-erməni mənşəli çoxişlək soyadların Əmir, Bəy, Həsən, Rəşid, Cavad, Xan, Sultan, Paşa, Çopur, Topal, Çolaq və s. kökdən gəldiyini bildirmişdir. Ən çox istifadə edilən türk soyadları arasında Allahverdiyan, Ağababayan, Babuxanyan, Qarakeşişyan, Əmirzadyan, Palandüzyan, İsaqulyan və s. var. Bir çox soyadın təhqiramiz və ya təhqiramiz mənaları var.

Soyad Qanunu (türk. Soyadı Kanunu), hər bir Türk vətəndaşı üçün soyad daşımaq məcburiyyətini qoyan 2525 saylı qanundur. İsveçrədən alınaraq hazırlanan qanun 21 iyun 1934-cü ildə qəbul edilərək, 2 iyul 1934-cü ildə rəsmi qəzetdə dərc edilmişdir. Qanun 2 yanvar 1935-ci ildə isə qüvvəyə minib. Bu qanun qəbul edildikdən sonra soyadı, Türkiyədəki şəxslərin şəxsiyyət vəsiqəsinin ayrılmaz bir hissəsi olmuşdur. Soyadı Qanununun qəbulu sosial sahədə gerçəkləşdirilmiş Atatürk islahatlarından biridir. == Mənşəyi == Qanunun məqsədi, bu vaxta qədər soyad əvəzinə dini, sosial və ailə adlarının yaratdığı müsbət və ya mənfi ayrı-seçkiliyi, məktəb qeydiyyatı, işə qəbul, əgər xidmət, alqı-satqı işlərindəki qarışıqlığı aradan qaldırmaq idi. Bu qanunun davamı olaraq 26 noyabr çıxarılan 2590 saylı qanunla "ağa", "hacı", "hafiz", "hoca", "usta", "bəy əfəndi", "xanım", "paşa" "həzrət" kimi ad və ləqəblərin istifadəsi qadağan edildi.Qanuna görə deyərkən və yazarkən ad öndə soyad sonda istifadə edilməlidir. Ədəbə zidd və gülünc soyadların, qəbilələrin, yad irqlərin və millətlərin adlarını, rütbə və vəzifəni göstərən soyadları soyad kimi götürməyə icazə verilmir. == Tətbiqi == Soyad seçmək vəzifəsi 2003-cü ildə mülki qanun dəyişənə qədər ailənin başçısı sayılan ərə həvalə edilmişdir.

Peridiscaceae (lat. Peridiscaceae) — bitkilər aləminin daşdələnçiçəklilər dəstəsinə aid bitki fəsiləsi.

Tomoko Suzuki — keçmiş Yaponiya qadın futbolçusu. Masae Suzuki — keçmiş Yaponiya qadın futbolçusu. Daysuke Suzuki — Yaponiya futbolçusu. Yasuhito Suzuki — keçmiş Yaponiya futbolçusu. Keyta Suzuki — keçmiş Yaponiya futbolçusu. Masaharu Suzuki — keçmiş Yaponiya futbolçusu. Ryozo Suzuki — keçmiş Yaponiya futbolçusu. Yasuo Suzuki — keçmiş Yaponiya futbolçusu.

Trotski — soyad. Lev Trotski — Marksist inqilabçı və nəzəriyyəçi, Sovet siyasi xadimi. Sergey Trotski — Ssenari müəllifi, aktyor.

Zooloqların adlarının ümumi qəbul olunmuş qısaldılmış adlarının siyahısı == A == Acerbi — Giuseppe Acerbi (1773—1846) Agassiz — Louis Agassiz (1807—1873) A. Agassiz — Alexander Emanuel Agassiz (1835—1910) Ahl — Ernst Ahl (1898—1943) Albertis — Luigi Maria d'Albertis (1841—1901) Alcock — Alfred William Alcock (1859—1933) Alexander — Boyd Alexander (1873—1910) Alfaro — Anastasio Alfaro (1865—1951) Allen — Joel Asaph Allen (1838—1921) G. M. Allen — Glover Morrill Allen (1879—1942) Allioni — Carlo Allioni (1728—1804) Amadon — Dean Amadon (1912—2003) Ameghino — Florentino Ameghino (1854—1911) K. Andersen — Knut Andersen Anderson — John Anderson (zoologist) (1833—1900) André — Jacques Ernest Edmond André (1844—1891) Angas — George French Angas (1822—1886) Annandale — Nelson Annandale (1876—1924) Appellöf — Adolf Appellöf (1857—1921) Archbold — Richard Archbold (1907—1976) Arrow — Gilbert John Arrow (1873—1948) Atkinson — William Stephen Atkinson (1820—1876) Aubé — C. Aubé Audebert — Jean-Baptiste Audebert (1759—1800) Audubon — John James Audubon (1785—1851) Ausserer — Anton Ausserer (1907—1976) Ayres — William Orville Ayres (1805—1887) == B == Bachman — John Bachman (1790—1874) Baillon — Louis Antoine Francois Baillon (1778—1851) Baird — Spencer Fullerton Baird (1823—1887) Baker — Edward Charles Stuart Baker (1864—1944) Ball — Valentine Ball (1843—1895) Balss — Heinrich Balss (1886—1957) Bangs — Outram Bangs (1863—1932) Banks — Richard C. Banks Bannerman — David Armitage Bannerman (1886—1979) Bansok — Ros Bansok Barbour — Thomas Barbour (1884—1946) Barrows — Walter Bradford Barrows (1855—1923) Bartlett — Edward Bartlett (1836—1908) A. D. Bartlett — Abraham Dee Bartlett (1812—1897) Barton — Benjamin Smith Barton (1766—1815) Batchelder — Charles Foster Batchelder (1856—1954) Bate — Charles Spence Bate (1819—1889) Bates — George Latimer Bates (1863—1940) Bateson — William Bateson (1861—1926) Beavan — Robert Cecil Beavan (1841—1870) Bechstein — Johann Matthäus Bechstein (1757—1822) Beddome — Richard Henry Beddome (1830—1911) Bell — Thomas Bell (zoologist) (1792—1880) Bemmel — Adriaan Cornelis Valentin van Bemmel Bendire — Charles Emil Bendire (1863—1940) Benitez — Hesquio Benitez Bennett — Edward Turner Bennett (1797—1836) Bennett — Frederick Debell Bennett (1836—1897) Benson — Constantine Walter Benson (1909—1982) Benson — Robert Bernard Benson (1904—1967) Bent — Arthur Cleveland Bent (1866—1954) Beresford — Pamela Beresford Berg — Leo S. Berg Berla — Herbert Franzioni Berla (1912—1985) Berland — Lucien Berland (1888—1962) Berlepsch — Hans von Berlepsch (1850—1915) Berlioz — Jacques Berlioz (1891—1975) Bertkau — Philip Bertkau Bibron — Gabriel Bibron (1806—1848) Bigot — Jacques-Marie-Frangile Bigot (1818—1893) Bilek — Alois Bilek (1909—1974) Billberg — Gustaf Johan Billberg (1772—1844) Biswas — Biswamoy Biswas (1923—1994) Black — Davidson Black (1884—1934) Blainville — Henri Marie Ducrotay de Blainville (1777—1850) Blanford — William Thomas Blanford (1832—1905) Blasius — Johann Heinrich Blasius (1809—1870) W. Blasius — Wilhelm Blasius (1845—1912) Bleeker — Pieter Bleeker (1819—1878) Bloch — Marcus Elieser Bloch (1723—1799) Blumenbach — Johann Friedrich Blumenbach (1752—1840) Blyth — Edward Blyth (1810—1873) Bocage — Jose Vicente Barboza du Bocage (1823—1907) Bocourt — Marie Firmin Bocourt (1819—1904) Boddaert — Pieter Boddaert (1730—1795/96) Boettger — Oskar Boettger (1833—1910) Boheman — Karl Henrik Boheman (1796—1868) Boie — Heinrich Boie (1794—1827) Boisd., Boisduval — Jean Baptiste Boisduval (1799—1879) Bolle — Carl Bolle (1821—1909) Bonaparte — Charles Lucien Jules Laurent Bonaparte (1794—1827) Bonelli — Franco Andrea Bonelli (1784—1830) Bonhote — J. Lewis Bonhote (1875—1922) Bonnaterre — Pierre Joseph Bonnaterre (1747—1804) Borkh., Borkhausen — Moritz Balthasar Borkhausen (1760—1806) Bosc — Louis Augustin Guillaume Bosc (1759—1828) Boulenger — George Albert Boulenger (1858—1937) Bourcier — Jules Bourcier (1797—1873) Bouvier — Eugène Louis Bouvier (1856—1944) Bowdich — Thomas Edward Bowdich (1791—1824) Brandt — Johann Friedrich von Brandt (1802—1879) Brauer — Friedrich Moritz Brauer (1832—1904) A. E. Brehm — Alfred Brehm (1829—1884) C. L. Brehm — Christian Ludwig Brehm (1787—1864) Bremer — Otto Vasilievich Bremer (1812—1873) Bremi-Wolf — Johann Jacob Bremi-Wolf (1791—1857) Brevoort — James Carson Brevoort (1818—1887) Brewster — William Brewster (ornithologist) (1851—1919) Brischke — Carl Gustav Alexander Brischke (1814—1897) Brisson — Mathurin Jacques Brisson (1723—1806) Brittinger — Christian Casimir Brittinger (1795—1869) Brongniart — Alexandre Brongniart (1770—1847) C. Brongniart — Charles Jules Edme Brongniart (1859—1899) Bronn — Heinrich Georg Bronn (1800—1862) Brooke — Victor Brooke (1843—1891) Brookes — Joshua Brookes (1761—1833) W. S. Brooks — Winthrop Sprague Brooks (1887—1965) Broom — Robert Brum (1866—1951) Bruch — Carl Friedrich Bruch (1789—1851) Bruguière — Jean Guillaume Bruguière (1749—1798) Brullé — Gaspard Auguste Brullé (1809—1873) Brünnich — Morten Thrane Brünnich (1737—1827) H. Bryant — Henry Bryant (1820—1867) W. E. Bryant — Walter E. Bryant Bücherl — Wolfgang Bücherl Buller — Walter Buller (1838—1906) Burchell — William John Burchell (1782—1863) Burmeister — Hermann Burmeister (1807—1892) Burnett — Gilbert Thomas Burnett (1800—1835) Buturlin — Sergei Aleksandrovich Buturlin (1872—1938) Buttikofer — Johann Büttikofer (1850—1929) == C == Cabanis — Jean Cabanis (1816—1906) Cabrera — Angel Cabrera (naturalist) (1879—1960) Calman — William Thomas Calman (1871—1952) Calvert — Philip Powell Calvert (1871—1961) Camerano — Lorenzo Camerano (1856—1917) Canestrini — Giovanni Canestrini (1835—1900) Cantor — Theodore Edward Cantor (1809—1860) Cassin — John Cassin (1813—1869) Castelnau — François Louis Nompar de Caumat de Laporte Castelnau Chamberlin — Ralph Vary Chamberlin (1879—1967) Chapin — James Chapin (1889—1964) Charpentier — Toussaint de Charpentier (1779—1847) Chasen — Frederick Nutter Chasen (1896—1942) Chiaie — Stefano Delle Chiaje (1794—1860) Children — John George Children (1777—1852) Christ — Johann Ludwig Christ (1739—1813) Chun — Carl Chun (1852—1914) Cl., Clerck — Carl Alexander Clerck (1709—1765) Colston — Peter Colston Conci — Cesare Conci (born 1920) Conde — Otto Conde (1905—1944) Conover — Henry Boardman Conover (1892—1950) Conrad — Timothy Abbott Conrad (1803—1877) Cooper — James Graham Cooper (1830—1902) Cooper — William Cooper (conchologist) (1798—1864) Cope — Edward Drinker Cope (1840—1897) Coquerel — Charles Coquerel (1822—1867) Cory — Charles B. Cory (1857—1921) Costa — Achille Costa (1823—1898) Coues — Elliott Coues (1842—1899) Cramer — Pieter Cramer (1721-c. 1779) Cretzschmar — Philipp Jakob Cretzschmar (1786—1845) Crewe — Henry Harpur Crewe (1828—1883) Cronquist — Кронквист, Артур Crotch — George Robert Crotch (1842—1874) Crowson — Roy Crowson (1914—1999) Curtis — John Curtis (entomologist) (1791—1862) Cuvier — Georges Cuvier (1769—1832) F.Cuvier — Frédéric Cuvier (1773—1838) == D == da Costa — Emanuel Mendez da Costa (1717—1791) — Conchologist Dahlbom — Anders Gustav Dahlbom (1808—1859) Dale — James Charles Dale (1792—1872) Dall — W.H. Dall (1845—1927) Dalla Torre — Karl Wilhelm von Dalla Torre (1850—1928) Dana — James Dwight Dana (1813—1895) Daudin — Francois-Marie Daudin (1774—1804) David — Давид, Арман (fr. Armand David; 1826—1900) Day — Francis Day (1829—1889) de Blainville — Henri Marie Ducrotay de Blainville (1777—1850) de Castelnau — François Louis de la Porte, comte de Castelnau (1810—1880) de Filippi — Filippo de Filippi (1814—1867) de Geer — Charles De Geer (1720—1778) de Hann — Wilhem de Haan (1801—1855) de Kay — James Ellsworth De Kay (1792—1851) de Man — Johannes Govertus de Man (1850—1930) de Naurois — Abbé René de Naurois (b. 1906) Bory de Saint-Vincent — Jean Baptiste Bory de Saint-Vincent de Winton — William E. de Winton Delacour — Jean Theodore Delacour (1890—1985) Denis, Den., D. — Michael Denis (1729—1800) (Denis və Schiffermüller üçün tez-tez Den. et Schiff. və ya D. et S.) Deppe — Ferdinand Deppe (1794—1861) Des Murs — Marc Athanese Parfait Oeillet Des Murs (1804—1878) Desfontaines — René Louiche Desfontaines (1750—1833) Desmarest — Anselme Gaëtan Desmarest (1784—1838) Diard — Pierre-Médard Diard (1794—1863) Dieffenbach — Ernst Dieffenbach (1811—1855) Distant — William Lucas Distant (1845—1922) Djakonov, Djak. — Alexander Michailovitsch Djakonov (1886—1956) Dobson — George Edward Dobson (1844—1895) Donis. — Horace St. John Kelly Donsithorpe (1870—1951) Donovan, Don. — Edward Donovan (1768—1837) d’Orbigny — Alcide d'Orbigny (1802—1857) Doria — Giacomo Doria (1840—1913) Doubleday, Dbld.

Çörçill — ingilislərdə çox işlədilən soyadlardan biri. Vinston Çörçill — 1940-1945 və 1951-1955-ci illərdə Böyük Britaniyanın Baş Naziri. Karil Çörçill — ingilis dramaturqu.

İsgəndərli — Azərbaycan soyadı və təxəllüsü. Bu soyadı və təxəllüsü olan şəxslərMətanət İsgəndərli — Azərbaycan müğənnisi. Sənubər İsgəndərli — Azərbaycan aktyoru.

Stop Online Piracy Act (SOPA və ya H.R. 3261) — 26 oktyabr 2011-ci ildə Lamar Smit və 12 nəfər həmmüəlliflər tərəfindən ABŞ-nin Nümayəndələr Palatasına təqdim olunmuş qanun layihəsidir. Qanun layihəsi Amerika hüquq-mühafizə orqanlarına İnternetin gizli kontinenetlərinə, müəllif hüquqları ilə qorunan intellektual mülkiyyətin ticarətinə və kontrafaktlara qarşı mübarizədə imkanlarını genişləndirir.

Saya (və ya Sayaqan) - türk və altay xalq mədəniyyətində bərəkət mərasimi. Qoruyucu ruhu olan Saya xan adına təşkil edilər. Heyvandarlıqla məşğul olan cəmiyyətlərin bərəkəti artırmaq üçün təşkil etdikləri bir mərasimdir. Oyunu aparan adama "Sayacı" deyilir. Qoyunlar doğmağa başlayanda çobanlar kənd kənd ev ev gəzib saya toplayırlar. Sayacılar keçi dərisinə bürünərlər. Saya adı verilən qoşalar (maniler) oxuyarlar. Saya Xan ilə əlaqəli bir mərasimdir. Bundan başqa otlaq, mera kimi mənaları da vardır. Qoça, Saya, Payna, Paqta dördlü bir mərasim silsiləsi meydana gətirərlər.

Soba - odun, qaz, yağ və kömür yandırmaqla nəzarətli istilik yaratmq üçün tətbiq olunan qurğudur. Sobalar tətbiq sahələrinədn asılı olaraq müxtəlif formalara malik olurlar. Buraya yemək hazırlamaq üçün istifadə olunan sadə sobalardan tutmuş, polad və digər metalların əridilməsi üçün tətbiq olunan domna sobaları daxildir. == Kömür sobaları == Uzun müddət kömür sobaları ən geniş yayılmış sənaye sobaları idilər. kömür sobalarına istənilən ölçüdə rsat gəlmək olurdu. Kömür oduna nisbətən daha yüksək temperaturda yanır. Buna görə də kömür sobalarının konstruksiyası daha istiyə davamlı olurdular. Odun sobalarından fərqli olaraq kömür sobalarını həm odun, həm də kömürlə işlətmk olur. Kömür sobaları torla təchiz olunurlar ki, bu da havanı aşağıdan verməyə şərait yaradır. Alovun altından verilən havanın miqdarı kömürün növündən asılıdır.

Soda: Kalsium soda, paltar ağartma sodası — natrium karbonat Na2CO3. Kristallik soda — Kiristallohidrat kalsiumlu sodanın ümumi adı: Natrit — Na2CO3*10H2O. termonatrit — Na2CO3*H2O. İçməli soda, ərzaq sodası — Natrium-hidrokarbonat - NaHCO3.

Soma (türk. Soma) — Türkiyənin qərbində, Egey regionunun Manisa ilində yerləşən şəhər və rayon. == Yerləşmə və əhali == 2009-cu il əhali siyahıya alınmasına əsasən, ərazidə 101 011 nəfər yaşayır. Bunlardan 74 158 nəfəri Soma şəhərinin kənarında yaşayır.. Bütün rayonun ərazisi 839 kv. kilometrdir (324 kvadrat mil). Şəhər mərkəzi dəniz səviyyəsindən 161 metr hündürlükdədir. Şəhər Egey dənizinin sahilindən (Dikili limanı) 62 km uzaqlıqda, Bakırçayın sol qolunda yerləşmişdir. Şəhərin mikrorayonları: Turqutalp və ya Zəfər (qərb), Onüç Eylül (şimal), Hüriyyet (şərq), Samsaci (cənub). 13 mayda 2014-cü ildə bölgədə yerləşən kömür mədənlərində böyük insan tələfatına səbəb olan partlayış baş vermişdir.

Sona — qadın adı. Sona Bağırova (müğənni) — Azərbaycan müğənnisi, Azərbaycanın Əməkdar Artisti (1943). Sona Nuriyeva — İlk azərbaycanlı təyyarəçi qadınlarından biri Sona Qasımova — Azərbaycanın ilk qadın idmançılarından biri, Sona Qurbanova — tarix üzrə fəlsəfə doktoru Sona Əhmədova-Şirinova — Azərbaycan xalça ustası, SSRİ Dövlət mükafatı laureatı (1950). Sona Mikayılova — Aktrisa Sona Aslanova — Azərbaycanın tanınmış opera müğənnisi, aktrisa. Sona Hacıyeva — Azərbaycan aktrisası. Sona Babayeva — Aktrisa Sona Bağırova — Azərbaycanın əməkdar jurnalisti. Sona Əliyeva — Azərbaycan aktrisası. Sona Vəlixan — göz həkimi, əməkdar elm xadimi, professor.

Stoya (15 iyun 1986, Uilminqton[d], Şimali Karolina) — serb və şotland əsilli ABŞ pornoaktrisası. "Stoya" onun ləqəbidir. "Stoya" ləqəbini pornofilmlərdə istifadə edir. Bu ad onun nənəsinin soyadının kiçildilmiş variantıdır. Əsl adı isə Cessika Stoyadinoviçdir. == Həyatı == 15 iyun 1986-cı ildə doğulub.

Soylar — nəsillər, familiyalar. Sosial həyatın ən mühüm anlayışlarından biri. O, sinfi cəmiyyətə qədərki dövrün əsas ictimai-iqtisadi hüceyrəsidir. Nəsil öz mənşəyini vahid bir əcdaddan götürən qan qohumlarının ittifaqıdır. Antik dünyada nəsil sözünə "gens" anlayışı uyğun gəldiyindən kentil quruluş, kentil təşkilat terminlərindən də istifadə olunur. Ana nəsli – ana xətti ilə qohum olan qan qohumlarının ittifaqıdır. Ata nəsli – isə ata xətti ilə qohum olan qan qohumlarının ittifaqıdır. Qərbi Avropa ədəbiyyatında "klan" termini ata nəsli termini ilə sinonim sayılır. Məsələn, Şotlandiyada ata nəsli quruluşu klan quruluşu kimi xarakterizə olunur. Nəsli ağsaqqallar idarə edirdilər.

Hsia imperiyası, Sya (407-431) — öz adını əfsanəvi Hsiadan alan hun dövləti.

İyli şüyüd (lat. Anethum graveolens) — bitkilər aləminin çətirçiçəklilər dəstəsinin çətirkimilər fəsiləsinin şüyüd cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Anethum graveolens var. anatolicum N.F.Koren' Anethum graveolens subsp. australe N.F.Koren' Anethum graveolens var. chevallieri Maire Anethum graveolens var. copiosum N.F.Koren' Anethum graveolens var. nanum N.F.Koren' Anethum graveolens var. parvifolium N.F.Koren' Anethum graveolens var. tenerifrons N.F.Koren' Angelica graveolens (L.) Steud.

Ayasofiya və ya Müqəddəs Sofiya məbədi (yun. Αγία Σοφία, türk. Ayasofya) — Türkiyənin İstanbul şəhərində yerləşən, əvvəl provoslav kilsəsi, daha sonra məscidə çevrilən məbəd. Qısa müddət muzey kimi istifadə olunub. 2020-ci il 11 iyul tarixindən yenidən məscid kimi fəaliyyət göstərir. Bizans dövrünə aid olan Aya Sofya Bizansın "qızıl əsrinin" simvoludur. Hazırda rəsmi olaraq Ayasofya Böyük Məscidi (türk. Ayasofya-i Kebir Camii) adlanır. == Ümumi məlumat == 1935-ci ildən indiyə qədər muzey kimi fəaliyyət göstərən Aya Sofya Bizansa şahidlik edib, Osmanlı dövrünün möhtəşəm və tarixi abidələrindən biri olaraq il boyunca bütün ölkələrdən gələn turistlər tərəfindən ziyarət edilir. Zamana meydan oxuyan nəhəng ölçüdə, iqlim şərtləri, zəlzələlər kimi təsirlərlə yaranan aşınmaların günümüzdə çox incə və ehtiyatlı halda aparılan bərpa işləri ilə aradan qaldırılmasına çalışılır.

Boya çiləyici və ya aeroqraf — sıxılmış hava ilə kağız, parça və s. üzərinə nazik boyaq qatı püskürən cihaz. Parçalara naxış vurmaq üçün, teatr dekorasiyaları və iriformatlı plakatlar hazırlanmasında, fotoneqativlərin retuşunda və s. istifadə olunur.

Eyvazlı soyu — Azərbaycan xalqının Seyidli oymağına aid nəsillərindən biri. == Tarixi == Eyvazlı soyu öz adını Seyidli oymağının sakini Eyvazın adından almışdır. O, XVIII əsrdə Seyidli oymağında yaşamışdır.Eyvazın Həsən adlı yeganə övladı olmuşdur. Həsən (1788-1848) Seyidli oymağında yaşamışdır. Molla məktəbində oxumuşdur.O, Yetərlə evlənmiş, Alı, Hüseyn, İsmayıl, Eyvaz adlı dörd övladı dünyaya gəlmişdir. Hazırda Eyvazlı nəsli Eyvazov soyadı ilə tanınır. Bu nəsil daha çox həkimləri, müəllimləri ilə şöhrət qazanmışdır. Məşədi İsmayıl Eyvazov, Nağı Eyvazov, Zeyni Eyvazov, Əli Zeyni oğlu Eyvazov, Nürəddin Eyvazov, Zirəddin Eyvazov, tanınmış həkim Rizvan Eyvazov, tibb elmləri namizədi, dosent Taryel Eyvazov, Molla Nəsir Eyvazov, Heydər Eyvazov, Rəşid Eyvazov, Kamil Eyvazov, Famil Eyvazov, Asif Eyvazov və başqaları bu nəslin layiqli övladlarıdırlar. == Şəkillər == Eyvazlılar == İstinadlar == == Mənbə == Orxan Məmmədov (Baharlı). Ağdamın adlı-sanlı pedaqoqları, alimləri.

Fransisko Xose de Qoyya (30 mart 1746[…] – 16 aprel 1828[…], Bordo) — ispan rəssamı. Adı tarixdə 100 ən çox öyrənilmiş şəxsiyyətlər siyahısına daxil edilib. == Həyatı == 1746-cı il mart ayının 30-da İspaniyada dünyaya göz açıb. İspan rəssamları içərisində romantiklərindən hesab edilən Qoyyanın yaratdığı əsərlərdə Pikassonun üslubunu görmək mümkündü. Rənglərdən ustalıqla istifadə və özündən əvvəlki sələflərinin üslubunu peşəkarcasına mənimsəmək bacarığı onun yaradıcılığının başlıca xüsusiyyətidir. Uşaqlığını İspaniyada keçirən rəssam ailəsi ilə birgə 1749-cu ildə Saraqosa şəhərində aldığı evə köçür. Ehtimallara görə, onun bu qədər savadlı olmasının əsas səbəbi, yaşadığı yerdə keçilən rəsm dərslərində onun fəal iştirak etməsidir. == Yaradıcılığı == Rəssam 14 yaşında Xose Luzan ilə birlikdə təhsil alır. Onun çəkdiyi rəsm əsərləri Anton Rafael tərəfindən bəyənilir. Bu isə öz növbəsində onlar arasında dostluq münasibəti yaradır.

== Tarixçə == Gəloxçu soyu — Laçın rayonunda, Qarıqışlaq, Mişni, Hacılar, Sadınlar, Qılıçlı, Quşçu,Soyuqbulaq, Mayıs və başqa yaşayış məntəqələrini əhatə edir.Gəloxçu camaatı XVIII yüzildə Qaraçorlu mahalına, XIX yüzilin ikinci yarısından Zəngəzur qəzasına, XX yüzilin önlərindən Laçın rayonuna bağlıdır. 1823-cü ildə Gəloxçu obası vеrgi ödəyənlər: 78 tüstü, ödəməyənlər: kəndxudalar Mirzə bəy, Vəli bəy, Həsən bəy ibarət idi. 1827-ci ildə Gəloxçu obası vеrgi ödəyən 91, ödəməyən 5, rəncbər 2 tüstüdən təşkil olunmuşdu. Gəloxçu obasında əhali sayı == Gəloxçu obası şəhidləri == Qərib Baxşəliyev Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin polkovnik-leytenantı, Vətən müharibəsinin şəhidi. == Gəloxçu obası tanınmış şəxsləri == Şakir İsayev Akif Səlimov Əbülfət Kərimov İsmayıl Mirzəyev Məcid Mirzəyev Yusif Mirzə == Mənbə == Ənvər Çingizoğlu, Gəloxçu camaatı, "Soy" dərgisi, Bakı, 2010. Əli Məcidli, Gəloxçular və Törə, Bakı, 2019.

Şoya Nakacima (23 avqust 1994) — Yaponiya futbolçusu. == Milli komanda karyerası == Yaponiya milli komandasının heyətində 13 oyun keçirib, 4 qol vurub.

Röya ya da yuxugörmə — yuxunun ümumi və xarakteristika özəlliklərindən biri olub, yuxunun "Sürətli göz hərəkəti" (REM) adlı mərhələləriylə yaxından əlaqəli olan, vizual qəbul edilən duyğulardır. Yatmış insan yuxunun nə olduğunu bilmir və ondakı baş verən hadisələri canlı obyekt kimi qəbul edir. Yuxuların bioloji məzmunu, işləyişi və məqsədləri tamamilə aydın olmuş deyildir. Yuxulara "duyğusuz qəbul"unun bir növü və ya obyekti qəbul olaraq da baxmaq olar. Müxtəlif inanclara və təxminlərə də səbəb olan yuxular, hər vaxt üçün maraqlı və şərhə açıq bir mövzu meydana gətirmişlər. Fərqli psixologiya, parapsixoloqların və təcrübi spiritualistlər yuxuları fərqli formalarda şərh etmişlər. Yuxuların işləyişinin açıqlanması elmi birliyin ümumi qəbuluna görə fərziyyələr səviyyəsindən kənara çox gedə bilməyibdir. Yuxular hələ də sirrini qorumaqda olan bir araşdırma sahəsini təşkil edir. Yuxuların elmi araşdırılması oneiroloji adını alır. Şübhəsiz, heç kəs insanların nə vaxtdan yuxular görməsini dəqiqləşdirə bilməz.

Söye (fr. Seuillet) — Fransada kommuna, Overn regionunda yerləşir. Departament — Alye. Varen-sür-Alye kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Vişi. INSEE kodu — 03273. == Əhalisi == 2008-ci ildə əhalinin sayı 478 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == 2007-ci ildə əmək qabiliyyətli 332 nəfər (15-64 yaş) arasında 257 nəfər iqtisadi fəal, 75 nəfər fəaliyyətsiz (fəaliyyət göstərici 77.4%, 1999-cu ildə 72.1%) idi. 257 fəal şəxsdən 238 nəfəri (134 kişi və 104 qadın), 19 nəfəri işsiz idi (11 kişi və 8 qadın). Aktiv olmayan 23 nəfər arasında şagird və ya tələbə, 20 nəfər təqaüdçü, 32 nəfər digər səbəblərə görə fəaliyyətsizdir.

Şota — gürcü adı. Şota Rustaveli — XII əsr gürcü xalqının dahi şairi. Şota Arveladze — gürcüstanlı futbol mütəxəssisi, keçmiş futbolçu. Şota İataşvili — gürcü şair, yazıçı, tərcüməçi və tənqidçi. Şota Mişvelidze — Gürcüstanlı kişi ağır atlet.

Şuya (rus. Шуя) — Rusiya Federasiyasında yerləşən şəhər, İvanovo vilayətinə daxildir.